Ulica Królowej Jadwigi w Bydgoszczy

---

Historia

Ulica Królowej Jadwigi w Bydgoszczy ma bogatą historię, sięgającą roku 1860. Została wytyczona w okresie intensywnego rozwoju miasta, szczególnie w kierunku północno-zachodnim. To właśnie w 1851 roku oddany do użytkubydgoski dworzec kolejowy przyczynił się do tego znaczącego wzrostu. W latach 1861-1865 na Brdzie wzniesiono imponujący, łukowy most z cegły, znany pod nazwą Viktoriabrücke, wprowadził on nową jakość komunikacyjną miasta.

W pobliżu mostu powstała stocznia rzeczna Braci Wulff, a postęp technologiczny i infrastrukturalny w regionie zaowocował budową kolejnego odcinka Kanału Bydgoskiego. Zwiększone możliwości drogi wodnej od Odry do Wisły wymusiły z kolei wybudowanie nowego, żelbetowego mostu, który został uroczyście otwarty 25 sierpnia 1913 roku.

Początkowo ulica kończyła się na południowej pierzei ulicy Garbary, co zmuszało pojazdy do kierowania się w stronę ulicy Jackowskiego. Dopiero w latach 1974-1975, po zasypaniu Starego Kanału, ulica została rozbudowana do skrzyżowania z ulicami Focha oraz Kordeckiego. W planach rozwoju komunikacyjnego pojawiły się także propozycje wprowadzenia linii tramwajowej. Kiedy jednak uwzględniono konieczność przeprowadzenia potężnych wyburzeń, projekty te zostały porzucone na rzecz budowy równoległej trasy, która oddana została do użytku w listopadzie 2012 roku.

W ostatnich latach uwagę zwrócono na rewitalizację historycznych budynków znajdujących się przy ulicy Królowej Jadwigi. Miejski konserwator zabytków wsparł remonty przy Królowej Jadwigi 1 i 2, a także przy ul. Garbary 12 i 18. Na przykład, w 2017 roku przeprowadzono renowację kamienic numer 6 oraz 7, a także kamienicy numer 4 z 1905 roku oraz 10 z 1880 roku, dzięki funduszom miejskim.

Dzięki także zaleceniom powiatowego inspektora nadzoru budowlanego, dokonano renowacji wielu kamienic z numerami 3 (1898 r.), 5, 7 (1890 r.), 8 (1889 r.), 13, 15, 17 (1910 r.), a także 19. Niektóre inicjatywy wynikały z aktywności samych mieszkańców, jak miało to miejsce w przypadku budynku z numerem 6 z 1886 roku. Oprócz odnowionych elewacji, ulica wzbogaciła się również o inne elementy, takie jak pierwsza w mieście retrościana, stylizowana na okres międzywojenny, umieszczona na budynku przy Garbary nr 9 (1895 r.). Powstał również mural na Akademickiej Przestrzeni Kulturalnej WSG.

W 2017 roku zburzono obiekty basenu i hali widowiskowo-sportowej Astoria z 1962 roku. Na ich miejscu do 2020 roku zaplanowano budowę nowych obiektów.

Zabytki

„Wojewódzki rejestr zabytków obejmuje różnorodne obiekty, w tym następujące:

• dom przy ul. Królowej Jadwigi 2, zbudowany w latach 1900-1901, zaprojektowany przez Paula Böhma w stylu historyzmu malowniczego, z numerem rejestru A/415/1 z dnia 30.05.1994, na którym znajduje się figura królowej na szczycie.
• dom przy ul. Królowej Jadwigi 4, wzniesiony w latach 1903-1906, z numerem rejestru A/405/1 z dnia 11.04.1994. Obiekt ten charakteryzuje się zróżnicowanymi otworami okiennymi oraz szachulcową konstrukcją górnej części. W elewacji frontowej, na parterze, umiejscowiono loggie, natomiast na wysokości drugiego piętra znajduje się balkon i wykusze. W latach 2017 i 2019 przeprowadzono prace związane z zabezpieczeniem fundamentów kamienicy przed wilgocią oraz remontem elewacji.
• sień frontowa kamienicy przy ul. Królowej Jadwigi 6, z 1876 roku, z numerem rejestru A/1663 z dnia 17.07.2014.
• kamienica z oficyną, ul. Królowej Jadwigi 10, zbudowana w latach 1890-1891, z numerem rejestru A/1649 z dnia 20.11.2013. Jest to czterokondygnacyjny obiekt, na którym znajduje się tablica pamiątkowa ku czci Jerzego Sulimy-Kamińskiego, autora trylogii „Most Królowej Jadwigi”. Elewacja kamienicy zdobiona jest pilastrami, boniowanym parterem, gzymsami, konsolami oraz obramieniami okien. Jej symetryczność podkreśla umieszczony w środkowej części ryzalit, w którym zainstalowano drzwi wejściowe.

Pozostałe ważniejsze obiekty przy ulicy

Ulica Królowej Jadwigi w Bydgoszczy jest miejscem, które może pochwalić się wieloma ważnymi obiektami, które przyciągają uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów.

• Hala Astoria,
• Okręgowy Urząd Miar nr 8,
• Przychodnia Fundacji „Zdrowie dla Ciebie”, wcześniej znana jako pracownia rtg przychodni kolejowej,
• Muzeum Fotografii oraz Akademicka Przestrzeń Kulturalna przy Wyższej Szkole Gospodarki, które do 2020 roku były zlokalizowane w budynkach dawnej XIX-wiecznej wozowni. Niestety w 2021 roku budynki te zostały wyburzone, aby ustąpić miejsca nowemu osiedlu mieszkaniowemu o zróżnicowanej wysokości, które miałoby być zrealizowane do 2023 roku,
• Multikino,
• Kamienica przy ul. Królowej Jadwigi 3, zbudowana w latach 1897-1898. To trzykondygnacyjny obiekt w stylu historyzmu malowniczego, którego fasada jest bogata w elementy renesansowe, barokowe oraz klasycyzujące. Wyróżnia ją loggia na pierwszym piętrze, a także wykusz zakończony wieżyczką z cebulastym hełmem. Charakterystyczny ryzalit na lewej stronie budynku zwieńczony jest renesansowym szczytem. Kamienica ta wpisana jest do gminnej ewidencji zabytków, a w latach 2018-19 przeszła remont elewacji oraz wymianę stolarki okiennej i drzwiowej,
• Dawny biurowiec, usytuowany na rogu z ulicą Dworcową przy ul. Królowej Jadwigi 17, jest ośmiokondygnacyjnym obiektem o powierzchni przekraczającej 5 tys. m kw. Zbudowany w latach 60. XX wieku w stylu modernistycznym, w czasach PRL pełnił funkcję siedziby organizacji rolniczych oraz restauracji „Rzepicha”, a po 1989 roku został przekształcony w oddział Wielkopolskiego Banku Kredytowego. W latach 2019-2020 obiekt przeszedł przebudowę elewacji i zyskał dwie dodatkowe kondygnacje (VI i VII), które przeznaczone zostały na cele mieszkaniowe. Nowa nazwa tego budynku to Modern Office, który dodatkowo ozdobiono iluminacją ledową w kolorach czerwonym i niebieskim,
• Kamienica przy ul. Królowej Jadwigi 21, która w czasach PRL była znana z tablicy pamiątkowej na elewacji oraz wyrytego sierpa z młotem. To upamiętnienie akcji bydgoskiego podziemia z jesieni 1944 roku, kiedy to zmieniono oznaczenie ulic Śródmieścia w wyniku działań zbrojnych, a ratusz został ozdobiony napisem „Wir sind schon da” (My jesteśmy już tutaj).

Nazwy

Ulica, która nosi nazwisko Królowej Jadwigi, ma bogatą i ciekawą historię. Pierwszym patronem ulicy była Wiktoria, małżonka przyszłego cesarza niemieckiego Fryderyka III. Gdy Bydgoszcz została włączona w granice II Rzeczypospolitej w roku 1920, przyjęto zasadę, że patronką ulicy będzie panująca monarchini, co zaowocowało nadaniem jej imienia Królowej Jadwigi. Postać ta jest szczególnie czczona na Kujawach, gdzie przywiązuje się do niej legendę o klęsce zakonu krzyżackiego pod Grunwaldem.

W okresie okupacji niemieckiej w latach 1939–1945, powrócono do pierwotnej, przedwojennej nazwy – Viktoriastrasse. Po zakończeniu II wojny światowej, w roku 1945, Polacy zdecydowali się ponownie nadać ulicy nazwę Królowej Jadwigi, która utrzymuje się do dnia dzisiejszego.

W XXI wieku, nazwa Królowej Jadwigi stała się punktem odniesienia dla nowego mostu tramwajowego, który otrzymał nazwę mostu Władysława Jagiełły, znajdującego się w bezpośredniej bliskości.

• do 1920 Viktoriastrasse,
• 1920-1939 Królowej Jadwigi,
• 1939–1945 Viktoriastrasse,
• od 1945 Królowej Jadwigi.

Komunikacja

Obecnie, ulica Królowej Jadwigi w Bydgoszczy jest obsługiwana przez różne linie autobusowe, w tym 54, 71, 77, 79, a także 31N oraz 33N.

W swojej bogatej historii, ulica ta miała również wiele innych połączeń komunikacyjnych, w tym linie takie jak 60, 60bis, 61, 62, 63, 93, 94, 101, 103, 104, 201, 32N oraz 34N.

---

Oceń: Ulica Królowej Jadwigi w Bydgoszczy

---