Śluza VI „Bronikowskiego” to jedna z niezwykle interesujących konstrukcji znajdujących się na Starym Kanale Bydgoskim, który usytuowany jest w Bydgoszczy. Stanowi ona część bogatej historii hydrotechnicznej regionu, będąc jednym z obiektów, które niegdyś odgrywały kluczową rolę w transporcie wodnym.
Obiekt ten jest szczególnie znaczący, ponieważ stanowi byłą siódmą śluzę drogi wodnej Wisła-Odra oraz szósta śluzę na Kanale Bydgoskim, która funkcjonowała przez wiele lat, od 1774 do 1915 roku. Warto zaznaczyć, że śluza została wyłączona z eksploatacji w 1915 roku, co czyni ją ważnym świadkiem zmian w infrastrukturze wodnej tego terenu.
Zarządcą obiektu jest Zarząd Miasta Bydgoszczy, który dba o zachowanie pamięci o historii i znaczeniu tego miejsca. Dodatkowe informacje na temat obiektu można znaleźć, odwiedzając Kanale Bydgoskim oraz drogę wodną Wisła-Odra.
Lokalizacja
Śluza VI, znana również jako śluza Bronikowskiego, znajduje się w malowniczej Bydgoszczy, w pobliżu ulicy Bronikowskiego. Jest zlokalizowana w parku nad starym Kanałem Bydgoskim, który stanowi popularne miejsce wypoczynku dla mieszkańców oraz turystów. Od połączenia starego oraz nowego odcinka Kanału Bydgoskiego dzieli ją zaledwie 160 metrów.
Historia
Śluza została wzniesiona w latach 1773–1774, natomiast jej obecny kształt zyskała podczas pierwszej przebudowy, która miała miejsce w latach 1803–1810. Modernizacja dotyczyła drogi wodnej Wisła-Odra. Wykorzystywana była dla barek o maksymalnej ładowności wynoszącej 200 ton aż do roku 1915, gdy uruchomiono nowy odcinek kanału, w którym zainstalowane zostały śluzy Okole oraz Czyżkówko. Do końca lat 40. XX wieku śluza była używana w trybie awaryjnym, a jej całkowite wyłączenie z eksploatacji miało miejsce pod koniec lat 60. XX wieku.
W roku 1972 Stary Kanał Bydgoski oraz dotychczasowe śluzy przeszły pod zarząd miasta Bydgoszczy. W 1993 roku śluzę poddano renowacji, a w 2005 umieszczono ją razem z całym kompleksem Kanału Bydgoskiego na liście zabytków województwa kujawsko-pomorskiego.
W czerwcu 2023 roku przeprowadzono demontaż starych wrót śluzy, które zamieniono na nowe.
Most przy śluzie
Od końca XVIII wieku przy śluzie istniał mostek dla pieszych. W połowie XIX wieku konstrukcję mostu poszerzono, osadzając ją na solidnych kamienno-ceglanych przyczółkach, które przetrwały do dziś. Natomiast w 1961 roku drewniany pomost został usunięty i zastąpiony nowym mostem żelbetowym, który posiada jednię oraz chodniki. Realizacją prac zajmowało się Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych.
Charakterystyka
Śluza VI Bronikowskiego to kompleksowa konstrukcja zaczerpnięta z cegły, usytuowana na systemie palowym. Stanowi przykład śluzy komorowej, która została zaprojektowana i zbudowana w sposób, który umożliwia efektywne zarządzanie poziomem wody. W jej architekturze znajdują się drewniane wrota wspornicze, które są dwuskrzydłowe i otwierają się w stronę górnej bramy wodnej. Dodatkowo, zasuwy, które pełnią rolę regulacyjną, pozwalają na precyzyjne kontrolowanie przepływu wody oraz napełnianie komory. Co istotne, wszystkie mechanizmy zasuw są wyposażone w ręczny system napędu, a najstarsze z nich mają ponad 150 lat, ponieważ zostały wprowadzone do użytku w 1872 roku.
Most przy śluzie
Znajdujący się przy dolnej głowie śluzy most jest istotnym elementem infrastruktury drogowej w Bydgoszczy. Długość mostu wynosi 8,4 metra, a jego szerokość to 9,5 metra, co zapewnia spokojny ruch pojazdów o nośności do 15 ton. Jego budowa opiera się na solidnej płycie żelbetowej monolitycznej, osadzonej na trwałych przyczółkach wykonanych z kamienia i cegły. Most ten nie tylko spełnia funkcje komunikacyjne, lecz także zapewnia bezpieczną przeprawę dla pieszych dzięki dwóm chodnikom. Warto zaznaczyć, że przestrzeń przeznaczona dla żeglugi pod mostem wynosi około 4 na 5,5 metra. Zarząd Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej w Bydgoszczy odpowiada za zarządzanie tym obiektem.
Przypisy
- Rozpoczął się remont wrót śluzy na Kanale Bydgoskim. Nowe zostaną wykonywane z modrzewia.
- a b c d Monografia mostów województwa kujawsko-pomorskiego. Brda i Kanał Bydgoski. Tom II z serii: Mosty z biegiem rzek pod red. Krzysztofa Dudka. Bydgoszcz – Grudziądz 2012 r. Wydawca: Związek Mostowców Rzeczypospolitej Polskiej Oddział Pomorsko-Kujawski. ISBN 978-83-934160-2-8.
Pozostałe obiekty w kategorii "Mosty i wiadukty":
Most Bernardyński w Bydgoszczy | Most im. Żeglugi Bydgoskiej | Most Jana Kiepury | Most Waleriana Hypszera w Bydgoszczy | Kładka Wenecji Bydgoskiej | Most Jerzego Sulimy-Kamińskiego w Bydgoszczy | Most kolejowy magistrali węglowej w Bydgoszczy | Most obwodnicy nad Kanałem Bydgoskim | Most kolejowy nad starym Kanałem Bydgoskim | Most Młyński w Bydgoszczy | Kładka w Smukale | Most Władysława Jagiełły w Bydgoszczy | Most kolejowy nad Kanałem Bydgoskim | Kładka Krzysztofa Klenczona w Bydgoszczy | Most Esperanto w Bydgoszczy | Śluza Prądy | Most Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy | Most Grunwaldzki w Bydgoszczy | Mosty Solidarności w Bydgoszczy | Mosty kolejowe w BydgoszczyOceń: Śluza VI Bronikowskiego