Ulica Jana Karola Chodkiewicza w Bydgoszczy

---

Historia

W latach 70. XIX wieku, obszary przyległe do obecnej ul. Chodkiewicza były intensywnie zamieszkiwane przez mieszkańców, a zabudowa ulicy Gdańskiej rozciągała się do tych terenów. Miasto postanowiło zakupić okolice pomiędzy ulicami Gdańska, Krasińskiego, Ogińskiego oraz Chodkiewicza, region ten znany jako Hempelscher Felde. Zakup ten miał miejsce pod koniec XIX wieku, a po nim przystąpiono do podziału działek oraz planowania układu nowych ulic.

Z początkiem XX wieku, w zachodniej części nowej ulicy zaczęły wyrastać pierwsze kamienice, które były niskie i otoczone przedogrodami. Szczególną uwagę zwracają dwa dworki w stylu Landhaus (numery 2A i 4), które pojawiły się w 1909 roku, zaprojektowane przez Ericha Lindenburgera.

Przed rokiem 1920, wschodni fragment ulicy Chodkiewicza był jeszcze poza granicami miasta, stanowiąc centrum zabudowy Bielaw, które wówczas było oddzielną gminą wiejską. Z danych z księgi adresowej z 1904 roku wynika, że na ulicy znajdowała się cała istniejąca zabudowa. Jednak w przeciągu zaledwie dwóch lat, sytuacja ta uległa znaczącej zmianie z powodu działalności Niemieckiego Urzędniczego Towarzystwa Oszczędnościowego i Budowlanego. Spółdzielnia ta, umocniona rządową pożyczką, na obszarze 6,5 ha na północ od Bleichfelder Strasse wzniosła kolonię piętrowych, murowanych domów jednorodzinnych, które wyróżniały się wysokimi, wielospadowymi dachami pokrytymi czerwoną dachówką.

Nowi mieszkańcy znacząco wpłynęli na rynek nieruchomości w centrum Bydgoszczy, co doprowadziło do poważnego kryzysu. Miasto jako formę retorsji, do 1920 roku, odmawiało przyłączenia Bielaw do miejskiej infrastruktury wodociągowej oraz energetycznej.

W ostatnich latach, po roku 2010, ul. Chodkiewicza zyskała nowe oblicze w związku z planami budowy nowej siedziby Akademii Muzycznej. Zainicjowane zostały m.in. nowe inwestycje mieszkaniowe, takie jak Botaniq pod numerem 19. W ramach jednego z projektów, osiedla Sens, powstał niezwykły wertykalny ogród o wysokości 15 m oraz szerokości 4 m, który wzbogacił przestrzeń.

W 2016 roku ul. Chodkiewicza przeszła gruntowny remont, w trakcie którego usunięto wiele starych kasztanowców, co znacząco wpłynęło na estetykę tej części miasta.

Zabytki

Na ulicy Jana Karola Chodkiewicza w Bydgoszczy znajdują się liczne zabytki, które odzwierciedlają bogatą historię tego miejsca. Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są następujące obiekty:

• kamienica, ul. Chodkiewicza 14, wybudowana w 1907 roku, nr rej.: A/1384 z 16.09.2008,
• budynek d. Związku Rolniczego, ul. Chodkiewicza 21, z 1903 roku, nr rej.: A/1575 z 30.11.2010,
• sierociniec, obecnie Komenda Wojewódzka Policji, ul. Chodkiewicza 32, z 1914 roku, nr rej.: A/484/1 z 18.03.1997.

Inne ważne obiekty

W pobliżu ul. Jana Karola Chodkiewicza w Bydgoszczy znajduje się wiele ważnych obiektów, które warto znać i odwiedzić. Oto niektóre z nich:

• Rektorat Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, zbudowany w 1938 roku, ul. Chodkiewicza 30,
• Wojewódzki Szpital Dziecięcy im. Józefa Brudzińskiego w Bydgoszczy, ul. Chodkiewicza 44,
• Kamienica z 1925 roku, która była dawnym biurem paszportowym. Dziś mieści Zakład Ochrony Środowiska Wydziału Nauk Przyrodniczych UKW, a w 2020 roku została rozbudowana o nowoczesne skrzydło wschodnie, ul. Chodkiewicza 51,
• Kamienica z 1900 roku, ul. Chodkiewicza 5; posiada cztery kondygnacje, a wewnątrz zachwycają malowane tapety charakterystyczne dla Bydgoszczy. Na klatce schodowej znajduje się interesująca mozaika, a na zewnątrz występuje unikalna metaloplastyka. Od 2018 obiekt jest poddawany remontowi kapitalnemu,
• Budynek dawnej Policyjnej Izby Dziecka, ul. Chodkiewicza 8, z 1910 roku. Niegdyś należał do bydgoskiego chirurga, który był również dyrektorem szpitala św. Floriana, zamordowanego na początku II wojny światowej. W późniejszych latach budynek był wykorzystywany przez NKWD oraz UB. Działała tam również Izba Dziecka do 2010 roku. Obecnie obiekt ma niewyjaśniony stan prawny i jest wpisany do gminnej ewidencji zabytków,
• Dawna cegielnia, ul. Chodkiewicza 13, z połowy XIX wieku, rozebrana w listopadzie 2018 roku, aby zwolnić grunt pod zabudowę mieszkaniową,
• Kamienica ul. Chodkiewicza 18, zbudowana w eleganckim stylu w latach 1911-1912, została zrestaurowana w 2007 roku,
• Kamienica, ul. Chodkiewicza 27, wyróżniająca się swoimi wieżyczkami,
• Willa w stylu modernistycznym, ul. Chodkiewicza 65, z 1934 roku (projekt Józef Trojański). Budynek ma interesujące rozplanowanie, w rzucie przypomina trójkąt z zaokrąglonym narożem południowo-zachodnim, co w połączeniu z różnymi wysokościami brył tworzy niecodzienny efekt świetlny i cieniowy.

Nazwy

Aktualna ulica Chodkiewicza w Bydgoszczy ma swoją ciekawą historię, związana z wcześniejszymi podziałami. Pierwotnie składała się z dwóch odrębnych ulic, które dzieliła obecna ulica Ogińskiego. Ten podział był wynikiem granic miasta, które istniały do 1920 roku.

Odcinek miejski, rozpoczynający się przy ulicy Gdańskiej i kończący na ulicy Ogińskiego, w czasach pruskich nosił różne nazwy, takie jak Bleichfelderstraße, Bleichfelderwegstraße oraz Bleichfelder Weg (w 1905 roku). Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, ulica ta została przemianowana na ulicę Chodkiewicza.

Natomiast odcinek włączony do miasta w 1920 roku z gminy Bielawy początkowo określano jako Hauptweg (1905, co tłumaczy się jako Główna Droga). Następnie przyjęto nazwę Kurfürstenstraße (w polskim tłumaczeniu Elektorska). Po roku 1920 nazwa ta została zmieniona na ulicę Senatorską, a w 1935 roku na ulicę Bronisława Pierackiego.

W okresie III Rzeszy oba odcinki traktowane były jako jeden, przyjmując nazwę Albrecht-Dürer-Straße, od niemieckiego gimnazjum o nazwie Albrecht-Dürer-Schule, które znajdowało się przy tej ulicy w latach międzywojennych. Po zakończeniu II wojny światowej w 1945 roku, uchwałą Miejskiej Rady Narodowej VIII/45, połączono obydwa odcinki, a ulica otrzymała nazwisko jednego z najwybitniejszych hetmanów polskich.

• 1905 Bleichfelder Weg (część zachodnia) + Hauptweg (część wschodnia),
• do 1920 Bleichfelderstraße + Kurfürstenstraße,
• 1920-1935 Chodkiewicza + Senatorska,
• 1935-1939 Chodkiewicza + Bronisława Pierackiego,
• 1939–1945 Albrecht-Dürer-Straße,
• od 1945 Chodkiewicza.

Komunikacja

Ulica Chodkiewicza w Bydgoszczy jest istotnym węzłem komunikacyjnym, na którym obecnie kursują linie tramwajowe nr 4, 6 i 11. W przeszłości w obrębie tej ulicy działały także inne linie, w tym nr 2, 8 oraz 10. Co istotne, w zasięgu ulicy funkcjonowały również nocne linie tramwajowe, takie jak 4N, 6N oraz 8N.

Warto zaznaczyć, że z wyjątkiem przypadków wyjątkowych, takich jak remonty czy inne prace drogowe, linie autobusowe na ul. Chodkiewicza nie były uruchamiane.

---

Oceń: Ulica Jana Karola Chodkiewicza w Bydgoszczy

---