Zawisza Bydgoszcz (piłka nożna)


Stowarzyszenie Piłkarskie Zawisza to renomowany polski klub sportowy, który ma swoją siedzibę w Bydgoszczy. Współczesny Zawisza jest następcą tradycji Wojskowego Klubu Sportowego Zawisza, który został założony w 1946 roku.

W czerwcu 2016 roku odbyły się istotne zmiany w strukturze klubu, kiedy to pierwszy zespół seniorów został zgłoszony przez Stowarzyszenie Piłkarskie Zawisza do rozgrywek klasy B grupy Bydgoszcz III na sezon 2016/2017.

Warto zaznaczyć, że w sezonie 2020/2021 drużyna wykazała się dużą determinacją i umiejętnościami, co zaowocowało awansem do III ligi (gr. II), potwierdzając tym samym rosnącą siłę i potencjał klubu.

Sukcesy

Zawisza Bydgoszcz ma na swoim koncie wiele imponujących osiągnięć w polskiej piłce nożnej, zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym.

Krajowe Mistrzostwa Polski prezentują się następująco:

  • 4 miejsce – 1990 (1x),
  • Puchar Polski – Zdobywca (1x): 2013/14,
  • Regionalny Puchar Polski Kujawsko-Pomorski ZPN – Zdobywca (2x): 2021/22, 2022/23,
  • Finalista (2x): 2007/08, 2019/20,
  • Superpuchar Polski – Zdobywca (1x): 2014,
  • Mistrzostwa I ligi – Zdobywca (3x): 1977, 1979, 2013.

Na arenie międzynarodowej Zawisza również odnosił sukcesy:

  • Puchar Intertoto – Faza grupowa (1x): 1993,
  • Liga Europy – II runda kwalifikacyjna (1x): 2014.

Pozostałe osiągnięcia klubu obejmują:

  • Mistrzostwa Polski Juniorów U-19 – 1 miejsce (1x): 1981, 2 miejsce (2x): 1958, 1986, 3 miejsce (2x): 1967, 1979,
  • Mistrzostwa Polski Juniorów U-17 – 2 miejsce (1x): 2013.

Sukcesy indywidualne również zasługują na wyróżnienie:

Osiągnięcia te świadczą o sile i determinacji klubu w dążeniu do sukcesów w polskiej piłce nożnej.

Historia

Osobny artykuł istnieje pod tytułem: Zawisza Bydgoszcz w krajowych rozgrywkach w piłce nożnej.

Powstanie klubu

Historia klubu Zawisza, zwłaszcza w początkowym okresie istnienia, jest mocno związana z Dowództwem Okręgu Wojskowego (DOW) nr II, które od 1945 roku zmieniało lokację (Bydgoszcz, Gdańsk, Koszalin oraz ponownie Bydgoszcz). Wojskowy Klub Sportowy Zawisza swoją działalność rozpoczął w marcu 1946 roku w Koszalinie, gdzie wówczas mieściło się DOW nr II. Wydarzeniem kluczowym było zebranie założycielskie, które odbyło się w Teatrze Domu Żołnierza. Na czołowych stanowiskach znalazł się ppłk. Marian Gutaker jako pierwszy prezes oraz ppłk. Stanisław Żwirski, pełniący funkcję wiceprezesa ds. organizacyjnych, a w przeszłości oficer 61. Pułku Piechoty w Bydgoszczy.

Nazwisko, które przyjął klub, Zawisza, pochodzi od legendarnego polskiego rycerza Zawiszy Czarnego z Garbowa. Pierwsze sekcje utworzone w klubie obejmowały: piłkę nożną, siatkówkę, koszykówkę, tenis ziemny, tenis stołowy, strzelectwo, lekkoatletykę, dyscypliny motorowe oraz pływanie. Pierwszy historyczny mecz miała miejsce przeciwko Bałtykowi Koszalin, gdzie Zawisza odniósł zwycięstwo 9:7 lub 8:7. Do końca 1946 roku klub brał udział jedynie w meczach towarzyskich, z których niektóre to spotkania z KS Sławno (dawniej Sława) oraz KS Zryw Koszalin, gdzie Zawisza odniósł zwycięstwo 3:2.

W dniu 17 sierpnia 1946 roku, po dwóch bramkach Ciasia i jednej Osowskiego, drużyna pokonała Stellę Gniezno 3:2 (1:1).

Przeprowadzka do Bydgoszczy

Po okresie stabilizacji organizacyjnej, jesienią 1946 roku, w Pomorskim Okręgu Wojskowym zaszły istotne zmiany. Po reformie Łódzkiego OW, jego znaczna część weszła w skład Okręgu Poznańskiego, a województwo pomorskie zostało ponownie przyłączone do POW. W wyniku tych przekształceń, Bydgoszcz po raz wtóry stała się siedzibą dowództwa, które ulokowało się tam 5 listopada 1946 roku. Działał już wtedy WKS Zawisza w Bydgoszczy, co potwierdza artykuł „Bydgoszcz otrzymała nareszcie halę sportową!” zamieszczony w numerze 63 „Kuriera Sportowego” z dnia 2 grudnia 1946 roku. Cieszył się on z faktu, że długo oczekiwana hala sportowa została wydzierżawiona przez WKS Zawisza. To pierwsza wzmianka dotycząca bydgoskiego Zawiszy. Jeszcze w 1946 roku na czele klubu stanął ppłk Stanisław Żwirski, obok którego wiceprezesem ds. organizacyjnych był ppłk Jan Kryska, skarbnikiem Maksymilian Krupiński, a sekretarzem kpt. Wincenty Miś. Kierownikiem klubu został ppor. Cezary Cielaszyk, który jednocześnie był zawodnikiem drużyny piłkarskiej.

W 1947 roku Zawisza został zgłoszony do rozgrywek klasy B, a 6 kwietnia tego roku piłkarze zainaugurowali rozgrywki zwycięskim meczem przeciwko rezerwom Gwiazdy Bydgoszcz, kończącym się wynikiem 8:2. W kolejnym sezonie klub zapewnił sobie awans do klasy A, pokonując w barażach drużyny: Cuiavię Inowrocław, Zryw Wąbrzeźno oraz Zryw Włocławek.

W swoim debiutanckim występie na boiskach A klasy Zawiszanie zmierzyli się 2 września 1948 roku z lokalnym rywalem, Polonią Bydgoszcz, wygrywając 2:0. Po pierwszym roku w A-klasie Zawisza zakończył sezon na trzecim miejscu, za Brdą Bydgoszcz oraz Gwardią Bydgoszcz, gdzie Brda uzyskała awans do II ligi. W kolejnym roku Zawisza zajął drugie miejsce, ustępując tylko bydgoskiej Gwardii.

Puchar Intertoto 1993

Zawisza Bydgoszcz zadebiutował w europejskich pucharach w Pucharze Intertoto 1993, zanim w 1995 roku stał się on eliminacją do Pucharu UEFA. Puchar Intertoto 1993 składał się z ośmiu grup z pięcioma zespołami w każdej. Zawisza trafił do Grupy 1, w której znalazły się takie drużyny jak: Brøndby IF (Dania), Halmstads BK (Szwecja), Jantra Gabrovo (Bułgaria) oraz Rapid Wiedeń (Austria). Po czterech rozegranych meczach, Zawisza zdobył 4 punkty, co dało mu drugie miejsce w grupie.

Wyniki

RokPrzeciwnikWynikStrzelcy bramek
1993Rapid Wiedeń1:1Jacek Kot (86 – karny)
1993Halmstads BK1:2Jurij Malejew (80)
1993Brøndby IF6:1Grzegorz Pawłuszek (7), Krzysztof Stefański (20), Sławomir Kempa (57)
Dariusz Pasieka (66 – karny), Jacek Kot (80), Jurij Malejew (85)
1993Jantra Gabrowo0:0

Tabela

LPNazwa DrużynyLiczba MeczówLiczba ZwycięstwLiczba RemisówLiczba PorażekBilans BramkowyRóżnica BramkowaLiczba Punktów
1Rapid Wiedeń431014:4+107
2Zawisza Bydgoszcz41218:4+44
3Halmstads BK42023:4–14
4Brøndby IF420211:15–44
5Jantra Gabrowo40134:13–91

Liga Europy 2014/2015

Dalszy epizod w europejskich pucharach Zawisza miał miejsce w sezonie 2014/2015, po zdobyciu Pucharu Polski w sezonie 2013/2014, co otworzyło drogę do II rundy kwalifikacyjnej Ligi Europy 2014/2015. Zawisza trafił na belgijski zespół Zulte-Waregem, jednak w dwumeczu lepszy okazał się rywal z Belgii.

_

Legenda do wszystkich tabel:

  • Q – runda eliminacyjna, 1/16, 1/8, 1/4, 1/2 – odpowiednia faza rozgrywek, Grupa – runda grupowa, 1r gr – pierwsza runda grupowa, 2r gr – druga runda grupowa, F – finał, R – runda, PO – play-off
  • k. – rzuty karne, los. – losowanie, Dogr. – dogrywka, w. – zasada bramek strzelonych na wyjeździe
SezonRozgrywkiRundaPrzeciwnikWynik u siebieWynik na wyjeździeŁącznie
2014/15Liga Europy2QSV Zulte Waregem1–31–22–5

Kalendarium SP Zawisza

  • 12 marca 2003 – w rejestrze sądowym zarejestrowano Stowarzyszenie Piłkarskie „Zawisza”,
  • 30 czerwca 2003 – Stowarzyszenie i Wojskowy Klub Sportowy „Zawisza” podpisały porozumienie dotyczące współpracy w zakresie rozwoju piłki nożnej w Bydgoszczy, co pozwoliło na zachowanie tradycji i dotychczasowych osiągnięć klubu,
  • 11 marca 2005 – Zarząd WKS „Zawisza” podjął uchwałę nr 16 o rozwiązaniu Sekcji Piłki Nożnej i przekazaniu jej Stowarzyszeniu,
  • 4 lutego 2006 – Piotr Rembowiecki został kierownikiem drużyny,
  • 12 kwietnia 2007 – Piotr Tworek objął stanowisko trenera zespołu,
  • 10 lipca 2007 – na prezesa zarządu wybrano Bogdana Pultyna,
  • 18 czerwca 2008 – klub zdobył awans do nowej II ligi,
  • 15 marca 2009 – Piotr Tworek zrezygnował z pełnienia roli trenera,
  • 27 marca 2009 – nowym trenerem zespołu został Mariusz Kuras,
  • 1 lipca 2010 – nowym szkoleniowcem drużyny został Maciej Murawski,
  • 11 kwietnia 2011 – Adam Topolski zastąpił dotychczasowego trenera,
  • 12 czerwca 2011 – Zawisza awansował do I ligi,
  • 22 czerwca 2011 – nowym właścicielem klubu został Radosław Osuch, który zatrudnił Janusza Kubota na stanowisku trenera,
  • 18 kwietnia 2012 – Janusz Kubot podał się do dymisji,
  • 19 kwietnia 2012 – na jego miejsce zatrudniono Jurija Szatałowa,
  • 26 maja 2012 – Zawisza w decydującym meczu przegrał z Piastem Gliwice 0:3, co uniemożliwiło zdobycie awansu do T-Mobile Ekstraklasy,
  • 26 kwietnia 2013 – właściciel rozwiązał umowę z Jurijem Szatałowem,
  • 27 kwietnia 2013 – nowym trenerem Zawiszy został Ryszard Tarasiewicz,
  • 8 czerwca 2013 – Zawisza po 19 latach gry w niższych ligach awansował do Ekstraklasy,
  • 2 maja 2014 – Zawisza zdobył swój pierwszy w historii Puchar Polski, pokonując w finale Zagłębie Lubin po rzutach karnych (6:5) na Stadionie Narodowym w Warszawie,
  • 3 czerwca 2014 – Ryszard Tarasiewicz nie przedłużył kontaktu z klubem,
  • 9 lipca 2014 – Zawisza zdobył swój pierwszy Superpuchar Polski, wygrywając z Legią Warszawa 3:2 na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie,
  • 9 czerwca 2016 – Komisja Licencyjna PZPN nie przyznała Zawiszy licencji na rozgrywki pierwszoligowe, skutkując degradacją do B-Klasy Grupa Bydgoszcz III, która jest najniższą ligą w województwie Kujawsko-Pomorskim.

Sezon po sezonie

Sezon po sezonie Zawiszy Bydgoszcz w piłce nożnej to fascynująca historia, która ukazuje ewolucję klubu w polskich ligach. Poniżej przedstawione są szczegóły dotyczące osiągnięć drużyny w poszczególnych sezonach.

SezonLigaMiejsceMeczeZRPBramkiPkt↑↓
1952IIII liga118123341 – 1827_
1953II liga826710932 – 3324_
1955II liga326138544 – 2534_
1956II liga826710928 – 2824_
1957II liga7221021031 – 3022_
1958II liga822751035 – 3819_
1959II liga522121949 – 2125_
1960II liga222138142 – 834
1961II liga1426341918 – 6410
1962IIII liga71426611 – 2210
1962/1963IIIKlasa okręgowa1870131 – 414
1963/1964IIII liga230176741 – 2740
1964/1965II liga826961134 – 4124_
1965/1966I liga9261041230 – 3524_
1966/1967I liga1326671320 – 3519
1967/1968IIII liga7301341339 – 3830_
1968/1969II liga10309101126 – 2528_
1969/1970II liga930714920 – 2628_
1970/1971II liga7301361123 – 2032_
1971/1972II liga10309111028 – 3129_
1972/1973II liga8309111026 – 3129_
1973/1974II liga10308111124 – 2727_
1974/1975II liga530138942 – 3134_
1975/1976II liga13301161330 – 3328_
1976/1977II liga1301413338 – 1641
1977/1978II liga15301151429 – 3227
1978/1979IIII liga130178544 – 1842
1979/1980II liga1430881435 – 5224_
1980/1981I liga1530951625 – 4323
1981/1982IIII liga13309101128 – 3228
1982/1983IIIIII liga426127739 – 2631_
1983/1984III liga126213252 – 1145
1984/1985IIII liga5301211741 – 2935_
1985/1986II liga2301210844 – 3334_
1986/1987II liga5301212642 – 3537_
1987/1988II liga10301071334 – 2930_
1988/1989II liga2301414247 – 2045
1989/1990II liga4301371036 – 2537_
1990/1991I liga1430871527 – 4123_
1991/1992I liga83411121143 – 4234_
1992/1993I liga13341261641 – 6030_
1993/1994I liga1834492130 – 7017
1994/1995IIII liga434179848 – 3043_
1995/1996II liga334178947 – 3559_
1996/1997II liga13341191437 – 3842_
1997/1998II liga93210111139 – 4441
1998/1999IVIV liga6301461054 – 2948_
1999/2000IV liga230188465 – 2062_
2000/2001IV liga14348101630 – 4634_
2001/2002IV liga14341361554 – 6145
2002/2003VV liga130215470 – 1768
2003/2004IVIV liga230194764 – 3361_
2004/2005IV liga10301231554 – 4839_
2005/2006IV liga430176750 – 2451_
2006/2007IV liga8301271141 – 2643_
2007/2008IV liga130218176 – 1371
2008/2009IIIII liga7341491147 – 4351_
2009/2010II liga4341611754 – 3059_
2010/2011II liga2341812456 – 2466
2011/2012III liga3341611747 – 3959_
2012/2013I liga134199669 – 2666
2013/2014IEkstraklasa6301191043 – 3742Z
2014/2015Ekstraklasa1630851732 – 5229
2015/2016III liga5341571257 – 5152
2016/2017VIIIKlasa B120190183 – 1757
2017/2018VIIKlasa A123202178 – 863
2018/2019VIKlasa okręgowa128241382 – 1973
2019/2020VIV liga131763829 – 2321_
2020/2021IV liga130217287 – 2970
2021/2022IVIII liga8341481257 – 5150_
2022/2023III liga4341951069 – 4562_
2023/2024III liga4341771073 – 3858_
RokLigaMiejsceMeczeZRPBramkiPkt↑↓

W celu lepszego zrozumienia sukcesów klubu, warto zwrócić uwagę na klasyfikację sezonów według poziomów ligowych.

Oznaczenie koloramiLiczba sezonów
Poziom I14
Poziom II34
Poziom III6
Poziom IV12
Poziom V3
Poziom VI1
Poziom VII1
Poziom VIII1

Trenerzy

W kontekście historii klubu Zawisza Bydgoszcz, warto zwrócić uwagę na rolę, jaką odgrywali trenerzy tej drużyny w różnych okresach czasu. Ich wkład w rozwój zespołu i osiągnięte wyniki mają kluczowe znaczenie dla całej piłkarskiej społeczności Bydgoszczy.

Historia trenerów Zawiszy zawiera w sobie kilka interesujących faktów. Na początku, w latach 1946-57, trenerzy pozostali nieznani. Później, z dniem 1 lipca 1957 roku, rolę tę objął Antoni Brzeżańczyk, który prowadził zespół do 30 czerwca 1958 roku. Po nim, od 1958 do 1963 roku, również nazwisko trenera nie jest nam znane.

W latach 1963-64 zespół prowadził Edward Brzozowski, a następnie do roku 1971 znów nie udało się ustalić, kto zajmował tę posadę. W kolejnych latach, w pierwszej kadencji, zespół trenował Bronisław Waligóra (1971-72), a potem znowu przez dłuższy czas nie było oficjalnych informacji na temat trenera.

Bronisław Waligóra powrócił jednak w 1974 roku, prowadząc zespół do 1975, po czym znów przejęli go nieznani w latach 1975-78. W kolejnych latach trenerem był Wojciech Łazarek, który prowadził drużynę od 1 lipca 1978 do 1979 roku, natomiast w latach 1979-88 również nie ustalono, kto był trenerem.

Władysław Stachurski przejął klub 1 kwietnia 1988 roku i prowadził do 30 czerwca 1990. Po nim w latach 1990-91 nie mamy informacji o trenerze. Adam Topolski objął stanowisko pierwszego trenera 1 maja 1991 roku, a jego kadencja trwała do 30 czerwca 1992. Następnie w 1992 roku przez krótki czas w zespole pracował Leszek Jezierski.

W latach 1992-93, trener także pozostał nieznany, ale od 1 lipca 1993 roku do końca roku drużynę prowadził Bogusław Kaczmarek. Kolejne lata znów były trudne do przypisania, ponieważ przez długi czas brakowało szczegółowych informacji.

W 1995 roku na krótki czas powrócił Bronisław Waligóra, jednak aktualizacja listy trenerów w tej erze znowu staje się skomplikowana. Zbigniew Franiak przejął zespół 1 lipca 1996 roku, prowadząc go do 1 kwietnia 1997 roku, po czym przez długie lata brakowało informacji.

Trenował także Ryszard Łukasik w lutym 2007 roku, a za nim zespół przewodził Piotr Tworek przez kolejne lata do 14 marca 2009. Od 29 marca 2009 do 30 czerwca 2010 obowiązki trenerskie pełnił Mariusz Kuras, a następnie Maciej Murawski od 1 lipca 2010 roku do 9 kwietnia 2011 roku.

W krótkich kadencjach wrócił ponownie Adam Topolski, jednak jego druga kadencja trwała tylko od 14 kwietnia do 22 czerwca 2011 roku. Potem w zespole pracował Janusz Kubot, który prowadził drużynę od 22 czerwca 2011 roku do 18 kwietnia 2012 roku.

Od 19 kwietnia 2012 roku do 26 kwietnia 2013 roku drużynę prowadził Jurij Szatałow, a kolejnym trenerem był Ryszard Tarasiewicz w latach 2013-2014. Jorge Paixão pełnił tę funkcję również przez krótki czas w 2014 roku, po czym zaczyna Mariusz Rumak od 1 września 2014 do 8 września 2015 roku.

Dalej, obowiązki przeszły do Macieja Bartoszka, który pracował od 1 października 2015 roku do 7 stycznia 2016 roku, a następnie Zbigniew Smółka do 12 czerwca 2016 roku. W kolejnych latach zespół prowadził Patryk Zarosa i Dawid Niezbecki (2016), a później Patryk Zarosa do 30 czerwca 2017 roku.

W ostatnich latach zespół prowadził Jacek Łukomski (od 1 lipca 2017 roku do 2019?), Przemysław Dachtera (2019-2021) oraz Piotr Kołc, który objął zespół 19 stycznia 2021 roku, a jego kadencja trwa do 30 czerwca 2024 roku.

Na zakończenie, obecnie trenerem jest Adrian Stawski, który rozpoczął swoją pracę 1 lipca 2024 roku.

Kadra trenerska

Aktualny stan zespołu trenerskiego Zawiszy Bydgoszcz na dzień 1 maja 2021 roku jest niezwykle istotny dla dalszego rozwoju klubu. Lista pełniących różne funkcje w szkoleniu i rozwoju zawodników prezentuje się następująco:

StanowiskoImię i nazwisko
Dyrektor ds. rozwoju oraz szkoleniaMaciej Megger
PsychologEdyta Faleńczyk
SeniorzyPiotr Kołc
Junior A1Paweł Kawalec
Junior B1Paweł Styła
Junior B2Artur Cielasiński
Trampkarz C1Radosław Sobociński
Trampkarz C2Maciej Megger
Młodzik D1Radosław Kliszewski, Patryk Piechocki (asystent)
Młodzik D2Przemysław Marchwant
Orlik E1Jakub Smardzewski
Orlik E2Łukasz Wojciechowski
Żak F1Dawid Deresiewicz
Żak F2Artur Czajkowski
Skrzat G1Korneliusz Sochań
Skrzat G2Wojciech Mielcarek
Trener bramkarzyMaciej Kowalski
Przygotowanie motoryczneEdyta Linowiecka

Sztab szkoleniowy

Aktualny stan sztabu szkoleniowego klubu Zawisza Bydgoszcz na dzień 1 maja 2021 roku, przedstawia się następująco:

RolaImię i nazwisko
TrenerPiotr Kołc
Asystent treneraPaweł Kawalec
Kierownik zespołuKrzysztof Jóźwik
FizjoterapeutaMaciej Stypa
Trener bramkarzyMaciej Kowalski

Zawodnicy

Obecny skład

Na dzień 1 maja 2021 roku, Zawisza Bydgoszcz posiada następujący skład drużyny:

Lp.PozycjaNazwisko i imię
1BramkarzMichał Oczkowski
46BramkarzJakub Karbowskii
19BramkarzJan Stypczyński
4ObrońcaAriel Jastrzembski
5ObrońcaCyprian Maciejewski
7ObrońcaDawid Deresiewicz
20ObrońcaJakub Witucki (kapitan)
21ObrońcaBartosz Stoppel
22ObrońcaNatan Zniszczol
27ObrońcaKamil Czyżniewski
15ObrońcaMateusz Oczkowski
LpPozycjaNazwisko i imię
33 pomocnikPOMedard Dahms
63 pomocnikPOJakub Nowak
83 pomocnikPOKorneliusz Sochań
103 pomocnikPOWojciech Mielcarek
133 pomocnikPOAdrian Brzeziński
153 pomocnikPOTomasz Prejs
173 pomocnikPORafał Piekuś
713 pomocnikPOOskar Fürst
773 pomocnikPOJay Jaskólski
973 pomocnikPOPatryk Kozłowski
94 napastnikNAKamil Żylski
114 napastnikNATomasz Żyliński
234 napastnikNAEnriko Witczak

Piłkarze na wypożyczeniu

W tej chwili, w klubie występują również zawodnicy, którzy są wypożyczeni do innych drużyn:

LpPozycjaZawodnik
3 pomocnikJakub Hoffmann (w BKS Bydgoszcz do 30 czerwca 2021)
2 obrońcaMaciej Falkowski (w Victoria Koronowo do 30 czerwca 2021)
2 obrońcaMiłosz Walczak (w Pol-Osteg Pomorzanin Serock do 30 czerwca 2021)
4 napastnikPatryk Straszewski (w Dąb Barcin do 30 czerwca 2021)
1 bramkarzMaksym Tymchenko (w KS Brzoza do 30 czerwca 2021)
4 napastnikOskar Ignatowski (w KS Brzoza do 30 czerwca 2021)

Wśród tych graczy, krótkoterminowe wypożyczenia do innych zespołów są podzielone na różne pozycje i kluby, w których obecnie grają.

Reprezentanci kraju grający w klubie

Oto lista piłkarzy, którzy reprezentowali Polskę, a aktualnie są związani z Zawiszą:

Przypisy

  1. Kadra trenerska. zawiszabydgoszcz.pl. [dostęp 06.05.2021 r.]
  2. Zawisza Bydgoszcz. Ocalona Historia Rycerzy Pomorza Zawisza.info.pl. [dostęp 08.06.2016 r.]
  3. Puchar Polski 2013/2014. 90minut.pl, 02.05.2014 r. [dostęp 02.05.2014 r.]
  4. Tarasiewicz trenerem Zawiszy. www.wkszawisza.pl, 27.04.2013 r. [dostęp 27.04.2013 r.]
  5. a b Zenon Greinert, Karol Tonder Droga do piłkarskiej ekstraklasy. Zawisza Bydgoszcz 1946-1960, wyd. Bydgoszcz 2012 r.
  6. Polonia Bydgoszcz została rozwiązana i większość sportowców została wcielona do Gwardii Bydgoszcz.
  7. Informacje o klubie. zawiszafans.pl. [dostęp 08.06.2011 r.]
  8. historia Pucharu Intertoto 1993, wyniki i tabele 8 grup. mogiel.net. [dostęp 09.06.2011 r.]
  9. National Football Teams – Zawisza Bydgoszcz. nationalfootballteams.com. [dostęp 08.06.2011 r.]
  10. a b Kadra. zawiszabydgoszcz.pl. [dostęp 13.08.2018 r.]
  11. Wówczas były 2 punkty za zwycięstwo i 1 za remis.
  12. Jurij Szatałow nie jest już trenerem Zawiszy Bydgoszcz!

Oceń: Zawisza Bydgoszcz (piłka nożna)

Średnia ocena:4.85 Liczba ocen:18