Wzgórze Wolności to interesująca jednostka urbanistyczna, która pełni funkcję osiedla w Bydgoszczy. Znajduje się ona w środkowo-południowej części miasta, co czyni ją atrakcyjnym miejscem do życia oraz pracy.
Osiedle to wyróżnia się nie tylko swoją lokalizacją, ale także charakterystycznym układem urbanistycznym, który z pewnością przyciąga mieszkańców oraz turystów.
Położenie
Wzgórze Wolności to interesujące osiedle, położone na południu Bydgoszczy, które należy do obszaru znanego jako Górny Taras. W bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się liczne osiedla: od północy graniczy z Babią Wsią, od strony wschodniej są to Wyżyny, z kolei na południu sąsiaduje z Glinkami, a od zachodu z obszarami Bielic i Szwederowem.
Pod względem fizycznogeograficznym, osiedle znajduje się w obrębie makroregionu Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka. Jest częścią mezoregionu Kotlina Toruńska, a w mniejszych jednostkach to mikroregion Miasto Bydgoszcz Południowe, z wysokością terenu wahającą się między 68 a 71 m n.p.m. szczególnie na tarasie X. W północnej części Wzgórza Wolności znajdują się Zbocze Bydgoskie, wznoszące się na około 27 m wysokości, które jest zróżnicowane dzięki systemowi niewielkich jarów oraz procesom erozji.
Dodatkowo, zachodnie i wschodnie granice Wzgórza tworzą naturalne formacje terenu takie jak jarowate doliny, wzdłuż których poprowadzono ważne arterie komunikacyjne, takie jak ulica Kujawska czy aleja Jana Pawła II. Historia tej jednostki urbanistycznej sięga czasów przed 1875 rokiem, kiedy to do miasta włączono Probostwo, zajmujące 20 ha, a także obszar wieży Bismarcka o powierzchni 3 ha, dołączony do Bydgoszczy w 1910 roku. W 1920 roku włączono także północny fragment gminy Rupienica oraz zachodni fragment gminy Bartodzieje Małe.
Charakterystyka
Wzgórze Wolności to obszar, którego granice wyznaczają różne ulice: zachodnią część stanowi ul. Kujawska, południową oraz wschodnią okala aleja Jana Pawła II, a północną – Zbocze Bydgoskie. Większość terenu tej dzielnicy pokrywają blokowiska, wzniesione głównie w latach 80. XX wieku, jednak z ograniczoną infrastrukturą towarzyszącą. Przeważają tu budynki wielorodzinne, wśród których znaczną część stanowią 12-kondygnacyjne bloki. Wzgórze Wolności wyróżnia się dużą liczbą wysokich zabudowań w porównaniu do innych bydgoskich osiedli.
Na terenie osiedla znajdują się także obiekty zabudowy jednorodzinnej, z kilkoma konstrukcjami z czasów zaboru pruskiego oraz międzywojennego. Wzdłuż kluczowych ulic przebiegają drogi powiatowe, takie jak ul. Ujejskiego oraz aleja Wojska Polskiego, która jest częścią arterii średnicowej górnego tarasu Bydgoszczy. Osiedle otaczają również ważne drogi krajowe: nr 5, która przebiega przez al. Jana Pawła II, oraz nr 25 w ciągu ul. Kujawskiej.
W zakresie infrastruktury osiedla dostrzegamy szereg instytucji edukacyjnych i użyteczności publicznej. Mieszkańcy mogą korzystać z trzech przedszkoli (w tym dwóch niepublicznych), szkoły podstawowej, gimnazjum, kościoła rzymskokatolickiego, cmentarza martyrologicznego, Szpitala Uniwersyteckiego nr 2 im. dr Jana Biziela oraz Wyższej Szkoły Nauk o Zdrowiu. Na zachodnim krańcu osiedla zlokalizowany jest regionalny oddział TVP Bydgoszcz, a na miejscu dawnych zakładów Ortis powstaje Galeria Handlowa Zielone Arkady.
W ramach „Planu Rozwoju Bydgoszczy na lata 2009–2014” uwzględniono takie przedsięwzięcia jak budowa Trasy Uniwersyteckiej z towarzyszącymi obiektami oraz rozbudowa systemu komunikacyjnego w rejonie ronda Bernardyńskiego, co obejmuje również budowę linii tramwajowej w ul. Kujawskiej oraz rewitalizację parku na Wzgórzu Wolności.
Nazwa
Rys historyczny Wzgórza Wolności sięga folwarku Rupienica, który kiedyś znajdował się na południowych rubieżach osiedla. Prawdopodobnie nazwa wynika z terminu „rupi”, oznaczającego zmartwienia, a także gąsienice gzów, co w kontekście użycia mogło oznaczać m.in. „gryzę mnie”. Istotą obecnej nazwy Wzgórze Wolności są dzieje związane z wieżą Bismarcka, która została wzniesiona w 1913 roku. W tym czasie wzgórze nosiło nazwę Bismarkshöhe. W 1920 roku zmieniono nazwę na Wzgórze Wolności, a wieża została zniszczona w 1928 roku. Obecnie, od 1946 roku, tereny te służą jako Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy, gdzie pochowano wiele ofiar II wojny światowej.
Ludność
Osiedle w roku 1970 zamieszkiwało 6,3 tys. osób, a po dwóch dekadach ich liczba wzrosła do 13,6 tys. Jednak w kolejnych latach liczba mieszkańców zaczęła stopniowo maleć: w 1998 roku wynosiła 12,2 tys. osób, w 2007 roku spadła do 11,6 tys., a w 2010 roku osiągnęła wartość 11,3 tys. Na koniec 2012 roku odnotowano niewielki wzrost do 11,4 tys. osób, który był związany z rozwojem budownictwa mieszkaniowego.
Rekreacja
Wzgórze Wolności dysponuje ok. 8 ha terenów zielonych oraz 4 ha zieleni naturalnej. Kluczowym miejscem rekreacyjnym jest park na Wzgórzu Wolności, usytuowany na północnej granicy osiedla, który czeka na modernizację. Wzdłuż parku prowadzi ścieżka spacerowa, zapewniająca połączenie z aleją Górską, która wychodzi na Szwederowo, schodami wychodząc ku ul. Kujawskiej i Toruńskiej. Koniec alei prowadzi do Cmentarza Bohaterów Bydgoszczy, z którego można podziwiać panoramę miasta.
W oddali, około 2,5 km, w kierunku osiedla Glinki, znajduje się dostęp do Puszczy Bydgoskiej, natomiast na północy poza granicami osiedla rozciągają się planty nad Brdą oraz park Centralny.
Osiedle dysponuje ścieżkami rowerowymi, które prowadzą wzdłuż al. Wojska Polskiego, Kujawskiej oraz Trasy Uniwersyteckiej. W dokumentach dotyczących transportu Bydgoszczy zapisano plany rozbudowy dróg rowerowych między innymi wzdłuż ul. Karpackiej i Ujejskiego.
Na terenie Wzgórza Wolności wyznaczono dwa znakowane piesze szlaki turystyczne. Pierwszy to szlak „Wolnościowy”, który prowadzi od Wzgórza Dąbrowskiego, biegnąc przez park na Wzgórzu Wolności oraz osiedle Glinki, a następnie do Puszczy Bydgoskiej, jeziora Jezuickiego, a nawet Nowej Wsi Wielkiej. Drugi szlak turystyczny, nazwany „Relaks”, prowadzi od kładki przez Brdę koło Cmentarza Bohaterów Bydgoszczy do ul. Kujawskiej, skąd szlak kieruje się dalej do Puszczy Bydgoskiej oraz jeziora Jezuickiego w Chmielnikach.
Historia
Okres staropolski
Historia obszaru, gdzie obecnie znajduje się osiedle Wzgórze Wolności, jest głęboko związana z folwarkiem miejskim Rupienica. Teren ten miał swoje początki przy cieku Niziny, w okolicach współczesnego skrzyżowania alei Jana Pawła II z ulicą Kujawską. W 1742 roku rada miejska Bydgoszczy zdecydowała się na wydzierżawienie folwarku Ewie i Krzysztofowi Jeskim na okres czterdziestu lat. W rejonie folwarku utworzono również dwa stawy przepływowe, które służyły okolicy jako zbiorniki wodne.
Okres zaboru
W dziewiętnastym wieku folwark ten graniczył od zachodu z miejscowością Bielice, na północy z Bartodziejami Małymi, a od południa i wschodu z lasami Puszczy Bydgoskiej. W tym czasie powstała gmina Rupienica, obejmująca obszar od ulicy Kujawskiej aż do końca ulicy Glinki. Z tego terenu wyodrębniono wiele ulic, w tym Niziny, Chorwacką, Karpacką (która do 1925 roku nosiła nazwę Łysa Góra), a także nieistniejącą ulicę Sieradzką i Sokola.
W związku z położeniem nad ciekiem wodnym na pagórkowatym terenie, Niemcy nadali Rupienicy nazwę Schondörf, co oznacza 'Piękną Wieś’. Według spisu z 1833 roku, w Rupienicy żyło 237 osób (115 ewangelików, 118 katolików, 4 Żydów) w 39 domach. W opisie Jana Nepomucena Bobrowicza z 1846 roku wieś należała do majątku ziemskiego miasta Bydgoszcz. Kolejny spis w 1860 roku wykazał, iż w miejscowości mieszkało już 579 osób (250 ewangelików, 287 katolików, 42 Żydów) w 51 domach. Dzieci ewangelickie uczyły się w lokalnej szkole, podczas gdy katolickie uczęszczały do Bartodziejów. Miejscowość należała do katolickiej oraz ewangelickiej parafii w Bydgoszczy.
Na początku października 1905 roku został zorganizowany Komitet Budowy Wieży Bismarcka w Bydgoszczy, pod przewodnictwem nadburmistrza Alfreda Knoblocha. W 1907 roku teren budowy pomnika został nazwany Wzgórzem Bismarcka, a wieża została uroczyście otwarta 25 maja 1913 roku. Z racji swojego usytuowania, wieża spełniała rolę pomnika oraz wieży widokowej z tarasem i schodami wejściowymi. Na szczycie znajdował się zainstalowany duży znicz, oświetlający budowlę. Wieża miała wysokość 25 m, a z jej najwyższego tarasu roztaczał się widok na panoramę miasta. Wnętrze wieży zdobiła figura Ottona von Bismarcka, wykonana w brązie i mająca wysokość 2,6 m.
W czasie, gdy wieża Bismarcka była otwarta, 25 tablic honorowych przypominało o jej fundatorach, m.in. cesarzu Niemiec Wilhelmie II i kanclerzu Theobaldzie von Bethmann-Hollwegu. Wokół monumentu zorganizowano park, który zagospodarowano w stylu leśno-górskim, wykorzystując naturalny drzewostan oraz pagórkowate ukształtowanie terenu. Poczotkowo obszar parku wynosił 7 ha. W latach 1913–1919 wieża Bismarcka była miejscem wielu uroczystości oraz stała się atrakcją dla spacerowiczów, a także uzyskała miano najpiękniejszej budowli tego rodzaju wschodnich terytoriów Cesarstwa Niemieckiego.
Okres międzywojenny
Po tym, jak Bydgoszcz powróciła w granice niepodległej Polski, 1 kwietnia 1920 roku folwark Rupienica został włączony do miasta. Używano tej nazwy na planach miejskich aż do 1973 roku. Po przyłączeniu, wieża Bismarcka stała się centralnym punktem osiedla, a 22 października 1921 roku rada miejska postanowiła przemianować ją na Wieżę Wolności, zmieniając także nazwę Wzgórza Bismarcka na Wzgórze Wolności. W roku 1920 zdemontowano wyposażenie wieży oraz tablice fundatorów, a ich pozostałości wywieziono do Niemiec. Planowano przekształcenie wieży w kaplicę, a na jej szczycie zamiast misy ogniowej miał stanąć duży krzyż. Niestety, projekt ten nie doszedł do skutku, a w maju 1928 roku wieżę zburzono. Kamienie z rozbiórki posłużyły m.in. na fundamenty pod budującą się elektrownię w Jachcicach.
W okresie międzywojennym tereny przy ulicach: Kujawskiej, Karpackiej, Ujejskiego oraz doliny cieku Niziny zabudowano budynkami mieszkalnymi z ogrodami. Wnętrze osiedla, w pobliżu skarpy, było wykorzystywane pod uprawy. Wzdłuż strumienia na ulicy Niziny istniało około 60 domów, w tym ogrody, które powstały po podziale terenów należących do właściciela ziemskiego.
Główne ulice: Kujawska, Sieradzka i Karpacka były pokryte nawierzchnią brukowaną kamieniem polnym, podczas gdy inne były utwardzone żużlem. Ulica Karpacka do 1925 roku nosiła nazwę Łysa Góra. Rupienica nie miała bezpośredniego połączenia z centrum miasta, jedynie czasowo kursował prywatny autobus do Szwederowa do ul. Konopnej.
Osiedle charakteryzowała głównie parterowa zabudowa murowana, gdzie mieszkania wynajmowali właściciele, którzy jednocześnie pełnili role dozorcy. W latach 30. lokalna ludność angażowała się w rolnictwo, rzemiosło, handel oraz pracę w fabrykach bydgoskich. W latach 1930-1939 czynne było przedszkole przy ul. Rupienica 25, z którego korzystało około 170 dzieci, a także 7-klasowa Publiczna Szkoła Powszechna Nr 15 im. Królowej Jadwigi, mieszcząca się przy ul. Karpackiej. Dodatkowo, z inicjatywy kierownika szkoły Antoniego Zawadzkiego, powstało Towarzystwo Obywateli Rupienicy. W latach 20. istniało również Towarzystwo Gimnastyczne Sokół VIII dla tej dzielnicy. Na rogu ulic Kujawskiej i Karpackiej stała murowana kapliczka z gipsową figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem, zniszczona przez okupantów we wrześniu 1939 roku.
Z okresu lat 30. zachował się do dziś m.in. budynek przy ul. Ujejskiego 21, wybudowany w 1899 roku z resztek cegły pozostałej po wzniesieniu Poczty Głównej.
Okres powojenny
W 1946 roku, na miejscu býłej wieży Bismarcka, utworzono cmentarz Bohaterów Bydgoszczy. W nekropolii złożono ekshumowane w latach 1946-1948 ciało 1169 mieszkańców Bydgoszczy, którzy zostali zamordowani podczas okupacji hitlerowskiej, w tym na Starym Rynku, w Dolinie Śmierci oraz w okolicznych lasach. Stworzono również symboliczne groby prezydentów Bydgoszczy: Leona Barciszewskiego i Bernarda Śliwińskiego.
Od lat 50. XX wieku nastąpił intensywny rozwój budownictwa mieszkaniowego na tym obszarze. W 1961 roku bydgoska Miejska Rada Narodowa wyznaczyła tereny pod budownictwo indywidualne, co doprowadziło do powstania osiedli domków jednorodzinnych m.in. przy ul. Słowiańskiej, Serbskiej, Bułgarskiej. W 1964 roku na podstawie planów zagospodarowania przestrzennego Bydgoszczy utworzono jednostkę urbanistyczną Wzgórze Wolności, która wschodnią część zaczerpnęła z dawnej gminy Rupienica, a zachodnią z fragmentu gminy Bartodzieje Małe. W wyniku zmiany podejścia dotyczącego rozwoju urbanizacji, tereny osiedla przekształcono w obszary przeznaczone pod wielorodzinną zabudowę.
W latach 1974-1980 na północno-wschodnich rubieżach osiedla wybudowano Szpital Wojewódzki XXX-lecia PRL w połączeniu z nowym wiaduktem w ciągu al. Wojska Polskiego.
W dziesięcioleciu lat 70. pojawiło się kilka koncepcji zagospodarowania Wzgórza Wolności jako nowej dzielnicy mieszkalnej, a ostatni projekt został stworzony przez architektów Michała Holkę, Henryka Golza oraz Witolda Migdała z bydgoskiego „Inwestprojektu”. Osiedle podzielono na sektory – A-1, A-2, A-3 i A-4 – każdy z mającym różną liczbę mieszkańców oraz strukturą zabudowy.
Przewidywano budynki 12-kondygnacyjne, a w sektorze A-4 planowano zbudowanie domów pięciokondygnacyjnych. Proces projektowania uwzględnił niezbędne tereny zielone. Inwestycje zawierały więc także implementację infrastruktury wodociągowej, kanalizacyjnej, ciepłowniczej i gazowej, a między innymi nowe centralne źródło ciepła, którym była elektrociepłownia EC II. Prace budowlane rozpoczęły się w 1977 roku i były realizowane przez Grudziądzkie Przedsiębiorstwo Budownictwa Ogólnego oraz Bydgoski Kombinat Budowlany „Wschód”, który dostarczał prefabrykaty z wielkiej płyty.
W latach 80. zbudowano większość mieszkań wielorodzinnych, które zasiedlili w dużej mierze młodzi ludzie. Do sfinalizowania projektów zaangażowano wiele firm budowlanych spoza Bydgoszczy, w tym grudziądzkie czy inowrocławskie przedsiębiorstwa. Podczas budowy zwrócono uwagę na warunki do życia, co jednak doprowadziło do zaległości w zakresie infrastruktury społecznej. Oddano do użytku inwestycje komunikacyjne, takie jak aleja Wojska Polskiego z linią tramwajową i poszerzona ulica Kujawska. W dolinie cieku Niziny powstała dwujezdniowa, 6-pasmowa arteria komunikacyjna, później znana jako aleja Jana Pawła II, stanowiąca ważny odcinek trasy przelotowej przez Bydgoszcz.
W latach 90-tych na osiedlu realizowano różnorodne obiekty handlowe, a budowano również nowe budynki mieszkalne. Cztery z nich oddano do użytku przez Bydgoską Spółdzielnię Mieszkaniową, co przyczyniło się do nagród, takich jak Grand Prix w 2007 roku dla bloku przy ul. Ujejskiego 50. Na przełomie wieków otwarto także siedzibę TVP Bydgoszcz. Powstał również projekt budowy Galerii Handlowej Zielone Arkady, która zastąpiła dawną lokalizację Ortis.
W 2011 roku przy ul. Karpackiej 29 stworzono mural, obrazujący trudne zmagania wędrowca, a temat jego wykonania wybrali mieszkańcy ośrodka pomocy społecznej. Dwa lata później z okazji setnej rocznicy powrotu Bydgoszczy do Polski ogłoszono nowy konkurs na mural na budynku przy ul. Karpackiej 39c, który stworzył artysta Dawid Celek, nawiązując do historycznego momentu przekazania klucza do miasta po jego przywróceniu Polsce.
Rada Osiedla
Osiedle, które łączy w sobie również obszar Babiej Wsi, pełni istotną rolę w strukture administracyjnej miasta Bydgoszczy. W ramach samorządu, tworzy ono jednostkę pomocniczą, co oznacza, że jego funkcjonowanie jest kluczowe dla zarządzania tym rejonem.
Rada Osiedla Wzgórze Wolności ma swoją siedzibę przy ulicy Ujejskiego, gdzie odbywają się spotkania oraz podejmowane są decyzje dotyczące spraw lokalnych.
Infrastruktura
Obiekty sakralne
Na Wzgórzu Wolności znajduje się wiele istotnych obiektów kulturowych, w tym Kościół pw. św. Jadwigi Królowej, który powstał w latach 1980-1990. Warto również odwiedzić Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy, założony w 1946 roku, który jest miejscem pamięci dla wielu lokalnych bohaterów.
Obiekty sportowo-rekreacyjne
Region ten oferuje szereg możliwości aktywnego spędzania czasu. Znajduje się tutaj Stadion Miejski im. Eugeniusza Połtyna, zlokalizowany przy ul. Słowiańskiej 7. Dodatkowo, w okolicy dostępne są place zabaw, zlokalizowane m.in. przy ul. Bośniackiej 3 oraz ul. Tucholskiej. dla miłośników sportów ekstremalnych istnieje Tor freeridowy „Drzewniak” oraz „Bizon”, umiejscowione w parku na Wzgórzu Wolności. Dodatkowo, wschodnia część osiedla kryje Rodzinne Ogrody Działkowe „Okucia Meblowe”, które zapewniają mieszkańcom przestrzeń do relaksacji i uprawy roślin.
Edukacja
W zakresie edukacji, na Wzgórzu Wolności mieści się Szkoła Podstawowa nr 56 im. Arkadego Fiedlera, która w 2021 roku planuje realizację skweru z różnorodnymi strefami, w tym częścią owocowo-warzywną, sensoryczną oraz łąką kwietną. Na ul. Karpackiej 54 zlokalizowany jest także Ośrodek Szkoleniowo-Wdrożeniowy w budynku dawniej funkcjonującej szkoły ludowej. Ponadto, w dzielnicy znajduje się International School in Bydgoszcz, mieszcząca się przy ul. Bośniackiej 3, co stanowi pierwszą siedzibę SP nr 56.
Obiekty handlowo-produkcyjne
Dla osób pragnących zaspokoić potrzeby zakupowe, na Wzgórzu Wolności znajduje się Galeria Handlowa „Zielone Arkady”, a także liczne dyskonty handlowe, takie jak Mila (posiadająca dwie placówki), Biedronka, Netto oraz Lidl. Dodatkowo, mieszkańcy mogą korzystać z lokalnej oferty dostępnej w Salonie meblowym Bodzio, Tranzax oraz Monter Shop Samoobsługowej Hurtowni Instalacyjnej. Na uwagę zasługuje również Auto Myjnia – BestDrive LEDAR, która oferuje kompleksowe usługi samochodowe.
Inne
Wzgórze Wolności to również siedziba wielu instytucji publicznych i lokalnych mediów. Komenda Miejska Policji zlokalizowana jest na ul. Wojska Polskiego 4f. Z kolei siedziba Telewizji Regionalnej TVP Bydgoszcz mieści się przy ul. Kujawskiej 7. Warto zwrócić uwagę na Szpital Uniwersytecki nr 2 im. Jana Biziela w Bydgoszczy, znajdujący się przy ul. Ujejskiego 75. Dodatkowo, w dzielnicy umiejscowione są filie Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej, mieszczące się przy ul. Ujejskiego 58 oraz ul. Ujejskiego 75. Urok dzielnicy podkreśla także kamienica przy ul. Karpackiej 19 z 1880 roku, ozdobiona niecodzienną płaskorzeźbą przedstawiającą brodatego mężczyznę.
Ulice
W skład tej wyjątkowej dzielnicy, z wyłączeniem terenów granicznych, wchodzą różnorodne ulice, które nadają jej niepowtarzalny charakter. Wśród nich znajdują się: Bałkańska, Beskidzka, Jana Biziela, Bośniacka, Bułgarska, Chorwacka, Czeska, Górzysta, Stanisława Grzmota-Skotnickiego, Karpacka, Morawska, Polna, Serbska, Sieradzka, Słowiańska, Sokola, Tucholska oraz Kornela Ujejskiego, Wojska Polskiego.
Warto zauważyć, że ulica Ogińskiego ma swoją szczególną osobliwość – jest to część drogi, która zyskała nowy wymiar po budowie nowego mostu na Trasie Uniwersyteckiej.
Ciekawostki
Pozostałości po wieży Bismarcka
Na terenie Cmentarza Bohaterów Bydgoszczy w północno-wschodniej części znajdują się ruiny związane z dawną wieżą Bismarcka. W miejscu tym zlokalizowany został ołtarz i krzyż, które są pozostałością po fundamentach tej historycznej struktury. Dodatkowo, na skarpie Wzgórza Wolności można dostrzec resztki schodów, które niegdyś prowadziły z ulicy Toruńskiej do wieży, będąc jednocześnie częścią jej architektonicznego otoczenia.
Szkoły
Pierwsza edukacyjna instytucja na terenie gminy Rupienica została otwarta w 1831 roku. W 1856 roku zbudowany został gmach ewangelickiej szkoły przy ul. Karpackiej, który dysponował jedynie jedną izbą lekcyjną. Po latach, w wyniku reorganizacji przekształcającej pruskie szkolnictwo, w 1875 roku utworzono wspólną szkołę dla dzieci różnych wyznań, w której uczyło się 160 dzieci ewangelickich i 140 katolickich. W 1878 roku obiekt rozbudowano, a w 1912 roku postawiono nowy budynek szkolny. Szkoła w okresie międzywojennym nosiła nazwę Publicznej Powszechnej Szkoły Nr 15 im. Królowej Jadwigi, kształcącą ponad 700 uczniów. Funkcjonowały przy niej różnorodne działalności, takie jak chór czy drużyny harcerskie, a także organizowane były obozy harcerskie w Bysławiu, Jaworzynie i Brzozie k. Bydgoszczy. Przez wiele lat, aż do 1982 roku, szkoła mieściła się w poprzednim budynku, by następnie przenieść się do nowego, nowoczesnego obiektu, w którym utworzono Szkołę Podstawową nr 21 im. Janusza Korczaka. Z kolei po reformie edukacji w 1999 roku w nowym obiekcie zlokalizowano Gimnazjum nr 20 im. Królowej Jadwigi. Natomiast w starym budynku przy ul. Karpackiej 54 w latach 2005-2017 działała Wyższa Szkoła Nauk o Zdrowiu, której funkcjonowanie przyczyniło się do rozwoju edukacji medycznej w regionie. W 2022 roku budynek oddano w ręce Starostwa Powiatowego na potrzeby filii poradni pedagogiczno-psychologicznej. W 1958 roku uruchomiono kolejny etap stworzenia baz edukacyjnych, oddając do użytku drugi budynek szkolny przy ulicy Bośniackiej 3, gdzie początkowo funkcjonowało Studium Nauczycielskie i Liceum Pedagogiczne, a po utworzeniu w 1965 roku Szkoły Podstawowej nr 56, nadano jej w 1988 roku imię Arkadego Fiedlera. W latach 70. XX wieku w tej samej placówce kształciła się także młodzież z kierunku medycznego.
Służba zdrowia
Osobny artykuł poświęcony temu tematowi można znaleźć pod adresem Szpital Uniwersytecki nr 2 im. Jana Biziela w Bydgoszczy. Lata 1974–1980 były decydujące dla rozwoju infrastruktury zdrowotnej w regionie. Wówczas wzniesiono Szpital Miejski nr 3, który został zaprojektowany przez Jerzego Szanajcę i był jednym z kilku takich obiektów w kraju. Data inauguracji budowy miała miejsce 18 lipca 1974 roku, a oddanie szpitala do użytku nastąpiło w czerwcu 1980 roku. Po utworzeniu Akademii Medycznej w Bydgoszczy w 1985 roku placówka została przekształcona w Państwowy Szpital Kliniczny, a w 1988 roku przyjęła nazwę Wojewódzki Szpital im. XXX-lecia PRL. Po zmianach ustawowych w 1990 roku zyskała patrona – dr. Jana Biziela, uznawanego za znaczącą postać w historii medycyny bydgoskiej. W 2008 roku obiekt przemianowany został na Szpital Uniwersytecki nr 2 im. Jana Biziela w Bydgoszczy, pozostając w struktury Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Tramwaj
W 1977 roku Rada Miejska przyjęła program transformacji komunikacyjnej w Bydgoszczy, który zakładał stopniową zmianę infrastruktury torowej tramwajów na normalne tory. W 1978 roku rozpoczęto prace budowlane wzdłuż al. Wojska Polskiego, mające na celu budowę szerokotorowej linii tramwajowej. Obiekty zostały ukończone w 1980 roku, jednak problemy gospodarcze skutkowały powrotem do pierwotnej koncepcji. Ostatecznie do 1984 roku zrealizowano modernizację torowiska, a pierwszy tramwaj dotarł na Wzgórze Wolności 2 października 1984 roku.
Przypisy
- Będzie nowy mural na Wzgórzu Wolności. O 100-leciu polskiej Bydgoszczy.
- Mural z kluczem do Bydgoszczy upamiętni 100-lecie powrotu miasta do Polski.
- Klucz do Bydgoszczy na Wzgórzu Wolności. Mural na stulecie.
- Nowy ogród społeczny w Bydgoszczy. Tym razem na Wzgórzu Wolności.
- Efektowny budynek na bydgoskim Wzgórzu Wolności zmienia właściciela.
- Obszar najwcześniej wcielony do Bydgoszczy (przed 1875). Na terenie tym zlokalizowano Prasowe Zakłady Graficzne, stadion K.S. „Budowlani” i kościół pw. św. Jadwigi Królowej.
- Terany wypoczynku i rekreacji w Bydgoszczy – diagnoza stanu istniejącego i kierunku rozwoju. Miejska Pracownia Urbanistyczna w Bydgoszczy. 28.11.2012 r.
- Studium transportowe miasta Bydgoszczy wraz z oceną stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego. Tom III. Fundacja „Rozwój UTP”. Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy. Bydgoszcz 2011–2012.
- Pietraszak Tomasz: Telewizja Bydgoszcz nadaje. „Kalendarz Bydgoski” 2003.
- Szarata Krzysztof Marek: Studiuj nauki medyczne w Bydgoszczy. „Kalendarz Bydgoski” 2008.
- Lokalny Program Rewitalizacji dla miasta Bydgoszczy na lata 2007–2015.
- Włodzimierz W. Bykowski: Weekend w drodze – interaktywny przewodnik rowerowy okolic Bydgoszczy, Wydawnictwo Apeiron, 1999.
- Jan Nepomucen Bobrowicz: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Lipsk: Księgarnia Zagraniczna, 1846.
- Gorączko Marcin: Zbiorniki wodne na obszarze Bydgoszczy w ujęciu historycznym. [w:] Kronika Bydgoska XXV.
- Wargin Renata: Gospodarka mieszkaniowa w Bydgoszczy w okresie powojennym. [w:] Kronika Bydgoska VI.
- Kuczma Rajmund: Zieleń w dawnej Bydgoszczy. Instytut Wydawniczy „Świadectwo”. Bydgoszcz 1995.
- Romaniuk Marek: Wieża Bismarcka w Bydgoszczy. [w:] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. Zeszyt 6. Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy. Bydgoszcz 2001.
- Kuczma Rajmund: Patroni bydgoskich ulic. Cz. 2, Południowe osiedla miasta. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, Bydgoszcz 1997.
- Oficjalny Serwis Bydgoszczy – Liczba ludności w jednostkach urbanistycznych. [dostęp 21.04.2014 r.]
- Derenda Jerzy: Na południowej skarpie. „Kalendarz Bydgoski” 1978.
- Piechocki Kalikst: Rupienica w latach trzydziestych XX wieku. „Kalendarz Bydgoski” 1987.
- Gliwiński Eugeniusz: Dawne tablice. „Kalendarz Bydgoski” 2009.
Pozostałe obiekty w kategorii "Osiedla":
Zofin | Akademickie (Bydgoszcz) | Jary (Bydgoszcz) | Kapuściska | Miedzyń | Myślęcinek (Bydgoszcz) | Osiedle Bohaterów | Okole (Bydgoszcz) | Szwederowo | Smukała | Wypaleniska (Bydgoszcz) | Wilczak (Bydgoszcz) | Północny Pas Rekreacyjny | Szybowników | Stary Fordon | Skrzetusko | Siernieczek | Rynkowo | Przylesie (Bydgoszcz) | PałczOceń: Wzgórze Wolności