Ulica Zaułek w Bydgoszczy

---

Położenie

Ulica Zaułek, usytuowana w południowej częściStarego Miasta, pełni istotną rolę w układzie komunikacyjnym tego malowniczego obszaru. Rozciąga się ona w kierunku wschód-zachód, łącząc ulicę Podwale z ulicą Stefana Batorego. Jej całkowita długość wynosi około 190 metrów, co czyni ją stosunkowo krótką, lecz znaczącą trasą w sercu miasta.

Historia

Ulica Zaułek powstała w okresie średniowiecza, a jej kształtowanie datowane jest na połowę XIV wieku. W tym właśnie czasie zaczęła pełnić istotną rolę w strukturze bydgoskiego miasta lokacyjnego. Stanowiła ona tylną część posesji sąsiadujących z ważnymi ulicami: Długą, Starym Rynkiem oraz ul. Magdzińskiego, co umożliwiało efektywny transport zaopatrzenia. Na przestrzeni lat przy ulicy powstawały obiekty takie jak stajnie dla koni oraz budynki o charakterze gospodarczym i produkcyjnym, które z czasem przekształciły się w mieszkalne, mające na celu zapewnienie funkcjonalności dla pobliskich reprezentacyjnych mieszkań.

W trakcie badań archeologicznych piszących historię tej ulicy, odkryto pozostałości średniowiecznej drewnianej zabudowy, co rzuca nowe światło na życie w dawnych czasach. Na zapleczu kamienicy przy ulicy Długiej, archeolodzy natrafili na fragmenty drewnianego budynku, zbudowanego w charakterystycznej technice sumikowo-łątkowej, który miał podłogę wykonaną z półokrąglaków, a nawet spiżarnię zlokalizowaną w piwnicy. Datowanie tych znalezisk wskazuje na drugą połowę XIV wieku.

Dodatkowo, na zapleczu kamienicy Stary Rynek 20 odkryto drewnianą latrynę, zaś w rejonie głównego budynku Biblioteki natrafiono na relikty drewnianej podłogi oraz fragmenty murowanej architektury z XV-XVIII wieku. Te znaleziska świadczą o długiej i ciekawej historii, jaką kryje ta ulica.

Podczas badań odkryto również kolejne poziomy ulicy, które były wykładane sosnowymi półokrąglakami ustawionymi poprzecznie do legarów. Gospodarczy charakter ulicy przyczynił się do jej rozwoju, gdyż istniała potrzeba sprawnego transportu artykułów handlowych oraz towarów codziennego użytku. Analiza planów zabudowy miasta, sporządzonych przez pruskiego geometrę Gretha w 1774 roku, przedstawia posesje wzdłuż Zaułka, częściowo zajęte przez istniejące wówczas budynki, a częściowo zniszczone.

Na kolejnych planach z 1834 i 1876 roku, zabudowa ulicy przybrała już bardziej ciągły charakter. W późniejszym czasie, zarówno przestrzenny, jak i architektoniczny, obraz Zaułka nie uległ znacznym zmianom, co odzwierciedla jego zamknięta charakterystyka.

W 2005 roku przeprowadzono częściową renowację ulicy Zaułek, co było jednym z projektów zawartych w Planie Rewitalizacji Bydgoszczy, przyczyniając się do zachowania jej zabytkowego charakteru.

Nazwy

Ulica Zaułek w ciągu swojej historii funkcjonowała pod różnymi nazwami, oto one:

• 1800–1816 – Hinter Gasse,
• 1840–1920 – Mottgasse,
• 1920–1939 – Zaułek,
• 1939–1945 – Mottgasse,
• od 1945 – Zaułek.

Architektura

Zaułek to ulica o długiej historii, która przetrwała w niezmienionym kształcie od średniowiecza. W przeszłości pełniła rolę istotnego linku komunikacyjnego, łącząc nieruchomości przy Starym Rynku, a także ulicach Długiej i Magdzińskiego.

Ta stosunkowo wąska uliczka otoczona jest budynkami, które w przeważającej większości powstały na przełomie XVIII i XIX wieku. Warto zaznaczyć, że niektóre z tych obiektów skrywają w swoich wnętrzach gotyckie piwnice, które zostały przekształcone na miejsca rozrywkowe, takie jak klub „Merlin”.

Wśród interesujących elementów, które wyróżniają Zaułek, znajduje się tzw. „most westchnień”, usytuowany w pobliżu Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej. Ten architektoniczny detal stanowi łącznik między budynkiem usytuowanym przy Starym Rynku 24 a Długą 41, stanowiąc doskonały przykład harmonijnego połączenia funkcji i estetyki.

---

Oceń: Ulica Zaułek w Bydgoszczy

---