Kapuściska

---

Położenie

Kapuściska znajdują się w południowej części Bydgoszczy i są jednym z osiedli, które zalicza się do Górnego Tarasu. To miejsce graniczy od zachodu z Wyżynami, Babią Wsią, oraz na krótkim odcinku z Glinkami. Od wschodu osiedle sąsiaduje z Zimnymi Wodami oraz Czerskiem Polskim. Na południu znajduje się Łęgnowo, natomiast północną granicą osiedla są Bartodzieje i Bydgoszcz Wschód.

Jeśli chodzi o charakterystykę fizyczno-geograficzną, to Kapuściska leżą w granicach makroregionu Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka. W ramach tego makroregionu można wyróżnić mezoregion Kotlina Toruńska, a także mikroregiony takie jak Miasto Bydgoszcz Południowe (z tarasami wysokimi IX i X, które osiągają wysokość ok. 67–68 m n.p.m.) oraz Miasto Bydgoszcz Północne (gdzie doliny niskie I, II i III przylegają do rzeki Brdy i mają wysokości od 33 do 42 m n.p.m.).

Między tymi poziomami znajduje się Zbocze Bydgoskie, które osiąga względną wysokość około 25 metrów, odznaczające się systemem dolinek erozyjnych. W regionie tym wyróżniają się również: jar ul. Bełzy, jar al. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego oraz zalesiony „wilczy kanion” zlokalizowany na wschodnich obrzeżach osiedla, który historycznie zasilał tereny nawadniane ciekiem wodnym.

W aspekcie historycznym, obecna jednostka urbanistyczna Kapuścisk obejmuje zachodni fragment dawniej niezależnej gminy Kapuściska Wielkie, która została włączona do Bydgoszczy w 1920 roku (rejon Zimnych Wód), a także północny skrawek gminy Bartodzieje Małe. Południowo-wschodnie obrzeża tego osiedla pochodzą z włączenia w 1954 roku obszaru Łęgnowo I.

Charakterystyka

Osiedle Kapuściska wyróżnia się jako jedno z najbardziej zaludnionych miejsc w Bydgoszczy, gdzie zauważalny jest wysoki odsetek mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym, osiągający około 17%. W obrębie tej urbanizowanej części, obszar ten został podzielony na różne sektory, obejmujące Stare Kapuściska oraz inne sektory II i III, a także osiedle domów jednorodzinnych Łuczniczka.

Na terenie Kapuścisk można znaleźć wiele bloków wielorodzinnych, które zostały wzniesione w latach 1951–1960 (Kapuściska Stare) oraz 1968-1978 (Kapuściska Nowe). W tej lokalizacji przeważają pięciokondygnacyjne budynki, z wyjątkiem okolicy górnego tarasu, gdzie wzniesiono wyższe budynki – tzw. „punktowce” o 11 kondygnacjach. Zabudowa jednorodzinna rozproszona została wzdłuż ul. Bełzy oraz wzdłuż ul. Toruńskiej.

W okolicy ul. Chemicznej zlokalizowany jest kompleks ogrodów działkowych „Kapuściska”, a także ogrody działkowe „Kolejarz” oraz ROD im. Tadeusza Kościuszki, które ulokowane są wzdłuż brzegu rzeki Brdy. Całe osiedle rozciąga się głównie na wysokim tarasie pradoliny Wisły. W dolnym tarasie, który jest mniej zurbanizowany, można dostrzec tereny zielone oraz strefy przeznaczone na przemysł i składowanie. Wzdłuż strefy krawędziowej biegnie przyjemna aleja spacerowa.

W latach 50. XX wieku na zboczu osiedla stworzono bor sosnowy, którego piękno jest dodatkowo wzmocnione przez wąwozy, na przykład na wschód od osiedla, gdzie znajduje się jeden z największych w Bydgoszczy wąwozów Skarpy Południowej, znany na mapach pruskich jako „wilczy kanion”. Długość jaru wynosi około 1,2 km, z wysokością względną zboczy osiągającą 25 m. Historię tego miejsca uzupełniają pozostałości dawnej zabudowy związanej z pracownikami DAG Fabrik Bromberg, które można znaleźć w pobliskim lesie, a także przy ul. Solnej – są to baraki oraz schrony przeciwlotnicze.

Centralna część Kapuścisk, według planu zagospodarowania przestrzennego, jest przeznaczona na rozwój mieszkalnictwa, natomiast południowe tereny, jak i te sąsiadujące z rzeką Brdą, przewidziane są pod działalność gospodarczą. Strefy zieleni, które mają zarówno funkcję ochronną, jak i rekreacyjną, rozciągają się wzdłuż Brdy, na Zboczu Bydgoskim oraz w obszarze tzw. „wilczego kanionu”.

Ważnym punktem infrastruktury są przechodzące przez osiedle drogi powiatowe, w tym al. Wojska Polskiego, która odgrywa kluczową rolę jako fragment arterii średnicowej górnego tarasu Bydgoszczy. Pozostałe ulice to al. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego, Szpitalna, Toruńska oraz Nowotoruńska.

Na terenie Kapuścisk znajduje się pięć przedszkoli, pięć szkół podstawowych, trzy gimnazja, a także sześć szkół średnich, w tym Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika oraz Wielospecjalistyczny Szpital Miejski im. Emila Warmińskiego. Z odwiedziną społeczności lokalnej związek mają także Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 oraz Osiedlowy Dom Kultury „Odnowa”. Religijne potrzeby mieszkańców zaspokajają kościoły, w tym św. Józefa oraz Opatrzności Bożej, przy czym mieszkańcy przynależą także do parafii Świętych Polskich Braci Męczenników.

W „Planie Rozwoju Bydgoszczy na lata 2009-2014” uwzględniono różnorodne projekty dotyczące Kapuścisk, takie jak: rozbudowa trasy Łęczycka-Kazimierza Wielkiego wraz z obiektami mostowymi, modernizacje szkół oraz budowa ul. Nowochemicznej. Ponadto, w ramach planów rozwojowych, przewiduje się rewaloryzację istniejącej zabudowy oraz wprowadzenie funkcji uzupełniających, budowę parkingów kubaturowych, a także przekształcenie terenów przemysłowych nad Brdą w obszary przeznaczone na mieszkalnictwo oraz rozwój stref rekreacyjnych wzdłuż al. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego i ul. Toruńskiej.

Granice

„Obszar Kapuścisk jest wyznaczany przez kilka kluczowych elementów geograficznych. Północną granicę osiedla stanowi rzeka Brda, natomiast wschodnią granicą jest odcinek ulicy Toruńskiej oraz alei Prezydenta Lecha Kaczyńskiego, która prowadzi do jaru wiodącego do ul. Chemicznej. Dalej znajduje się teren leśny, który łączy się z ul. Glinki.

Zachodnią granicę wyznaczają ul. Szpitalna, ul. Bełzy oraz fragment alei Jana Pawła II. Co ciekawe, granice osiedla w dużej mierze pokrywają się z naturalnymi formacjami przyrodniczymi, co nadaje temu miejscu wyjątkowy charakter.

Nazwa

Nazwa podbydgoskiej osady, która nazywa się „Kapuściska”, wywodzi się jeszcze z epoki staropolskiej i jest prawdopodobnie związana z tradycją uprawy kapusty. W XIX wieku oraz w pierwszej połowie XX wieku funkcjonowały trzy gminy o tej samej nazwie, które zostały włączone do granic miasta Bydgoszczy 1 kwietnia 1920 roku.

• Kapuściska Wielkie (Zimne Wody, 536 ha) – znajdowały się na południe od rzeki Brdy, pomiędzy ulicami Bełzy a Kielecką,
• Kapuściska Małe (później Bydgoszcz Wschód, 286 ha) – usytuowane na północ od Brdy, pomiędzy ulicami Łęczycką a Harcerską,
• Kapuściska Dolne (Siernieczek, 309 ha) – położone na północ od Brdy, pomiędzy ulicą Harcerską a torem regatowym.

Obecnie, jednostka urbanistyczna Kapuściska obejmuje jedynie niewielki fragment dawnej gminy Kapuściska Wielkie.

Ludność

W 1970 roku liczba mieszkańców Kapuścisk wynosiła 20,5 tys. osób, a po dwudziestu latach zauważono znaczący wzrost do 31 tys. osób. Ten wzrost był bezpośrednio związany z procesami urbanizacyjnymi oraz rozwojem nowoczesnych osiedli mieszkaniowych.

Jednak w kolejnych latach liczba ludności zaczęła maleć. W 1998 roku wyniosła już tylko 27,1 tys. osób, a w 2007 roku spadła do 24,5 tys. osób. Z kolei w 2012 roku liczba mieszkańców osiągnęła poziom 24,1 tys. osób.

Rekreacja

W rejonie Kapuścisk można znaleźć aż 11,4 ha terenów zieleni urządzonej oraz 64 ha zieleni nieurządzonej. W skład oferty wypoczynku i rekreacji wchodzą liczne skwery, obszar przy ulicy Szarych Szeregów, jak również park leśny zlokalizowany przy ulicy Szpitalnej. Dodatkowo, na południu znajdują się zasoby Puszczy Bydgoskiej, zadrzewiona skarpa w północnej części oraz atrakcyjne tereny nad wodami Brdy.

W ramach urbanistycznych planów Bydgoszczy przewiduje się rozwój terenów zieleni, w tym utworzenie dwóch parków osiedlowych. Teren zieleni urządzonej przy ulicy Przodowników Pracy oraz Szarych Szeregów ma zaspokajać potrzeby mieszkańców części północnej, natomiast dla południowej strony miasta przewidziano istniejący park leśny oraz pobliski teren rekreacji osiedlowej, który zawiera m.in. największą górę saneczkową w mieście (wyłączając Myślęcinek oraz Zbocze Fordońskie).

Dodatkowo, nabrzeże Brdy reprezentuje duży potencjał do aktywności rekreacyjnej, a w planach jest także stworzenie bulwaru nadrzecznego, który ma stać się miejscem sprzyjającym różnorodnym działaniom sportowym.

Historia

Okres staropolski

Nazwa „Kapuściska” po raz pierwszy zarejestrowana została w dokumentach w 1435 roku. W owym czasie była to niewielka osada na przedmieściach, zamieszkała przez kilka rodzin, które zobowiązane były do płacenia podatków w formie pieniężnej oraz w naturze. Osada ta była także notowana w dokumentach dotyczących starostwa bydgoskiego w drugiej połowie XVII wieku. W tamtym okresie znajdowało się tu 2 gospodarzy na 80 morgach przeznaczonych na uprawy. W 1660 roku Kapuściska Wielkie otrzymały kontrakt olęderski z rąk starosty bydgoskiego, a na tym terenie osiedliło się pięć rodzin olęderskich przy rzece Brdzie. Po wojnie północnej, w 1712 roku, zapisano, że wieś ta została „niemal całkowicie zrujnowana i nie ma w niej żadnych mieszkańców”. W 1721 roku Stanisław Poniatowski, ojciec przyszłego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, nadmienił, iż na przestrzeni 50 lat dał grunt do użytku Kapuściskom i Winterowskim Lewandowiczom. W 1744 roku zarejestrowano już dwie miejscowości o nazwie Kapuściska po obu stronach rzeki Brdy – od Sierska (Kapuściska Wielkie) oraz z drugiej strony rzeki (Kapuściska Małe). W pierwszej osiedlił się Ernest de Grellen Prell, a w drugiej znajdowało się trzech gospodarzy. Z inwentarza starostwa bydgoskiego z 1766 roku wynika, że granice Kapuścisk Wielkich wyznaczały: rzeka Brda do Gór Leśnych, poprzez drogi sierskie ku miastu Bydgoszczy, a następnie do Zimnych Wód w kierunku Brdy.

Na obszarze, na którym obecnie znajduje się osiedle Kapuściska, występowały także folwarki miejskie oraz osady usytuowane na granicy wyznaczonego terenu. Miejsca takie jak Małe Bartodzieje i Smug miały swoje znaczenie. Bartodzieje Małe były umiejscowione wzdłuż dolnego odcinka obecnej ul. Bełzy, natomiast Smug znajdował się w rejonie skrzyżowania ul. Szpitalnej i Glinki. Z kolei Małe Bartodzieje uzyskały w 1724 roku kontrakt olęderski od wójta bydgoskiego. Przełom XVII i XVIII wieku ukazuje, że mieszkało tam jeszcze pięciu gospodarzy oraz owczarz, płacący czynsz w ramach wójtostwa. Folwark dysponował siedmioma włokami. Z drugiej strony, w 1730 roku zanotowano „zarośl” Biały Smug, który był dzierżawiony przez burmistrza i radę miejską bydgoską. Osada ta jednak szybko została porzucona, a w 1773 roku odnotowano ją jako pustkowie w posiadaniu starostwa bydgoskiego. Na początku XIX wieku połączono Biały Smug z osadą Mudziały, położoną przy obecnej ul. Dąbrowa w Puszczy Bydgoskiej, która z czasem zanikła i została porośnięta lasem. W drugiej połowie XIX wieku leśnictwo Smug miało już status gminy Bartodzieje Małe.

Okres zaboru

Po I rozbiorze Polski władze zaborcze przekazały historyczne folwarki miejskie m.in. Kapuściska, Zimne Wody oraz Małe Bartodzieje w ręce prywatnych dzierżawców. W XIX wieku teren ten był sukcesywnie parcelowany i podzielony na działki, wpuszczając rodziny przeważnie przybywające z Niemiec. Na podstawie mapy okolic Bydgoszczy wykonanej przez Friedricha von Schröttera w latach 1798-1802, stwierdzono, że folwark Kapuściska Wielkie znajdował się przy zachodnim ramieniu zakola Brdy, a Kapuściska Małe miały swój zasięg nad północnym brzegiem rzeki w okolicy obecnego kartodromu. Obszar ponad skarpą południową w dużej mierze porastały lasy. Ludność miejscowości Kapuściska Wielkie (niem. Gross Kapuscisko), według spisu z 1833 roku, wynosiła 110 osób, w tym 94 ewangelików oraz 16 katolików, zamieszkujących 16 domów.

Wedle opisu Jana Nepomucena Bobrowicza z 1846 roku, wieś Kapuściska Wielkie była częścią rządowej domeny bydgoskiej. Kolejne dane z 1860 roku stwierdzają, że w majątku Kapuściska Wielkie mieszkało 151 osób (140 ewangelików, 11 katolików) w 15 domach, a samą wieś posiadał Bullrich. Najbliższa szkoła elementarna ulokowana była w Bartodziejach Małych. Miejscowość ta była objęta parafią katolicką i ewangelicką z siedzibą w Bydgoszczy. Na mapie z 1854 roku można zaobserwować użytki rolne oraz nieużytki ciągnące się od południa w stronę Lasów Królewskich (Puszczy Bydgoskiej). Na tym obszarze znajdował się także wąwóz zwany „wilczym kanionem” (niem. Wolfsschlucht). W rejonie rzeki Brdy ulokowana była „kolonia Zimne Wody”, natomiast wzdłuż północnego skrapu znajdowały się tereny zabudowy tzw. „kolonii Kapuściska”. Na północ powiązania komunikacyjne tworzyła ul. Toruńska, zaś na zachodzie obecna ul. Bełzy, służąca jako droga wyjazdowa z miasta w stronę Gniewkowa. Mapa „Pharus plan Bromberg” z 1908 roku wskazuje kolejne lokalizacje. „Kapuściska Wielkie” siedziały na dolnym tarasie w obszarze dawnego folwarku nad Brdą, przy czym „Schönhagen” zlokalizowane były na wschód od wilczego kanionu, a „Hohenholm” na północnym brzegu rzeki (Kapuściska Małe).

W 1901 roku w Małych Bartodziejach utworzono gminę ewangelicko-unijną. Dla tej gminy, w latach 1904–1906, z funduszy rządu pruskiego wzniesiono przy ul. Toruńskiejneogotycką świątynię, a przy niej stworzono cmentarz. W pobliżu kościoła, pod adresem ul. Bełzy 9, w 1906 roku wybudowano ochronkę dla dzieci, która obecnie służy jako dom mieszkalny i została wpisana do rejestru zabytków województwa kujawsko-pomorskiego w 1996 roku. Granice Kapuścisk Wielkich wyznaczały ulica Władysława Bełzy oraz Szpitalna od zachodu, kolej „francuska” od wschodu, rzeka Brda od północy oraz ul. Chemiczna od południa. W 1910 roku w Kapuściskach Wielkich znajdowało się 85 budynków oraz 1358 mieszkańców – z czego 125 mówiło po polsku, a 1218 po niemiecku, podczas gdy w Kapuściskach Małych mieszkało 55 budynków oraz 576 ludzi, z czego 110 posługiwało się językiem polskim, a 466 niemieckim.

Okres międzywojenny

Po włączeniu Bydgoszczy w granice odrodzonej Polski, na dzień 1 kwietnia 1920 roku, trzy gminy z nazwą „Kapuściska” zostały włączone do administracji miejskiej Bydgoszczy: Kapuściska Małe, ich powierzchnia wynosiła 285,78 ha, Kapuściska Dolne (Siernieczek) o powierzchni 308,60 ha oraz Kapuściska Wielkie (Zimne Wody) z powierzchnią 535,52 ha. Te nazwy figurowały także na planach miasta okresu międzywojennego. Nominalna nomenklatura dla osiedla obejmowała m.in. ulice: Władysława Bełzy, Częstochowską, Sandomierską, Solną, Smętną oraz Spokojną.

W „Orędowniku Urzędowym Miasta Bydgoszczy” z dnia 9 maja 1925 roku informowano, że na Kapuściskach znajdowało się kilka domów jednorodzinnych oraz różnego rodzaju zabudowa. W okresie następnych 14 lat zamieszkała tutaj dalsza wielość domów, a dotychczasowa ludność niemiecka była zastępowana przez napływających Polaków.

II wojna światowa

W trakcie II wojny światowej, w latach 1940-1945, niemieckie władze okupacyjne wybudowały w Puszczy Bydgoskiej, na wschodnim skraju Kapuścisk oraz w Łęgnowie, ogromną fabrykę materiałów wybuchowych DAG Fabrik Bromberg. Nowe budowle, tak produkcyjne, jak i magazynowe, były zamaskowane w lesie. W okolicach wzniesiono kilkadziesiąt kilometrów bocznic kolejowych oraz dróg betonowych, małych ulice także takie jak Nowotoruńska, Łegnowska, Hutnicza oraz Chemiczna. Przy ul. Klinicznej stworzono pięć domów dla personełu inżynieryjnego i kierowniczego, których projektantem był architekt Carl Staud z Düsseldorfu. Plany zostały zrealizowane w listopadzie 1941 roku, jednak z powodu nieporozumień pomiędzy władzami miejskimi a D.A.G. zbudowę rozpoczęto dopiero na początku 1944 roku. Budynki miały formę prostokątną z dwuspadowymi dachami krytymi dachówką. Często pełniły funkcję schronów przeciwlotniczych. Wobec zbliżającego się frontu niestety nie zostały wszystkie budynki ukończone; z ośmiu planowanych powstało jedynie pięć, natomiast nie zdążono zakończyć budowy m.in. dróg, chodników oraz wolnostojących garaży. Do dnia obecnego przetrwały dwa domy mieszkalne dla kadry kierowniczej oraz trzy z czterech budynków zaplanowanych dla inżynierów.

Okres powojenny

Po zakończeniu wojny, istniejące zakłady straciły swoje wyposażenie w trakcie działalności Armii Czerwonej i zostały przekształcone w Państwową Wytwórnię Prochu, a od roku 1953 w Zakłady Chemiczne Zachem. Zakłady te miały kluczowe znaczenie dla obronności kraju, dlatego zgodnie z ówczesnymi wytycznymi socrealizmu podjęto decyzję o budowie rozbudowanego osiedla robotniczego. Zostało ono wyposażone we wszystkie konieczne usługi, w tym mieszkania, szkoły, sklepy, domy kultury i obiekty sportowe. Inwestycja została ogłoszona w ramach Planu Sześcioletniego (1950-1956) i obejmowała nie tylko rozbudowę istniejącego już osiedla Awaryjnego w Łęgnowie, ale także budowę nowego osiedla zrealizowanego po stronie Kapuścisk, w pobliskich akwenach przez bramę nr 2 Zakładów Chemicznych. Jeszcze przed inauguracją nowego osiedla, w 1948 roku udostępniono pracownikom mieszkania znajdujące się w barakach przy ulicy Glinki, w których przebywali polscy pracownicy firmy DAG w latach 1939-1945. Rozbudowę nadzorowała Dyrekcja Budowy Osiedli Robotniczych w Bydgoszczy, a projekt powstał w poznańskim Miastoprojekcie. Ulice w nowych kwartałach nadano nazwy związane z profesjami pracujących tam brygad: Architektów, Betoniarzy, Dekarzy, Murarzy, Monterów, Techników, Ciesielska, Stolarska i inne.

Nowe osiedle zostało umiejscowione na 44 hektarach terenu na wschód od jaru, poprowadzonego wzdłuż al. Planu Sześcioletniego (obecnie al. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego). Zostały zaprojektowane budynki wielorodzinne, ulokowane wzdłuż granic kwartałów, w ich wnętrzu znajdowały się kolejne budynki, co stworzyło uporządkowaną formę. Ośrodkiem przestrzeni, tak jak przy ul. 11 Listopada na osiedlu Leśnym, stała się ruchliwa dwujezdniowa ulica Stanisława Noakowskiego, przy końcu której ulokowano budynek Szkoły Chemicznej. Obszar wymagał pełnego uzbrojenia, a instalacje gazowe w osiedlu zaczęto wprowadzać dopiero po 15 latach od zrealizowania inwestycji. Budynki na tzw. Starych Kapuściskach zaczęły budową w roku 1951, a pierwsi mieszkańcy wprowadzili się w marcu 1952 roku. Powstały przy tym w tradycyjnej technologii, z materiałów budowlanych takich jak cegła, ze stropami z prefabrykowanych belek oraz tzw. pustaków, a metraże mieszkań były większe, niż w późniejszych realizacjach z lat 60. W wielu obiektach budowli utworzono schrony przeciwlotnicze hurtowe, które miały toalety, systemy filtracji powietrza i gazoszczelne drzwi. Zrealizowano także sześć hoteli robotniczych, które wyposażono w wspólne kuchnie, łazienki, pralnie, suszarnie oraz świetlice. Dodatkowo zbudowano dwie kotłownie, które zaspokajały potrzeby osiedla w ciepłą wodę. Zakłady Chemiczne zrealizowały osiedle we współpracy z kilkoma firmami budowlanymi, w tym Bydgoskim Zjednoczeniem Przemysłu Budowlanego, Montochem, Mostostal oraz Elektromontaż. W przedziale lat 1951-1955, na Kapuściskach oddano do użytku 3 tysiące mieszkań, co odpowiadało mniej więcej zmieścić do 11 tysięcy osób, przy czym pierwsze bloki w 1961 roku wciąż nie były otynkowane, a wokół budynków brakowało zieleni.

Na terenie osiedla pojawiły się także przedsiębiorstwa usługowe: stołówka, sklepy spożywcze, mięsne, odzieżowe, zakłady krawieckie, fryzjerskie a także kioski. O opiekę medyczną dbała przychodnia, która początkowo ulokowana była na parterze hotelu robotniczego przy ul. Techników 6. Wzdłuż ul. Chemicznej wydzielono obszar z kilkuset przyzakładowymi ogródkami działkowymi, w których umiejscowiono świetlicę oraz dwa małe baseny otwarte dla dzieci. W 1961 roku na obszarze działek zainstalowano kino „Milenium” na 300 miejsc i bibliotekę z czytelnią. W kolejnych latach przy ul. Kamila Baczyńskiego powstało kino „Młodość”. Na ul. Noakowskiego została uruchomiona restauracja „Nowoczesna”, proponująca miłe potańcówki, a na Stolarskiej otwarto bibliotekę, zaś przy al. Planu Sześcioletniego – największe na osiedlu delikatesy. Wszystkie te obiekty były zarządzane przez Zakłady Chemiczne.

W latach 50. na starych Kapuściskach uruchomiono szereg obiektów edukacyjnych: żłobek, przedszkole oraz szkoły podstawowe oraz średnie. Z końcem 1952 roku usytuowano Zasadniczą Szkołę Chemiczną przy ul. Łukasiewicza 3, w 1956 roku zbudowano internat. Absolwenci tej szkoły byli często werbowani do pracy w Zachemie. Natomiast szkoła podstawowa zainaugurowała działalność najpierw (w 1953 roku) w budynku hotelu robotniczego, by następnie przenieść się w 1954 roku do nowego gmachu przy ul. Baczyńskiego (obecnie szkoła nr 28). W 1955 roku otwarto Liceum Ogólnokształcące, który z trudnością przeniosło się w 1964 na osiedle Łuczniczka i od 1974 ponownie do własnej siedziby przy ul. Szarych Szeregów 4a. Wszystkie obiekty oświatowe były budowane wedle standardowych projektów i w technologii tradycyjnej, z czterospadowymi dachami krytymi dachówką ceramiczną.

W latach 1952-1953 oddano do użytku nową linię tramwajową „Brda” łączącą Stare Miasto z Kapuściskami i Łęgnowem. Była to inwestycja wpisana do Planu Sześcioletniego, która została zrealizowana w na rzecz rozwijającej się dzielnicy przemysłowej, zwłaszcza dla pracowników Zakładów Chemicznych. Tory biegły od pętli w rejonie Babiej Wsi wzdłuż ul. Toruńskiej do ul. Hutniczej, a potem szły się wzwyż Zbocza Bydgoskiego w kierunku bramy nr 1 Zakładów Chemicznych. Przy ul. Perłowej linia odgałęziała się w kierunku ul. Bełzy, do bramy nr 2 Zakładów Chemicznych oraz na ul. Szpitalną do ul. Glinki. Dodatkowo istniejący przy ul. Perłowej podjazd tramwajowy (4,8%) uznawany jest jednym z najtrudniejszych w Polsce. Duży kąt nachylenia szlaku spowodował w późniejszych latach dwie katastrofy tramwajowe, które miały miejsce podczas zjazdów. Między 1968 a 1970 rokiem prowadzono budowę mostu Pomorskiego oraz rond Fordońskiego i Toruńskiego. Równocześnie, w czerwcu 1968 roku oddano do użytku nowoprojektowaną trasę u zbiegów ulic: Toruńskiej, Bełzy, Szerokiej i Ujejskiego.

Od 1958 do 1962 roku, przy ul. Toruńskiej, powstało osiedle domów jednorodzinnych „Łuczniczka”. Inwestycja ta była wynikiem działań towarzyszących politycznym zmianom po 1956 roku, w których umożliwiono budownictwu spółdzielczemu rozwój indywidualny.

Nowy plan zagospodarowania przestrzennego Bydgoszczy z 1964 roku wyznaczał dalsze tereny, które wymagały intensywnej zabudowy. Wśród nich znalazły się: Kapuściska, Wyżyny, Wzgórze Wolności, Szwederowo oraz obszar osiedla Bartodzieje. Przygotowanie tych terenów wiązało się z ogromnym wysiłkiem inwestycyjnym w zakresie stworzenia sieci wodociągowych, kanalizacji, źle ludzi uzbrojono w gaz oraz pełnoprawnej obsługi dostaw wody. od zakonceptowanej do nowego centralnego źródła ciepła, jakim była elektrociepłownia Bydgoszcz II. Od 1966 roku skoncentrowano nakłady i środki wykonawcze, aby przygotować te tereny pod budownictwo mieszkaniowe. Na koniec lat 60. rozpoczęto budowę fabryki domów zdolnej do produkcji 13 tysięcy izb mieszkalnych rocznie.

W latach 60. oddano do użytku kilka szkół na terenie Kapuścisk. W czerwcu 1964 roku ukończono budynek (wykorzystywany przez szkołę podstawową nr 57 oraz V Liceum Ogólnokształcące) przy ul. Zacisze 16 (obecnie nr 26) na osiedlu Łuczniczka. Otwarcia dokonał Teodor Joniec – sekretarz KM PZPR. Szkołę zbudowano według standardowego projektu, a patronem znaczono Leona Kruczkowskiego. Była to jedna z 11 oddanych w Bydgoszczy tzw. szkół tysiąclecia, które wybudowano na obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego. Równocześnie zakończono budowę szkoły podstawowej przy ul. Kombatantów 2 (Kapuściska III – obecnie nr 46), a w 1970 roku szkoły podstawowej przy ul. Bohaterów Westerplatte 2 (Kapuściska II, ob. Zespół Szkół nr 36). W 1963 roku oddano do użytku Szkołę Podstawową nr 46 ul. Bełzy 82, a w 1964 roku – Szkołę Podstawową nr 49 przy ul. Baczyńskiego 5. W klasie średniej na osiedlu w 1963 roku stworzono przy ul. Filmowej Zasadniczą Szkołę Budowlaną Przedsiębiorstwa Budownictwa Rolniczego, a w 1966 roku Zespół Szkół Zawodowych Zakładów Chemicznych (ten obiekt zlikwidowano w 2014 roku w rejonie Bydgoskiego Parku Przemysłowo-Technologicznego). W 1970 roku powstał Zespół Szkół Spożywczych i Rolniczych przy ul. Toruńskiej 174.

W latach 60. przystąpiono do generalnego tynkowania budynków na Starych Kapuściskach, wprowadzenia oświetlenia na głównych szlakach ulicznych Łukasiewicza, Noakowskiego oraz Planu Sześcioletniego. W latach 70. budynki, które wcześniej wybudowano zyskały nowe instalacje gazowe i centralne ogrzewanie dzięki elektrociepłowni EC II. Dzięki pawilonom handlowym w nowych zespołach osiedle wzbogaciło się o szerszą gamę usług oraz sklepów. Młodzieżowy Dom Kultury zrealizowano w społecznej pracy.

W 1958 roku z inicjatywy Zakładów Chemicznych powołano Robotniczą Spółdzielnię Mieszkaniową „Jedność”, która wzięła na siebie odpowiedzialność związaną z budową i eksploatacją mieszkań dla swoich pracowników. Brała aktywny udział w planowaniu oraz realizacji dalszej zabudowy Kapuścisk. W 1968 roku zaczęto budowę nowej dzielnicy mieszkaniowej znanej jako Nowe Kapuściska, podzielonej na pięć etapów, w której do 1980 roku miało osiedlić się ok. 20 tys. ludzi. Nowe Kapuściska, podobnie jak pozostałe bydgoskie osiedla tego okresu, zaprojektowano w „Miastoprojekcie Bydgoszcz” (debata arch. Krystyna Jureko). Po północnej stronie skarpy zlokalizowano wieżowce, natomiast w głębi osiedla umiejscowiono bloki 5-kondygnacyjne, budowane w technologii przemysłowej z żelbetowych płyt produkowanych przez tzw. fabrykę domów – Bydgoski Kombinat Budowlany „Wschód”. Do roku 1976 duża część inwestycji mieszkaniowych była realizowana przez Bydgoskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Miejskiego, które zrealizowało tranzyt Kapuścisk.

Etapy budowy Nowych Kapuścisk obejmowały:

• osiedle „Chemik” i Kapuściska II (1968-1974) – 41 budynków, 2861 mieszkań, 11500 osób, między ul. Bełzy a Planu 6-letniego,
• Kapuściska III (1975-1976) – 24 budynki, 1450 mieszkań, 5100 osób, na południe od al. Wojska Polskiego,
• Kapuściska IV (1971-1977) – 7 budynków, 351 mieszkań, 1300 osób,
• Kapuściska V (1977-1978) – 11 budynków, 560 mieszkań, 2000 osób, przy ul. Sandomierskiej.

Do 1974 roku powstały domy pięciokondygnacyjne i wieżowce przy ul. Szarych Szeregów w kierunku Planu 6-letniego i Wojska Polskiego. W 1975 roku zrealizowano budynki przy południowej stronie Wojska Polskiego a na ul. Sandomierskiej wstawiono budynki, w których wprowadzono ozdobne balkony, łamiące schematyczność bloków stawianych w standardowym układzie.

W trakcie lat 70. trwała budowa trasy średnicowej Górnego Tarasu Bydgoszczy od Zachemu w stronę Błonia. Auta poprowadzono w monecie na wysokości torowiska. W sierpniu 1973 roku przedłużono również drugi tor na odcinku tramwajowym, wzdłuż ul. Szpitalnej oraz przy ul. Glinki powstała pętla końcowa. Miesiąc później, w lipcu 1976 roku zakończono prace na odcinku ulicy Szarych Szeregów do Zakładów Chemicznych. Przy tym zlikwidowano mijankę na ul. Łukaszewicza, dobudowując kolejny tor oraz pętlę w rejonie ul. Chemicznej.

W 1977 roku władze miejskie uchwaliły „Program Rozwoju Urządzeń Komunalnych w mieście Bydgoszczy do 1990 r.”, który zakładał stopniowe przejście trakcji tramwajowej z toru wąskiego do normalnych rozmiarów. W trakcie uzgodnień decyzją dźwięku wzdłuż Górnego Tarasu miasta skierowano tor szerokotorowy, popularny w Polsce. W 1978 roku rozpoczęto więc budowę nowej linii tramwajowej wzdłuż al. Wojska Polskiego od ul. Magnuszewskiej do ul. Kujawskiej. W 1981 roku opracowano również projekt, na mocy którego wzdłuż Kapuścisk od Zachemu powstała linia na normalny rozstaw torów. Zdarzenia związane z kryzysem gospodarczym po wydarzeniach w sierpniu 1980 roku ukazały jednak, że zmiana torów w całym mieście stała się niewykonalna, w końcu 1981 roku powrócono do koncepcji torów o prześwicie 1000 mm. W tej trudnej sytuacji postanowiono porzucić przebudowę torowiska na al. Wojska Polskiego.

W końcu lat 70. populacja Kapuścisk wynosiła ponad 30 tysięcy osób. Na placu kulturalnym wyróżniał się Młodzieżowy Dom Kultury nr 1, a w okolicy działały także: 3 świetlice samorządowe (ul. Szarych Szeregów 7, Bohaterów Westerplatte 5 oraz Kapuściska 2), 4 świetlice TPD, Klub „Odnowa”, harcówka (ul. Szarych Szeregów 4), świetlica dziecięco-młodzieżowa przy ul. Spokojnej oraz warsztat modelarski (ul. Szarych Szeregów 8). W tym okresie zlikwidowano także dwa kina. Obiekty sportowe oraz rekreacyjne znajdowały się przy szkołach, a dodatkowo na Kapuściskach III powstał tor saneczkowo-narciarski z oświetleniem.

Pod koniec lat 80. ogłoszono rozpoczęcie budowy wielofunkcyjnego ośrodka handlowo-usługowo-bankowego, usytuowanego na skrzyżowaniu ul. Wojska Polskiego, Szpitalnej oraz Szarych Szeregów, który miał służyć mieszkańcom zarówno Kapuścisk, jak i Wyżyn.

W 2001 roku rozbudowano ul. Toruńską do dwóch jezdni oraz zbudowano most Kazimierza Wielkiego, który połączył Kapuściska z Bartodziejami. Na ul. Toruńskiej powstał hipermarket Tesco, a kilka lat później w kwartale między ul. Toruńską, Cienistą, Spokojną oraz Bełzy wzniesiono „osiedle Sześciu Planet”, gdzie poszczególne budynki wielorodzinne noszą nazwy planet w Układzie Słonecznym. W 2012 roku zakończyły działalność Zakłady Chemiczne Zachem, które w latach 50. były kluczowym elementem urbanizacji osiedla Kapuściska i Łęgnowo. Pozostałością po tych największych bydgoskich zakładach zbrojeniowych pozostały m.in. osiedla mieszkaniowe, wiele obiektów użyteczności publicznej oraz linie tramwajowe. W sumie, w latach 1951-1978, na Kapuściskach wybudowano 8,2 tys. mieszkań, z przeznaczeniem dla około 30 tysięcy mieszkańców.

Podział osiedla

W ramach osiedla Kapuściska istnieje trzy główne obszary, które powstały w określonym porządku czasowym, a ich historia sięga lat powojennych. Osiedla te różnią się architekturą oraz rodzajem zabudowy, co odzwierciedla rozwój urbanistyczny tego rejonu.

Kapuściska I tzw. Stare

Kapuściska I to najstarszy fragment tego osiedla, którego budowę zainaugurowano w 1951 roku, a zakończono w 1960 roku. Granice tej części osiedla wyznaczają ulice: Wojska Polskiego, Prezydenta Lecha Kaczyńskiego oraz Baczyńskiego. Znajdują się tu 3-, 4- i pięciokondygnacyjne bloki mieszkalne, niegdyś wykorzystywane jako hotele robotnicze, a także różnego rodzaju budynki użyteczności publicznej. W latach 1977–1978 realizowano tu inwestycję znaną jako Kapuściska V, w ramach której zbudowano około 560 mieszkań, kompleks usługowo-handlowy, a także przedszkole oraz przychodnię lekarską. W tej okolicy znajduje się również kościół parafialny pw. Opatrzności Bożej.

Ulice w tej części osiedla obejmują:

• Krzysztofa Kamila Baczyńskiego (dawniej Janka Krasickiego),
• Kapuściska,
• Ciesielska,
• Dekarzy,
• Ignacego Łukasiewicza,
• Monterów,
• Stolarska,
• Betoniarzy,
• Techników,
• Murarzy,
• Architektów,
• Stanisława Noakowskiego,
• Sandomierska,
• Chemiczna,
• Zachemowska,
• Laboratoryjna.

Aleje:

• Wojska Polskiego (numery 29-37),
• Prezydenta Lecha Kaczyńskiego (nieparzyste od 27 do końca) (dawniej Planu Sześcioletniego).

Kapuściska II

Kapuściska II to obszar, w którym dominują pięcio- oraz jedenastokondygnacyjne bloki mieszkalne, wzniesione w latach 1970–1974. Cała zabudowa została zaprojektowana przez architekt Krystynę Jureko i znajduje się pomiędzy Zboczem Bydgoskim, aleją Wojska Polskiego, Władysława Bełzy oraz aleją Prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Zbudowano tu 35 budynków wielorodzinnych, w tym 13 wieżowców, które liczą po 11 kondygnacji.

Ulice w Kapuściskach II obejmują:

• Szarych Szeregów,
• Bohaterów Westerplatte,
• Bernarda Śliwińskiego (dawniej Przodowników Pracy),
• Walecznych,
• Kazimierza Wielkiego.

Aleja:

• Prezydenta Lecha Kaczyńskiego (parzyste) (dawniej Planu Sześcioletniego).

Kapuściska III

Budowa Kapuścisk III miała miejsce w latach 1974–1979. W tej części osiedla powstało 24 bloki, z których wszystkie mają pięć kondygnacji i zostały realizowane z prefabrykatów dostarczonych przez Bydgoski Kombinat Budowlany „Wschód”. Osiedle usytuowane jest na południe od ulicy Wojska Polskiego, pomiędzy ulicami Szpitalną a Hubala-Dobrzańskiego.

Ulice w tej dzielnicy to:

• 15 Dywizji Piechoty Wielkopolskiej,
• 62 Pułku Piechoty Wielkopolskiej,
• Bydgoskiego Batalionu Obrony Narodowej,
• Szpitalna,
• Zdrowotna,
• Kombatantów,
• Generalska,
• Majora Henryka Hubala-Dobrzańskiego,
• Wybieg,
• Kliniczna,
• ks. Prałata Romualda Biniaka (199 m; utwardzona w 2015 kosztem 463 tys. 465 zł).

Aleja:

• Wojska Polskiego (numery parzyste od 22 do końca).

Osiedle Łuczniczka

Osiedle Łuczniczka to przestrzeń charakteryzująca się zabudową jednorodzinną, zlokalizowaną przy ulicy Toruńskiej, które powstało w latach 1958–1961. W późniejszych latach, w okresie od 1965 do 1972 roku, wzniesiono na zachód od ul. Spokojnej szereg bloków mieszkalnych, w tym jeden z nich liczy 11 kondygnacji, co miało na celu zakwaterowanie około 1,5 tysiąca osób. Po roku 2000 na terenie między ulicami Toruńską, Cienistą, Spokojną a Bełzy powstało osiedle Sześciu Planet.

W tej części znajdują się następujące ulice:

• Toruńska,
• Perłowa,
• Wesoła,
• Koralowa,
• Łuczniczki,
• Zacisze,
• Miła,
• Nowotoruńska,
• Spokojna,
• Filmowa,
• Władysława Bełzy (nieparzyste),
• Nastrojowa,
• Smętna,
• Radosna,
• Cienista,
• Częstochowska.

Edukacja

W Kapuściskach, edukacja odgrywa kluczową rolę w rozwijaniu potencjału mieszkańców. W regionie znajdują się różnorodne placówki edukacyjne, które oferują bogatą ofertę kształcenia. Pośród nich wyróżnia się Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, które świadczy usługi na najwyższym poziomie.

W strukturze szkół zawodowych na uwagę zasługuje:

• Zespół Szkół Chemicznych,
• technik analityk,
• technik ochrony środowiska,
• technik obsługi turystycznej,
• technik fotografii i multimediów.
• Technikum Poligraficzne,
• technik procesów drukowania,
• technik grafiki i poligrafii cyfrowej,
• branżowa szkoła I stopnia,
• kwalifikacyjne kursy zawodowe.

Wśród ofert szkół ogólnokształcących warto wymienić również V Liceum Ogólnokształcące, które przyciąga uczniów z pasjonującymi programami nauczania.

Kolejne placówki edukacyjne to:

• Zespół Szkół Spożywczych,
• Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego,
• technikum Architektury Krajobrazu,
• technikum Ogrodnicze,
• technikum Weterynarii,
• technikum Hodowca Koni.

Również Zespół Szkół nr 34 obejmuje:

• Szkoła Podstawowa nr 26,
• Przedszkole nr 46.

Natomiast Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 3 oferuje:

• Szkoła Podstawowa nr 57,
• Przedszkole nr 9.

Dodatkowo, w społeczności dostępne są:

• Szkoła Podstawowa nr 28,
• Przedszkole nr 18,
• Prywatne Szkoły „Przyszłość”.

Te instytucje edukacyjne przyczyniają się do wszechstronnego rozwoju dzieci i młodzieży, tworząc solidne fundamenty na przyszłość.

Zdrowie i pomoc społeczna

W bliskim otoczeniu Kapuścisk znajduje się szereg placówek zdrowotnych oraz instytucji wsparcia społecznego, które odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu mieszkańcom dostępu do potrzebnej pomocy. Oto lista niektórych z nich:

• Wielospecjalistyczny Szpital Miejski im. Emila Warmińskiego w Bydgoszczy,
• Szpital Świętego Łukasza w Bydgoszczy,
• Bydgoskie Centrum Diabetologii i Endokrynologii,
• Wielospecjalistyczny Ośrodek Zdrowia „Gryf-Med”,
• Pogotowie ratunkowe – podstacja „Zachem”,
• Przychodnia Rejonowa „Kapuściska”,
• NZOZ „Rodzina”,
• Bydgoski Ośrodek Rehabilitacji, Terapii Uzależnień i Profilaktyki BORPA,
• Ośrodek Pomocy Społecznej – Dział Pomocy Środowiskowej nr 6,
• Dom Dziennego Pobytu „Kapuściska”,
• Bydgoski Zespół Placówek Opiekuńczo Wychowawczych (dom małego dziecka),
• Caritas Diecezji Bydgoskiej przy ul. Cienistej.

Te instytucje oferują szeroki zakres usług, które mogą wspierać zdrowie i dobrostan społeczności w tym regionie.

Obiekty Sportowe

W 2024 roku na terenie osiedla można było znaleźć różnorodne obiekty sportowe oraz rekreacyjne, które zaspokajają potrzeby mieszkańców w zakresie aktywności fizycznej oraz relaksu.

• boisko typu Orlik 2012 zlokalizowane przy ul. Baczyńskiego 1,
• klub sportowy Centrum usytuowany na ul. Nowotoruńskiej 8, który dysponuje hotelem, dwoma kortami tenisowymi, nowoczesną siłownią oraz sauną,
• place zabaw rozmieszczone przy ulicach: Bohaterów Westerplatte 2, Przodowników Pracy, Bydgoskiego Batalionu Obrony Narodowej, a także ul. Murarzy i Architektów,
• siłownie plenerowe, dostępne przy ul. Murarzy, ul. Śliwińskiego oraz ul. Bydgoskiego Batalionu Obrony Narodowej,
• kryty basen Piąta fala położony w kompleksie V Liceum Ogólnokształcącego.

Basen kryty to przedsięwzięcie o wartości przekraczającej 24 miliony złotych, zrealizowane przez warszawską firmę Mostostal na podstawie umowy podpisanej 12 września 2017 roku. Pierwotnie planowano jego ukończenie do końca 2018 roku, jednak termin ten był wielokrotnie przesuwany z powodu różnych problemów, w tym technicznych z niecką basenową.

Ostateczne uruchomienie obiektu miało miejsce 5 listopada 2019 roku. Hala basenu oferuje szeroki zakres udogodnień, w tym 6-torową nieckę o wymiarach 25 na 12,5 metra, a także basen rekreacyjny o powierzchni 142,3 m², wzbogacony o sztuczną rzekę, zatokę sztucznej fali, różnorodne masaże oraz dwa jacuzzi. Dodatkowo, znajduje się tam brodzik dla dzieci, a także 50-metrowa zjeżdżalnia rurowa zewnętrzna.

Obiekt dysponuje także dwustopniowymi trybunami dla publiczności, które mogą pomieścić 105 widzów, a także siedziskami dla zawodników i ich trenerów (48 miejsc). W skład infrastruktury wchodzą również szatnie, toalety oraz dwie sauny fińskie z natryskami schładzającymi, a ponadto dostępne są: sala fitness i siłownia oraz komfortowe przebieralnie.

Drogi rowerowe

Osiedle oferuje przyjemne ścieżki rowerowe, które są usytuowane wzdłuż ul. Toruńskiej. W aktualnym studium transportowym dla Bydgoszczy przewidziano znaczne rozszerzenie infrastruktury rowerowej, która obejmie m.in. al. Wojska Polskiego, Bełzy, Szpitalną oraz obszar wzdłuż Brdy.

W roku 2021 oddano do użytku nowy kontrapas rowerowy na ul. Bełzy, co znacząco ułatwiło poruszanie się rowerzystów po tym rejonie. Dodatkowo, w 2022 roku, zrealizowano projekt dotyczący ścieżki rowerowej wzdłuż ul. Chemicznej, która rozciąga się od al. Wojska Polskiego aż do ks. Dachtery.

Przemysł i usługi

W rejonie Kapuścisk znajduje się wiele istotnych podmiotów przemysłowych oraz świadczących różnorodne usługi. Wśród nich wyróżniają się:

• Bydgoski Park Przemysłowo-Technologiczny,
• Elektrociepłownia EC2,
• Ciech Pianki Sp. z o.o. – wchodzące w skład Qemetica S.A.,
• Nitro-Chem S.A,
• Boruta-Zachem S.A,
• Polivinyl S.A.,
• Polon Alfa S.A.,
• Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w Bydgoszczy,
• Oczyszczalnia Ścieków „Kapuściska”,
• Fabryka Tworzyw Sztucznych „FADO”,
• Zakłady „Linde-Gaz”,
• Coca Cola HBC Polska,
• Bieranowski Autoryzowany Dealer Forda,
• Auto-Reno-Lak,
• stacja benzynowa Orlen.

Te przedsiębiorstwa stanowią podstawę lokalnej gospodarki, przyczyniając się do rozwoju regionu oraz tworzenia miejsc pracy.

Obiekty sakralne

W Kapuściskach znajduje się wiele obiektów sakralnych, które odgrywają kluczową rolę w życiu lokalnej społeczności. Oto niektóre z nich:

• Kościół pw. Opatrzności Bożej,
• Kościół pw. Św. Józefa,
• Centrum Chrześcijańskie „Dobra Nowina”,
• Cmentarz katolicki św. Józefa w Bydgoszczy.

Te miejsca nie tylko spełniają funkcje religijne, ale również stanowią istotny element kultury i tradycji społeczności lokalnej.

Inne obiekty

Na terenie Kapuścisk można znaleźć wiele interesujących obiektów, które zaspokajają różnorodne potrzeby mieszkańców oraz odwiedzających. Wśród nich wyróżniają się:

• Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna,
• Filia nr 10 dla dorosłych,
• Filia nr 6 dla dzieci i młodzieży,
• Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 w Bydgoszczy,
• ADM – Rejon Obsługi Mieszkańców nr 1,
• Robotnicza Spółdzielnia Mieszkaniowa „Jedność”,
• Dalsza Radiolatarnia do Lądowania,
• Urzędy Pocztowe,
• Urząd Pocztowy nr 10,
• Urząd Pocztowy nr 45,
• Hotele,
• Hotel „Centrum”,
• Hotel „Chemik”,
• Hotel „Amelia”,
• Restauracje,
• Restauracja „Jagienka”,
• Restauracja „Tango”,
• Restauracja „Dziupla”,
• Handel,
• Targowisko „Kapuściska”,
• Centrum Handlowo-Usługowe „Hermes”,
• Polskie Centrum Handlowe,
• Stokrotka,
• Biedronka,
• Lidl,
• Twój Market,
• Gigamarket Leroy Merlin.

Niestety, niektóre z obiektów przestały istnieć, jednak pozostają w pamięci mieszkańców:

• DAG Fabrik Bromberg,
• Zakłady Chemiczne Zachem S.A. – wchodzące w skład Grupy Chemicznej Ciech S.A.,
• stocznia Lloyd Bydgoski (Bromberger Schleppschiffahrt A.G),
• Śluza rzeki Brdy „Kapuściska”,
• Kawiarnia „Mimoza”,
• Kino „Młodość”,
• Restauracja „Nowoczesna” przy ul. Noakowskiego,
• Sklep AGD „Domar-Bydgoszcz”,
• Oddział Milicji,
• Żłobek.

Komunikacja miejska

W Kapuściskach komunikacja miejska jest dobrze rozwinięta, co umożliwia mieszkańcom łatwe poruszanie się po mieście. Autobusy są kluczowym elementem transportu publicznego w tej okolicy, a oto lista najpopularniejszych linii:

• 53 Dworzec Błonie,
• 59 Błonie (w wybranych kursach Łęgnowo),
• 73 Eskulapa,
• 84 Glinki,
• 85 Łęgnowo,
• 31N Dworzec Leśne/Podkowa – Łoskoń/Zajezdnia,
• 36N Belma/Nakielska – Łęgnowo.

Tramwaje również mają swoje miejsce w systemie transportowym miasta. Oto wybrane linie tramwajowe, które obsługują Kapuściska:

• 2 Las Gdański P+R przez Kujawską,
• 7 Łoskoń,
• 8 Rycerska,
• 9 Glinki – Rycerska,
• 11 Łoskoń – Bielawy.

Wszystkie te linie zapewniają efektywną i wygodną możliwość podróżowania w obrębie Kapuścisk oraz okolicznych dzielnic.

Ciekawostki

Szpital Miejski

W marcu 1953 roku, władze Urzędu Miejskiego w Bydgoszczy otrzymały niezbędną zgodę oraz fundusze z budżetu państwa, co umożliwiło rozpoczęcie budowy drugiego miejskiego szpitala. Zanim przystąpiono do tej inwestycji, w latach 30. XX wieku postawiono pierwszy szpital przy ul. Jurasza, jednakże wzrastająca liczba mieszkańców Bydgoszczy po II wojnie światowej wymusiła na lokalnych władzach rozwój systemu opieki zdrowotnej. Ostateczne decyzje zapadły co do lokalizacji nowego szpitala, który miał powstać przy ul. Szpitalnej 19, w obrębie powstającego osiedla Kapuściska.

Projekt budowy został zrealizowany przez firmę Miastoprojekt Poznań pod kierunkiem inż. arch. Janiny Czarneckiej. Sam proces budowy trwał przez 6 lat, a wykonano go przy wsparciu Zjednoczenia Budownictwa Miejskiego z Bydgoszczy. Oficjalne otwarcie szpitala miało miejsce 30 grudnia 1959 roku, a obiekt zyskał miano 250-łóżkowego Szpitala Ogólnego nr 2, noszącego imię dr Emila Warmińskiego, z głównym wejściem od ul. Solnej.

Początkowo uruchomiono oddziały dotyczące chorób wewnętrznych, położnictwa, ginekologii oraz noworodków. W styczniu 1960 roku uruchomiono kolejne oddziały, w tym chirurgiczny, dziecięcy dla chorych na gruźlicę oraz laryngologiczny. Następnie, w 1992 roku, przy szpitalu utworzono Hospicjum, którego fundacja miała miejsce przy parafii Świętych Polskich Braci Męczenników. Warto dodać, że od 1994 roku zarządzający szpitalem jest Rada Miasta Bydgoszczy.

Parafie na Kapuściskach

Na wschodnich obrzeżach Kapuścisk, w roku 1906 powstała świątynia, która do 1945 roku była pod zarządem Kościoła ewangelicko-unijnego. Po wyzwoleniu Bydgoszczy władze miejskie przekazały kościół do użytkowania katolikom. Obiekt został następnie poświęcony i przyjął wezwanie św. Józefa Rzemieślnika. Erygowanie parafii miało miejsce 1 października 1946 roku.

W latach 60. i 70. XX wieku kościół ten pełnił ważną rolę duszpasterską dla obywateli budujących się nowych osiedli w Bydgoszczy, w tym Wyżyn i samego Kapuściska. W 1973 roku władze administracyjne akceptują pierwszą po wojnie budowę nowego kościoła w Bydgoszczy, który został wzniesiony w latach 1976–1982 przy ul. Szpitalnej i zasłużenie otrzymał patronów w postaci Świętych Polskich Braci Męczenników. Parafia została erygowana 15 sierpnia 1976 roku przez prymasa Stefana Wyszyńskiego, obejmując wiernych z części Kapuścisk oraz Wyżyn.

1 stycznia 1984 roku metropolita gnieźnieński i prymas Polski Józef Glemp założył parafię pw. Opatrzności Bożej przy ul. Sandomierskiej, obejmującą mieszkańców Kapuścisk I. Warto zaznaczyć, że proboszcz tej parafii był także równocześnie proboszczem w parafii św. Polskich Braci Męczenników, ks. Romuald Biniak. W 1987 roku powstała kaplica tymczasowa, a w latach 1992–2008 wybudowano kościół parafialny.

W 2014 roku mieszkańcy Kapuścisk wchodziły w skład trzech parafii rzymskokatolickich. Stare Kapuściska było częścią parafii Opatrzności Bożej, podczas gdy obszary Kapuścisk II i III należały do parafii Świętych Polskich Braci Męczenników, a tereny dolnego tarasu były przynależące do parafii św. Józefa Rzemieślnika.

Stacja kolejowa Kapuściska

W okresie zaborów, w latach 1861–1918, stacja kolejowa Bydgoszcz Wschód była znana pod niemiecką nazwą Karlsdorf, co odnosiło się do Kapuścisk. Po zakończeniu I wojny światowej, aż do 1935 roku, stacja nosiła nazwę Kapuściska Małe (Kapuścisko Małe), która ostatecznie została przekształcona w obecnie funkcjonującą nazwę Bydgoszcz Wschód.

Rada Osiedla

Osiedle Kapuściska, pod względem administracyjnym, pełni funkcję jednostki pomocniczej dla samorządu Miasta Bydgoszczy.

W skład tej struktury wchodzi Rada Osiedla, która znajduje się przy ulicy Kapuściska 10.

---

Oceń: Kapuściska

---