Miedzyń

---

Położenie

Miedzyń znajduje się w zachodniej części Bydgoszczy, co czyni go interesującym miejscem w tym regionie. Osiedle sąsiaduje z Prądami od zachodu, natomiast od wschodu oddziela je linia kolejowa nr 131, a za nią rozciąga się osiedle Jary. W kierunku północnym, Miedzyń graniczy z Kanałem Bydgoskim, z którego strony znajdują się Osowa Góra oraz Flisy. Na południu Miedzyń styka się z obszarem leśnym, co dodaje mu urokliwego charakteru.

Pod względem fizyczno-geograficznym, osiedle to usytuowane jest w obrębie makroregionu Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka, a w jego skład wchodzi mezoregion Kotlina Toruńska. Większość Miedzyń znajduje się w mikroregionie Miasto Bydgoszcz Północne, na dolnym tarasie, gdzie wysokość wynosi około 52 m n.p.m. Jednakże, część osiedla zlokalizowana na południu, oddzielona przez Zbocze Bydgoskie, należy do mikroregionu Miasto Bydgoszcz Południowe, gdzie wysokość osiąga nieco więcej, około 70 m n.p.m.

W kontekście historycznym, do współczesnej jednostki urbanistycznej Miedzyń należy gmina Miedzyń, która została włączona do Bydgoszczy w 1920 roku. Dodatkowo, teren ten obejmuje również wschodni fragment gminy Prądy, która przyłączona została do miasta w 1954 roku.

Charakterystyka

Osiedle Miedzyń charakteryzuje się interesującym położeniem w obrębie dwóch poziomów, oddzielonych Zboczem Bydgoskim, którego względna wysokość wynosi około 18 m. Górna część osiedla przedstawia stromy spadek ku północy, prowadzący do znacznych deniwelacji, a pochylenie ulicy Widok osiąga 11%. Na zboczu można dostrzec dwie dolinki denudacyjne, przez które przepływają naturalne cieki wodne, na przykład Strugę Młyńską. Cieki te uchodzą do Kanału Bydgoskiego. Niektóre obszary są zagospodarowane w formie stawów przepływowych.

W okolicy Miedzynia nie występuje przemysł ani mocno uczęszczane trasy komunikacyjne. Jedyną drogą powiatową jest ul. Nakielska, która zapewnia połączenie z centrum Bydgoszczy oraz z miejscowościami Łochów i Nakło nad Notecią. Nieco inna trasa, fragment ul. Bronikowskiego, łączy osiedle z Flisami i Czyżkówkiem. W infrastrukturze osiedla znajdują się m.in. dwa publiczne przedszkola, dwa zespoły szkół, klub sportowy „Gwiazda” oraz marina usytuowana nad Kanałem Bydgoskim.

Ważnym punktem w rozwoju osiedla Miedzyń jest program „Plan Rozwoju Bydgoszczy na lata 2009-2014”, w którym uwzględniono m.in. przebudowę ul. Nakielskiej oraz budowę zachodniej obwodnicy Śródmieścia w dwóch i trzech etapach.

Nazwa

Nazwa Miedzyń wywodzi się od pojęcia miedza, co odnosi się do granicy. Z kolei ap. miedzny lub miedznik oznaczają „granicznik”, a dodanie -yń sugeruje, że na takich miedzach często pozostawiano drzewa lub zarośla, co mogło prowadzić do interpretacji jako „drzewa, las”. Dawny folwark w tej okolicy był znany pod nazwami Miedzna lub Miedznia, a w XIX wieku wykorzystywano już nazwę Miedzyń. Urzędowa nazwa Miedzyn, sporadycznie widoczna na mapach, zmieniła się po 1865 roku na Schleusendorf, co dosłownie oznacza „wieś śluz”.

Ludność

Statystyki demograficzne Miedzynia pokazują, że w 1970 roku osiedle miało 6,6 tys. mieszkańców, a po dwóch dekadach już 9,9 tys. W latach następnych liczba ta wzrastała, osiągając 10,9 tys. osób w 1998 r., a w 2007 i 2010 r. już 11,5 tys. Na 24 lipca 2017 roku liczba mieszkańców, wliczając osiedle Prądy, wynosiła 11 677 osób.

Rekreacja

Miedzyń oferuje mieszkańcom około 6 ha terenów zieleni urządzonej, usytuowanej przy starym Kanale Bydgoskim, oraz dodatkowe 19 ha zieleni nieurządzonej. Niski wskaźnik zieleni kompensują otaczające lasy, a zapleczem rekreacyjnym są tereny Puszczy Bydgoskiej, znane lokalnie jako Las Miedzyński, o charakterze boru świeżego. Wzdłuż malowniczej doliny Strugi Młyńskiej można odkryć rozległe łąki podprądy. W Białych Błotach Nadleśnictwo Bydgoszcz stworzyło leśną ścieżkę dydaktyczną z 13 przystankami, która w 2020 przeszła rewaloryzację. Również ciągi spacerowe wzdłuż Kanału Bydgoskiego cieszą się popularnością. Po wschodniej stronie Miedzynia aż do Ronda Grunwaldzkiego rozciągają się planty nad Kanałem Bydgoskim, uznawane za drugi co do wielkości park w Bydgoszczy. Dodatkowo, ścieżka biegnąca wzdłuż Zbocza Bydgoskiego dostarcza wspaniałych widoków na zachodnią Bydgoszcz, w tym na Osową Górę oraz Czyżkówka.

W 2011 roku obiekty sportowe na terenie osiedla obejmowały m.in.: zespół typu Orlik 2012 przy ul. Pijarów 4, boisko do piłki siatkowej przy ul. Nakielskiej 84, boisko do baseballa przy ul. Krokusowej, stadion sportowy Gwiazda Bydgoszcz przy ul. Nakielskiej 84, marina Gwiazda również przy ul. Nakielskiej 84, kort tenisowy przy ul. Kalinowej/Olszówkowej oraz liczne place zabaw. W 2018 roku stworzono siłownię zewnętrzną i ścieżkę zdrowia przy Kanale Bydgoskim, które powstały w ramach projektów budżetu obywatelskiego, kosztując w sumie 200 tys. zł. W planach urbanistycznych znajdują się także nowe tereny zieleni oraz infrastruktura sportowa dostosowana do różnych grup wiekowych. Zgodnie z przewidywaniami, przy ul. Pijarów, ma powstać nowy park dzielnicowy, a projekt ścieżki rowerowej wzdłuż Nakielskiej ma być zrealizowany na podstawie Studium transportowego na terenie Bydgoszczy.

W czerwcu 2014 r. prezydent Bydgoszczy ogłosił, że w latach 2014-2015 planowana jest budowa basenu, co spotkało się z poparciem 4276 pełnoletnich mieszkańców. Prowadzone prace rozpoczęły się w 2016 roku, a ostatecznie budżet na realizację uzyskano w roku 2020, przez co prace wyłoniono wykonawcę, z terminem na ukończenie w 2022 roku. Obiekt, nazwany „Łabędź”, został otwarty 20 października 2022 roku.

Corocznie, w maju odbywa się „Bieg na Miedzyniu”, a w 2018 roku zakończono budowę nowego boiska o sztucznej nawierzchni przy klubie „Gwiazda”, które otwarto 10 października 2018 roku. W 2019 roku zrealizowano koncepcje studentów Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego, dotyczące zagospodarowania brzegów Kanału Bydgoskiego, co przewiduje powstanie tego miejsca jako przestrzeni rekreacyjnej z przeszklonymi restauracjami, galeriami sztuki i ścieżkami spacerowymi.

Ochrona przyrody

Na terenie Miedzynia ogłoszono cztery pomniki przyrody: klon zwyczajny z obwodem 382 cm przy ul. Maciaszka 120, topola czarna o obwodzie ponad 430 cm przy ul. Nakielskiej-Plażowej, „Lipa Napoleona” o obwodzie 442 cm przy ul. Osada 15 oraz trzy olsze czarne, każda o obwodzie około 350 cm znajdujące się przy ul. Nakielskiej. W 1937 roku dokumentowano także obecność bożodrzewu gruczołowatego w okolicy ul. Pagórek.

Na koniec 2017 roku, w ramach projektu międzynarodowego CitiEnGov, na budynku szkoły przy ul. Pijarów zamontowano urządzenia do pomiaru jakości powietrza PM10, co podkreśla znaczenie ochrony przyrody oraz dbałości o środowisko w Miedzyń.

Historia

Okres staropolski

Miedzyń po raz pierwszy został wzmiankowany w dokumentach pisanych w roku 1583 jako osada, której funkcją był młyn. Na początku miejscowość ta stanowiła część uposażenia starostwa bydgoskiego, jednak w XVII wieku przeszła pod zarząd Bydgoszczy. W zapisach ekonomicznych miasta, dotyczących lat 1742-1765, był notowany jako folwark miejski Miednia. W roku 1742 przynosił dochód w wysokości ponad 54 złotych, co czyniło go jednym z mniej obciążonych dóbr miejskich. Przy strudze Miedzna, która spływała z górnego tarasu w dolinę, powstał młyn wodny. W 1774 roku zrealizowano tutaj budowę Kanału Bydgoskiego. Dzierżawca folwarku, Wawrzyniec Kręzelczyk, zmarł w 1758 roku, a obowiązki podatkowe przejął Adam Łas, arendarz z folwarku Szwederowo. Dokumenty z lat 1760-1762 jasno wskazują, że folwark był wówczas opuszczony. W okolicy dzisiejszej osady Miedzyń, przy ul. Widok, znajdowała się także inna osada, znana jako Wilczak Mały. Prawdopodobnie było to tożsame miejsce z Wilczem, które było wydzierżawione na 40 lat Zofii i Stanisławowi Gliszczeńskim w dniu 9 kwietnia 1733 roku przez Radę Miasta Bydgoszczy.

Okres zaboru

W XIX wieku Miedzyń funkcjonował jako samodzielna wieś, która należała do gromady Prądy. Na mapie Schulza z roku 1857 widniała wieś Miedzyń w rejonie ul. Pijarów, obok wąwozu, którym odprowadzano wodę ze strugi Miedzna do Kanału Bydgoskiego. Na zachodzie, przy ul. Maciaszka (dawniej ul. Inflanckiej), znajdowała się Kolonia Miedzyń, która składała się z kilku domostw, natomiast na wschodzie, na górnym tarasie, umiejscowiona była osada Wilczak Mały. Jeszcze w roku 1836, centrum tej miejscowości widniało na mapach jako Groß Miedzyn.

Według spisu miejscowości rejencji bydgoskiej z 1833 roku, Miedzyń zamieszkiwało 119 osób (w tym 89 ewangelików i 30 katolików) w 20 domach. Jak podaje Jan Nepomucen Bobrowicz w 1846 roku, Miedzyń był częścią majątku Białebłoto, które należało do Bydgoszczy. Kolejny spis z roku 1860 wskazuje, że wieś ta liczyła 169 mieszkańców (156 ewangelików i 13 katolików) w 24 domach. Dzieci mieszkańców uczęszczały do szkoły w pobliskich Prądach. Osada należała do obu parafii: katolickiej i ewangelickiej w Bydgoszczy. W 1872 roku na wschodnich obrzeżach Miedzyń uruchomiono linię kolejową w kierunku Poznania, przez Inowrocław, a pierwotne plany tej linii zakładały inny rozkład, prowadząc wzdłuż ul. Nakielskiej oraz skręcając w stronę Białych Błót i Ciela.

Spis z 1885 roku wskazał, że Wilczak Mały liczył 32 budynki, w których mieszkały 208 osoby (w tym 29 katolików i 179 ewangelików). Z kolei Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego z 1884 roku podaje, że Miedzyń zamieszkiwało 296 osób (259 ewangelików, 37 katolików) w 33 domach. Do końca XIX wieku Miedzyń połączył się z Wilczakiem Małym, granicząc na zachodzie z wsią Prądy, na wschodzie z Wilczakiem Wielkim, a na północy z Kanałem Bydgoskim. Na dzień 1 grudnia 1905 roku Miedzyń liczył 575 mieszkańców. Miejsce zamieszkania dla urząd stanu cywilnego znajdowało się na Okolu (dystrykt Bromberg II), parafia ewangelicka mieściła się na Wilczaku, natomiast katolicy byli przypisani do fary bydgoskiej. Pruski spis władz z 1910 roku pokazał 91 budynków i 807 mieszkańców, w tym jedynie 48 osób posługujących się językiem polskim, reszta to Niemcy. Na północno-wschodnich krańcach dzisiejszej dzielnicy, przy ul. Bronikowskiego, nad Starym Kanałem Bydgoskim, znajdowała się wówczas restauracja Wilkego. Przy ul. Nakielskiej 88 funkcjonował Garten-Etablissement Carla Schülera.

Dwudziestolecie międzywojenne

1 kwietnia 1920 roku gmina Miedzyń o powierzchni 257,5 ha została włączona do Bydgoszczy. W tym okresie mieszkało tu około 860 osób, wśród których znajdowało się wielu Niemców, głównie ulokowanych przy ulicy Inflanckiej (obecnie Maciaszka). 26 kwietnia 1920 roku na Miedzyń powstał najstarszy bydgoski klub sportowy MKS Gwiazda, zaś boisko zostało zbudowane w 1928 roku i nosiło imię Idziego Świtały.

Okres międzywojenny charakteryzował się słabą urbanizacją. Budynki były rozsiane wzdłuż ulic Nakielskiej, Pijarów oraz Inflanckiej, a także na górnym tarasie, gdzie znajdowała się osada Trentowskiego oraz Leszczyna. W 1931 roku stowarzyszenie mieszkańców zaczęło podejmować działania mające na celu poprawę komunikacji z centrum Bydgoszczy. Oświata była realizowana w miejscowej szkole powszechnej (obecnie nr 18, w 1936 znanej jako Publiczna Szkoła Powszechna im. Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury), która znajduje się wciąż w istniejącym budynku przy ul. Nakielskiej 199. W roku 1939 planowano otwarcie nowego budynku szkolnego przy ul. Pijarów 4, jednak niestety zbiegło się to z wybuchem wojny. W pobliżu, przy ul. Pijarów 3, znajduje się dawny dom nauczycielski.

Okres PRL

Po zakończeniu II wojny światowej w Miedzyniu nastąpił intensywny rozwój budownictwa jednorodzinnego. W 1953 roku przy ul. Nakielskiej powstał basen z restauracją „Wodnik”, który stał się najpopularniejszym letnim kąpieliskiem w mieście. W latach 1955-1965, w wyniku przeglądu terenów odpowiednich do inwestycji, Prezydium Miejskiej Rady Narodowej wskazało obszary na Miedzyniu, które sprzyjały budownictwu mieszkaniowemu. Na ulicy Nakielskiej – Słonecznej w latach 60. zrealizowano szereg budynków mieszkalnych, opartych na standardowych projektach, w większości z ceramicznymi dachami. Zintensyfikowane budownictwo zaczęło się od roku 1961, kiedy bydgoska Miejska Rada Narodowa nadała ten teren budownikom indywidualnym. Niestety, te plany nie były wspierane przez odpowiednie przedsięwzięcia infrastrukturalne. W latach 1967-1969 powstała kolonia domków jednorodzinnych przy ul. Nakielskiej – Plażowej. W ramach rozwoju infrastruktury, w 1961 roku drewniany most drogowy przy ul. Bronikowskiego został przebudowany na żelbetowy, a dwa lata później przy ul. Nakielskiej powstała nowa szkoła podstawowa, nosząca numer 35.

W kolejnych latach ul. Nakielska została wyasfaltowana, a w połowie lat 70. powstały ośrodek zdrowia przy ul. Widok, poczta i centrala telefoniczna przy ulicy Nakielskiej, a także dwa kościoły parafialne, usytuowane przy ul. Spacerowej i Ornej oraz przejście nad torami w kierunku dzielnicy Błonie. W ówczesnych planach zamierzano zbudować stację kolejową Bydgoszcz Błonie, jednak przedsięwzięcie to nie zostało wówczas zrealizowane, mimo że wykazano zaawansowanie inwestycji, budując zejścia do nieistniejących peronów. W latach 70. zaczęła się gazyfikacja dzielnicy.

Od 1989

W roku 1998, w nasypie kolejowym przy ul. Nakielskiej stworzono tunel dla pieszych. Wcześniej, bo w 1991 roku, zrealizowano kładkę dla pieszych przez Kanał Bydgoski, usytuowaną na zachód od mostu, który został zniszczony w trakcie działań wojennych. Mieszkańcy od lat postulują o odbudowę tej kładki, nawet w ograniczonej formie. W pierwszej dekadzie XXI wieku wybudowano w Miedzyniu wiele ulic o twardej nawierzchni, co było możliwe dzięki zakończeniu prac kanalizacyjnych. Prace nad utwardzeniem ul. Maciaszka oraz ul. Głogowskiej miały miejsce w latach 2005-2006, natomiast w kolejnych latach realizowano dalsze budowy ulic, między innymi ul. Cieplicką oraz ul. Trentowskiego. W 2010 roku w pobliżu kościoła św. Urszuli Ledóchowskiej zbudowano szereg ulic, a w roku 2000 nawierzchnię asfaltową zyskała ulica Wierzbowa. W kolejnych latach realizowano dalsze inwestycje drogowe, w tym budowę ulic Kartuskiej oraz Poziomkowej, współfinansowaną przez mieszkańców.

Rozwój infrastruktury na Miedzyniu odpowiedział na potrzeby lokalnej społeczności. W 2014 roku wybudowano parking dla 41 samochodów przy ul. Ornej i Gromadzkiej a kolejne ulice, takie jak Borowikowa i Koźlakowa, oddano do użytku w roku 2015. Wprowadzony podział na ulice Kalinową oraz Czeremchową również omówił zaangażowanie mieszkańców i ich udział w realizacji inwestycji. W międzyczasie powstały schody łączące ul. Malinową z ul. Nakielską, a mieszkańcy podjęli działalność w zakresie ochrony przestrzeni publicznej. Dnia 8 maja 2019 roku przy ul. Krokusowej zorganizowano premierową wyprzedaż garażową, co zintegrowało lokalną społeczność.

W 2020 roku w Miedzyniu zrealizowano kolejne budowy związane z poprawą komunikacji, w tym utwardzono ul. Widok. Ustanowiono także schody, które łączą ul. Żyzną z ul. Nakielską oraz Szkołą Podstawową nr 35. W tym samym roku, ważnym krokiem dla mieszkańców, była budowa nowej stacji rowerowej, która powstała przy skrzyżowaniu ulic Nakielskiej i Żywieckiej. Miedzyń przeżywa przez lata dynamiczny rozwój, widoczny nie tylko w urbanizacji, ale także w budowie przestrzeni wspólnych, jak marina na ul. Spacerowej, oddana do użytku w 2009 roku. Także boisko, znane jako „orlik”, otwarte w zespole szkół przy ul. Pijarów. Przybywa wielofunkcyjnych inwestycji, aby wzbogacić życie mieszkańców tej dzielnicy.

Ciekawostki

Na obszarze Miedzynia niegdyś znajdowały się cmentarze, które zlokalizowane były wzdłuż ulic Widok i Gromadzkiej oraz Szczytowej, przy ul. Paprociej. W okresie międzywojennym te miejsca przypisano pod zarząd miejski, a ich lokalizację zmieniono na cmentarze przy ul. Trentowskiego oraz Krzywej. Intrygującym elementem tej okolicy była 38-metrowa wieża spadochronowa, usytuowana w pobliżu skrzyżowania ulic Nakielskiej i Bronikowskiego. Obiekt, pierwotnie usytuowany na Osiedlu Leśnym od września 1936 roku, został przeniesiony do Miedzynia w 1950 roku. Jedynie w 1969 roku stwierdzono, iż wieża nie jest już potrzebna, co doprowadziło do jej rozbiórki.

Jezioro Miedzyńskie

Na mapie Schroettera z lat 1796-1802 możemy zaobserwować, że na prawym brzegu Kanału Bydgoskiego, w rejonie obecnych ulic Spacerowej i Kartuskiej, znajdował się wydłużony zbiornik wodny, znany jako Jezioro Miedzyńskie (niem. Miedzyniersee). To jezioro prawdopodobnie istniało na Flisie przed budową kanału jako zbiornik przepływowy. Po powstaniu Kanału Bydgoskiego jego istnienie dobiegło końca, wynikając z osuszenia terenu oraz obniżenia wód gruntowych, co uznano za jedną z negatywnych konsekwencji budowy. Na mapach z lat 1854/1855 jezioro widnieje już w stanie zaniku, a w 1876 roku obszar wokół niego zamienił się w bagnisko. Zaskakująco jednak, na mapach z 1918 i 1932 roku, w tym samym miejscu ponownie zaznaczone zostały stawy o przypominającym kształcie. Dzisiaj jest to częściowo zabudowany obszar, na który zwraca uwagę jedynie delikatne zagłębienie terenu, dostrzegalne z rysunku poziomicowego, oraz sporadycznie występujące nieużytki.

Pozostałości mostu

W pobliżu ulicy Spacerowej, blisko wylotu ulicy Żywieckiej, można natrafić na pozostałości mostu znanego uprzednio jako „most jazowy” (Fangbrücke), który był jednym z trzech jazów usytuowanych na Kanale Bydgoskim. Już na mapie z 1854 roku most ten był zaznaczony. Początkowo jego konstrukcja była drewniana oraz zwodzona, a w 1916 roku zbudowano ceglane przyczółki oraz żelbetowy most. W wyniku wydarzeń września 1939 roku, most ten został wysadzony przez polskie oddziały, które wycofywały się z „Przedmościa Bydgoskiego”, a następnie odbudowany przez niemiecką firmę Windschild-Langelott w 1941 roku. Niestety, został ponownie wysadzony przez uciekające oddziały niemieckie w 1945 roku i do tej pory nie doczekał się odbudowy.

Basen na Miedzyniu

Warto również zwrócić uwagę na publiczne kąpielisko, którego budowę rozpoczęto we wrześniu 1951 roku, usytuowane przy ul. Nakielskiej, w nieodległej odległości od Kanału Bydgoskiego i śluzy VI. Środki na ten cel pochodziły z nadwyżek Funduszu Odbudowy Stolicy. Latem roku następnego otwarto kompleks sportowy z dwoma basenami oraz trybuną na 1500 widzów. Cały obszar obejmował 4 hektary i mógł pomieścić do 3000 osób. W wyposażeniu kąpieliska znalazły się brodziki, piaskownice, solarium oraz szatnie i natryski. Zarząd Zieleni Miejskiej administrował nim do 1960 roku, po czym przejęła go Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej, a następnie, w lutym 1974 roku, Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. W kolejnych latach planowano remont basenu i budowę nowego obiektu, a jednak w 1993 roku z uwagi na zły stan techniczny zostało zamknięte. Zniszczony budynek restauracji rozebrano kilka lat później, a władze sprzedały teren dawnego basenu w 2003 roku. W 2010 roku Krzysztof Nowicki nakręcił dokument o tym miejscu zatytułowany „Basen”, prezentowany na festiwalu „KolorOffOn” w „Mózgu”. W maju 2015 roku na części tego terenu rozpoczęto budowę hotelu oraz stacji paliw, przez co dawny basen zniknął z krajobrazu. 17 marca 2017 roku firma Hurtostal uruchomiła Galerię Miedzyń, w której znalazł się czterogwiazdkowy hotel z 25 pokojami oraz restauracja Wodnik, fitness i pawilon handlowy, a także ogród francuski z fontannami oraz 20 tysiącami roślin.

Zabytki

Warto podkreślić, że najpiekniejszym zabytkiem w Miedzyniu jest VI śluza na Starym Kanale Bydgoskim, datująca się na 1794 rok, z późniejszymi remontami w latach 1808, około 1987 oraz w latach 1996-1997. Od 2005 roku obiekt ten figuruje w rejestrze zabytków.

Tramwaj na Miedzyń

W marcu 1955 roku Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego w Bydgoszczy przeszło do opracowywania planów związanych z budową linii tramwajowej prowadzącej do osiedla Miedzyń i Prądów. Trasa miała przebiegać od mostów Solidarności wzdłuż ul. Nakielskiej aż do ul. Łochowskiej. Niezbędne przebudowy wiaduktu kolejowego nad ul. Nakielską z powodu wysokich kosztów budowy zostały zatrzymane na skutek sprzeciwu ze strony PKP. Na wiadukcie powstała jedynie pętla tramwajowa.

Fordoński Miedzyń

Interesującym zagadnieniem jest również fakt, że Miedzyń w dzisiejszej Bydgoszczy to nazwa dwóch oddzielnych osad. Jedna z nich stykając się z Śródmieściem, oddzielona jest od Wilczaka, a druga natomiast umiejscowiona była na dolnym tarasie Fordonu, w pobliżu Zbocza Fordońskiego. W majątku Miedzyń, mieszczącym się pod Fordonem, spędzał wolny czas w latach 30. XX wieku m.in. Jeremi Przybora.

Teledysk

Ostatnim ciekawym elementem jest fakt, iż opuszczony basen z obiektów Gwiazdy Bydgoszcz był jednym z miejsc, w którym artysta Mrozu zrealizował teledysk do utworu „Rollercoaster” z albumu o tej samej nazwie z 2012 roku.

Sport

Gwiazda Bydgoszcz

Na terenie Miedzyń znajduje się renomowany Międzyzakładowy Klub Sportowy Gwiazda Bydgoszcz, który jest najstarszym klubem sportowym w bydgoskim regionie, założonym 26 kwietnia 1920 roku. Klub ten angażuje się w działalność w czterech sekcjach sportowych: piłce nożnej, zapasach, tenisie stołowym oraz brydżu.

Do Gwiazdy Bydgoszcz należało wiele znanych postaci, w tym Stefan Majewski, który jest byłym piłkarzem oraz reprezentantem Polski. Tego uzdolnionego sportowca związano z klubem nie tylko w roli gracza, ale również jako trenera. Również Marcin Thiede ze znakomitymi osiągnięciami przyczynił się do rozwoju drużyny.

W dniu 26 lipca 2006 roku klub nawiązał współpracę z drugoligowym Zawiszą Bydgoszcz S.A., co sprawiło, że sekcja piłkarska Gwiazdy zaczęła pełnić rolę drużyny rezerw Zawiszy. Sezon 2006/07 zainaugurowano od startu w V lidze, a w roku 2007/08 MZKS Gwiazda awansowała do IV ligi.

Warto również wspomnieć o sekcji zapaśniczej, która może poszczycić się obecnością Bartłomieja Bartnickiego, zapaśnika, który dumnie reprezentował Polskę na igrzyskach olimpijskich w Atenach w 2004 roku.

Baza Bydgoszcz

Uczniowski Baseballowy Klub Sportowy Baza Bydgoszcz został utworzony w 1994 roku w Szkole Podstawowej nr 35 im. Jarosława Dąbrowskiego w Bydgoszczy. Jego powołanie było zasługą Beaty Kruszczyńskiej-Henke, która obecnie pełni funkcję prezesa klubu. Obecnie zespół uczestniczy w rozgrywkach I ligi seniorów, a ich celem jest pozyskanie funduszy na budowę własnego boiska, co znacznie podniosłoby standardy treningowe oraz organizacyjne klubu.

Kościoły i związki wyznaniowe na Miedzyniu

W Miedzyniu znajdują się różnorodne wspólnoty religijne, które w znaczący sposób wpływają na życie lokalnej społeczności. Jednym z ważniejszych miejsc jest Parafia Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel, zlokalizowana przy ul. Spacerowej 69. Ta parafia powstała z ośrodka duszpasterskiego sióstr karmelitanek, które po przeniesieniu swojej działalności do Tryszczyna, stworzyły tą wspólnotę. Poza jej pierwotnym zakresem, obejmującym początkowo ulicę Widok, kościół przekształcił się z wielokrotnie zmienianej kaplicy, a jego poświęcenie miało miejsce w czerwcu 1991 roku. Pierwszym proboszczem został ks. prałat Kazimierz Drapała, który przybył na Miedzyń 1 lipca 1971 roku, jako kapelan sióstr karmelitanek. Aktualnie funkcję tę pełni ks. Krzysztof Panasiuk.

Kolejną ważną wspólnotą jest parafia pw. św. Urszuli Ledóchowskiej, usytuowana przy ul. Ornej 6. Jej erygowanie miało miejsce 1 stycznia 1984 roku, a budowa kościoła ukończona została w 1990 roku. Konsekracji dokonano w 1992 roku, a od momentu jej powstania funkcję proboszcza pełni ks. Mieczysław Bieliński.

Na Miedzyniu działa również Parafia bł. Michała Kozala Biskupa i Męczennika, która została utworzona 1 stycznia 1995 roku przy ul. Nakielskiej 303. Proboszczem tej wspólnoty jest ks. Tadeusz Putz.

Oprócz parafii katolickich, Miedzyń jest także miejscem działalności świadków Jehowy, którzy prowadzą zbiory w lokalizacjach: Bydgoszcz–Miedzyń, Bydgoszcz–Prądy oraz posiadają Salę Królestwa przy ul. Planty 28. Dodatkowo, na ul. Borówkowej 9 zlokalizowany jest dom Zgromadzenia Misyjnego Służebnic Ducha Świętego.

Szkoły na Miedzyniu

Na terenie Miedzynia znajduje się kilka znaczących placówek edukacyjnych, które oferują różnorodne programy nauczania dla dzieci i młodzieży.

• Zespół Szkół nr 23, z siedzibą przy ul. Nakielskiej 273,
• Szkoła Podstawowa nr 35 im. Jarosława Dąbrowskiego, zlokalizowana także przy ul. Nakielskiej 273. Warto dodać, że do 2019 roku szkoła ta stanowiła część Zespołu Szkół nr 23, który obejmował również Gimnazjum nr 34,
• Zespół Szkół nr 8, który mieści się przy ul. Pijarów 4,
• Szkoła Podstawowa nr 18 im. Hansa Christiana Andersena,
• Przedszkole nr 6,
• Gimnazjum nr 33 (funkcjonujące do 2019 roku).

Ludzie związani z Miedzyniem

W Miedzyńiu żyje i działa wiele osób, które wywarły wpływ na różne dziedziny życia społecznego, kulturowego oraz sportowego. Oto niektórzy z nich:

• Bartłomiej Bartnicki – zapaśnik, który wywodzi się z Gwiazdy Bydgoszcz, ma na swoim koncie występ na igrzyskach olimpijskich,
• Maciej Bierwagen – uznawany za specjalistę w neurochirurgii, ponadto był piłkarzem Zawiszy Bydgoszcz,
• Mateusz Bierwagen – koszykarz bydgoskiej drużyny Astoria,
• Franciszek Bronikowski – historyczny pierwszolotnik, zdobywca brązowego medalu olimpijskiego w wioślarstwie (Amsterdam 1928),
• Roman Cichon – profesor w dziedzinie nauk rolniczych, absolwent SP nr 18, współtwórca kierunku Dietetyka w Collegium Medicum,
• Zdzisław S. Dandelski (1880-1954) – znany chirurg, doktor nauk medycznych oraz społecznik, który brał udział w Powstaniu Warszawskim,
• Aleksander Dętkoś – artysta rzeźbiarz, którego korzenie sięgają góralskich tradycji, mieszka na Miedzyniu od lat 70.,
• Paulina Chylewska – dziennikarka oraz prezenterka TVP1,
• Tomasz Gollob – znakomity żużlowiec, który również jest mieszkańcem Miedzyńia,
• Marek Harat – profesor nauk medycznych oraz ordynator na Neurochirurgii 10 WSKzP,
• Franciszek Harczenko – zapaśnik i działacz sportowy w Gwiazdzie Bydgoszcz; corocznie odbywa się memoriał w jego imieniu,
• Kazimierz Harczenko (zm. 2 grudnia 2002) – piłkarz i wychowanek Gwiazdy Bydgoszcz, który od 1981 roku był także gospodarzem obiektów sportowych i działaczem,
• Arkadiusz Jawień – profesor medycyny, prezes Polskiego Towarzystwa Chirurgii Naczyniowej, także mieszkaniec Miedzyńia,
• Marek Leśniewski – kolarz, który odniósł sukcesy w amatorskich i zawodowych grupach; sześciokrotny mistrz Polski oraz olimpijczyk,
• Stefan Majewski – także piłkarz, wychowanek Gwiazdy Bydgoszcz,
• Piotr Malukiewicz – specjalista w neurochirurgii, będący doktorem nauk medycznych,
• Ryszard Oliński – kierujący Katedrą Biochemii Klinicznej Collegium Medicum UMK,
• Marcin Pawłowski – muzyk i producent muzyki hip-hop oraz instrumentalnej,
• Michał Robacki – żużlowiec i właściciel sieci pizzerii,
• Małgorzata Rogatty – dziennikarka i prezenterka Telewizji Polskiej w Bydgoszczy,
• Jan Rulewski – działacz związkowy Solidarności, były poseł oraz senator,
• Edward Statkiewicz (1921-1970) – skrzypek, który jako akademicki pedagog zdobył laury na międzynarodowych konkursach muzycznych,
• Jan Szkaradek (1933-1999) – malarz i pedagog, nauczający w Liceum Sztuk Plastycznych w Bydgoszczy,
• Robert Wichrowski – prezenter oraz reżyser, znany z produkcji „Francuski numer”,
• Kosma Złotowski – prezydent Bydgoszczy w latach 1994-1995, poseł oraz senator,

Rada Osiedla

Miedzyń, w połączeniu z Prądami, stanowi jednostkę pomocniczą w strukturze samorządu Miasta Bydgoszczy, tworząc osiedle Miedzyń – Prądy. Rada Osiedla Miedzyń-Prądy znajduje się przy ulicy Pijarów 4.

Miedzyńskie ulice (148)

W Miedzyńskim osiedlu znajduje się szeroki wachlarz ulic, które tworzą strukturalną sieć tej okolicy. Poniżej przedstawiamy listę niektórych z nich:

• Akacjowa,
• Bartnicza,
• Białobłocka,
• Biłgorajska,
• Bluszczowa,
• Błękitna,
• Borowikowa,
• Borówkowa,
• Botaniczna,
• Bronikowskiego, Józefa, 1939-45 Jean Paul Strasse,
• Brzezińska,
• Brzoskwiniowa,
• Cedrowa,
• Chłopska,
• Chorzowska,
• Cieplicka,
• Cytrusowa,
• Czeremcha,
• Czereśniowa,
• Czorsztyńska,
• Daglezjowa,
• Daktylowa,
• Dęblińska,
• Dożynkowa,
• Fiołkowa,
• Glebowa,
• Gliwicka,
• Głogowska,
• Gminna,
• Górna, 1939-45 Katzenweg (pol. Kocia Droga),
• Grajewska,
• Gromadzka,
• Grójecka,
• Grzybowa,
• Hebanowa,
• Hrubieszowska,
• Iglasta,
• Irysowa,
• Jagodowa,
• Jałowcowa,
• Janowiecka,
• Jarosławska,
• Jeleniogórska,
• Jesienna,
• Jeżynowa,
• Jędrzejewska,
• Kalinowa,
• Kartuska, 1939-45 Karthäuser Strasse (tłumaczenie nazwy polskiej),
• Katowicka,
• Kłosowa,
• Kokosowa,
• Konwaliowa,
• Koszykowa,
• Kościerska,
• Koźlakowa,
• Krokusowa,
• Krośnieńska,
• Krotoszyńska,
• Krzywa, 1939-45 Sperlingsgasse, pol. Wróbla,
• Kurkowa,
• Kwidzyńska,
• Lawendowa,
• Legnicka,
• Leszczyna, do 1920 i 1939-45 Waldweg, pol. Leśna Droga,
• Letnia,
• Liściasta,
• Ludowa,
• Maciaszka, Jana, 1920-39 Inflancka lub Inflantska, 1939–1945 Dorfstrasse (Wiejska), do VI 1991 Aleksandra Kostki Napierskiego,
• Maciejowicka,
• Mahoniowa,
• Makowa,
• Malinowa,
• Miedzyńska,
• Miodowa,
• Młynarska,
• Modlińska,
• Morelowa,
• Muchomorowa,
• Na Uboczu,
• Nakielska, 1939-45 Ludendorffstrasse (Ludendorffa),
• Notecka,
• Oleśnicka,
• Olszówkowa,
• Orawska, 1939-45 Zipser Strasse (Spiska),
• Orna,
• Orzechowa,
• Osada, 1939-45 Rentenkolonie, pol. Kolonia Rencistów,
• Oświęcimska,
• Owocowa,
• Pagórek, do 1920 Bergstrasse, 1939-45 Hügelstrasse (tłumaczenie),
• Palisandrowa,
• Pasieczka,
• Pasieczna,
• Pieczarkowa,
• Pijarów, do 1920 Schulstrasse (Szkolna), 1939-45 Tulpenstrasse (Tulipanowa),
• Pilska,
• Planty,
• Plażowa,
• Podnóże,
• Polanicka,
• Porzeczkowa,
• Potulicka,
• Poziomkowa,
• Przedwiośnie,
• Przemyska,
• Przyleśna (według pierwotnych planów zamierzano jej nadać nazwę Rżysko),
• Pszczelna,
• Pszczyńska,
• Radomska,
• Rydzowa,
• Rzepakowa,
• Rzeszowska,
• Sanocka,
• Sąsiedzka,
• Sierpowa,
• Siewna,
• Sosnowa,
• Spacerowa,
• Strzegowa,
• Strzegowska,
• Suwalska,
• Szczytowa,
• Sztumska,
• Ślesińska,
• Świdnicka,
• Tarnowska,
• Tczewska, 1939-45 Dirschauer Strasse (tłumaczenie),
• Trawnik,
• Trentowskiego, Bronisława, do 1920 Bahnweg (pol. Droga Kolejowa), 1939-45 Inselstrasse (podjazd, pol. Wyspowa)+ Ulmenstrasse (reszta ulicy),
• Truskawkowa,
• Wałbrzyska,
• Warzywna (według pierwotnych planów zamierzano jej nadać nazwę ul. Owsiana),
• Wejherowska, 1939-45 Neustädter Strasse (tłumaczenie),
• Widok, 1939-45 Zur Schönen Aussicht (pol. Na piękny widok),
• Wieśniacza,
• Wiklinowa,
• Wiosenna,
• Wiśniowa,
• Wolińska,
• Woskowa,
• Zamiejska,
• Zapłotek,
• Zasobna (według pierwotnych planów miała nazywać się Lniana),
• Zgorzelecka,
• Żniwna,
• Żubrowa,
• Żurawinowa,
• Żytnia,
• Żywiecka,
• Żyzna.

W sumie, na terenie osiedla Miedzyń-Prądy znajduje się 167 ulic, z czego 145 z nich to drogi gruntowe bez twardej nawierzchni. W 2017 roku liczba ta zmniejszyła się do 122.

Komunikacja miejska

W Miedzyń miejskie linie autobusowe oferują różnorodne trasy, które łączą istotne punkty w regionie. Wśród nich, szczególną uwagę zasługują:

• linia autobusowa nr 56 na trasie Belma – Glinki BFM,
• linia 62, która prowadzi z Garbar do Belmy lub Lisiej,
• linia 36N, łącząca Łęgnowo z Lisia lub Belma.

Warto wspomnieć, że przed 1984 rokiem działała tutaj również linia nr 201, która kursowała na trasie Belma – Nakielska – Bronikowskiego – Grunwaldzka – Królowej Jadwigi – Mazowiecka. Trasa ta była znana z powrotu przez ulicę Sowińskiego oraz Dworzec Główny PKP.

Jeszcze wcześniej, dokładnie w lipcu 1971 roku, zakończyła swoją działalność linia 56 BIS, łącząca Belmę z Osiedlem Leśnym (22 Lipca, obecnie 11 Listopada). Mieszkańcy tego obszaru pamiętają, że linia ta przez pewien czas zaczynała kursy na ulicy Pijarów (w latach około 1965-66). Wydłużenie trasy do Belmy zbiegło się z likwidacją linii 101, która była poprzedniczką linii 201.

Linia 56 pojawiła się na mapach komunikacyjnych 20 listopada 1956 roku jako linia nr 6, obsługując trasę z Placu Zjednoczenia (dziś znanym jako Plac Teatralny) przez Czerwoną Armię (obecnie ul. Marszałka Focha) do Olszewskiego (w tej chwili ul. Kordeckiego) oraz Dolina, Nakielska i Prądy. W latach 1961-1975 jej kursy rozpoczęły się z Starego Rynku, a pomiędzy 1975 a 1976 przeprowadzono ją na Wyżyny, z których od stycznia 1976 roku linia wróciła na Plac Kościeleckich. Numer, który znamy teraz, uzyskała dopiero w listopadzie 1962 roku, z kolei 1 października 1966 została przedłużona do Belmy.

W okolicach 2000 roku miała miejsce działalność mikrobusowej linii 312, która obsługiwała trasę Leszczyna (z rejonu Ornej) – Widok – Plac Kościeleckich. Z kolei 16 stycznia 2016 roku linia 56, dotychczas kursująca z pl. Kościeleckich do Belmy lub ul. Lisiej, została przedłużona na Glinki, a dotychczasowy wariant 56G przekształcony w odrębną linię 62. W tym samym czasie zlikwidowano nocną linię 35N, która kursowała dotychczas po trasie okrężnej z pl. Kościeleckich przez ul. Nakielską, Bronikowskiego, Grunwaldzką, Rekinową, obwodnicę i Nakielską, zastępując ją nową liną 36N.

1 marca 2020 roku wprowadzono linię podmiejską nr 90, która obsługuje trasę Garbary – Belma – Łochowice Nakielska/Zajęcza.

Komunikacja podmiejska

7 września 1929 roku, Stanisław Niewitecki z miejscowości Fordon, wprowadził na ulicy Nakielskiej nową linię autobusową, która łączyła Bydgoszcz z Prądami oraz Łochowem. Obsługiwano ją angielskimi autobusami marki Morris. Autobusy kursowały co dwie godziny, a rozkład jazdy wyglądał następująco: z Bydgoszczy od 7:15 do 19:00, a z Łochowa od 8:00 do 20:00.

W latach 90. XX wieku autobusy PKS z Bydgoszczy przejeżdżały przez Miedzyń, jednak bez zatrzymywania się, kierując się w stronę Nakła, Potulic, Łochowa, Łochowic, Mroczy, Wyrzyska oraz Gródka Krajeńskiego przez Łobżenicę. Dopiero 24 maja 2008 roku, wprowadzone zostały zatrzymania autobusów PKS również na terenie dzielnicy przy ulicach Widok i Żywieckiej, a także Wrzesińskiej. Wówczas, na początku, dotyczyło to jedynie kursów realizowanych pod marką UNIBUS w kierunku Łochowic.

W tej samej epoce na rynku transportowym zaczęły również funkcjonować prywatne linie autobusowe. Zainaugurowano najpierw linię mikrobusową 313, łączącą Miedzyń z Łochowicami, a następnie linię 408, która z kolei łączyła Bydgoszcz z miejscowością Paterki.

---

Oceń: Miedzyń

---