Ulica Fordońska to jedna z kluczowych arterii komunikacyjnych w Bydgoszczy, zajmująca drugą pozycję pod względem długości w mieście, ustępując jedynie ulicy Toruńskiej.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego, Fordońska była najdłuższą ulicą w Bydgoszczy, osiągając imponującą długość 7,89 km.
Przebieg
Ulica w Bydgoszczy rozciąga się w kierunku zachód-wschód, łącząc Rondo Fordońskie oraz Stary Fordon, aż do granic miasta. Jej długość wynosi blisko 10 km, co czyni ją jedną z dłuższych arterii komunikacyjnych w regionie. Od momentu skrzyżowania z ulicą Kamienną, ulica staje się częścią drogi krajowej nr 80.
Ulica Fordońska pełni istotną rolę w strukturze komunikacyjnej Bydgoszczy, łącząc centrum z dzielnicą Fordon oraz zapewniając połączenia na poziomie krajowym, między innymi z Toruniem. W miarę kierowania się na wschód, ulica przechodzi przez różne jednostki urbanistyczne, takie jak: Bartodzieje, Bydgoszcz-Wschód, Siernieczek oraz Fordon.
Historia
Ulica Fordońska, będąca jednym z kluczowych traktów Bydgoszczy, łączy miasto z Fordonem. Historia tego miejsca sięga 1382 roku, kiedy to powstało miasto Fordon, które zbudowano w związku z wcześniejszą warownią Wyszogród. Warto zauważyć, że ul. Jagiellońska stanowiła istotny element tej starodawnej drogi. Po lokacji Bydgoszczy w XIV wieku oraz budowie mostu Miejskiego, trakt zaczynał się przy Bramie Gdańskiej, prowadząc na wschód, na obszar położony obok rzeki Brdy.
W Fordonie istniała możliwość przeprawy przez Wisłę, co umożliwiało dalszą podróż w kierunku Ziemi Chełmińskiej, jak również ku północno-wschodniemu szlakowi wzdłuż doliny Wisły. Mapa z lat 1796-1802, wykonana przez Schroettera w oparciu o pomiary geodezyjne, ukazuje drogę do Fordonu, która w dużej mierze pokrywa się z obecnym śladem ulicy. Plan z 1857 roku ukazuje ścisłą zabudowę, gdyż wzdłuż drogi znajdowały się podmiejskie miejscowości, takie jak Szretery (niem. Schröttersdorf), Wielkie Bartodzieje (niem. Gr. Bartelsee) oraz Kapuściska Małe (niem. Kl. Kapuścisko).
Ulica Fordońska, aż do 1920 roku, pozostawała poza granicami administracyjnymi Bydgoszczy. Wzdłuż drogi do ul. Uroczej była znana jako ul. Promenada, a dalej na wschód – szosą fordońską. W 1861 roku otwarto Kolej Warszawsko-Bydgoską, która przecinała ulicę w okolicy dworca Bydgoszcz Wschód. Z kolei w 1885 roku wzdłuż ulicy zbudowano linię kolejową łączącą Bydgoszcz z Fordonem, a do 1893 roku ta kolej dotarła do nowego mostu nad Wisłą.
W miarę rozwoju przemysłu, od lat 80. XIX wieku, zaczęły powstawać przedsiębiorstwa w pobliżu ulicy, w tym składy drewna i tartaki. W 1891 roku firma Żegluga Bydgoska (niem. Bromberger Schleppschiffahrt Aktien Gesellschaft) zbudowała w sąsiedztwie ulicy zespół budynków przemysłowych, obejmujący fabrykę maszyn, stocznię rzeczną, tartak oraz rzeczny port przeładunkowy.
W okresie międzywojennym, dynamicznie rozwijała się urbanizacja przemysłowa, a do większych zakładów powstałych w tym czasie należały: Kabel Polski Sp. Akc. (obecnie Tele-Fonika Kable S.A.), Fabryka Płyt Klejonych (dziś Bydgoskie Zakłady Sklejek), a także Fabryka Mebli O. i K. Pfefferkorna (dziś Bydgoskie Fabryki Mebli).
W 1930 roku oddano do użytku kolejową obwodnicę Bydgoszczy, a ulica Fordońska zaczynała się przy ul. Gajowej, gdzie również znajdowała się pętla tramwajowa. Po drugiej wojnie światowej zrealizowano wiele nowych inwestycji, a w rejonie Siernieczka, Brdyujścia i Starego Fordonu powstały nowe osiedla.
Po 1973 roku, kiedy to Fordon został włączony do granic miasta Bydgoszczy, ulica stała się częścią miejskich arterii komunikacyjnych. W połowie lat 60. XX wieku ul. Fordońska została zmodernizowana, adaptując ją do zwiększonego ruchu samochodowego, co wiązało się z przebudową na dwujezdniową. W ramach projektu trasy W-Z powstały również znane Rondo Fordońskie, a także Most Pomorski oraz Wiadukty Warszawskie.
Po 1990 roku urzeczywistniły się kolejne inwestycje, w tym budowa ulicy Kamiennej oraz Trasy Nowołęczyckiej z mostem Kazimierza Wielkiego. W dniu 16 stycznia 2016 roku, oddano do użytku linię tramwajową do Fordonu, co miało duże znaczenie dla komunikacji w tym rejonie.
Nazwy
Nazwa ulicy odzwierciedla jej historyczne powiązania z Fordonem, który do 1973 r. był samodzielnym miastem, natomiast później stał się częścią wschodniej dzielnicy Bydgoszczy. W historii ulica nosiła kilka nazw:
- do 1772 – droga pocztowa do Fordonu,
- 1772–1920 – Weg (Chausse) nach Fordon,
- 1920–1939 – Fordońska,
- 1939–1945 – Fordonerstraße,
- od 1945 – Fordońska.
Komunikacja
Ruch tramwajowy
Torowisko tramwajowe znajdujące się na ulicy Fordońskiej w Bydgoszczy zaczęło funkcjonować dopiero po zakończeniu II wojny światowej. Historia komunikacji tramwajowej w tej okolicy rozpoczęła się jednak znacznie wcześniej, bo już w 1901 roku, kiedy to uruchomiono linię tramwaju elektrycznego wzdłuż ul. Jagiellońskiej. Od 1904 roku linia ta stykała się z ul. Fordońską, tworząc pętlę tramwajową przy ul. Gajowej (linia „C”, kolor niebieski). Fakt, że ta linia była najdłuższa w mieście, z długością 5,4 km, łączył Wilczak z Śródmieściem oraz Bartodziejami. W latach 1972-1974 linia ta przeszła przebudowę na dwutorową, a w 1957 roku została wydłużona aż do ul. Bałtyckiej, gdzie zbudowano nową pętlę tramwajową.
Rok 1969 przyniósł dalsze zmiany, kiedy to na skutek modernizacji ulicy Fordońskiej, która przekształcono w dwujezdniową arterię, oddano do użytku nowe torowisko tramwajowe na odcinku od ul. Bałtyckiej do ul. Wyścigowej, a także zbudowano nową pętlę tramwajową przy ul. Wyścigowej. Historia współczesna ruchu tramwajowego na Fordońskiej zaznaczyła się także 16 stycznia 2016 roku, kiedy otwarto nową linię tramwajową do Fordonu, z estakadą nad ul. Fordońską oraz węzłem przesiadkowym Bydgoszcz Wschód.
Aktualnie na ul. Fordońskiej kursują tramwaje linii 3, 5, 7, 10 oraz 11.
Ruch autobusowy
Regularna komunikacja autobusowa na ul. Fordońskiej rozpoczęła się w 1937 roku wraz z uruchomieniem linii przebiegającej od pl. Kościeleckich do ul. Sporną, gdzie wóz marki Fiat realizował przejazdy. Oprócz tej linii istniała również międzymiastowa komunikacja łącząca Bydgoszcz z Fordonem, którą obsługiwały prywatne firmy przewozowe. W 1966 roku powstała zajezdnia oraz warsztaty autobusowe na ul. Fordońskiej/Szajnochy, które funkcjonowały aż do lat 90. XX wieku.
Obecnie na Fordońskiej kursują autobusy linii nr 40 (międzygminna), 65, 69, 74, 81, 82, 83 oraz 89.
Obciążenie ruchem
Ulica Fordońska jest jedną z najważniejszych i najbardziej obciążonych arterii komunikacyjnych w Bydgoszczy. Z pomiarów ruchu z 2006 roku wynika, że w godzinach szczytu przez ten odcinek przejeżdża do około 2400 pojazdów na godzinę. Największym natężeniem ruchu charakteryzuje się fragment od ul. Kamiennej do ul. Kaliskiego.
Obiekty
Okolice ulicy Fordońskiej w Bydgoszczy oferują różnorodne interesujące obiekty, które z pewnością przyciągają uwagę mieszkańców i turystów. Wśród nich można wymienić:
- dziesięciopiętrowy gmach Arkada Business Park, który posiada podziemny parking zdolny pomieścić 300 pojazdów; jego wysokość to 45 m, a rozpoczęcie użytkowania miało miejsce w czerwcu 2018 roku; planowana jest także budowa drugiego budynku w pobliżu,
- osiedle mieszkalne przy ul. Żabiej, w trakcie realizacji, obejmujące dwa 16-piętrowe budynki o wysokości 55 m (Aura Towers) oraz jeden 7-piętrowy, kaskadowy budynek,
- Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej w Bydgoszczy,
- filia Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad,
- galeria wnętrz „Arkada”,
- Pierwszy Urząd Skarbowy,
- Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu, oferująca kierunki związane z finansami i zarządzaniem, z siedzibą w Bydgoszczy,
- Hotel „Pomorski”,
- Wyższa Szkoła Środowiska w Bydgoszczy,
- Kartodrom Bydgoszcz,
- market budowlany Castorama, który dysponuje powierzchnią niemal 15 tys. m kw., otwarty od 12 czerwca 2019 roku,
- hipermarket budowlany „OBI”,
- Galeria Pomorska,
- Telefonika Kable,
- Sklejka Multi,
- Port rzeczny w Bydgoszczy,
- Dworzec PKP Bydgoszcz Wschód,
- Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Bydgoszczy,
- Cmentarz katolicki św. Stanisława w Bydgoszczy,
- Cmentarz Komunalny w Bydgoszczy (ul. Wiślana),
- przystanek kolejowy Bydgoszcz Brdyujście,
- Wyższa Szkoła Informatyki w Łodzi, posiadająca wydział zamiejscowy w Bydgoszczy,
- biurowiec „Bydgosta”, dawniej znany jako Romet,
- centrum zabaw rodzinnych „Family Park”,
- hipermarket „Auchan”,
- przedsiębiorstwo „Alcatel-Lucent”,
- salon meblowy „Black Red White”,
- bydgoski oddział „DB Schenker”,
- przystanek kolejowy Bydgoszcz Politechnika,
- Wyszogród, z widokiem na XI-XIV-wieczne grodzisko nad Wisłą,
- budynki dawnego przedsiębiorstwa „Cegielnie Bydgoskie”,
- przystanek kolejowy Bydgoszcz Fordon,
- domy z muru pruskiego nr 438 i 440, z których jeden uległ zapłonowi 11 września 2021 roku,
- Park Milenijny w Bydgoszczy,
- Most fordoński im. Rudolfa Modrzejewskiego w Bydgoszczy,
- AAA Auto, traktowane jako parking przed nieczynnym SMART Outlet Center.
Przypisy
- Łukasz Antczak, Marta Leszczyńska Biura z pięknym widokami. Zdjęcia z dachu Arkada Business Park
- Tak wygląda panorama Bydgoszczy z dachu Aura Towers
- Trzysta mieszkań nad rzeką. Rozpoczęła się budowa apartamentowca
- Kolejne "dwie wieże" w Bydgoszczy. Budowa Aura Towers doszła do 16. piętra
- Drugi biurowiec przy rondzie Fordońskim pozostaje nadal w planach
- Castorama Bydgoszcz II. Kolejny market budowlany już otwarty
- Groźny pożar w Starym Fordonie. Ogień w zabytkowym budynku z muru pruskiego
- Rozpoczęła się budowa drogi rowerowej wzdłuż ul. Fordońskiej. Nareszcie!
- Kiedy będzie gotowa droga rowerowa wzdłuż ul. Fordońskiej?
- Fragmenty trasy rowerowej wzdłuż ul. Fordońskiej gotowe, pozostałe czekają na koncepcję
- Hegi Gyula, Domokos György: EUROPE L'EUROPE EUROPA ЕВРОПА Road atlas Atlas Routier Autoatlas АТЛАС автомобильных дорог. Budapeszt: Cartographia Budapest, 1981. ISBN 963-350-412-0.
- Samochodowy atlas Polski 1:500 000. Wyd. IX. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1984.
- Kuczma Rajmund: Mała encyklopedia Bydgoszczy - liteda „D”. Kalendarz Bydgoski 2005.
- Mikulski Krzysztof. Zarys dziejów osadnictwa olęderskiego w Polsce. Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. Zeszyt 1, Bydgoszcz 1996.
- Sławińska Krystyna: Przemysł drzewny w Bydgoszczy i w okolicy w latach 1871-1914. Prace Komisji Historii t.VI. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Prace Wydziału Nauk Humanistycznych. Seria C: 1969.
- Licznerski Alfons: Rozwój terytorialny Bydgoszczy. Kronika Bydgoska II. Bydgoszcz 1965.
- Czachorowski Antoni red.: Atlas historyczny miast polskich. Tom II Kujawy. Zeszyt I Bydgoszcz. Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Toruń 1997.
- Rasmus Hugo: Od tramwaju konnego do elektrycznego. Kronika Bydgoska XVII 1995. Bydgoszcz 1996.
- Boguta Tadeusz. Rozwój i aktualna problematyka komunikacji miejskiej w Bydgoszczy. Kronika Bydgoska II 1964-1965.
- Kajczuk Jacek: Komunikacja w Bydgoszczy teraźniejszość i przyszłość. Kalendarz Bydgoski 1996.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Franciszka Druckiego-Lubeckiego w Bydgoszczy | Ulica Grodzka w Bydgoszczy | Ulica Grunwaldzka w Bydgoszczy | Ulica Jana Kazimierza w Bydgoszczy | Ulica Jana Karola Chodkiewicza w Bydgoszczy | Ulica Jatki w Bydgoszczy | Ulica Jezuicka w Bydgoszczy | Ulica Kręta w Bydgoszczy | Ulica Ku Młynom w Bydgoszczy | Ulica Ludwikowo w Bydgoszczy | Ulica Farna w Bydgoszczy | Ulica Długa w Bydgoszczy | Ulica Bernardyńska w Bydgoszczy | Rondo Toruńskie w Bydgoszczy | Plac Teatralny w Bydgoszczy | Plac Józefa Weyssenhoffa w Bydgoszczy | Rybi Rynek | Plac Kościeleckich | Nowy Rynek w Bydgoszczy | Aleja Ossolińskich w BydgoszczyOceń: Ulica Fordońska w Bydgoszczy