Ulica Jagiellońska, znana również jako jedna z kluczowych arterii centrum Bydgoszczy, stanowi istotny element Śródmieścia tego miasta.
Jej strategiczne położenie sprawia, że jest często uczęszczana przez mieszkańców oraz turystów, pragnących odkryć urok bydgoskiego Śródmieścia.
Położenie
Ulica Jagiellońska, mająca istotne znaczenie dla infrastruktury komunikacyjnej Bydgoszczy, znajduje się w samym sercu miasta. Jej przebieg jest zorientowany w kierunku wschód-zachód, łącząc Rondo Fordońskie z punktami kluczowymi, takimi jak skrzyżowanie z ul. Gdańską.
Długość ulicy wynosi z przybliżeniem 2,2 km. Kluczowym aspektem jest to, że ulica Jagiellońska z powodzeniem łączy kilka istotnych pod względem wizerunku miejskiego miejsc, w tym Stare Miasto i Śródmieście, przechodząc aż do osiedla Skrzetusko.
Historia
Ulica Jagiellońska w Bydgoszczy ma swoje korzenie sięgające średniowiecza, kiedy to stanowiła znaczny trakt komunikacyjny, prowadzący od mostu na Brdzie, który od XIII wieku wyposażony był w stałą konstrukcję. To miejsce miało istotne znaczenie, ponieważ była to przestrzeń, gdzie pobierano opłaty celne oraz organizowano transport w rejonie grodzisk bydgoskich do Wyszogrodu oraz Fordonu. Po oficjalnej lokacji Bydgoszczy w XIV wieku, a także na skutek budowy mostu Miejskiego, trakt ten swój początek miał przy Bramie Gdańskiej, gdzie prowadził na wschód, w kierunku obszarów położonych na północ od Brdy.
Na zamku, który znajduje się w Fordonie, turyści mieli możliwość przeprawy przez Wisłę, co umożliwiało dalsze wędrówki w stronę Ziemi Chełmińskiej oraz północno-wschodnich terenów, prowadzących do Świecia oraz Gdańska. Trasa ta, pokrywająca się z obecnym przebiegiem ulicy, widoczna jest na jednym z najstarszych planów Bydgoszczy, który został wykonany przez szwedzkiego kwatermistrza Erika Dahlbergha w 1657 roku. W XVII i XVIII wieku droga ta łączyła miasto z okolicznymi folwarkami oraz wsiach, w tym z Grodztwem, Bartodziem Wielkim, Zimną Wodą, Bartodziejem Małym oraz Fordonkiem.
W początkowej części, trakt biegł obok przedmieścia Gdańskiego i dochodził do wschodniej granicy miasta, zlokalizowanej w rejonie dzisiejszej ul. Bernardyńskiej. W roku 1867, przedmieście Grodztwo zostało włączone do obszaru miasta, przez co wschodnia granica Bydgoszczy mogła biec poprzez dzisiejszą ulicę Ogińskiego. Kolejne rozszerzenie granic miało miejsce w 1920 roku. Wówczas cała długość ulicy Jagiellońskiej znalazła się w obrębie miasta. W okresie międzywojennym końcowy fragment ulicy prowadził do ul. Piotrowskiego, natomiast odcinek aż do ul. Szerokiej nosił nazwę Promenada.
Rozwój ulicy Jagiellońskiej na znaczącą, reprezentacyjną arterię miejską rozpoczęło zbudowanie budynku administracyjnego dla władz rejencji bydgoskiej, co miało miejsce w latach 1834–1836. W późniejszych latach przedmieście Grodztwo zaczęło kształtować się jako istotne centrum kulturalne oraz administracyjne miasta. Również w 1840 roku ulica została ochrzczona imieniem Wilhelmstraße, na cześć króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV.
W latach 1870–1872 powstała ulica Bernardyńska, która przy pomocy mostu żelaznego łączyła Grodztwo z przedmieściem Kujawskim. W II połowie XIX wieku przy ulicy Jagiellońskiej zbudowano wiele budynków użyteczności publicznej: szpital wojskowy (1850–1852) usytuowany na skrzyżowaniu z ul. 3 Maja oraz Jagiellońską, budynek Banku Królewskiego (1863–1864), Szkołę Obywatelską dla Chłopców (1872), Szkołę Obywatelską dla Dziewcząt (1875–1878), gmach Poczty Głównej (1896–1899) oraz wiele innych obiektów.
W tym okresie na wschodnich granicach miasta przy ulicy Jagiellońskiej powstawały również miejskie jednostki komunalne, takie jak gazownia miejska (1860) oraz rzeźnia miejska (1893). Do chwili obecnej zachowały się zabytkowe budynki tych instytucji, które zostały odrestaurowane po 2000 roku. Koniec XIX oraz początek XX wieku to czas, gdy wzdłuż ulicy tworzyły się pierzeje kamienic, z których kilka charakteryzował swoisty styl wielkomiejski. Przy ulicy zrealizowane zostały dwa projekty autorstwa Józefa Święcickiego oraz jedna dzieło Heinricha Seelinga z Berlina.
Po zakończeniu II wojny światowej wzrastający ruch samochodowy wymusił na mieście potrzebę rozbudowy ulicy. W latach 1969–1973 prowadzono budowę W-Z, mającą na celu poprawę warunków drożności w mieście w kierunku wschód-zachód. Trasa posiadała przejście przez ul. Fordońską, Toruńską, Wałami Jagiellońskimi, Poznańską i Szubińską. W ramach tej inwestycji zmodernizowano również ul. Jagiellońską i Focha, aby stały się one dwujezdniowymi z torowiskiem tramwajowym w centrum. Przy realizacji trasy powstały także m.in. Rondo Jagiellonów z podziemnym przejściem oraz Rondo Fordońskie z Mostem Pomorskim.
W latach 70. XX wieku zlikwidowano także bocznice kolejowe wokół rzeźni i gazowni miejskiej, w wyniku czego powstała ul. Ogińskiego, łącząca ul. Jagiellońską z ul. Sułkowskiego na osiedlu Leśnym.
W 2023 roku stworzono koncepcję przebudowy Ronda Jagiellonów, w ramach której mają zostać zainstalowane windy dla osób niepełnosprawnych (osiem sztuk), ułatwiające dostęp do przejścia podziemnego. Planowana jest również budowa nowego wyjścia z przejścia podziemnego na tymczasowe przystanki po wschodniej stronie ronda, jak i dodatkowe buspasy na ul. Bernardyńskiej oraz 3 Maja.
Nazwy
- 1797 – Weg von Pohl[nische] Vordon,
- 1800 – Der Weg von Vordon,
- 1840–1920 – Wilhelmstraße,
- 1920–1939 – Jagiellońska,
- 1939–1945 – Hermann Göring Straße,
- 1945–1949 – Jagiellońska,
- 1950–1956 – Generalissimusa Stalina,
- od 1956 – Jagiellońska.
Komunikacja
Ruch tramwajowy
Na ulicy Jagiellońskiej tramwaje zaczęły kursować już w 1901 roku, kiedy to otwarto trzecią linię tramwaju elektrycznego, znaną jako linia „C” (kolor niebieski). Jej trasa prowadziła z Wilczaka do Szreterów. W latach 1903–1904 linia została przedłużona do Bartodziejów, co uczyniło ją najdłuższą linią w Bydgoszczy, osiągającą długość 5,4 km, od ul. Słonecznej do Gajowej. Przez długi czas była to linia jednotorowa, z mijankami, która w swoich południowych rejonach krzyżowała się z bocznicą kolejową prowadzącą do Gazowni Miejskiej. W 1948 roku zmieniono oznaczenie tramwajowe na linię „3”, a w okresie 1972–1974, w związku z modernizacją ulicy Jagiellońskiej, dokonano przekształcenia torowiska w dwutorowe.
Obecnie po tej ulicy poruszają się różnorodne tramwaje:
- od ul. Focha do Ronda Jagiellońskiego liniami nr 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10 oraz 11,
- od ul. Jagiellońskiej w kierunku ul. Fordońskiej liniami nr 3, 4, 5, 8 oraz 10.
Obciążenie ruchem
Ulica Jagiellońska jest jedną z arterii o największym natężeniu ruchu drogowego w Bydgoszczy. W 2006 roku przeprowadzone pomiary wykazały, że w godzinach szczytu przez ulicę przejeżdża do około 1400 pojazdów na godzinę. W szczególności w godzinach porannych oraz popołudniowych często występują problemy z zatorami drogowymi. Warto również zauważyć, że aktualnie na ulicy kursuje także autobus nr 80, co stanowi dodatkowy element komunikacyjny w tym ruchliwym rejonie.
Zabudowa
Ulica Jagiellońska w Bydgoszczy to jedna z kluczowych i najbardziej reprezentacyjnych tras w tym mieście. Zabudowa na odcinku staromiejskim, który rozciąga się od ul. Gdańskiej po Rondo Jagiellonów, ma swoje źródło w pruskim okresie historii. Można tam podziwiać szereg wspaniałych, a zarazem zabytkowych budynków o charakterze administracyjnym i municypalnym. Wśród nich znajdują się m.in. gmach Urzędu Wojewódzkiego, Poczta Główna, kujawsko-pomorski oddział NBP, a także gotycko-renesansowy kościół Klarysek. Powiew nowoczesności reprezentuje natomiast budynek Galerii Handlowej „Drukarnia”, który został wzniesiony na miejscu najstarszej miejskiej drukarni powstałej na początku XIX wieku.
W dalszej części ulicy, od Ronda Jagiellonów do Ronda Fordońskiego, architektura staje się mniej zwarta, ustępując pola budowlom funkcjonalistycznym, które powstały po 1945 roku. W tej części można zauważyć kilka istotnych historycznych obiektów, w tym m.in. dawną siedzibę administracyjną Gazowni Miejskiej oraz Rzeźnię Miejską. Dodatkowo, hotel „Słoneczny Młyn” oraz kamienice z końca XIX wieku oraz przełomu XIX i XX wieku wzbogacają krajobraz architektoniczny tej okolicy. Wśród nowoczesnych budynków na szczególną uwagę zasługują: biurowiec Banku Pocztowego, jednostka Citibanku, Pałac Młodzieży, a także Centrum Handlowo-Usługowe „Focus Mall” i inne.
W sierpniu 2021 roku na szczytowej elewacji budynku przy ul. Jagiellońskiej 38 powstał mural zatytułowany „Protest”, który nawiązuje do wydarzeń z 19 marca 1981 roku, znanych jako „prowokacja bydgoska”. Twórcami tego projektu są Tomasz Smieszkoł oraz Dawid Celek. W pierwotnej wersji mural miał przedstawiać „pękającą” głowę milicjanta, złamaną milicyjną pałkę oraz wyciągnięte w geście protestu zaciśnięte pięści.
Miejsca i obiekty
Na ul. Jagiellońskiej w Bydgoszczy znajduje się wiele interesujących miejsc oraz obiektów o bogatej historii i różnorodnych stylach architektonicznych. Wśród nich wyróżniają się zarówno zabytkowe budynki, jak i nowoczesne przestrzenie publiczne.
Obiekt | Adres | Lata budowy | Styl architektoniczny | Uwagi | Zdjęcie |
Kościół Klarysek Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny | Gdańska 2 – róg Jagiellońskiej | 1582–1645 | gotyk-renesans | Pierwotnie w tym miejscu znajdował się kościół Św. Ducha, przekształcony na prezbiterium kościoła konwentualnego klarysek (1615–1835). Po kasacji zakonu przez pruskie władze, obiekt był używany jako magazyn, zakład oczyszczania miasta (1863), remiza straży pożarnej (1875), pogotowie ratunkowe, a w zachodniej części jako waga miejska. W 1920 r. świątynia została ponownie przeznaczona na cele sakralne, jako filia fary. Od 1951 r. funkcjonuje jako kościół rektorski, od 1972 r. akademicki, a od 1993 r. zakonnym Kapucynów. Na ul. Jagiellońskiej znajduje się kaplica kapłańska ufundowana w 1646 r. przez burmistrza Wojciecha Łochowskiego. | _ |
Galeria „Drukarnia” | Jagiellońska 1 | 2006–2007 | funkcjonalizm | Centrum handlowe zbudowane na miejscu pierwszej bydgoskiej drukarni z 1806 r. Galeria obejmuje 50 sklepów, głównie odzieżowych, z biżuterią, wyposażeniem wnętrz oraz usługowych; znajdują się tu także restauracje, kawiarnie i klub fitness. Na najniższym poziomie usytuowane są delikatesy BOMI. W obiekcie dostępny jest parking wielopoziomowy. | _ |
Kamienica „Savoy” | Jagiellońska 2 – Plac Teatralny 6 | 1913 | modernizm klasycyzujący | W latach 1789–1800 istniał tu narożnikowy dom mieszkalny z spichlerzami oraz stajnią. W 1853 r. powstała nowa kamienica, która przetrwała do 1912 r., kiedy to została zastąpiona przez narożnikowy, sześciokondygnacyjny budynek, zaprojektowany dla producenta mebli Ottona Pfeffekorna przez architekta Heinricha Grossa z Berlina. Ostateczny kształt uzyskał w latach 1922–1923, a w 1940 r. powstały arkady według projektu Jana Kossowskiego na zlecenie władz hitlerowskich. W 1907 r. mieścił się tu Bank Stadthagen oraz winiarnia Luckwald. Od lat 60. XX w. do 2017 r. w budynku funkcjonowała najpierw kawiarnia, a później klub „Savoy”, o którym informował duży neon zewnętrzny. W końcówce 2022 r. budynek został nabyty przez Wyższą Szkołę Nauk o Zdrowiu. | _ |
Kujawsko-Pomorski Urząd Wojewódzki | Jagiellońska 3 | 1834–1836 | klasycyzm | Budynek zbudowany według projektu radcy budowlanego Carla Adlera, zmodyfikowanego przez Friedricha Obucha oraz Karla Friedricha Schinkla z Berlina. Rozbudowywany w latach 1863–1864, 1898–1900 i w 1965 r. Do 1920 r. mieścił władze rejencji bydgoskiej. W okresie międzywojennym znalazły się tu urzędy skarbowe, policyjne i pocztowe. W czasie okupacji ponownie umieszczono tu władze regencyjne, a po 1945 r. Pomorski Urząd Wojewódzki. W latach 1975–1998 mieścił się tu także Sejmik Samorządowy Województwa Bydgoskiego. Od 1999 r. pełni funkcję siedziby Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego. | _ |
Biurowiec Urzędu Wojewódzkiego | Jagiellońska 3 – róg ul. Konarskiego | 1966–1969 | funkcjonalizm | Czternastokondygnacyjny biurowiec stworzony według projektu Bronisława Jabłonki dla Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy. Mieści wydziały Urzędu Wojewódzkiego: Bydgoskiego (1975–1999) i Kujawsko-Pomorskiego (od 1999 r.). W latach 1990–2001 najwyższe piętra budynku zajmowała redakcja TVP Bydgoszcz. | _ |
Kamienica Emila Werckmeistra | Jagiellońska 4 – róg Pocztowej | 1910–1912 | eklektyzm, neomanieryzm, neobarok | Kamienica wzniesiona dla kupca Emila Werkmeistra według projektu architekta Heinricha Seelinga z Berlina. W 1920 r. została nabyta przez miasto i przeznaczona na potrzeby Komunalnej Kasy Oszczędności. W 1938 r. budynek rozbudowano, dodając skrzydło oraz oficyny według projektu Jana Kossowskiego. Dziś w budynku znajduje się siedziba Banku Gdańskiego (Millenium). | _ |
Poczta Główna | Jagiellońska 6 – róg Pocztowej | 1883–1899 | neogotyk | Siedziba Cesarskiej Dyrekcji Poczty w Bydgoszczy oraz urzędów pocztowego i telegraficznego. Budynek powstał w dwóch etapach według projektu Kleindfeldta i Neumanna jako Kaiserliche Oberpostdirektion. Aktualnie mieści główny oddział Poczty Polskiej w Bydgoszczy. | _ |
Oddział NBP | Jagiellońska 8 – róg Lubeckiego | 1863–1864 | neorenesans | Kompleks wzniesiony dla bydgoskiej filii Banku Królewskiego w Berlinie zgodnie z planami mistrza budowlanego Hermanna Cuno. Od 1875 r. funkcjonował tu oddział Reichsbanku, w latach 1920–1924 filia Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej, a w latach 1924–1939 oddział Banku Polskiego S.A. W czasie okupacji ponownie ulokowano tu oddział Reichsbanku, a od 1945 r. działa bydgoski oddział Narodowego Banku Polskiego. | _ |
Zespół Szkół Plastycznych | Konarskiego 2-4 – róg Jagiellońskiej | 1875–1878 | eklektyzm-neorenesans | Budynek stworzony według projektu architekta Carla Rose dla Szkoły Obywatelskiej dla Dziewcząt (niem. Töchterschule). W 1884 r. szkoła została przeniesiona do nowego budynku przy ul. Konarskiego, a w latach 1884–1911 mieściła się tu Szkoła Obywatelska dla Chłopców (niem. Bürgerschule). Od 1982 r. w budynku znajduje się Państwowy Zespół Szkół Plastycznych im. Leona Wyczółkowskiego. | _ |
Centrum Edukacji Nauczycieli | Jagiellońska 9 | 1872 | klasycyzm | Budynek zaprojektowany przez budowniczego Müllera dla średniej Szkoły Obywatelskiej dla Chłopców. Szkoła funkcjonowała tu do 1884 r., kiedy przeniesiono ją do nowo wzniesionego budynku Zespołu Szkół Plastycznych, a w obiekcie zagościła Miejska Szkoła Średnia dla Dziewcząt (niem. Städtische mittlere Mädchenschule). W 2010 r. w budynku usytuowane było bydgoskie przedstawicielstwo Urzędu Marszałkowskiego oraz Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli. | _ |
Kamienica | Jagiellońska 10 | 1862–1866 | eklektyzm/secesja | Kamienica z fasadą zdobioną ornamentami secesyjnymi o motywach roślinnych i zwierzęcych; odnowiona w 2013 r. | _ |
Rektorat Collegium Medicum UMK | Jagiellońska 13 | 1850–1852 | funkcjonalizm | W latach 1852–1920 mieścił się tu pruski szpital garnizonowy, a następnie do 1928 r. polski szpital wojskowy. W latach 1928–1939 w budynku głównym funkcjonowała m.in. cerkiew prawosławna i sala teatralna, a w części zachodniej – szkoła powszechna, utrzymywana przez stowarzyszenie „Rodzina Wojskowa”. W latach 1945–1947 budynek ponownie był wykorzystywany jako szpital garnizonowy, po czym został przekształcony na cele cywilne. Przebudowa obiektu w latach 1947–1948 zatarła jego historyzujące, neoromańskie cechy architektoniczne. W latach 1948–1990 mieściła się tu siedziba KW PZPR. W 1990 r. obiekt został przekazany Akademii Medycznej (obecnie Collegium Medicum UMK). | _ |
Biurowiec Banku Pocztowego | Jagiellońska 17 | 1968 | funkcjonalizm | Budynek powstał na podstawie projektu Henryka Micuły, w sąsiedztwie rozebranego arsenału i magazynu Pruskiego Urzędu Prowiantowego z 1817 r. W 1990 r. ulokowano w nim siedzibę nowo założonego Banku Pocztowego, którego akcjonariuszami są Poczta Polska (75%) oraz PKO BP (25%). | _ |
Oddział Citi Handlowy (od 2019 planowana nazwa H+ „City”) | Jagiellońska 21 | 1991–1992 | funkcjonalizm | Obiekt bydgoskiego oddziału Banku Handlowego w Warszawie, obecnie Citibanku. Został zbudowany według projektu Kurta Roesslinga z Siegen przez firmę Steckel & Roggel Baugesselschaft z Gelsenkirchen i oddany do użytku w 1993 r. | _ |
Pałac Młodzieży | Jagiellońska 27 | 1970–1974 | funkcjonalizm | Budynek zaprojektowany przez architektów Z. Lipskiego, J. Sadowskiego oraz J. Wujka, na zlecenie Społecznego Komitetu Budowy Młodzieżowego Domu Kultury, Techniki i Sportu, powołanego w 1969 r. Na trzech kondygnacjach znajdują się: sala kinowo-teatralna, sala sportowa, kryty basen, sala baletowa, liczne pracownie i sale wystawowe, klubowe oraz kawiarnia. Jest to najważniejsza placówka nauczania i wychowania pozaszkolnego w Bydgoszczy. | _ |
Park Ludowy | Jagiellońska-Piotrowskiego-Markwarta | 1953 | _ | Park miejski zajmujący obszar 6,4 ha, utworzony na miejscu zlikwidowanego po II wojnie światowej cmentarza ewangelickiego, założonego w 1778 r. Obejmuje amfiteatr, fontannę, korty tenisowe, place zabaw oraz pomnik Wincentego Witosa, który od 1984 r. jest patronem parku. Wśród starodrzewu znajduje się kilka pomników przyrody. | _ |
Ogród Władysława Jagiełły | Jagiellońska-Urocza | 1844 | _ | Ogród miejski stworzony w okresie pruskim, znacznie rozbudowany i upiększony w okresie międzywojennym. Wykonano wówczas rozarium oraz fontannę, a tereny parkowe przylegały do rzeki Brdy. W latach 1973–1975 obszar parku zmniejszono wskutek budowy Bydgoskiego Domu Technika oraz biurowca, a pozostałą część zagospodarowano w formie skweru z basenem otwartym. | _ |
Kamienica | Jagiellońska 30 | 1895–1896 | eklektyzm | Kamienica wpisana do rejestru zabytków województwa kujawsko-pomorskiego. | _ |
Kamienica Roberta Arona | Jagiellońska 36 | 1893–1894 | neorenesans-manieryzm | Budynek mieszkalny zrealizowany dla Roberta Arona, kupca i fabrykanta materiałów budowlanych. Został zaprojektowany przez bydgoskiego budowniczego Józefa Święcickiego. Budynek ma dach mansardowy, a we wnętrzu znajdują się dwa siedmiopokojowe mieszkania. W 2017 r. na zachodniej szczytowej ścianie budynku powstał mural z wizerunkiem Kazimierza Wielkiego i łuczniczki o imieniu Bydgoszcza. | _ |
Budynki Gazowni Miejskiej | Jagiellońska 42 | 1905–1906 | historyzm | Budynek administracyjny gazowni miejskiej, otwartej w Bydgoszczy 1 października 1860 r. Powstał zgodnie z projektem miejskiego radcy budowlanego Carla Meyera. Budynek został częściowo zniszczony w styczniu 1945 r. Podczas powojennej przebudowy stracił część swojego zewnętrznego wystroju (ozdobne szczyty, sztukaterie i zdobienia). Od 2003 r. znajduje się tu bydgoski Oddział Pomorskiej Spółki Gazownictwa, obejmujący województwo kujawsko-pomorskie i część pomorskiego. | _ |
Budynki Rzeźni Miejskiej | Jagiellońska 41-47 | 1890–1911 | historyzm | Budynki administracyjne Rzeźni Miejskiej, wzniesione w latach 1890–1893 na podstawie projektów miejskiego radcy budowlanego Carla Meyera. Budynek z wieżą pochodzi z lat 1909–1910. Obok zakładu w latach 1892–1893 powstała targowica miejska (2 ha), do której doprowadzono osobną bocznicę kolejową (obecnie nieistniejącą). W 2006 r. Bydgoskie Zakłady Mięsne przeniosły się na ul. Witebską (Brdyujście), a w miejscu po zburzonych zakładach zbudowano centrum handlowe Focus Mall. Zabytkowe budynki administracyjne zostały zachowane i odrestaurowane. | _ |
Focus Mall | Jagiellońska 39-47 | 2007–2008 | funkcjonalizm | Największe w mieście centrum handlowo-usługowo-rozrywkowe, otwarte 23 kwietnia 2008 r. Mieści 150 sklepów i punktów usługowych, multipleks Cinema City, delikatesy Alma oraz elektromarket Saturn. Posiada dwupoziomowy parking na około 1200 aut. | _ |
Dworzec PKS | Jagiellońska 58 | 1973–1975 | funkcjonalizm | Obiekt zajmujący teren 5 ha, składający się z budynku głównego z poczekalnią, kasami i kawiarnią, zespołu zadaszonych peronów oraz punktów handlowych. Przed budynkiem znajduje się parking, a w pobliżu Brdy – zaplecze dla autobusów. | _ |
Kamienice | Jagiellońska 51-57 | 1900–1910 | wczesny modernizm | Zespół kamienic znajdujących się w pobliżu skrzyżowania z ul. Ogińskiego, wzniesionych w pierwszym dziesięcioleciu XX w. | _ |
Hotel Campanile | Jagiellońska 59 | 2013 | funkcjonalizm | Hotel z sieci Campanile. | _ |
Kamienica | Jagiellońska 60 | pocz. XX wieku | eklektyzm/secesja | Czterokondygnacyjny budynek z poddaszem, z masywnym szczytem w centralnej części oraz dekoracyjną elewacją z loggiami. Od frontu ma stromy dach pokryty dachówką ceramiczną karpiówką. W latach 2019–2020 przeprowadzono remont elewacji frontowej i szczytowej, balkonów oraz części stolarki okiennej, a także docieplenie stropodachu i ściany od podwórza. Obecnie elewacja utrzymana jest w piaskowobiałej kolorystyce. | _ |
Kamienica | Jagiellońska 63 | 1903 | eklektyzm/secesja | Kamienica z częściowo tynkowaną fasadą, zdobiona dekoracją secesyjną; w szczycie budynku umieszczono datę budowy oraz kartusz herbowy. | _ |
Kamienica Franza Errelisa | Jagiellońska 69 | 1902–1903 | styl malowniczy | Kamienica zrealizowana na zlecenie urzędnika kolejowego Franza Errelisa, według projektu bydgoskiego budowniczego Józefa Święcickiego. Jest to ostatnia kamienica autorstwa tego budowniczego, całkowicie odmienna pod względem rozwiązań formalno-stylistycznych od jego dotychczasowych realizacji. Budynek ma cztery kondygnacje, z jednym reprezentacyjnym mieszkaniem na każdym poziomie. | _ |
Media Markt | Jagiellońska 94 | 2008 | funkcjonalizm | Centrum handlowe utworzone w zmodernizowanej hali produkcyjnej. | _ |
Słoneczny Młyn | Jagiellońska 96 | 1862 | mur, szachulec | W latach 1862–1945 młyn parowy, należący do Wolfena i Fliessa (1862–1892), Berwalda (1892–1938), Bronisława Kentzera (1938–1939), Schemke i Hermela (1940–1945). W 1948 r. został upaństwowiony w gestii Państwowych Zakładów Zbożowych w Bydgoszczy. W 2003 r. obiekt wyłączono z produkcji i przeznaczono na sprzedaż. Nabyty przez Barbarę Komorowską, w latach 2007–2009 przekształcony na czterogwiazdkowy hotel „Słoneczny Młyn”. | _ |
Biurowiec „Biprokabel” | Jagiellońska 103 | 1969 | funkcjonalizm | 10-piętrowy biurowiec zbudowany dla Biura Studiów i Projektów „Biprokabel”; w połowie 2021 przewidywana przebudowa na cele mieszkaniowe. | _ |
Kamienica nr 107 | Jagiellońska 107 | 1937 | wczesny modernizm | Kamienica na rogu z ul. Pestalozziego, w latach 2017–2018 poddana remontowi kapitalnemu. | _ |
Biurowiec BFM | Jagiellońska 109 | ok. 1970 | funkcjonalizm | Biurowiec wzniesiony dla Bydgoskich fabryk Mebli, w 2010 r. przekształcony na cele biurowe i mieszkalne. | _ |
Przypisy
- Kamienica przy Jagiellońskiej wyglądała jak rudera. Wypiękniała. Bydgoszcz.Wyborcza.pl, 16.02.2018 r.
- Marta Leszczyńska: Legendarnie na Jagiellońskiej. Bydgoszcz.Wyborcza.pl, 13.06.2018 r.
- Nowy mural w Bydgoszczy. Król już spogląda na Jagiellońską. Bydgoszcz.Wyborcza.pl, 12.10.2017 r.
- Mural z królem i piękną Bydgoszczą. Powstanie w centrum miasta. Bydgoszcz.Wyborcza.pl, 12.09.2017 r.
- Rozpoczęły się konsultacje społeczne w sprawie ronda Jagiellonów. Wnieś uwagi do jedynie słusznej koncepcji
- Konkurs na projekt muralu. Nowy pomysł na uczczenie 40-rocznicy Bydgoskiego Marca
- Bydgoski Marzec 1981 będzie miał mural. "Zwycięstwo nad przemocą i niewolą"
- Mural na 40. rocznicę Bydgoskiego Marca gotowy w sierpniu. Z poprawką
- Rogalski Bogumił: Przegląd współczesnej architektury publicznej i urbanistyki Bydgoszczy. [w.] Kronika Bydgoska XIV 1992. Bydgoszcz 1993
- Bręczewska-Kulesza Maria, Wysocka Agnieszka: Historia i architektura gmachu NBP w Bydgoszczy. In. Kalendarz Bydgoski 2007
- Janina-Janikowska Danuta Beata: Rola bydgoskiego szpitala wojskowego w systemie wojskowych zakładów leczniczych Okręgu Generalnego „Pomorze” i Okręgu Korpusu VIII. In. Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. Zeszyt 8. Bydgoszcz 2003
- Derenda Jerzy. Piękna stara Bydgoszcz – tom I z serii Bydgoszcz miasto na Kujawach. Praca zbiorowa. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006
- Fundacja „Rozwój ATR”. Generalny pomiar cech ruchu drogowego na sieci komunikacyjnej miasta Bydgoszczy, rok 2005/2006, Bydgoszcz wrzesień 2006
- Winter Piotr: Dawne bydgoskie budynki pocztowe i z pocztą związane. [w.] Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i regionu. zeszyt 2. Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy. 1997
- Bręczewska-Kulesza Daria: Bydgoskie realizacje Heinricha Seelinga. [w.] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. Zeszyt 4. Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy. Bydgoszcz 1999
- geo: Hunger inwestuje. Biurowce marki H+ powstają w Bydgoszczy. Bydgoszcz.Wyborcza.pl, 07.09.2019 r. [dostęp 17.09.2019 r.]
- Znika dziesięciopiętrowy straszak z Jagiellońskiej 103. Nowy wygląd jest już znany
- Miasto nadal szuka dzierżawcy znanej kamienicy. Będzie kolejny przetarg na Savoy
- Jakie będą losy napisu "Savoy" na zabytkowej kamienicy przy ul. Jagiellońskiej w Bydgoszczy
- Derenda Jerzy: Zmiany w Bydgoszczy od 2000 roku do dziś. In. Bydgoszcz XXI wieku. Bydgoszcz 2010
- Bydgoszcz wczoraj i dziś. Praca zbiorowa pod red. Stanisława Michalskiego. Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa-Poznań 1988
- Bałachowska Maria. Bydgoszcz w latach siedemdziesiątych. [w.] Kronika Bydgoska VII 1976–1978
- Licznerski Alfons: Rozwój terytorialny Bydgoszczy. [w.] Kronika Bydgoska II. Bydgoszcz 1965
- Zyglewski Zbigniew: Dwa najstarsze plany Bydgoszczy z roku 1657. [w.] Kronika Bydgoska XVI 1994. Bydgoszcz 1995
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Dworcowa w Bydgoszczy | Ulica Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy | Ulica Kujawska w Bydgoszczy | Ulica Trybunalska w Bydgoszczy | Ulica Królowej Jadwigi w Bydgoszczy | Stary Rynek w Bydgoszczy | Ulica Nakielska w Bydgoszczy | Ulica o. Augustyna Kordeckiego w Bydgoszczy | Ulica Poznańska w Bydgoszczy | Ulica Toruńska w Bydgoszczy | Ulica Gdańska w Bydgoszczy | Ulica Emilii Plater w Bydgoszczy | Plac Wolności w Bydgoszczy | Ulica Pod Blankami w Bydgoszczy | Ulica Zaułek w Bydgoszczy | Ulica Tadeusza Malczewskiego w Bydgoszczy | Ulica Przy Zamczysku w Bydgoszczy | Ulica Świętego Ojca Maksymiliana Marii Kolbego w Bydgoszczy | Ulica Wojska Polskiego w Bydgoszczy | Ulica Ferdynanda Focha w BydgoszczyOceń: Ulica Jagiellońska w Bydgoszczy