Bydgoski Węzeł Wodny

---

Historia

Bydgoski Węzeł Wodny, jako kluczowy element łączący dorzecza Wisły i Odry, został ustanowiony w wyniku budowy Kanału Bydgoskiego w 1774 roku. Rzeki Brda i Wisła miały jednak znaczący wpływ na historię Bydgoszczy oraz na polski rozwój żeglugi śródlądowej i handel spławny na długo przed tą datą. Spływ wodny tych rzek, uprzednie regulacje i budowy kanałów miały fundamentalne znaczenie dla rozwoju lokalnego transportu wodnego oraz turystyki i rekreacji w regionie.

Bydgoskie zakole Wisły wyróżnikiem topograficznym BWW

Podstawowym elementem topograficznym Bydgoskiego Węzła Wodnego oraz samej Bydgoszczy jest położenie w rejonie tzw. zakola Wisły. W miejscu, gdzie Wisła opuszcza pradolinę Toruńsko-Ebeswaldzką, dokonuje przełomu w wysoczyznach Pojezierzy Południowobałtyckich. Ta lokalizacja była bodźcem założenia grodziska bydgoskiego, umiejscowionego przy brodzie na Brdzie, pomiędzy Wisłą a bagnami nadnoteckimi, na starych szlakach handlowych. Ten obszar inspirował wielu twórców, takich jak Sebastian Klonowic, który w swojej książce „Flis, to jest Spuszczanie statków Wisłą i inszymi rzekami do niej przypadającymi” wspomniał o magicznym miejscu zwanym Piekielnymi Wrotami, ulokowanym w bliskim sąsiedztwie zakola Wisły.

Bydgoszcz leży w tym miejscu, gdzie Wisła wyczerpawszy niejako swój bieg ze wschodu na zachód, jakby na zawiasach skręca nagle pod prostym kątem ku północy – i wprost już podąża ku morzu. U tych wiślanych zawiasów rozsiadła się Bydgoszcz.

Tożsamościowa rola BWW dla miasta Bydgoszczy

Bydgoski Węzeł Wodny stanowi istotny element tożsamości Bydgoszczy. Od XII wieku miasto w coraz większym stopniu korzystało z potencjału rzek Brdy i Wisły, a od XVIII wieku rola Kanału Bydgoskiego stała się równie ważna w kontekście handlu oraz żeglugi. Transport wodny przyczynił się do gospodarczego wzrostu Bydgoszczy i wspierał rozwój funkcji rekreacyjnych i sportowych. Do końca XIX wieku, miasto było ściśle powiązane z wodnymi szlakami, jednakże te zależności uległy osłabieniu na rzecz rozwoju kolei oraz komunikacji lądowej.

W latach 80. XX wieku nastąpił proces przywracania wartości wodnych Bydgoszczy, uznawanych za kluczowe znaczenie dla identyfikacji miasta. Bydgoski Węzeł Wodny zyskał nową wartość symboliczną, reinstalując go jako serce miasta z jego historycznymi, urbanistycznymi i kulturowymi atutami. Obecnie Brda oraz Kanał Bydgoski są centralnymi punktami wydarzeń oraz przestrzenią, w której każdy może odczuć specyfikę bydgoskiego „salonu miasta”, z Wyspą Młyńską w roli głównej.

BWW osią rozbudowy miasta

Bydgoski Węzeł Wodny przyczynił się do rozwoju strukturalnego miasta. Od XVIII wieku, Bydgoszcz znana jako „grod nad Brdą”, zaczęła swoją ekspansję na zachód wzdłuż Kanału Bydgoskiego. Na przełomie XIX i XX wieku zbudowano dzielnicę składowo-przemysłową przy Brdzie. Liczne inwestycje, zarówno hydrotechniczne, jak i te związane z przemysłem i rekreacją, zaczęły powstawać wzdłuż tych wodnych dróg.

W 1920 roku Bydgoszcz powiększyła swoje granice, włączając przedmieścia wzdłuż Brdy i Kanału, a także przekroczyła Wisłę. Proces ten trwał do 1973 roku, kiedy to miasto Fordon zostało również przyłączone do Bydgoszczy. W latach 80 i 90, w wyniku intensywnej rozbudowy, miasto zaczęło rozciągać swoją zabudowę w kierunku Wisły, co również przyczyniło się do wzrostu liczby mieszkańców nad „królową polskich rzek”.

Schemat BWW

Obecne plany rozwoju wykorzystują szeroką gamę zasobów wodnych, co wpływa na strukturę miejską oraz lifestyle mieszkańców.

Urzędy i jednostki w Bydgoszczy zajmujące się administrowaniem drogami wodnymi – przegląd historyczny

Po wybudowaniu Kanału Bydgoskiego w 1774 roku, miasto stało się regionalnym centrum dóbr wodnych. Na przestrzeni ponad 200 lat na jego terenie działało wiele jednostek administracyjnych, z których najważniejsze to:

• Inspekcja Kanału (Kanalinspektion) 1781–1824, zajmująca się zarządzaniem jego eksploatacją,
• Inspekcja Budowy Kanału (Kanalbauinspektion) 1825–1870, odpowiedzialna za budowy i konserwację,
• Inspekcja Budownictwa Wodnego (Wasserbauinspektion) 1871–1910, zajmująca się nadzorem nad wszystkimi rzekami,
• Urząd Budownictwa Wodnego w Bydgoszczy (Wasserbauamt) 1911–1920,
• Inspekcja Dróg Wodnych w Bydgoszczy 1920–1934,
• Państwowy Zarząd Wodny w Bydgoszczy 1934–1939,
• Urząd Dróg Wodnych w Bydgoszczy (Wasserstrassenamt Bromberg) 1939–1945,
• Państwowy Zarząd Wodny w Bydgoszczy 1948–1954,
• Rejon Dróg Wodnych w Bydgoszczy 1954–1964,
• Okręgowy Zarząd Dróg Wodnych w Bydgoszczy 1964–1973,
• Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu, Inspektorat w Bydgoszczy 1973–2017,
• Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Bydgoszczy, od 2018, któremu podlega Kanał Bydgoski.

Rozwój BWW na przestrzeni lat

W miarę upływu czasu, Bydgoski Węzeł Wodny ewoluował, odgrywając istotną rolę w gospodarczej i społecznej strukturze regionu, co uwidacznia się w dostępnych danych i projektach skierowanych na jego rozwój.

Znaczenie Bydgoskiego Węzła Wodnego

Gospodarcze

Przedsięwzięcia gospodarcze, które pojawiły się w nawiązaniu do bydgoskich wód oraz kanałów, mają długą historię sięgającą czasów średniowiecza. Młyny wodne stanowią jedno z najstarszych zapisanych działań, a pierwsze z nich datowane są na XIV wiek na Wyspie Młyńskiej. Wokół 1400 roku powstał jaz oraz młyn zlokalizowany naprzeciwko kościoła farnego. Natomiast w rejonie, w którym Międzywodzia łączy się z Młynówką, ulokowano młyny królewskie. W roku 1541 powstały także młyny starościńskie, napędzane pięcioma kołami.

Oprócz młynów zbożowych istniały również inne typy m.in. młyny słodowe, a nawet folusze szewskie. W XVII wieku powstał werk mennicy, co świadczyło o zróżnicowaniu lokalnej gospodarki. Także istotnym facetem był system magazynowania zboża z różnych regionów, takich jak Kujawy czy Krajna, co umożliwiało jego transport w dogodnym czasie do Gdańska, a stamtąd przywożono produkty zamorskie. W okresie XV-XVII wieku, miasto w głównej mierze prosperowało dzięki żegludze towarowej, szczególnie na wodach Wisły i Kanału Bydgoskiego, co doprowadziło do rozwinięcia się szlaków handlowych.

W XIX wieku gospodarka związana z transportem wodnym znacząco wpłynęła na przemysły drzewny i spożywczy, w tym młynarski. Na Wyspie Młyńskiej zbudowano nowe młyny, zyskujące popularność dzięki nowym technologiom, w tym te przypisane do osób, takich jak Rudolf, Wilhelm oraz Herkules. W 1849 roku powstały młyny Rothera, które stały się istotnym punktem w regionie. W miarę upływu czasu, młyny w innych częściach miasta również jak Conrada Petersona na Okolu, a także młyny Kentzera wzdłuż Brdy na Skrzetusku, zrezygnowały z napędu wodnego na rzecz napędu elektrycznego na przełomie XIX i XX wieku.

W latach 1903-1907 Bydgoski Węzeł Wodny osiągnął swoje szczyty, z przeciętną roczną liczba 3,5 tys. łodzi i parowców, a także 43 tys. tratw. Oznaczało to przewóz około 693 tys. ton towarów, w tym 441 tys. ton drewna, co stanowiło 33% rocznego dostępu drewna do Niemiec. Niestety, od lat 80. XX wieku, znaczenie tej drogi wodnej zaczęło maleć na skutek zaniku żeglugi towarowej na Kanale Bydgoskim oraz Wiśle. W chwili obecnej, Kanał Bydgoski jest klasyfikowany jako droga wodna II klasy.

Obecnie spełnia głównie funkcje regionalne dla Bydgoszczy i Kujaw Zachodnich. Podobnie, droga wodna Wisły od Bydgoszczy do Zalewu Wiślanego również posiada II klasę żeglugową. Alternatywnie Wiatr – Kanał Bydgoski, z którego częścią jest Kanał Górnonotecki, sklasyfikowany został jako I klasa żeglugowa, co pozwala na transport jednostek do 150 ton. W 2006 roku najwięcej śluzowań miało miejsce na śluzach: Miejskiej i Czersko Polskie, podczas gdy śluzy na Kanale Bydgoskim były wykorzystywane poniżej 200 razy w roku. Kluczowe znaczenie na przełomie XXI wieku zachował dolny odcinek Brdy, który umożliwia transport kruszywa.

Ruch towarowy w 2006 roku przyczynił się do około 70–90% śluzowań w Czersku Polskim i 25–40% w pozostałych manewrach na bydgoskich śluzach.

Energetyczne

Na rzece Brdzie w Bydgoszczy, na przełomie XIX i XX wieku, powstały trzy stopnie piętrzące, które rozbudowano w XX wieku. Z kolei w 2009 roku w Bydgoszczy działały trzy elektrownie wodne na Brdzie, wytwarzające łącznie 4,5 MW energii elektrycznej. Największa z nich, elektrownia usytuowana jest w dzielnicy Smukała, która produkuje 3 MW mocy. Na początku XXI wieku zreorganizowano pracę hydroelektrowni, zmieniając system z szczytowo-interwencyjnego na przelewowy, co znacznie zmniejszyło wahania dobowe przepływów rzeki, a w efekcie ogólny stan wody na rzece Brdzie.

Rekreacyjne

Infrastrukturę Bydgoskiego Węzła Wodnego wzbogacają trasy spacerowe i rowerowe oraz kluczowe tereny zielone. W zachodniej części miasta na czołowej pozycji znajdują się Planty nad Kanałem Bydgoskim, natomiast w centralnej, Planty nad Brdą oraz obszar w śródmieściu ze znaną Wyspą Młyńską i nieopodal położony park centralny. Wschodnia część miasta skupia tereny rekreacyjne leżące w pobliżu Wisły. Pomimo różnorodności cieków, nadrzeczne parki Bydgoszczy charakteryzują się zróżnicowanym krajobrazem, środowiskiem naturalnym oraz bogactwem przyrody.

W badaniach wyróżniono trzy kluczowe obszary nadrzeczne, które zostały utworzone z myślą o tych, którzy pragną spędzić czas w parkach:

• nadrzeczny obszar śródmiejski – wzdłuż Brdy rozciąga się od mostu kolejowego aż do mostu Kazimierza Wielkiego; ten specyficzny odcinek cieszy się oryginalnym waterfrontem i bulwarami, a nad brzegiem zlokalizowane jest kulturowe dziedzictwo i obiekty sportowe.
• obszar nadrzeczny w Fordonie – wzdłuż toru regatowego w Brdyujściu oraz nabrzeża Wisły i grodziska Wyszogród; daje on możliwość stworzenia strefy rekreacji na torze regatowym oraz bulwaru nadwiślańskiego, jak również wyeksponowania średniowiecznej warowni.
• Planty nad Kanałem Bydgoskim – park, w którym łączy się funkcja kulturowa z rekreacyjną, otoczony unikalnymi hydrotechnicznymi zabytkami.

Turystyczne

Historia rekreacji wodnej w Bydgoszczy jest silnie spleciona z jej gospodarczym wykorzystaniem. Przed II wojną światową istniały regularne połączenia żeglugi pasażerskiej z Brdyujściem oraz rejsy po Wiśle do Gdańska, Warszawy, a także Kanałem Bydgoskim do Nakła. W latach 1961-1992 kursował statek „Ondyna”, oferując wycieczki do Torunia oraz Chełmna, a także organizując rejsy taneczne po Brdzie, Wiśle i Kanale Bydgoskim.

W latach 90. XX wieku podjęto działania mające na celu ożywienie turystyki wodnej w Bydgoskim Węźle Wodnym. To właśnie dzięki tym staraniom na rzece Brdzie zaczęły kursować statki pasażerskie, a 9 października 2004 roku uruchomiono Bydgoski Tramwaj Wodny. Umożliwia on regularne kursy zarówno w górę, jak i w dół Brdy oraz na Kanale Bydgoskim, jednak część z tras wymaga przejścia przez śluzy Miejskiej, Okole oraz Czyżkówko. Ceny biletów są porównywalne do tych z normalnej komunikacji miejskiej.

Oprócz tych rejsów, głównymi formami turystyki na BWW są spływy kajakowe, a także organizowanie regat zarówno wioślarskich, jak i żeglarskich. Wiele atutów Bydgoszczy wspiera rozwój turystyki, rekreacji oraz sportu wokół zasobów wodnych, takich jak:

• nadrzędna rola Bydgoskiego Węzła Wodnego w polskim systemie dróg wodnych,
• specyficzny krajobraz związany z systemem rzek i kanałów, zwłaszcza waterfront Bydgoszczy,
• zdobycze kulturowe, szczególnie w rejonie Starego Miasta oraz Wyspy Młyńskiej, które mają związek z wodą,
• współczesna architektura obiektów zlokalizowanych nad rzeką, jak Bank BRE, Hala widowiskowo-sportowa „Łuczniczka” czy Opera Nova,
• infrastruktura dla uprawiania sportów wodnych, w tym tor regatowy, tor kajakarstwa górskiego, a także różnorodne przystanie: wioślarskie, kajakarskie oraz żeglarskie,
• organizowanie regionalnych, krajowych oraz międzynarodowych imprez turystycznych i sportowych.

Poza tym, teren Bydgoszczy obfituje w walory przyrodnicze, jak leśne tereny otaczające miasto i Zalew Koronowski, a także jeziora pałuckie i wielkopolskie dostępne przez Kanał Górnonotecki.

Wzrost turystyki w Bydgoskim Węźle Wodnym wiąże się z budową odpowiedniej infrastruktury dla różnych form aktywności wodnej na trasie Wisła-Odra, obejmującej mariny, przystanie, a także hotele. Celem tych inwestycji jest przyciągnięcie turystów z Europy Zachodniej (Francja, Holandia, Niemcy), którzy mogą dotrzeć do Bydgoszczy jachtami poprzez Odrę, Noteć oraz Kanał Bydgoski.

Program Rewitalizacji i Rozwoju Bydgoskiego Węzła Wodnego

Od początku lat 90. XX wieku europejskie dziedzictwo wodne Bydgoszczy, które obejmuje sprawną infrastrukturę hydrotechniczną, taką jak śluzy, jazy, nabrzeża oraz spichrze, młyny oraz stocznie, stało się kluczowe dla konkurencyjności miasta oraz jego tożsamości. Rewitalizacja terenów wzdłuż rzeki stała się odpowiedzią na wcześniejszy proces degradacji, który był efektem spadku wykorzystania gospodarczej i turystycznej funkcji śródlądowych dróg wodnych, szczególnie w Bydgoszczy. Wyraźne wynikiem tych procesów było społeczne zapotrzebowanie na stworzenie miejsc, które są naznaczone bogatą historią oraz atrakcyjne pod względem krajobrazowym i kulturowym.

Rewitalizacja Bydgoskiego Węzła Wodnego (BWW) polega na odkrywaniu i rozwijaniu wartości terenów nadrzecznych poprzez:

• kreowanie nowego wizerunku terenów poprzez implementację wysokiej jakości rozwiązań urbanistycznych, architektonicznych i krajobrazowych (wymiar przestrzenny),
• odrodzenie tradycyjnych funkcji oraz tworzenie nowych (wymiar funkcjonalny),
• przyciąganie inwestorów stymulujących rozwój gospodarczy terenów nad Brdą i Wisłą (wymiar ekonomiczny),
• kształtowanie interesujących przestrzeni publicznych, co poprawia jakość życia mieszkańców i aktywizuje wspólnotę (wymiar społeczny),
• zachowania lokalnych tradycji związanych z rzekami, eksponowanie genius loci i budowanie lokalnej tożsamości (wymiar kulturowy),
• ochronę walorów przyrodniczych oraz krajobrazowych,
• poprawa jakości wód (wymiar środowiskowy).

Pierwszym istotnym działaniem w ramach programów rewitalizacyjnych była renowacja parku nad starym Kanałem Bydgoskim w latach 1992-1995, obejmująca remont trzech zabytkowych śluz. W 1998 roku stworzono program „Przywrócenie miastu rzeki Brdy”, który został doceniony na targach Investcity w Poznaniu oraz przez Związek Miast Polskich w konkursie „Innowacje w miastach – miasto 2000”. Wiele inwestycji w tym programie ukończono do 2003 roku, obejmujących między innymi remonty bulwaru weneckiego na Wyspie Młyńskiej w 2002 roku, budowę hali „Łuczniczka” oraz odnowienie parku Centralnego nad rzeką Brdą. Powstały również nowe lokale gastronomiczne i hotelowe, takie jak „Stary Port”, „Wenecja” czy „Karczma Młyńska”.

Dalsze działania były zapisane w dokumentach miejskich, w tym w Strategii Rozwoju Bydgoszczy do roku 2015 oraz w różnych programach rewitalizacji i planach rozwoju lokalnego. Duża część tych projektów była współfinansowana z unijnych funduszy. Poniżej znajduje się tabela dotycząca projektów inwestycyjnych dotyczących Bydgoskiego Węzła Wodnego:

Nr	Fundusz	Lata realizacji	Koszt [mln zł]	Dofinansowanie z programów pomocowych	Projekt
1	Fundusz ISPA, Fundusz Spójności	2004–2010	855	131,6 mln €	Odcięcie wylotów zanieczyszczeń do Kanału Bydgoskiego i Brdy, budowa dwóch oczyszczalni ścieków nad Wisłą, skanalizowanie całego obszaru miasta, modernizacja sieci wod.-kan., bagrowanie Brdy oraz Kanału Bydgoskiego
2	Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego	2006–2007	12,11	2,77 mln zł	Rewitalizacja Wyspy Młyńskiej na potrzeby rozwoju przedsiębiorczości, w tym adaptacja budynku Mennica 6 na Centrum Pracy i Przedsiębiorczości, odtworzenie kanału Międzywodzie oraz budowa 3 kładek nad Brdą i Młynówką.
3	Budżet Bydgoszczy	2006–2008	2,26	_	Budowa mariny „Gwiazda” na Kanale Bydgoskim.
4	Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego	2006–2009	21,19	11,39 mln zł	Renowacja obiektów dziedzictwa kulturowego na Wyspie Młyńskiej, w tym renowacja 5 zabytkowych budynków na Wyspie oraz ich przekształcenie na cele muzealne (Europejskie Muzeum Pieniądza, Dom Wyczółkowskiego, Galeria Sztuki Nowoczesnej)
5	Inicjatywa Wspólnotowa Interreg III	2005–2007	0,27	50,7 tys. €	Projekt dotyczący wykorzystania śródlądowych dróg wodnych: Wisły, Brdy oraz Kanału Bydgoskiego dla poprawy rozwoju regionalnego, w tym koncepcja budowy przystani jachtowych, przystanków tramwaju wodnego oraz bulwarów, nabrzeży, kładek i terenów parkowych
6	Budżet Bydgoszczy	2006–2009	1,82	_	Unowocześnienie przystani wioślarskich, kajakarskich oraz toru regatowego
7	Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007–2013	2008–2011	25,6	16,05 mln zł	Budowa infrastruktury rekreacyjnej na Wyspie Młyńskiej oraz w jej okolicy, w tym wykonanie obiektów małej architektury i renowacja nabrzeży
8	Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007–2013	2009–2012	21,0	7,06 mln zł	Rewitalizacja zaniedbanych obszarów sportowych Wyspy Młyńskiej, w tym budowa przystani oraz hotelu dla wodnych turystów
9	Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007–2013	2009	0,02	14 tys. zł	Promocja lokalnej marki „Bydgoski Węzeł Wodny”.
10	Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007–2013	2011–2014	24,7	11,43 mln zł	Rewitalizacja bulwarów i nabrzeży Brdy na długości około 4 km, budowa przystanków Tramwaju Wodnego.
11	Projekt REURIS	2009–2011	1,73	1,47 mln zł	Rewitalizacja starego Kanału Bydgoskiego, m.in. aranżacja cieku o długości około 350 m
12	Masterplan dla Starego Fordonu	2009–2010	0,17	_	Projekt urbanistyczny dotyczący terenów dzielnicy Fordon, usytuowanych wzdłuż rzeki Wisły
13	Holenderskie Ministerstwo Infrastruktury i Środowiska – projekt „Bydgoszcz, waterproof!”	2011–2012	1,0	235 tys. €	Zintegrowany program dotyczący zarządzania zasobami wodnymi w Bydgoszczy ze szczególnym uwzględnieniem bulwarów Brdy, Brdyujścia oraz nabrzeża Wisły w Starym Fordonie
14	Budżet Bydgoszczy	2017–2018	22,0	_	Rewitalizacja bulwarów nad Brdą na odcinku 2 km od mostu Bernardyńskiego do mostu Pomorskiego

W 2004 roku powstało Muzeum Kanału Bydgoskiego, a 8 grudnia 2005 roku cały zespół Kanału Bydgoskiego został wpisany do rejestru zabytków. Władze miasta rozpoczęły starania o utworzenie parku kulturowego od śluzy Brdyujście do śluzy Nakło-Zachód oraz o wpisanie Kanału na listę UNESCO jako testament unikalnej XVIII-wiecznej myśli technicznej. W marcu 2005 roku powołano Stowarzyszenie „Kanał Bydgoski”, a w 2006 roku fundację o tej samej nazwie. 19 kwietnia 2006 roku na statku „Władysław Łokietek” podpisano memorandum dotyczące utworzenia parku kulturowego na obszarze Bydgoskiego Węzła Wodnego.

W 2006 roku zaprezentowano Program Rewitalizacji Bydgoskiego Węzła Wodnego, który wygrał konkurs Ministerstwa Budownictwa na znakomite osiągnięcia twórcze. Celem programu jest przywrócenie Bydgoszczy camo istotnej roli na szlaku wodnym Berlin-Królewiec. W tej pracy urbaniści szczegółowo zbadali pięć typów krajobrazów nadrzecznych oraz przeprowadzili analizę stanu istniejącej infrastruktury i zasobów środowiskowych.

Typy krajobrazów nadrzecznych według „Programu Rewitalizacji Bydgoskiego Węzła Wodnego” są przedstawione w poniższej tabeli:

Numer	Nazwa obszaru	Lokalizacja	Długość [km]	Mosty i kładki	Stopnie wodne	Uwagi
1	Zielona Dolina Brdy	Smukała, Opławiec, Piaski, Czyżkówko, Jachcice	13,0	4	1	naturalny krajobraz, rzeka spławna, nieuregulowana, płynąca w głębokiej dolinie otoczonej lasami, woda II klasy czystości
2	Brda Śródmiejska	Okole, Śródmieście, Stare Miasto, Babia Wieś, Skrzetusko	5,2	13	1	kulturowy krajobraz z charakterystycznymi budynkami – „symbolami” Bydgoszczy oraz miejską zabudową tworzącą front wodny, rzeka skanalizowana, woda II klasy czystości
3	Brda Gospodarczo-Sportowa	Bartodzieje, Kapuściska, Bydgoszcz Wschód, Zimne Wody, Siernieczek, Brdyujście	9,3	6	1	krajobraz z obiektami gospodarczymi (porty, przedsiębiorstwa, nabrzeża, magazyny) i sportowymi (tor regatowy), rzeka skanalizowana, wykorzystywana do żeglugi towarowej (transport kruszywa), woda III klasy czystości
4	Kanał Bydgoski	Okole, Wilczak, Jary, Flisy, Miedzyń, Prądy, Osowa Góra	6,5	10	7	zabytek sztuki inżynieryjnej z śluzami oraz otaczającą zielenią parkową
5	Dolina Wisły	Łęgnowo, Brdyujście, Fordon	14,0	1	_	krajobraz szerokiego koryta rzeki otoczonego zielenią nadbrzeżną, poniżej Fordonu pomorski przełom Wisły, rzeka uregulowana przez ostrogi i opaski

Projekt rewitalizacji obejmuje następujące inwestycje:

• przekształcenie Wyspy Młyńskiej w prestiżowy obszar Bydgoskiego Węzła Wodnego,
• budowa siedmiu marin zapewniających cumowanie jednostek pływających; port planowany na Kanale Bydgoskim i pięć nad Brdą („Brda Centrum” przy WSG, „Staromiejska” na Wyspie Młyńskiej, „Kartodrom” obok toru kartingowego, przystań „Żegluga” w pobliżu Żeglugi Bydgoskiej) oraz przystań „Brdyujście” na torze regatowym,
• budowa bulwarów, ścieżek spacerowych oraz rowerowych wzdłuż Brdy, Wisły i Kanału Bydgoskiego, szczególnie ważne bulwary zaplanowano w śródmieściu oraz nad Wisłą w Fordonie,
• rachunek miejsc do cumowania dla barek mieszkalnych oraz hotelowych,
• organizacja mobilnego muzeum żeglugi śródlądowej, eksponującego historię budownictwa hydrotechnicznego,
• modernizacja toru regatowego by zapewnić warunki do międzynarodowych regat wioślarskich,
• budowa tramwaju wodnego z połączeniami do infrastruktury miejskiej,
• rewitalizacja Central Parku nad Kanałem Bydgoskim,
• remont wszystkich budowli hydrotechnicznych Bydgoskiego Węzła Wodnego (z wyjątkiem betonowych skarp),
• usunięcie wszelkich miejskich źródeł zanieczyszczeń i odmulanie dróg wodnych,
• budowa centrum edukacyjno-rekreacyjnego „Ogniwo” w miejscu połączenia Brdy z Kanałem Bydgoskim, z przystanią dla jachtów oraz kajaków,
• program „Bydgoski Kazimierz” mający na celu revitalizację starego Fordonu nad Wisłą,
• budowa nowych mostów i kładek przez rzeki.

W początkowym zestawieniu kluczowych projektów Bydgoskiego Obszaru Funkcjonalnego na lata 2015-2020 uwzględniono również następujące przedsięwzięcia związane z Bydgoskim Węzłem Wodnym:

• utworzenie turystycznego szlaku wodnego na Brdzie, na odcinku Bydgoszcz-Zalew Koronowski – szacowany koszt 8,5 mln zł,
• rewitalizacja bulwarów i nabrzeży Brdy na wschód od mostu Pomorskiego – 45 mln zł,
• odnowienie Starego Fordonu oraz nabrzeży Wisły – 50 mln zł,
• modernizacja toru regatowego w Brdyujściu – 68 mln zł,
• uruchomienie tramwaju wodnego na trasie Bydgoszcz-Solec Kujawski-Toruń,
• budowa pomostu cumowniczego dla kajaków i jachtów na Kanale Górnonoteckim w Lisim Ogonie,
• ścieżka rowerowa wzdłuż Kanału Bydgoskiego i Noteci – (Bydgoszcz, Sicienko, Nakło).

Imprezy sportowe i turystyczne związane z Bydgoskim Węzłem Wodnym

Bydgoski Węzeł Wodny staje się coraz bardziej rozpoznawalnym symbolem Bydgoszczy, a jego rozwój jako atrakcja turystyczna jest wspierany przez różnorodne inicjatywy promocyjne, w tym organizację masowych imprez oraz festiwali. Wśród najbardziej popularnych wydarzeń wyróżniają się:

• Bydgoski Festiwal Wodny Ster na Bydgoszcz (czerwiec) – festyn, który zadebiutował w 2008 roku, promujący turystykę wodną. Przez dwa dni odbywają się koncerty, wydarzenia masowe, parada jednostek pływających oraz wyścigi łodzi zbudowanych z plastikowych butelek, a także słynna Bydgoska Kajakowa Masa Wodna,
• Wielka Wioślarska o Puchar Brdy (wrzesień) – to regaty na Brdzie, które odbywają się od 1992 roku, gromadząc zarówno polskie, jak i zagraniczne osady. Trasa regat ma długość ok. 12 km, prowadząc od Brdyujścia do Rybiego Rynku w centrum miasta. Od 2005 roku w regatach uczestniczą również osady z angielskich uniwersytetów takich jak Oxford i Cambridge,
• Regaty żeglarskie Bydgoszcz-Toruń (maj) – od 1938 roku organizowane są wyścigi jachtów na Wiśle, które kończą się uroczystym zakończeniem regat przy Rybim Rynku w Bydgoszczy,
• Bydgoski Jarmark Wodny (czerwiec) – pierwsza edycja tego wydarzenia miała miejsce w dniach 17-19 czerwca 2005 roku,
• Woda Bydgoska (sierpień, www) – to tradycyjne zawody pływackie na Brdzie w centrum Bydgoszczy, które odbywają się na dystansach 650, 1600 oraz 2800 m, gromadząc około 500 zawodników.

Od 2016 roku w Bydgoszczy działa również Bydgoski Rower Wodny, co stanowi doskonałą okazję do aktywności na torze regatowym w Brdyujściu. Dodatkowo, w centrum miasta można korzystać z możliwości pływania po Brdzie na łodziach, kajakach i motorówkach, które można wypożyczyć w przystani Bydgoszcz.

Logo Bydgoskiego Węzła Wodnego

28 października 2009 roku Rada Miasta Bydgoszczy dokonała uchwalenia znaku promocyjnego Bydgoskiego Węzła Wodnego. Logotyp ten odzwierciedla bogatą tradycję historyczną miasta, a jego kształt przywodzi na myśl sylwetkę rzeki Brdy oraz Młynówki, która otacza Wyspę Młyńską. Przedsiębiorstwa, organizacje społeczne, instytucje oraz osoby prywatne, które funkcjonują na terenie Bydgoskiego Węzła Wodnego, mogą starać się o prawo do używania tego znaku.

---

Oceń: Bydgoski Węzeł Wodny

---