Ulica Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy

---

Historia

Ulica Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy powstała w okresie dynamicznego rozwoju tego miasta w połowie XIX wieku. Już w 1851 roku oddano do użytku bydgoski dworzec kolejowy, co stało się impulsem do dalszej urbanizacji w kierunku północno-zachodnim. W ciągu kolejnych lat, nieopodal ulicy, utworzono plac Piastowski, który początkowo projektowano jako rynek nowej dzielnicy elżbietańskiej. Ulicy nadano pierwotną nazwę Elisabethstrasse, a placowi – Elisabethmarkt, co było hołdem dla królowej pruskiej, Elżbiety Ludwiki Wittelsbach.

Po wytyczeniu w roku 1853 przez mierniczego Friedricha W. Sturmhoefela, ulica oraz przylegający plac stały się kluczowym elementem układu urbanistycznego, którego struktura opierała się na klasycznej siatce ulic. Plac Piastowski od początku swojego istnienia pełnił funkcję targową, a w jego zachodniej części przewidziano park. Niestety, w latach 1910-1913 teren ten został przekształcony na cele sakralne, kiedy to zbudowano kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Nowo utworzony ciąg uliczny nie miał jednak wystarczającego znaczenia komunikacyjnego w porównaniu z istniejącą na południe ulicą Dworcową, która w 1888 roku stała się trasą dla tramwajów. Podczas około 1870 roku obszar ten zaczął się intensywnie zabudowywać, a proces ten trwał aż do 1900 roku, zwłaszcza w latach 90. XIX wieku.

Kamienice, które wówczas powstały, były zróżnicowane pod względem stylowym, licznie wybudowane w stylach eklektycznych, neorenesansowych oraz neobarokowych. Zamieszkali w nich głównie pracownicy kolei, urzędnicy, nauczyciele oraz robotnicy z pobliskich warsztatów kolejowych, a także wojskowi z koszar zlokalizowanych przy ul. Warszawskiej.

Władze miasta w 2012 roku miały w planach przeniesienie targowiska z placu Piastowskiego do rejonu pętli Rycerska oraz stacji benzynowej, jednak zrezygnowały z tej koncepcji w 2014 roku. W 2021 roku wydano zezwolenie na budowę nowej kamienicy mieszkalnej oraz hotelu na niezabudowanej działce przy skrzyżowaniu ul. Gdańskiej. W latach 2021-2022 przeprowadzono również wymianę chodników, kładąc nowe granitowe płyty w tradycyjnym wzorze karo, nawiązując tym samym do historycznych rozwiązań ulicy.

Te działania, uzupełniane remontami konserwatorskimi budynków, które miały miejsce do 2023 roku, wliczając w to obiekty pod numerami 1, 2, 6, 10, 12, 14, 24, 35, 39, 41, 43, 45, 48, 55 oraz 59, mają na celu przywrócenie ulicy jej dawnej świetności z początku XX wieku.

Przebieg

Ulica Śniadeckich w Bydgoszczy rozpoczyna swój bieg na skrzyżowaniu z trzema innymi drogami: Dworcową, Królową Jadwigi oraz Fredry. Jej dalszy przebieg prowadzi w kierunku wschodnim, gdzie krzyżuje się z ul. Ślusarską, która przeszła w 2018 roku gruntowny remont. Po dotarciu do ul. Warszawskiej, kierunek zmienia się na południowo-wschodni.

Podążając wzdłuż ulicy, napotykamy na kilka ważnych skrzyżowań, w tym z ulicami placu Piastowskiego oraz ulicą Szczepana Jankowskiego, która ulokowana jest centralnie w tym obszarze. Warto zauważyć, że ulica Matejki przylega do Śniadeckich po prawej stronie. Kontynuując trasę, ruch uliczny krzyżuje się również z ulicami Sienkiewicza oraz Pomorską.

Ostatni odcinek ulicy kończy skrzyżowanie z ulicą Gdańską, a na wschód od tego miejsca znajduje się dalszy przebieg ulicy Zygmunta Krasińskiego, która umożliwia kontynuację podróży w tym kierunku.

W związku z budową hotelu „Brda” nastąpiło niemal całkowite zamknięcie odcinka Śniadeckich od ul. Dworcowej do ulicy Ślusarskiej. W tym miejscu pozostawiono jedynie możliwość jazdy w stronę placu Piastowskiego, ale z dostępem jedynie dla wybranej grupy użytkowników.

Zabytki

Na liście wojewódzkiego rejestru zabytków znajduje się wiele interesujących obiektów, które warto poznać. Wśród nich wyróżniają się:

• Kościół par. pw. św. Najświętszego Serca Pana Jezusa, zbudowany w stylu neobarokowym, zlokalizowany na pl. Piastowskim 5, powstał w latach 1910-1912 i zarejestrowany jest pod numerem A/746 z dnia 10.12.1971,
• Willa przy ul. Śniadeckich 1, obecnie siedziba Administracji Domów Miejskich, została zbudowana w 1866 roku wraz z ogrodem, a jej numer rejestru to A/363/1 z dnia 15.06.1993,
• Kamienica z oficyną przy ul. Śniadeckich 3, zbudowana w 1873 roku, ma numer rejestru A/408/1-2 z dnia 25.04.1994; do końca 2022 roku znajdowała się tu jedna z pierwszych pizzerii w mieście – Roma, działająca od 1990 roku,
• Kamienica na ul. Śniadeckich 10, wzniesiona w latach 1895-1897, została zarejestrowana pod numerem A/449/1 z dnia 28.06.1995,
• Kamienica z oficyną, zlokalizowana pod adresem ul. Śniadeckich 45, zbudowana w latach 1896-1897, z numerem rejestru A/1658 z dnia 23.05.2014, wyróżnia się zegarem słonecznym w zwieńczeniu, rzeźbami niedźwiadka na pierwszym i drugim piętrze oraz płaskorzeźbą męskiej głowy; w 2018 roku przeprowadzono remont tej kamienicy.

Pozostałe ważniejsze obiekty przy ulicy

Ulica Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy kryje w sobie wiele znaczących obiektów, które przyciągają uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów. Warto przyjrzeć się kilku z nich, które mają swoje ciekawe historie.

Na początku mamy kamienicę zaprojektowaną przez Fritza Weidnera z 1905 roku (nr 2). Ta budowla do 1945 roku sąsiadowała z inną kamienicą znajdującą się na rogu ul. Gdańskiej, w której przyszedł na świat Walter Leistikow.

Warto zwrócić uwagę na kamienicę secesyjną (nr 29), która powstała w latach 1902-1903, zaprojektowaną przez F. Weidnera. Charakteryzuję się ona czterema kondygnacjami i odwróconym planem litery „G”. Dwa niewielkie ryzality wkomponowane w elewację frontową, z wykuszem i kwadratową wieżyczką, nadają jej wyjątkowego uroku.

Kolejnym interesującym obiektem jest kamienica czynszowa zaprojektowana przez Georga Baeslera z 1911 roku (nr 25). Obok niej stoi kamienica nr 35, która w okresie PRL była siedzibą restauracji Warszawianka, a później przekształciła się w bar, a obecnie w sklep z używaną odzieżą.

Kościół polskokatolicki Zmartwychwstania Pańskiego (nr 36), dawny dom modlitwy Zjednoczenia Apostolskiego z 1864 roku, reprezentuje styl neogotycki. W dobudówce znajdowała się niegdyś cerkiew prawosławna, z której ocalały jedynie drzwi i okno o charakterystycznym kształcie. Od 1980 roku cerkiew funkcjonuje przy ul. Trybunalskiej.

Kolejne kamienice, wzniesione w latach 1877-1878 (nr 39 i 41), reprezentują styl neorenesansowy. Niezwykła kamienica nr 42 to dzieło Józefa Święcickiego z lat 1882-1883. Jej neorenesansowy styl zwraca uwagę wielu miłośników architektury.

Kamienica trzykondygnacyjna z 1930 roku (nr 43) wyróżnia się elewacją frontową z gzymsami i boniowaniem parteru. Dawniej znajdowała się tam popularna cukiernia i piekarnia o nazwie Tatery. Również kamienica z 1880 roku (nr 47) ma ciekawą historię, gdyż początkowo była własnością kupca Roberta Winklera, a jej portal wejściowy zdobi płaskorzeźba z motywem maski i ornamentami roślinnymi.

Dodatkowo, czterokondygnacyjna kamienica z 1920 roku (nr 53), która ma kształt litery „C”, zdobiona jest licznymi detalami, takimi jak gzymsy i efektywne balkony. W pobliżu znajdował się dawny hotel Brda, a także Sala Zgromadzeń Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (nr 8), do której należy bydgoska gmina mormońska, wchodząca w skład warszawskiego dystryktu.

W okresie od 1947 roku do 2019 roku w budynku przy ul. Śniadeckich 23 funkcjonowało kino Gryf, ulokowane w dawnym zborze ewangelickim. Po jego zamknięciu w latach 70-tych, obiekt przez wiele lat popadał w ruinę, a jego restytucja miała miejsce po kilkunastu latach. Na tym miejscu działały różne instytucje, takie jak sklep, bank, a obecnie funkcjonuje przedszkole.

W budynku pod adresem ul. Śniadeckich 49 znajdował się konsulat honorowy RFN od 24 lutego 2005 do lipca 2017 roku. W XXI wieku wzdłuż ulicy przeprowadzono wiele remontów kamienic, w tym w 2018 roku odnowiono kamienicę przy ul. Warszawskiej 1 oraz nr 6, w 2019 roku nr 20 i 59, a w 2021 roku nr 39.

Nazwy

Historia nazewnictwa ulicy w Bydgoszczy jest wyjątkowo bogata i sięga czasów przedwojennych. Na przestrzeni lat ulica nosiła różne miana:

• do 1920 Elisabethstrasse,
• 1920-1939 Jana i Jędrzeja Śniadeckich,
• 1939–1945 Dr Goebbels Strasse,
• od 1945 Jana i Jędrzeja Śniadeckich.

Obecnie patronami ulicy są dwaj wybitni naukowcy: astronom Jan Śniadecki oraz Jędrzej Śniadecki, lekarz, biolog i chemik, którzy prowadzili swoją działalność naukową jako profesorowie Uniwersytetu Wileńskiego w przełomowym okresie XVIII i XIX wieku. W 2002 roku, na mocy Uchwały Rady Miasta LIV/1771/2002 z 10 października, nazwa ulicy została rozszerzona o imiona jej patronów, co oznacza, że wcześniej używano jedynie skróconej formy – ul. Śniadeckich.

Komunikacja

Ulica Śniadeckich w Bydgoszczy jest istotnym punktem komunikacyjnym w mieście. Autobusy miejskiej linii nr 67 regularnie przejeżdżają tą ulicą.

W przeszłości, w części od ul. Dworcowej do Warszawskiej, obsługiwały ją także inne linie. Tak, do momentu rozpoczęcia budowy Hotelu „Brda”, kursy linii 61 i 101 odbywały się w kierunku dzisiejszej ul. Mazowieckiej, wyruszając z ul. Królowej Jadwigi.

Warto dodać, że od 2 kwietnia 2011 roku do 27 stycznia 2012 roku, w związku z budową linii tramwajowej prowadzącej do dworca kolejowego, ulicą Śniadeckich kursowała linia 54, która łączyła Piaski z Dworcem Autobusowym.

---

Oceń: Ulica Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy

---