Budynek Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy

---

Położenie

Zespół budynków, w skład którego wchodzi Urząd Wojewódzki w Bydgoszczy, usytuowany jest w sercu miasta, w pobliżu południowego krańca parku im. Kazimierza Wielkiego. Najstarsza z budowli znajduje się przy ul. Jagiellońskiej 3, natomiast nowocześniejsze obiekty, w tym czternastokondygnacyjny biurowiec oraz budynek administracyjny, są ulokowane wzdłuż ulicy Konarskiego.

Historia

Obecny gmach Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy, wzniesiony pomiędzy 1834 a 1836 rokiem, jest najstarszym budynkiem w tej lokalizacji. Jego położenie przy ulicy Jagiellońskiej, na przedmieściu Gdańska, odegrało znaczącą rolę w rozwoju tej dzielnicy, przekształcając ją w nowoczesne centrum administracyjne i oświatowe, które zaczęło kształtować się w kolejnych latach.

Rejencja bydgoska, która była pruską jednostką administracyjną utworzoną w 1815 roku jako część Wielkiego Księstwa Poznańskiego, miała swoje pierwsze biura w budynku na Starym Rynku. Powstał on w 1778 roku dla władz Obwodu Nadnoteckiego. Wraz z rozwojem lokalnych instytucji, istniejący budynek stał się niewystarczający, co przyczyniło się do decyzji o budowie nowej siedziby administracyjnej.

Kamień węgielny pod nowy gmach został wmurowany 8 czerwca 1834 roku, a sam budynek ukończono w przeciągu zaledwie dwóch lat. Projekt stworzył radca budowlany Carl Adler, którego plany zostały następnie skorygowane przez Karla Friedricha Schinkla, pracującego wówczas w Wyższej Deputacji Budowlanej w Berlinie. Budową kierował Friedrich Obuch, bydgoski radca regencyjny.

W latach 1863-1864 gmach przeszedł rozbudowę, która obejmowała dodanie dwóch niewielkich ryzalitów bocznych. Kolejna poważna przebudowa miała miejsce w latach 1898-1900, kiedy to dostawiono cztery skrzydła boczne według projektu krajowego inspektora budowlanego Busse’go.

Pierwotnie piwnice budynku pełniły różnorodne funkcje – znajdowały się tam mieszkania służbowe, pralnia, zakład litograficzny oraz skład opału. Parter został przeznaczony na prezydium, kancelarię, administrację katastralną, wydział okręgowy oraz księgowość. Na pierwszym piętrze mieściły się wydziały prezydialne, a także czytelnia, biblioteka oraz sala posiedzeń o powierzchni 100 m². Wydziały szkolne, podatkowe oraz leśnictwa usytuowane były na drugim piętrze, natomiast na poddaszu zorganizowano magazyn.

Po włączeniu Bydgoszczy do odrodzonej Polski, rejencje zostały rozwiązane i miasto weszło w skład województwa poznańskiego, wytyczonego w granicach dawnej pruskiej prowincji Poznańskiej. Wówczas opuszczony gmach zajął szereg polskich instytucji państwowych, takich jak Dyrekcja Lasów Państwowych, Okręgowy Urząd Skarbowy oraz Inspektorat Pracy.

Podczas okupacji hitlerowskiej, w budynku ulokowano urzędników reaktywowanej rejencji bydgoskiej, która funkcjonowała w ramach Okręgu Gdańsk-Prusy Zachodnie. Po wyzwoleniu Bydgoszczy w marcu 1945 roku, w gmachu zainstalowano Pomorski Urząd Wojewódzki. Od tego momentu pełnił on nieprzerwaną rolę siedziby władz wojewódzkich. W przeszłości mieścił Urząd Wojewódzki Pomorski (1945-1950), Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej (1950-1975), a następnie Urząd Wojewódzki i Sejmik Samorządowy Województwa Bydgoskiego (1975-1998). Po reformie administracyjnej w 1999 roku, stał się siedzibą Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego.

W latach 60. XX wieku, siedziba urzędu została rozbudowana o dodatkowe budynki, powiązane łącznikami z głównym obiektem. Wśród nich znalazły się:

• duża sala konferencyjna, wybudowana w latach 1960-1963, zaprojektowana przez inż. arch. Tadeusza Czarniawskiego,
• budynek wzdłuż ul. Konarskiego, który powstał między 1962 a 1965 rokiem według projektu arch. J. Jerki,
• czternastokondygnacyjny biurowiec na rogu ul. Jagiellońskiej i Konarskiego, zbudowany w latach 1966-1969, którego projektantem był inż. Bronisław Jabłoński.

Architektura

Budynek Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy został zaprojektowany na bazie wydłużonego prostokąta, z czterema charakterystycznymi skrzydłami umiejscowionymi w narożach. Część centralna, będąca najstarszą częścią konstrukcji, została stworzona w stylu klasycystycznym, natomiast późniejsze ryzality po bokach i skrzydła są przykładem architektury eklektycznej, która w swoim podziale oraz wystroju architektonicznym, nawiązuje do wcześniejszych nurtów stylistycznych. Na osi centralnej, od strony tylnej elewacji, usytuowana jest sala konferencyjna, połączona z budynkiem łącznikiem, zaprojektowana w formie trapezu.

Budynek cechuje się symetrycznym kształtem oraz jest podpiwniczony i dwupiętrowy, z dodatkiem poddasza. Dwa spadziste dachy dopełniają jego formę architektoniczną. Część frontowa korpusu głównego, w której znajduje się główne wejście, jest lekko zaakcentowana poprzez zryzalitowanie. Parter budowli zdobi boniowanie, a elewację frontową wieńczy wysunięty gzyms, wsparty rzędem konsol, co podkreśla elegancję budowli.

Wnętrza budynku zachowały swój pierwotny układ pomieszczeń. Na szczególną uwagę zasługuje reprezentacyjna klatka schodowa, która wyróżnia się schodami „zwierciadlanymi” oraz ażurową balustradą. W parterze północno-wschodniego skrzydła można dostrzec marmurową kolumnę toskańską, która pochodzi z czasów budowy budynku.

Przed gmachem usytuowany jest kamień memorialny z 1998 roku, który ma na celu upamiętnienie wydarzeń bydgoskich z marca 1981 roku. W otoczeniu budynku rosną także dwa bożodrzewy gruczołowate, każdy z obwodem przekraczającym 250 cm, które zostały uznane za pomniki przyrody.

---

Oceń: Budynek Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy

---