Ulica Bernardyńska w Bydgoszczy

---

Lokalizacja

Ulica Bernardyńska położona jest w wschodniej części Starego Miasta w Bydgoszczy. Jej układ rozciąga się wzdłuż osi północ-południe, zaczynając od Ronda Jagiellonów i prowadząc aż do Ronda Bernardyńskiego, pokonując trasę przez most nad Brdą. Długość ulicy wynosi około 450 metrów.

Wzdłuż tej arterii komunikacyjnej przebiega torowisko tramwajowe, które jest wykorzystywane przez linie tramwajowe nr 2, 6, 9 oraz 11.

Nazwy

Historia ulicy Bernardyńskiej w Bydgoszczy jest naznaczona wieloma zmianami nazewnictwa, które miały miejsce na przestrzeni lat. W ciągu swojej historii ulica ta była znana pod różnymi nazwami, w tym:

• 1870–1920 – Kaiserstraße [Cesarska],
• 1920–1939 – Bernardyńska,
• 1939–1945 – Kaiserstraße [Cesarska],
• 1945–1949 – Bernardyńska,
• 1950–1956 – Juliana Marchlewskiego,
• od 1956 – Bernardyńska.

Warto zaznaczyć, że ulica ta swą nazwę zawdzięcza pobliskiemu klasztorowi, w którym bernardyni osiedlili się w 1480 roku i pozostali tam aż do 1829 roku. Co ciekawe, niemiecka nazwa ulicy odnosi się do cesarza niemieckiego oraz króla Prus Wilhelma I.

Historia

Projekt nowej drogi łączącej rozwijające się przedmieścia w obszarze Starego Miasta zrodził się w połowie XIX wieku. Przełomowym momentem w historii Bydgoszczy była budowa pierwszej linii kolejowej, która miała miejsce w 1851 roku, oraz utworzenie dworca kolejowego na Bocianowie w północno-zachodniej części miasta. Wzrosła wówczas potrzeba, aby zrealizować budowę nowej drogi z mostem przez Brdę, co miało na celu odciążenie ulicy Mostowej oraz mostu Gdańskiego. Wybrano lokalizację trasy na wschodnim skraju Starego Miasta, co było uzasadnione potrzebą skomunikowania przedmieścia Grodztwo, które w latach 30. XIX wieku stało się nowym centrum edukacyjnym i administracyjnym w Bydgoszczy.

7 grudnia 1855 roku magistrat złożył oficjalny wniosek o budowę nowej ulicy, której celem było połączenie przedmieścia Toruńskiego z Grodztwem w rejonie byłego klasztoru Bernardynów. Proces rozpoczęcia budowy napotkał liczne trudności, zarówno urzędowe, finansowe, jak i te związane z koniecznością uzgodnienia przebiegu trasy oraz wykupu terenów. Te problemy sprawiły, że projekt udało się zrealizować dopiero 20 lat później, w 1875 roku.

Dużym wyzwaniem były protesty mieszkańców Grodztwa, którzy obawiali się wykupów terenów. W trakcie rozważania czterech różnych wariantów trasy, pierwotnie planowano, że nowa droga będzie się przedłużać przez ulicę 3 Maja, w bezpośrednim sąsiedztwie Seminarium Nauczycielskiego. Mieszkańcy przedstawili jednak alternatywny wariant wschodni, który miał połączyć ulice Babia Wieś i Uroczą. Z kolei podczas spotkania władz z mieszkańcami w 1861 roku, wybrano wariant zachodni, który łączył ulice Kujawską oraz Jagiellońską i omijał kościół św. Idziego z zachodniej strony.

Dyskusje na temat lokalizacji trasy trwały aż do 1863 roku, kiedy zaprezentowano kosztorysy trzech ready-varianti – finalnie wybrano wariant zachodni, który okazał się najbardziej korzystny dla miasta pod względem komunikacyjnym i ekonomicznym, mimo że nie był on najtańszy.

Kolejnym istotnym zagadnieniem, które należało rozwiązać, były kwestie finansowania budowy mostu przez Brdę – kluczowego elementu całej trasy. Pruski minister handlu i przemysłu warunkował zatwierdzenie projektu budowy mostu od wymogu zrealizowania konstrukcji jednoprzęsłowej, co było związane z zapewnieniem sprawności i bezpieczeństwa żeglugi na Brdzie. Po długich negocjacjach, impas udało się przełamać w 1866 roku dzięki uzyskaniu od rządu pruskiego obietnicy dofinansowania w wysokości 60 tysięcy talarów, co było wynikiem różnicy kosztów między budową mostu jednoprzęsłowego a dwuprzęsłowego.

Prace budowlane ruszyły w 1867 roku, a za ich realizację odpowiedzialna była bydgoska fabryka maszyn „Bracia Adolf i Teodor Wulff”, która zajmowała się produkcją stalowej konstrukcji mostu. Montaż tej konstrukcji odbył się 15 maja 1870 roku, a definitywne zakończenie robót drogowych na ulicy Bernardyńskiej miało miejsce w 1872 roku. Nowa droga otrzymała nazwę Cesarskiej (niem. Kaiserstraße) na cześć Wilhelma I, ogłoszonego wówczas cesarzem niemieckim.

W 1879 roku zburzono sąsiaduujący z ulicą kościół św. Idziego, który był najstarszym kościołem w Bydgoszczy i pochodził z przedlokacyjnego okresu historii miasta. W 1939 oraz ponownie w 1945 roku został zniszczony most Bernardyński, który przeżył swój renesans dopiero w 1963 roku, zyskując nową żelbetową konstrukcję sprężoną. W wyniku tej odbudowy poszerzono ulicę do dwóch jezdni, a pośrodku wbudowano torowisko tramwajowe.

W 2005 roku zainicjowano projekt przebudowy Ronda Bernardyńskiego oraz wydłużenia trasy tramwajowej wzdłuż ulicy Kujawskiej. Prace drogowe rozpoczęły się pod koniec 2018 roku. W wyniku tych działań, w latach 2019-2020 podniesiono niweletę torowiska tramwajowego pomiędzy mostem na Brdzie a Zbożowym Rynkiem. Po zakończeniu inwestycji, wzdłuż ulicy posadzono 50 drzew klonów, platanów oraz kasztanowców.

Obciążenie ruchem

Ulica Bernardyńska jest jednym z kluczowych odcinków drogowych w Bydgoszczy, charakteryzującym się znacznym obciążeniem ruchem. Z danych z 2006 roku wynika, że w okresach szczytowych zaledwie w ciągu godziny przejeżdża tę trasą około 2000 pojazdów.

Na zachodniej jezdni często występują problemy z zatorami drogowymi, co negatywnie wpływa na płynność ruchu. W dużym stopniu jest to spowodowane ograniczoną przepustowością ronda Bernardyńskiego, które stanowi kluczowy węzeł komunikacyjny w tym rejonie.

Komunikacja

W Bydgoszczy, komunikacja w rejonie ulicy Bernardyńskiej jest wyjątkowo dobrze rozwinięta, co umożliwia mieszkańcom oraz odwiedzającym łatwe poruszanie się po mieście. Poniżej przedstawiamy dostępne opcje transportowe:

• linia tramwajowa 2,
• linia tramwajowa 6,
• linia tramwajowa 9,
• linia tramwajowa 11,
• linia autobusowa 51,
• linia autobusowa 52,
• linia autobusowa 55,
• linia autobusowa 58,
• linia autobusowa 59,
• linia autobusowa 60,
• linia autobusowa 64,
• linia autobusowa 80,
• linia autobusowa 31N-36N (wszystkie linie nocne).

Niektóre obiekty przy ulicy Bernardyńskiej

Ulica Bernardyńska w Bydgoszczy jest miejscem, gdzie można znaleźć wiele interesujących obiektów, które mają swoje unikalne historie i znaczenie architektoniczne. Oto niektóre z nich:

Adres	Lata budowy	Styl architektury	Wpisany do rejestru zabytków	Uwagi	Zdjęcie
Bernardyńska 2	1552–1557	gotyk	–	Pierwotnie kościół konwentualny bernardynów (1552–1830), od 1866 r. kościół garnizonowy symultaniczny (ewangelicy i katolicy), od 1920 r. kościół garnizonowy Wojska Polskiego (katolicy). Wezwanie kościoła zmienione przez Prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego 4 stycznia 1971 r. z św. Jerzego na Najświętszej Maryi Panny Królowej Pokoju. Ponowna konsekracja miała miejsce 31 maja 1971 r.	–
Bernardyńska 6	1867–1872	historyzm (neoromanizm, neogotyk)	–	W latach 1872–1920 Ewangelickie Seminarium Nauczycielskie, od 1923 r. Państwowa Szkoła Rolnicza, po 1945 r. siedziba Urzędu Pracy, a następnie Technikum Rolniczego i filia poznańskiej Wyższej Szkoły Rolniczej, od 1974 r. siedziba Wydziału Rolnictwa i Biotechnologii Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich.	–
Bernardyńska-Św. Floriana 6a	1914	historyzm	–	Budynek zaprojektowany przez arch. Theodora Patzwalda dla niemieckiego Klubu Wioślarskiego „Frithjof”, założonego w 1894 r. W latach 1923–1945 służył niemieckim towarzystwom wioślarskim. Po II wojnie światowej przejęty przez Bydgoskie Towarzystwo Wioślarskie. W 1996 r. sprzedany „Shanghai Olym-Polska”, stając się ośrodkiem hotelowo-gastronomicznym dla Chińczyków podróżujących po Europie. Obecnie (2019) w budynku funkcjonuje hotel „Zatoka”.	–
Bernardyńska-Plac Kościeleckich 8	1890–1892	neogotyk	–	Budynek stworzony na zlecenie miejskiego radcy budowlanego Carla Meyera. Do 1920 r. żeńska szkoła ludowa, od 1921 r. Polska Szkoła Powszechna im. Księdza Piramowicza, po 1945 r. szkoła podstawowa nr 8 im. Tadeusza Kościuszki, a od 2007 r. Muzeum Wolności i Solidarności w Bydgoszczy, obecnie zarządzane przez Uniwersytet Kazimierza Wielkiego.	–
Bernardyńska-Grodzka 36	2010	funkcjonalizm	–	Czterogwiazdkowy hotel Holiday Inn w Bydgoszczy (138 pokoi).	–
Bernardyńska 13	1964	funkcjonalizm	–	Aktualnie (od połowy 2022) hotel, dawny biurowiec firmy budowlanej Projprzem S.A. Zbudowany według projektu arch. Witolda Jańczaka na rogu z ul. Stary Port, nad rzeką Brdą. W 2004 r. gruntownie zmodernizowany. Projprzem S.A. powstało w 1948 r., przekształcone w spółkę akcyjną w 1990 r. i notowane na giełdzie od 1999 r. W latach 2019–2021 przekształcono go w trzygwiazdkowy hotel sieci Focus z 85 pokojami oraz 4 salami konferencyjnymi, zachowując ascetyczną formę graniastosłupa; elewacja błękitno-szara, z przeszklonymi elementami i kamienną okładziną na dolnych kondygnacjach.	–
Bernardyńska 15	1955–1957	funkcjonalizm	–	Budynek Centralnego Ośrodka Obliczeniowego Poczty Polskiej w Bydgoszczy, wybudowany w latach 1955–1957, gruntownie zmodernizowany w latach 1994–1995. Historia instytucji sięga 1920 r. z utworzeniem Izby Obrachunkowej Poczty Polskiej. Zmieniała nazwy, a w 1991 r. stała się jednostką organizacyjną Poczty Polskiej. Tablica upamiętniająca 100-lecie ośrodka odsłonięta 20 grudnia 2021 r.	–
św. Floriana 3/ Bernardyńska	1910	modernizm posecesyjny	–	Trzykondygnacyjna kamienica z prostym wystrojem architektonicznym, z cegły i tynkiem, posiadająca dwuspadowy dach. Po renowacji w 2018 r. elewacja w odcieniu beżu z białymi detalami. Remont został przeprowadzony także dla stolarki okiennej i dachu w kolorze czerwonym. Obiekt widnieje w gminnej ewidencji zabytków.	–

---

Oceń: Ulica Bernardyńska w Bydgoszczy

---