Kościół św. Józefa Rzemieślnika w Bydgoszczy

---

Położenie

Kościół św. Józefa Rzemieślnika usytuowany jest przy ulicy Toruńskiej 166, na północnym skraju osiedla Wyżyny w Bydgoszczy.

Historia

W latach 90. XIX wieku oraz na początku XX stulecia, miasto Bydgoszcz przeżywało intensywny rozwój architektury sakralnej. W tym okresie powstało osiem zborów ewangelicko-unijnych, w przeważającej mierze wyróżniających się neogotyckim stylem i wykonanych z ciepłej, czerwonej cegły. W 1901 roku została utworzona gmina ewangelicko-unijna w Małych Bartodziejach, która złożona była głównie z Niemców. Jej pierwszym pastorem był Wilhelm Faure, który pełnił swoją posługę nieprzerwanie do 1930 roku.

Na mocy decyzji władz, dnia 24 września 1903 roku zezwolono na rozpoczęcie budowy kościoła dla tej gminy, podobnie jak dla zborów w Wilczaku, Okolu, Czyżkówku oraz Szwederowie.

Projekt nowego obiektu sakralnego, stworzony przez królewskiego inspektora budowlanego Ismara Hermanna, powstał w 1904 roku. Dokumenty projektowe zostały następnie przesłane do Berlina, gdzie otrzymały zatwierdzenie w Ministerstwie Robót Publicznych. Odpowiedzialny za ten proces był architekt Friedrich Oskar Hossfeld, który nadzorował budownictwo sakralne w regionach pod zaborami pruskim. W tym samym czasie, wspólnie z tymi samymi projektantami, stworzono plan proklamowanego kościoła ewangelickiego pod wezwaniem Marcina Lutra dla parafii Szwederowo oraz kolejnego kościoła ewangelickiego dla Wilczaka.

Budowę i wyposażenie świątyni zakończono w 1906 roku. Przez następne lata, kościół pełnił rolę miejsca kultu dla niemieckiej społeczności ewangelicko-unijnej, aż do 1945 roku. Pomimo tego, że w okresie międzywojennym parafia przeżywała jeden z najlepszych czasów swojego istnienia, sytuacja zmieniła się wraz z wybuchem I wojny światowej.

Po przejęciu Bydgoszczy przez Polaków, świątynia przestała być wykorzystywana przez ewangelików. Władze miasta, reprezentowane przez Komitet Obywatelski Miasta Bydgoszczy, przekazały kościół katolikom. Po poświęceniu, nowa świątynia otrzymała wezwanie św. Józefa Rzemieślnika. Pełniła początkowo rolę kościoła rektorskiego oraz filii Fary. Aż do 1 października 1946 roku, kiedy to utworzono nową parafię przy tej świątyni.

W latach 60. i 70. XX wieku, kościół pełnił rolę duchowego ośrodka dla mieszkańców nowych osiedli Bydgoszczy, takich jak Wyżyny oraz Kapuściska. Dnia 15 października 2006 roku, bp Jan Tyrawa dokonał konsekracji świątyni, podkreślając jej znaczenie w nowej rzeczywistości. W 2019 roku, władze miejskie zabezpieczyły fundusze na przeprowadzenie remontu elewacji kościoła, co rozpoczęto w drugiej połowie roku.

Architektura

Kościół św. Józefa Rzemieślnika, usytuowany w Bydgoszczy, to przykład eklektycznej architektury, która łączy elementy neogotyckie oraz neoromańskie w niezwykły sposób.

Świątynia charakteryzuje się jednonawową konstrukcją, a jej prezbiterium, zwieńczone prostym łukiem, jest skierowane ku południowi. Warto zwrócić uwagę na czworoboczną zakrystię, która powstała w narożu południowo-zachodnim budynku.

Na pierwszym planie dominuje masywna wieża, która będąc centralnym punktem, otoczona jest bocznymi aneksami. Ta imponująca struktura jest zwieńczona barokizującą sygnaturką, która nadaje jej wyjątkowy charakter.

Korpus, wieża i aneksy przykryte są dachami o formie dwuspadowej, co podkreśla prostotę oraz funkcjonalność budowli. Trójkątne szczyty zarówno aneksów, jak i wieży, wzbogacone są dekoracyjnymi tynkowanymi płycinami, co nadaje im wizualnego urozmaicenia.

O neogotyckim stylu kościoła świadczą takie elementy jak: oskardowanie jego bryły, krzyżowo-żebrowe sklepienie prezbiterium, a także okna wyposażone w maswerki. Dodatkowe zdobienia, takie jak wimperga, wieńcząca główny portal, również podkreślają stylistyczne ukierunkowanie budynku.

W porównaniu z innymi ewangelickimi zborami, które zostały wzniesione w tym samym okresie na Wilczaku oraz Szwederowie, przedstawiana świątynia daje wrażenie nieco skromniejszej formy architektonicznej. To zjawisko można tłumaczyć realizmem wiernych parafii, która, jak wiadomo, była liczebnie niewielka.

Wystrój wnętrza

Wewnątrz kościoła można podziwiać drewnianą emporę, której architektura dodaje uroku temu miejscu. W prezbiterium zachwyca sklepienie krzyżowo-żebrowe, które nadaje mu charakterystyczny wygląd, natomiast w nawie znajduje się drewno pozornej kolebki, co również przyciąga wzrok wiernych.

Organy

Organy w tej świątyni powstały na początku XX wieku, a ich twórcą był Paul Voelkner, znany bydgoski rzemieślnik. W latach 80. XX wieku przeprowadzono ich przebudowę, którą zrealizował Kazimierz Urbański, co pozwoliło na zachowanie ich funkcjonalności i estetyki do współczesnych czasów.

Galeria

---

Oceń: Kościół św. Józefa Rzemieślnika w Bydgoszczy

---