Most Bernardyński w Bydgoszczy

---

Lokalizacja

Most Bernardyński, nazywany także mostem przechodzącym nad rzeką Brdą, łączy oba brzegi tej malowniczej rzeki i usytuowany jest poniżejStarego Miasta. Ważnym elementem komunikacyjnym w tej okolicy jest ruchliwa ulica Bernardyńska, która skutecznie łączy Wały Jagiellońskie oraz ulicę Toruńską znajdującą się po prawej stronie rzeki, a także ulicę Jagiellońską na lewym brzegu.

Warto również zaznaczyć, że most ten jest wykorzystywany przez tramwaje, obsługujące linie nr 2 i 6, co czyni go kluczowym punktem w miejskim transporcie publicznym.

Nazwa mostu

Nazwy mostu zmieniały się w ciągu lat. Oto ich krótka historia:

• 1872–1920 – Kaiserbrücke,
• 1920–1939 – Bernardyński,
• 1939–1945 – Kaiserbrücke,
• od 1963 – Bernardyński.

Obie, zarówno ulica, jak i most, mają swoją nazwę dzięki pobliskiemu klasztorowi, który był zamieszkany przez bernardynów w latach 1480-1829. Natomiast niemieckie określenie mostu odnosi się do cesarza niemieckiego oraz króla Prus, Wilhelma I.

Historia

Most kratownicowy 1870-1945

Plany budowy mostu zrealizowano w związku z projektowaniem nowej drogi miejskiej, która miała na celu odciążenie dotychczasowej przeprawy mostowej znajdującej się w rejonie ul. Mostowej i Gdańskiej. W Bydgoszczy, po 1851 roku, znacznie wzrósł ruch przez rzekę Brdę, czego przyczyną była budowa linii Pruskiej Kolei Wschodniej oraz stacji kolejowej w północnym rejonie miasta, a także rozwój rozległych obszarów przeznaczonych pod zabudowę.

Po długim oczekiwaniu, które rozpoczęło się od złożenia wniosku przez magistrat miasta Bydgoszczy 7 grudnia 1855 r. w sprawie budowy nowej ulicy, określanej obecnie jako ulica Bernardyńska, rozpoczęto realizację projektu dopiero 20 lat później, w 1875 roku. Mimo wieloletnich trudności związanych z uzgodnieniami oraz finansowymi aspektami, złożono w 1864 r. wniosek o zatwierdzenie trasy z mostem dwuprzęsłowym. Z uwagi na zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi, zdecydowano się na droższy most jednoprzęsłowy.

Prace nad budową mostu rozpoczęły się w 1867 roku w bydgoskiej fabryce maszyn zwanej „Bracia Adolf i Teodor Wolff”. Użyto tam żelaza do stworzenia kratownicowej konstrukcji mostu, który miał rozpiętość 34,36 m i szerokość 12,2 m. Dźwigary mostu były rozstawione co 7,92 m i miały wysokość 4,57 m. Jezdnia była szeroka na 7,32 m, a ciągi piesze mierzyły 1,82 m. Całość kosztowała 45 tysięcy talarów, a montaż struktury stalowej odbył się 15 maja 1870 r., podczas gdy zakończenie prac drogowych na ulicy Bernardyńskiej miało miejsce w 1872 roku.

Obiekt składał się z dwóch dźwigarów i lut złukowych, z nawierzchnią wykonaną z drewna. Na brzegach mostu znajdowały się chodniki dla pieszych, a całość była oświetlona czterema latarniami gazowymi usytuowanymi przy wjazdach.

Na początku XX wieku, podczas modernizacji drogi wodnej Wisła-Odra, postanowiono przeprowadzić przebudowę obiektu, aby spełniał współczesne wymagania żeglugi. Most został podniesiony o 60 cm, a nowa konstrukcja została oddana do użytku w 1903 roku. Niestety, most Bernardyński został zniszczony 4 września 1939 r. przez saperów 62 Pułku Piechoty Wielkopolskiej. Mimo tymczasowej odbudowy w jesieni 1939 r., most uległ zniszczeniu z rąk wycofujących się Niemców 22 stycznia 1945 r.

Most tymczasowy 1945-1963

Po zakończeniu działań wojennych, pozostałości mostu zostały usunięte z koryta Brdy i poddane złomowaniu. W latach 1945–1960 istniała tymczasowa, drewniana konstrukcja, której środek był umiejscowiony poniżej obecnego mostu. Był to most wykonany według projektu saperskiego, składający się z stalowych dźwigarów i drewnianej nawierzchni podtrzymywanej przez podpory.

Most kablobetonowy od 1963 r.

Odbudowę obiektu rozpoczęto w 1960 roku, a prace budowlane realizowano w latach 1962-1964. Most został zaprojektowany w nowoczesnej, wówczas innowacyjnej konstrukcji sprężonej kablobetonowej. Stosowano nową metodę budowy nawisowej, wykorzystując ruchome rusztowanie, co było w Polsce nowością. Projektantem był mgr inż. Maksymilian Wolff, który za swoją pracę otrzymał II nagrodę od Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury. Realizacją zajęło się Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych. Po zakończeniu pierwszych prób wytrzymałościowych 28 grudnia 1963 roku, most został udostępniony publiczności trzy dni później. Posiadał torowisko tramwajowe w środku, dwie jezdnie z dwoma pasami ruchu oraz chodniki.

Most przechodził częściową renowację w 1968 roku, a kapitalny remont miał miejsce w 2000 roku. Od 2005 roku most cieszy się nocną iluminacją, co zwiększa jego walory estetyczne.

Remont dylatacji obiektu miał miejsce w 2019 roku.

Awaria mostu w 2024 r.

W dniu 24 września 2024 roku, podczas przeprowadzania prac konserwacyjnych, odkryto uszkodzenie stalowego przegubu mostu. Następnego dnia inspekcja przeprowadzona przez prof. Arkadiusza Madaja z Politechniki Poznańskiej potwierdziła uszkodzenie, jednak nie stwierdzono potrzeby zamknięcia przeprawy. W wyniku awarii wprowadzono ograniczenia w ruchu, ograniczając prędkość do 20 km/h (10 km/h dla tramwajów) oraz zamknięto jeden pas ruchu od wschodniej strony mostu. W październiku wstrzymano również ruch w jednym pasie po zachodniej stronie mostu, a na 19 października planowane jest zamknięcie mostu dla autobusów.

Dane techniczne

Most Bernardyński w Bydgoszczy charakteryzuje się imponującymi parametrami technicznymi, które określają jego całkowitą funkcjonalność i nośność. Teoretyczna rozpiętość przęseł wynosi 12 m + 40 m + 12 m, podczas gdy szerokość pomostu to 27,30 m.

Pojedyncza konstrukcja nośna składa się z prefabrykowanych segmentów skrzynkowych, wykonanych z kablobetonu. Jest to pierwsze takie zastosowanie technologii betonowania wspornikowego w Polsce. Wysokość dźwigarów w środkowej części mostu to 0,95 m, co odpowiada 1/42 jego rozpiętości, a nad filarami osiąga 2,5 m.

Most został zaprojektowany jako układ trójprzęsłowy z przegubem umieszczonym w przęśle środkowym, umajony pod kątem 72°30′. Dźwigary mostu mają wysokość zmienną, co nawiązuje do paraboli o stopniu trzecim, a także posiadają łuk pionowy o promieniu R = 2000 m. Przekrój dźwigarów jest skrzynkowy, z rozstawem środników wynoszącym 6,65 m oraz szerokością środników dźwigarów równą 40 cm na całej długości.

Przęsło środkowe nad nurtem rzeki zostało zrealizowane metodą betonowania nawisowego, z użyciem dwóch zestawów stalowych rusztowań przesuwnych. Cykl produkcji segmentu o wymiarach 3 m na 14,5 m, z objętością betonu wynoszącą 20 m³, trwał 3,5 doby w miesiącach jesiennych. Do sprężania mostu wykorzystano kable linowe o średnicy 37 mm, a poprzecznie zastosowano kable Freyssineta o średnicy 18 mm.

Przyczółki oraz filary mostu wykonane zostały z żelbetu, posadowione na wierconych palach typu Franki. Wymiary światła żeglownego pod mostem wynoszą 5,05 × 20 m, co pozwala na swobodne przepływanie jednostek pływających. Nośność obiektu sięga 30 ton, a opiekę nad nim sprawuje Zarząd Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej w Bydgoszczy.

Warto również wspomnieć o zdarzeniu z września 2024 roku, gdy odkryto awarię dylatacji mostu. W odpowiedzi na to, wprowadzono zmiany w organizacji ruchu. Wprowadzono zakaz dla pojazdów ciężarowych oraz zmniejszono dozwoloną prędkość na tym odcinku, jednocześnie trwają prace nad wykonaniem stosownych ekspertyz.

Obciążenie ruchem

Most Bernardyński jest jednym z kluczowych fragmentów infrastruktury drogowej w Bydgoszczy, który doświadcza znacznego obciążenia ruchem. W badaniach przeprowadzonych w 2006 roku ustalono, że >około 1960 pojazdów przejeżdża tę przeprawę w godzinach szczytu komunikacyjnego.

W związku z ograniczoną przepustowością pobliskich rond, takich jak Jagiellońskiego i Bernardyńskiego, na moście często pojawiają się zatory, które znacząco wpływają na płynność ruchu. Problem ten nasila się szczególnie w godzinach szczytu, co wskazuje na potrzebę dalszej analizy i potencjalnych usprawnień systemu transportowego w tej okolicy.

---

Oceń: Most Bernardyński w Bydgoszczy

---