Łęgnowo

---

Historia

Obszary współczesnego Łęgnowa mają swoją historię sięgającą XIII wieku, kiedy to były częścią grodzisk Wyszogród. Wtedy w skład tej jednostki administracyjnej wchodziły również Otorowo, Solec Kujawski oraz Łęgnowo-Wieś. O walkach o te terytoria już w 1113 roku pisał Gall Anonim, co świadczy o ich istotności. Przez Wisłę w sąsiedztwie Łęgnowa przeprawiał się Bolesław Krzywousty, a na upamiętnienie jego wizyty, narożne wzgórze Zbocza Bydgoskiego zaczęto nazywać „Wzgórzami Krzywoustego” od 1932 roku. Interesującym jest fakt, że w czasach przed I wojną światową, mieszkańcy tego terenu o niemieckich korzeniach nazywali je wzgórzem „Albrechta”, upamiętniając cesarza Wilhelma II Hohenzollerna, który przybył tu ze swoim synem.

Tuż przed II wojną światową zorganizowano w tym miejscu monument, który miał znaczenie dla organizacji niepodległościowych. Dokument, który towarzyszył temu wydarzeniu, mówił o „… miejscu obalonego pomnika niewoli, gdzie pamiątka przemiany losów tej ziemi wznosi się na cześć uszczęśliwionego wolnością pierwszego pokolenia obywateli…”. Pojawiają się także hipotezy związane z tym, że pod krzyżem kryje się średniowieczna warownia. Wzgórze ma wysokość 40 metrów nad poziomem morza, z którego rozpościera się panorama obejmująca tor regatowy w Brdyujściu, Fordon – dzielnicę Bydgoszczy oraz most nad Wisłą o długości 1000 metrów, która prowadzi do Solca Kujawskiego. W 1964 roku pojawił się dąb named Stanisław, upamiętniający jego sadzenie przez Stanisława Tołysza oraz postaci lokalnych Stasiów.

Do 1939 roku w okolicy funkcjonowały dwie cegielnie oraz jedna piekarnia, a dzisiejsze Łęgnowo-Wieś (wcześniej znane jako Czersk Niemiecki, Grünbach, Langenau) usytuowane jest w dolinie Wisły, z początkiem na torze regatowym o długości 2 km oraz groblą, która została usypana około 1905 roku w celu budowy drogi do Solca Kujawskiego. Na tym terenie znajduje się także Jaz Czersko Polskie, stworzony między 1904 a 1906 rokiem, który miał kluczowe znaczenie dla regulacji poziomu wody Brdy płynącej w tym obszarze. Były to także tereny zajmowane przez lasy łęgowe, które były idealnym miejscem dla dzikiej fauny.

W trakcie prac polowych na tym terenie odkryto groby skrzynkowe, typowe dla kultury pomorskiej. W końcu XVI wieku Łęgnowo pełniło funkcje królewskiej wsi Łąg, będącej częścią starostwa bydgoskiego w powiecie bydgoskim, w województwie inowrocławskim. Z 1596 roku datowane są pierwsze ślady osadnictwa olęderskiego, a wieś została formalnie założona w 1603 roku na prawie olęderskim. Reliktem tej historycznej architektury jest chata pomennonicka z 1768 roku, znajdująca się w Otorowie. W okresie XVIII i XIX wieku teren ten był zasiedlony głównie przez niemieckich osadników o wyznaniu ewangelickim.

W latach 1910-1911, w centralnym punkcie wsi, zbudowano kościół ewangelicki oraz cmentarz, który obecnie jest nieczynny. Po zakończeniu II wojny światowej, polscy osadnicy zastąpili wysiedlonych Niemców, a kościół poewangelicki został przekazany katolikom. W 1968 roku ustanowiono parafię pod wezwaniem Matki Boskiej Królowej Polski, a jej pierwszym proboszczem został ks. kan. Marian Marchowski.

Stacja kolejowa Bydgoszcz Łęgnowo powstała w 1910 roku, zlokalizowana przy historycznym porcie drzewnym, natomiast most kolejowy zrealizowano już w 1861 roku w ramach Kolei Warszawsko-Bydgoskiej. Łęgnowo-Wieś przyłączono do Bydgoszczy 1 sierpnia 1977, a osiedle Łęgnowo (wcześniej Czersk Polski, Sciersko i Brahnau) zbudowano podczas II wojny światowej przy okazji budowy fabryki materiałów wybuchowych DAG Fabrik Bromberg. Osiedle miało pełnić rolę dzielnicy mieszkalnej dla wyższych rangą oficerów niemieckich, zatrudnionych w „Dynamit Nobel AG Bromberg”. W związku z tym zbudowano domy dwurodzinne, kasyno oficerskie oraz stajnię dla koni.

W 1 kwietnia 1920 roku miejscowość Sciersko (niem. Brahnau) przyłączono do Bydgoszczy. Niestety, w trakcie II wojny światowej, 6 września 1939 roku doszło do intensywnych walk w pobliskich lasach, gdzie toczyły się zacięte starcia pomiędzy polską 15 Dywizją Piechoty oraz niemiecką 50 Dywizją Piechoty należącą do 4 Armii. Walki miały miejsce wzdłuż torów kolejowych oraz dróg Bydgoszcz – Toruń, biorąc udział 59 pułku piechoty oraz 121. pułku niemieckiego. Pomocnicze obozowe warunki zorganizowano w 15 lipca 1940 roku, gdzie powstał podobóz Außenarbeitslager Bromberg-Brahnau, w którym znajdowało się 16 obozów pracy przymusowej, w tym 2,5 tys. jeńców oraz 2,5 tys. kobiet pochodzenia żydowskiego z obozu Stutthof.

Do czerwca 1945 roku funkcjonowała tutaj filia obozu COP Potulice, w której przebywało około 1500 osób, w tym 128 dzieci do lat 13. Dziś, budynki dawnej fabryki DAG Bromberg uznawane są za unikatowy przykład fabryki zbrojeniowej z czasów II wojny światowej, wciąż można w nich dostrzec oryginalne bunkry. W 1954 roku, teren fabryki włączono do Bydgoszczy, a charakter terytoriów pozostał leśny, co sprzyjało skrytym operacjom. Prowadzono tu produkcję materiałów wybuchowych, a także produktów chemicznych o zastosowaniu cywilnym w Zakładach Chemicznych Zachem. W 1977 roku tereny leśne w sąsiedztwie stacji kolejowej Bydgoszcz Emilianowo odłączono na rzecz gminy Nowa Wieś Wielka.

Na mocy uchwały Rady Miasta Bydgoszczy z 28 września 2005 roku, na części tego terenu utworzono Bydgoski Park Przemysłowo-Technologiczny. W 2022 roku, na zrekultywowanych polach irygacyjnych, powstało centrum logistyczne firmy Zalando, które zajmuje obszar ponad 140 000 metrów kwadratowych i planuje zatrudnić do 3,5 tysiąca osób. Otwarcie obiektu przewidziano na II kwartał 2023 roku.

W ciągu lat 50. XX wieku w Łęgnowie powstały takie obiekty jak: dom kultury (obecnie w prywatnych rękach), Klub Sportowy „Unia” Łęgnowo, który później zmienił nazwę na KS „Zachem” i „Chemik” oraz obecnie jest znany jako BKS Chemik Bydgoszcz. Do tego przybyła szkoła podstawowa (w 1955 roku), oczyszczalnia ścieków dla miasta Bydgoszczy i Solca Kujawskiego, Fabryka Mebli „Helvetia” na miejscu stadionu „Unii”, Zespół EC II, klub kajak-polo „Kormoran”, a także bloki mieszkalne, postawione w latach 1960–1966.

Komunikacja miejska

Tramwaje

W Łęgnowie dostępny jest transport tramwajowy, co znacząco ułatwia podróżowanie po okolicy. Linia 6 łączy popularne Bielawy z naszym miastem, umożliwiając wygodne przesiadki.

Autobusy dzienne

W zakresie autobusów dziennych funkcjonuje kilka interesujących linii, które zapewniają dostęp do różnych części Łęgnowa:

• Linia 59: kursuje na trasie Błonie – Łęgnowo, oferując wybrane kursy,
• Linia 73: łączy Kapuściski z Eskulapem, obsługując również Łęgnowo oraz Dworzec Bielawy w sezonie, a także Stomil przy skróconych kursach,
• Linia 76: biegnie z Ronda Toruńskiego przez Pińczowską do Łęgnowa oraz Nowotoruńskiej/Plątnowskiej, również w formie wybranych kursów,
• Linia 85: prowadzi trasę z Kapuściski do Łęgnowa, zapewniając regularność w komunikacji.

Autobusy nocne

Dla osób podróżujących w porze nocnej, linia 36N obsługuje trasę Łęgnowo – Lisia, a także do Belma, co umożliwia bezpieczny i komfortowy transport po zmroku.

Ulice na Łęgnowie

Na terenie Łęgnowa można znaleźć wiele różnych ulic, które mają swoje unikalne cechy i znaczenie. Oto lista najważniejszych z nich:

• Chemiczna (na wschód od linii kolejowej),
• Energetyczna,
• Hutnicza,
• Łęgnowska,
• Mariana Szczerby,
• Nowotoruńska (część wschodnia),
• Okólna,
• Otorowska,
• Pionierów,
• Plątnowska,
• Prądocińska,
• Przyłubska (w 2018 północna część utwardzona ażurowymi płytami betonowymi),
• Sadowa,
• Spadzista,
• Spółdzielcza,
• Szosa Obwodowa,
• Świetlicowa,
• Toruńska (od numeru 302 do końca),
• Wypaleniska,
• Zakole,
• Żółwińska.

---

Oceń: Łęgnowo

---