Aleja Ossolińskich w Bydgoszczy

---

Przebieg

Aleja Ossolińskich, znajdująca się w wschodniej części miasta, stanowi ważny odcinek transportowy w Śródmieściu Bydgoszczy. Ta reprezentacyjna aleja łączy Plac Weyssenhoffa z nowoczesnym rondem Ossolińskich, będąc ważnym szlakiem zarówno dla pieszych, jak i dla pojazdów.

Aleja charakteryzuje się zielenią oraz estetycznymi aranżacjami przestrzeni, co czyni ją przyjemnym miejscem do spacerów i rekreacji.

Historia

W 1903 roku rozpoczęto wytyczanie ulicy w trakcie planowania urbanistycznego obszaru usytuowanego na wschód od ulicy Gdańskiej, znanego jako Hempelscher Felde. Historia tego terenu sięga lat 90. XIX wieku, gdy miasto Bydgoszcz zakupiło obszar ograniczony ulicami: Krasińskiego, Chodkiewicza oraz Ogińskiego. Właśnie wtedy sięgnięto po koncepcję miasta-ogrodu, co wpłynęło na urbanistyczny rozwój tych ziem.

W centrum całego planowanego założenia znalazła się aleja o podwójnej jezdni, zasadzona drzewami. W południowej części ulicy rozpoczęto jej budowę, nadając jej miano Hohenzzolernstrasse, natomiast w północnej – Bülowstrasse. Od 1920 roku znana jest jako al. Adama Mickiewicza, a połączenie tych dwóch części miało miejsce na Placu Weyssenhoffa.

Wytyczenie ulicy miało związek z budową pierwszej bydgoskiej uczelni wyższej oraz naukowego instytutu, mianowicie Instytutu Rolniczego im. cesarza Wilhelma (niem. Kaiser-Wilhelm-Insitut für Landwirtschaft). Około 15 listopada 1902 roku odbyła się ważna konferencja z udziałem przedstawicieli Niemieckiego Ministerstwa Robót Publicznych oraz innych instytucji, gdzie omawiano sprawy rotacyjności oraz związane z budową instytutu. Bydgoszczy obiecano wtedy przekazanie terenu na północnym wschodzie miasta oraz wytyczenie reprezentacyjnej alei.

Budynek alei został ukończony w 1903 roku i był to czas, gdy stała się najszerszą ulicą w Bydgoszczy, o szerokości wynoszącej 40 metrów. Zbudowano tutaj dwie jezdnie oraz dziewięciometrowy chodnik dla pieszych, który podkreślony został pasmami trawnika. Wzdłuż alei zasadzono dęby czerwone z stożkowymi koronami, które połączono festonami z winobluszczu pięciolistkowego.

Na wschodniej stronie ulicy, w latach 1903-1906, zbudowano budynki Instytutów Rolniczych. Teren od zachodu wykorzystywano na osiedle mieszkaniowe Sielanka, zaplanowane w 1912 roku przez architekta Josepha H. Stübbena, którego realizacja miała miejsce głównie w okresie międzywojennym.

W 1924 roku, na wschodzie alei rozpoczęto budowę świątyni, która stała się największą w Bydgoszczy i była wyrazem wdzięczności lokalnej społeczności za odzyskanie przez Polskę niepodległości. Kościół św. Wincentego à Paulo, wzorowany na rzymskim panteonie, był budowany do 1938 roku, a wyposażenie wnętrz zakończono dopiero w 1976 roku. Całość kompleksu ukończono w 2003 roku.

W latach 50. XX wieku, podczas urbanizacji w Bydgoszczy, powstały dwie nowe aleje, które nawiązywały do al. Ossolińskich: ul. 11 Listopada na os. Leśnym oraz ul. Noakowskiego na Kapuściskach.

W I połowie 2021 roku, na sumę 489 tys. zł, przeprowadzono rewitalizację alei, w ramach której wymieniono nawierzchnię chodników, unowocześniono małą architekturę przez postawienie kilku nowych ławek, koszy na śmieci oraz zamontowano śluzy rowerowe. We wrześniu 2021 roku przeniesiono miejsca parkingowe z chodnika na ulicę, co pomogło zwiększyć komfort korzystania z alei.

Nazwy

• 1906–1920 – Hohenzzollernstrasse,
• 1920–1939 – Aleja Ossolińskich,
• 1939–1945 – Johann Herder Allee,
• od 1945 – Aleja Ossolińskich.

Patronem ulicy jest ród Ossolińskich, który związał się z Bydgoszczą w XVII wieku, przy czym na uwagę zasługują postacie takie jak Jerzy Ossoliński (pełniący funkcję starosty), a także jego syn Franciszek.

Zieleń

Wzdłuż alei rosną dwa szpalery dębów czerwonych, które zostały posadzone na początku XX wieku. Imponujący drzewostan w sąsiedztwie alei od wschodu, w rejonie Instytutów Rolniczych, składa się z niezwykłych roślinności. W tym miejscu znajdują się również cztery wyjątkowe drzewa, które zostały wpisane do rejestru pomników przyrody:

• trzy magnolie pośrednie (Al. Ossolińskich 12),
• kasztanowiec biały (Al. Ossolińskich 3).

Od 2002 roku, w alei Ossolińskich, realizowany jest projekt związany z Poczetem Dębów Honorowych. Do 2021 roku nadano imiona 29 dębom, w tym wielkim postaciom, takim jak: papież Jan Paweł II, ksiądz Jerzy Popiełuszko, Tadeusz Mazowiecki, Józef Piłsudski oraz Zbigniew Brzeziński.

Na początku 2021 roku, na alei rosło 81 dębów czerwonych, a planowane jest dosadzenie kolejnych 46. W ramach tego projektu, 21 października 2021 roku oznaczono „Dąb dla Wolności Białorusi”, a 17 marca 2022 roku posadzono dęby upamiętniające Lecha Wałęsę oraz Bydgoski Marzec.

Nie można również zapomnieć o pomnikowej alei jarzębów szwedzkich, która liczy 46 egzemplarzy i została posadzona wzdłuż ulicy Szymanowskiego – ulicy prostopadłej do alei Ossolińskich, wytyczonej w tym samym okresie.

Komunikacja

Na alejossolińskich w Bydgoszczy kursują różne linie autobusowe, co stwarza wygodne możliwości komunikacyjne dla mieszkańców i gości.

W szczególności, można zauważyć obecność autobusów następujących linii: 52, 59, 64 oraz 67.

Obiekty godne uwagi

Aleja Ossolińskich w Bydgoszczy to miejsce, które kryje wiele interesujących obiektów architektonicznych, każdy z unikalną historią i znaczeniem. Poniżej przedstawiamy listę godnych uwagi budynków, które z pewnością zasługują na szczegółowe zapoznanie się z nimi.

Nr	Obiekt	Adres	Lata budowy	Budowniczy	Styl architektoniczny	Wpisany do rejestru zabytków	Uwagi	Zdjęcie
1.	Instytuty Rolnicze	al. Ossolińskich 4-12	1903–1906	Delius	eklektyzm	–	zespół 8 budynków, pierwsza placówka naukowa w mieście	–
2.	Bazylika św. Wincentego à Paulo	al. Ossolińskich 2	1924–1938	Adam Ballenstaedt	neoklasycym	–	bazylika mniejsza, forma wzorowana na panteonie rzymskim	–
3.	Willa	al. Ossolińskich 5	1935	Jan Kossowski	funkcjonalizm	–	–	–
4.	Willa	al. Ossolińskich 7	1927–1929	Bronisław Jankowski	styl narodowy	–	w wilii w latach 1930–1939 mieścił się Sztab Komendy Okręgu Straży Granicznej, podczas okupacji Selbstschutz Westpreussen, po wojnie NKWD, a w latach 1947–2004 Delegatura NIK; na fasadzie znajduje się tablica ku czci pomordowanych przez NKWD żołnierzy Straży Granicznej (1994 r., art. rzeźb. Aleksander Dętkoś)	–
5.	Willa	al. Ossolińskich 9	1927–1931	Edward Stecewicz	funkcjonalizm	–	–	–
6.	Willa	al. Ossolińskich 11	1932–1933	Henryk Misterek	funkcjonalizm	–	–	–
7.	Willa	al. Ossolińskich 17	1932–1933	Bolesław Polakiewicz	funkcjonalizm	–	–	–
8.	Willa	al. Ossolińskich 19	1932–1933	Bolesław Polakiewicz	funkcjonalizm	–	–	–
9.	Willa	al. Ossolińskich 21	1932–1933	Bolesław Polakiewicz	funkcjonalizm	–	–	–
10.	Willa	al. Ossolińskich 25	1927–1929	Bronisław Jankowski	styl narodowy	–	siedziba oddziału Fortis Banku	–
11.	Pomnikowa aleja jarzębów	ul. Szymanowskiego	–	–	–	–	aleja 46 jarzębów szwedzkich wpisana w całości do rejestru pomników przyrody	–

Komunikacja

Wzdłuż alei Ossolińskich w Bydgoszczy można dostrzec sprawnie funkcjonującą sieć komunikacyjną.

W tej okolicy kursują autobusy obsługujące różne linie, w tym linie nr 52, 59, 64 oraz 67.

---

Oceń: Aleja Ossolińskich w Bydgoszczy

---