Ulica Farna w Bydgoszczy

---

Położenie

Ulica Farna w Bydgoszczy usytuowana jest w północno-zachodniej części Starego Miasta. Jej przebieg orientuje się w kierunku wschód-zachód, co pozwala na powiązanie z innymi istotnymi punktami. Rozpoczyna się przyStarym Rynku i prowadzi aż do ul. Przyrzecze. Długość ulicy wynosi około 110 metrów.

Historia

Ulica Farna ma swoje korzenie sięgające połowy XIV wieku, w czasie tworzenia bydgoskiego miasta lokacyjnego. Dawniej łączyła północno-zachodni narożnik Starego Rynku z kościołem farnym, a także z ulicami: Jezuicką (Kościelną) oraz Przyrzecze (Wodną).

W ciągu XIV wieku, na północno-zachodnich obrzeżach miasta, pomiędzy ulicą Farną a rzeką Brdą, zbudowano miejski kościół parafialny. Obecną jego formę architektoniczną datuje się na XV wiek. Do 1809 roku wokół kościoła znajdował się cmentarz, a jego ogrodzenie oraz furtka miały swoje miejsce od ulicy Farnej.

Sekrety minionych wieków kryją się także w XVI i XVII wieku, kiedy większa część zabudowy wzdłuż obecnych ulic: Farnej, Jezuickiej, Niedźwiedziej oraz Starego Rynku, należała do zakonu jezuitów. Około 1640 roku jedno z skrzydeł na Rynku zostało zaanektowane przez kościół jezuicki oraz zabudowania kolegium. Podczas potopu szwedzkiego (1655–1660) wiele domów spłonęło, a inne stały puste, ponieważ mieszkańcy uciekali przed zarazą. Często umierający bydgoszczanie przekazywali swoje nieruchomości kościołom, klasztorom oraz szpitalowi, co zaowocowało tym, że wiele domów w rejonie ulicy nabyły określenie „jezuickie”.

Na podstawie planu miasta opracowanego w 1774 roku przez pruskiego geometrę Gretha, stwierdzono, że jedynie dwie z siedmiu istniejących parceli wzdłuż ulicy były zabudowane. Całość południowej pierzei zajmował budynek kolegium jezuickiego. Ubytków w zabudowie zdołano uzupełnić do 1800 roku, a do 1834 roku wyburzono jeden z budynków dawnego kolegium, który znajdował się po stronie ulicy Farnej, przekształcając go na wjazd do dziedzińca wewnętrznego.

Z planu miasta z 1876 roku wynika, że wzdłuż pierzei ulicy zlokalizowano dziewięć kamienic. W ramach rozwoju w 1923 roku w kamienicy na rogu ul. Farnej i Starego Rynku otwarto Muzeum Miejskie.

W 1940 roku, zgodnie z rozkazem hitlerowskich władz okupacyjnych, pod przewodnictwem kreisleitera NSDAP, nadburmistrza Wernera Kampe, dokonano wyburzenia zachodniej pierzei Starego Rynku oraz kościoła pojezuickiego, a także sąsiedniej kamienicy Muzeum Miejskiego. Choć planowano budowę nowego ratusza bydgoskiego w tym miejscu, projekt nie został zrealizowany, a w rezultacie pozostała po nim jedynie niewielka zieleń. Od tamtego czasu wschodnia część ulicy Farnej straciła fragment południowej pierzei i jest widoczna ze Starego Rynku.

W 1974 roku, na podstawie uchwały WRN, rozpoczęto proces rewaloryzacji fragmentów Starego Miasta w Bydgoszczy. Działania związane z ulicą Farną koncentrowały się na porządkowaniu sieci handlowej oraz przywracaniu witrynom sklepowym staromiejskiego charakteru. Modernizacja nawierzchni ulicy znalazła się w Planie Rewitalizacji Bydgoszczy.

Nazwy

• XVI w. – I poł. XVIII w. – platea parochialis (Parafialna [Farna]),
• 1800–1816 – Pfarrstraße,
• 1840–1920 – Alte Pfarrstraße,
• 1920–1939 – Farna,
• 1939–1945 – Alte Pfarrstraße,
• od 1945 – Farna.

Nazwa ulicy odnosi się do katedry św. Marcina i Mikołaja, będącej bydgoskim kościołem farnego.

Architektura

Ulica Farna w Bydgoszczy jest niezwykle interesującym miejscem, które przyciąga uwagę swoją wyjątkową architekturą. Znajdujące się tutaj pierzeje są głównie złożone z kamienic, które powstały od końca XVIII wieku aż do początku XX wieku. To właśnie te historyczne budowle nadają ulicy charakterystyczny klimat, który cieszy się zainteresowaniem zarówno mieszkańców, jak i turystów.

Warto jednak podkreślić, że najbardziej znaczącym obiektem przy ul. Farnej jest katedra św. Marcina i Mikołaja. Ten gotycki kościół wyróżnia się swoją imponującą architekturą i bogatą historią, będąc jednym z najważniejszych punktów na mapie Bydgoszczy.

Niektóre budynki

Ulica Farna w Bydgoszczy to miejsce o bogatej historii architektonicznej, w którym możemy odnaleźć kilka godnych uwagi budynków. Oto szczegółowe informacje na temat niektórych z nich.

Numer	Adres	Lata budowy	Styl architektoniczny	Wpis do rejestru zabytków	Uwagi	Zdjęcie
1.	Farna 10	1425–1466	gotyk	–	Pierwotnie jako miejski kościół farny, sanktuarium maryjne Matki Bożej Pięknej Miłości. Od 1999 r. pełni rolę konkatedry archidiecezji gnieźnieńskiej, a od 2004 r. jest katedrą Diecezji Bydgoskiej.	–
2.	Jezuicka 1	1653, 1878	klasycyzm, eklektyzm	–	Ratusz z przyległym budynkiem, od 1653 r. siedziba dawnego kolegium jezuitów. W budynku znajdowało się również gimnazjum niemieckie oraz inne instytucje edukacyjne. W 1879 r. stał się siedzibą magistratu.	–
3.	Jezuicka 2	1780	barok	–	Kamienica na rogu ul. Jezuickiej i Farnej, piętrowa z przejściem oraz zachowanym dziedzińcem z XVIII wieku. W XIX i XX wieku służyła jako biura urzędowe.	–
4.	Farna 2	1775–1776	eklektyzm	–	Kamienica przynależąca do parafii farnej.	–
5.	Farna 4	1776, 1865–1868	eklektyzm	–	Odbudowana pod koniec XVIII wieku, z podwyższeniem i przebudową w drugiej połowie XIX wieku.	–
6.	Farna 6	XVIII w., 1866	eklektyzm	–	Kamienica z XVI wieku, zrujnowana po potopie szwedzkim, istniejąca w 1774 r. Obecny kształt pochodzi z 1866 r., a w podwórzu odkryto tablicę z datą „1593” i inicjałami B.K.	–
7.	Farna 8	1775–1780	eklektyzm	–	Kamienica parafii farnej, w latach 1866–1920 należała do rodziny kupieckiej Vincent, specjalizującej się w wyrobach tytoniowych. Posiada piwnice z XVI wieku.	–
8.	Farna 10	1834–1854	szachulec	–	Dawna szkoła parafialna, na miejscu wcześniejszego budynku z XV wieku. Po 1947 r. przekształcona w przedszkole, a od 1996 r. pełni funkcję biblioteki Prymasowskiego Instytutu Kultury Chrześcijańskiej.	–

---

Oceń: Ulica Farna w Bydgoszczy

---