Śluza Brdyujście

---

Lokalizacja

Śluza usytuowana jest w północnej strefie toru regatowego w Bydgoszczy, dokładnie na końcu ulicy Łowickiej. Jej lokalizacja to odległość 1,03 km od początku drogi wodnej Wisła-Odra. Co więcej, śluza ta stanowi najdalej na północ wysunięty element stopnia wodnego Czersko Polskie.

Historia

Śluza Brdyujście, której historia sięga 1879 roku, jest niezwykle istotnym elementem systemu żeglugi w Bydgoszczy. Powstała w ramach projektu kanalizacji rzeki Brdy, a budowę zleciło prywatne towarzystwo akcyjne Bromberger-Hafen-Actien-Geselschaft. Uroczyste otwarcie miało miejsce 30 kwietnia 1879 roku, co także oznaczało początek regularnej żeglugi na tym odcinku.

Postęp techniczny przyczynił się do wprowadzenia elektrycznej obsługi urządzeń śluzowych już w roku 1903. Szczególną uwagę zwraca fakt, że na wrotach dolnych umieszczono most obrotowy, który miał na celu ochronę przed kolizjami z parowcami charakteryzującymi się wysokimi kominami.

Wraz z budową śluzy wzniesiono również dom dla śluzowego. Wykonany z czerwonej cegły, z elementami czarnej licówki i bogato zdobiony detalami architektonicznymi, stanowił integralną część obiektu.

Po długim okresie użytkowania, śluza została wyłączona z eksploatacji w 2002 roku w związku z budową nowej śluzy Czersko Polskie. Proces ten związany był z założeniem szandorów w głowie górnej, co miało na celu poprawienie warunków żeglugi. W 2014 roku jednak zadecydowano o przeprowadzeniu kapitalnego remontu śluzy, którego koszt oszacowano na 6 milionów złotych.

Po zakończonym remoncie, który zrealizowano jesienią 2015 roku, całkowity koszt wyniósł 7,1 miliona złotych. Prace obejmowały uszczelnienie budynku, wymurowanie ścian na nowo, modernizację wszystkich elementów technicznych oraz przywrócenie pierwotnego wyglądu obiektu. Śluza została uznana za zabytek hydrotechniki, a jej funkcjonalność umożliwia dziś wykorzystanie jej jako śluzy rezerwowej oraz dla ruchu turystycznego.

Niestety w 2017 roku dokonano nielegalnej rozbiórki budynku dawnej restauracji, znajdującego się w pobliżu śluzy, która była wpisana do gminnej ewidencji zabytków.

Charakterystyka

Śluza Brdyujście to wyjątkowa konstrukcja, którą wyróżnia pojedyncza komora o rzadko spotykanej podwójnej szerokości, osiągającej 18 m. Jest to jedyna tego typu śluza w Polsce. Zbudowana jest z muru ceglanego, a jej dno jest brukowane. Progi wykonano z betonu, natomiast ściany pokryto cegłą klinkierową. Części otwierające śluzę, zarówno górne, jak i dolne, to stalowe wrota, które są wspornymi, dwuskrzydłowymi elementami asymetrycznymi, co związane jest z szerokością komory (dolne wrota umieszczone są przy lewej ścianie, a górne przy prawej).

Śluza umożliwia obniżenie poziomu wody w komorze aż o 2,3 m. Ponadto, nad wrotami dolnymi zbudowano obrotowy przejazd dla pojazdów i pieszych. Warto zaznaczyć, że przejazd ten był nieczynny w czasie, gdy śluza była zamknięta, co miało miejsce od 2002 do 2015 roku. Na szczęście przeprowadzony remont przywrócił mu pełną funkcjonalność.

W 2014 roku za zarządzanie śluzą Brdyujście odpowiadał Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku, a dokładniej Zarząd Zlewni Wisły Kujawskiej w Toruniu. Nadzór Wodny w Bydgoszczy, który ma siedzibę na terenie stopnia Czersko Polskie, sprawuje pieczę nad obiektami zlokalizowanymi w tym rejonie.

Obecnie śluza znajduje się w dobrym stanie technicznym, a jej uruchomienie mogłoby przynieść znaczne oszczędności wody, zwłaszcza w przypadku obsługi jednostek turystycznych, ponieważ komora śluzy jest dużo mniejsza niż w obiekcie sąsiednim, jakim jest śluza Czersko Polskie. Mimo to, PGW „Wody Polskie” nie wykazuje chęci do jej uruchomienia.

---

Oceń: Śluza Brdyujście

---