Wyspa Młyńska w Bydgoszczy


Wyspa Młyńska to unikatowa wyspa rzeczna zlokalizowana w sercu staromiejskim Bydgoszczy, zajmująca powierzchnię około 6,5 hektara. To miejsce nie tylko zachwyca swoją historyczną wartością, ale także pełni funkcje kulturalne i rekreacyjne, co czyni ją istotnym punktem na mapie tego miasta.

Wokół wyspy rozciągają się malownicze bulwary oraz nowoczesne urządzenia hydrotechniczne, które podkreślają jej atrakcyjność. W 2012 roku Wyspa Młyńska zasłużyła na miano „Najlepszego Produktu Turystycznego”, co zostało docenione przez Polską Organizację Turystyczną. Taki zaszczytny tytuł świadczy o jej wyjątkowym znaczeniu w kontekście turystyki i kultury regionu.

Położenie

Wyspa Młyńska jest interesującym miejscem, usytuowanym pomiędzy głównym korytem rzeki Brdy a jej odnoga, Młynówką, na zachodzie od centrum miasta. Na wyspie znajduje się wyłącznie jeden trakt: ulica Mennica, której historia sięga czasów mennicy bydgoskiej, czynnej od 1594 do 1688 roku, która została zniszczona w XIX wieku.

Ulica Mennica łączy się ze Starym Rynkiem w sposób umożliwiający łatwe przemieszczanie się i odkrywanie walorów tego obszaru. Dodatkowo, ul. Mennica przedłuża się do ulicy Focha, natomiast jej kontynuacją jest ul. Tamka, która biegnie po grobli łączącej Wyspę Młyńską z Śluzą Miejską.

Charakterystyka

Wyspa Młyńska to wyjątkowy fragment Bydgoszczy, który zachwyca swoim pięknem dzięki malowniczym nabrzeżom, szumiącym jazom, kaskadom Międzywodzia i bujnej zieleni. Leżąca w obszarze staromiejskim, stanowi doskonały przykład harmonii miasta z rzekami oraz kanałami, będąc jednocześnie symbolem Bydgoskiego Węzła Wodnego. Miejsce to pełni funkcję rekreacyjną i kulturalną, co jest widoczne dzięki obecności muzeów oraz bliskości Opery Nova.

Wyspa jest przecinana przez dwa ważne kanały:

  • kanał Międzywodzie, historyczna droga wodna, która została odtworzona w 2007 roku,
  • kanał Zbożowy, który znajduje się od zachodniej strony młynów Rothera.

Rzeka Młynówka okalająca Wyspę łączy się z Brdą przez dwa jazy: Farny oraz Ulgowy, a również poprzez przepławkę dla ryb, z nową przepławką, która powstała w 2020 roku w pobliżu jazu farnego.

Od 2006 roku, Wyspa Młyńska ma połączenie z otaczającym terenem dzięki trzem mostkom dla pieszych oraz jednemu mostowi drogowemu:

W centralnej części wyspy znaleźć można obszar rekreacyjny, amfiteatr skierowany na rzekę Brdę, który zaplanowano do wyburzenia jesienią 2020 roku oraz plac zabaw dla najmłodszych. W okolicy nieopodal znajduje się plaża miejska o powierzchni 700 m², wyłożona piaskiem z Międzyzdrojów. Wschodnia część Międzywodzia oddziela tzw. wyspę menniczą, gdzie znajdują się obiekty związane z Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego.

Biały Spichrz, w którym znajduje się gotycka piwnica z XV wieku, służy jako miejsce przechowujące zbiory archeologiczne, a kamienica z przełomu XVIII i XIX wieku mieści Europejskie Centrum Pieniądza prezentujące historię mennicy bydgoskiej i pieniądza na kontynencie europejskim. W Czerwonym Spichrzu z kolei zlokalizowana jest Galeria Sztuki Nowoczesnej, a dawny dom młynarza pełni rolę centrum recepcyjno-informacyjnego zespołu muzealnego. W sercu Wyspy mieści się Dom Leona Wyczółkowskiego, w którym można podziwiać prace tego artysty.

Północno-zachodni fragment Wyspy Młyńskiej oddziela grobla, która dzieli Młynówkę od Brdy, służąca jako nabrzeże dla jachtów. Jest to część największej w Bydgoszczy mariny, wyposażonej w przystań oraz hotel, umiejscowionych naprzeciwko młynów Rothera.

Bezpośrednie połączenie z Operą Nova stanowi atrakcję, do której przylega taras widokowy opery oraz amfiteatr, wykorzystujący przestrzeń do organizacji plenerowych przedstawień. Oryginalnym elementem Wyspy jest kanał Międzywodzie, który tworzy malownicze kaskady, a dookoła niego znajdują się nabrzeża oraz mostki. Na terenie wyspy możemy również zobaczyć postument z globem ziemskim, który upamiętnia 18. południk, przebiegający przez sąsiedni Stary Rynek.

Na wyspie znajdują się także różne obiekty gastronomiczne, takie jak Karczma Młyńska z piękną werandą nad Młynówką, a w kamienicach Wenecji Bydgoskiej zlokalizowane są kawiarnie oraz winiarnie, a także bydgoska warzelnia piwa. Co roku w czerwcu odbywa się Bydgoski Festiwal Wodny Ster na Bydgoszcz, który skupia się na promocji Bydgoskiego Węzła Wodnego oraz turystyki na rzekach.

W maju 2018 roku w pobliżu placu zabaw została uruchomiona pierwsza w Bydgoszczy ławeczka przeznaczona dla matek karmiących piersią, co symbolizuje troskę miasta o potrzeby mieszkańców.

Historia

Wyspa Młyńska w Bydgoszczy to przestrzeń o bogatej przeszłości, która z czasem ulegała licznym przeobrażeniom. Wszystko zaczęło się od podziału wyspy na trzy wyraźne części. Pierwsza z nich, północna, zniknęła po budowie w latach 1772–1774 Kanału Bydgoskiego, podczas gdy wschodnia, zwana mennicianą, była miejscem kluczowej działalności menniczej od 1594 roku. Monety wybijane w Bydgoszczy zyskały znaczną renomę w Europie, a w 1621 roku powstały tu jedne z najokazalszych monet w historii numizmatyki. Między wschodnią a zachodnią częścią wyspy istniało Międzywodzie, które w latach 60. XX wieku zostało zasypane, ale na nowo urządzono je w 2007 roku w formie kaskadowej.

Okres staropolski

W ciągu wieków wyspa pełniła funkcję królewszczyzny, co przyczyniło się do użycia nazwy Wyspa Królewska. Inna, znana z XIX wieku nazwa – Okole, przeniesiona została na pobliską dzielnicę, sytuując się na Wyspie Kanałowej. Dzisiaj znana jako Wyspa Młyńska, nazwa ta powstała z uwagi na liczne młyny, które powstawały na tym obszarze od XIV wieku, a ich liczba znacznie wzrosła w wieku XIX.

Rozwój wyspy rozpoczął się w średniowieczu, kiedy zagospodarowano jej wschodnią część. Aby efektywnie wykorzystać rzekę Brdę do działań gospodarczych oraz obronnych, przekształcono końcem XIV wieku układ wodny rozciągający się na zachód od miasta lokacyjnego. Powstał wtedy jaz farny, śluza i pogłębiony kanał, który obecnie stanowi kluczowy nurt rzeki Brdy. Po przeciwnej stronie kościoła farnego w okolicach 1400 roku stanął młyn kościelny oraz łaźnia miejska. Z kolei w miejscu, gdzie Międzywodzie stykało się z Młynówką, umiejscowiono młyny królewskie należące do starosty, które korzystały z nurtu Młynówki.

W roku 1541 znajdowały się tu duże młyny starościńskie napędzane pięcioma kołami oraz młyn tartaczny. Oprócz młynów zbożowych zbudowano także młyny słodowe oraz folusze do gładzenia sukna i skór, a Wyspa Zachodnia, mniej zabudowana, była miejscem, w którym mieszczanie zakładali swoje ogrody. Wyspa Wschodnia w 1594 roku zyskała ogrodzenie i mennicę, która początkowo miała charakter prywatny, później przekształciła się w mennica królewską.

Okres pruski 1772–1920

Najważniejsze zmiany dla wyspy miały miejsce w związku z budową Kanału Bydgoskiego. W 1774 roku nieopodal mennicy powstał największy młyn wodny zwany Herkulesem (od 1828 roku zmienił nazwę na Henryk). W obecnym budynku mennicy zlokalizowanej przy ul. Mennica 4 powstała garbarnia, obok której zorganizowano gorzelnię z 1760 roku oraz Biały Spichlerz wzniesiony na gotyckich fundamentach.

Na przestrzeni lat powstały też nowe obiekty mieszkalne, takie jak Dom Młynarza przy ul. Mennica 8 oraz budynek administracji młynów. Aby połączyć nowe magazyny wybudowane w 1789 roku z przestrzenią przerobu zbóż na wyspie, zrealizowano Most Magazynowy nad Brdą. Prusacy, działając w latach 1815–1825, usypali groblę, tworząc tym samym połączenie wyspy z ul. Focha. Zbudowali również zestaw młynów i spichrzów, a także budynki mieszkalne na fundamencie byłej mennicy.

W północnej części wyspy powstały młyny Rudolf i Wilhelm, które docelowo przekształcono na kaszarnię. Most Młyński, który zbudowano w 1816 roku, stanowił kontynuację ulicy Ku Młynom.

Obiekty na wyspie z 1825 roku znalazły się w posiadaniu konsorcjum, co wniosło pod nowego zarządcę braci Schickler z Berlina, którzy wcześniej posiadali rafinerię cukru urządzoną na terenie dawnego zamku. Spółka Bydgoskie Młyny „Herkules” została założona przez Schicklerów w 1826 roku, co przyczyniło się do produkcji na lokalny rynek, a także na zagranicę, obejmując Niemcy, Wielką Brytanię, a nawet Brazylię. Znajdowały się tam nie tylko młyny, lecz także tartak, który był napędzany kołami wodnymi.

W 1842 roku przedsiębiorstwo to przejęło państwo pruskie. W kolejnych latach uruchomiono pierwszą w mieście maszynę parową, co zmodernizowało przemysł młynarski. Od 1848 roku nastąpiły znaczne zmiany, w tym rozbiórka starych młynów, co doprowadziło do powstania nowego kompleksu młyńskiego, znanego dziś jako młyny Rothera, które były największymi w Bydgoszczy. W 1859 roku na miejscu rozebranego młyna wodnego Henryk powstał młyn parowy Camphausa, dziś znany jako Czerwony Spichlerz.

Na przełomie XIX i XX wieku dokonano całkowitym przekształceniem form napędu obiektów przemysłowych z wodnego na parowy i elektryczny. Warto także wspomnieć o okresie od około 1870 do 1914 roku, kiedy ze względu na powstanie budynków bydgoskiej Wenecji, stało się to jednym z głównych punktów turystycznych, inspirującym artystów.

Okres międzywojenny 1920–1939

Po I wojnie światowej zmiany w zagospodarowaniu wyspy były stosunkowo niewielkie. W 1924 roku powstały garaże, które dzisiaj już nie istnieją. Wymiana obiektów dotknęła również młyn Rudolf, który został rozebrany, a na jego miejscu zbudowano turbinownię kaszarni. W 1936 roku utworzono przystań Wojskowego Klubu Sportowego, która później została zrekonstruowana w nowej formie w 2011 roku.

W 1934 roku zlikwidowano Most Magazynowy, wiążąc się z rozbudową nadbrzeża Brdy, łącząc ylwi i młyny na wyspie.

Okres powojenny

Po II wojnie światowej cały obiekt młyński na wyspie znalazł się w rękach Państwowego Przedsiębiorstwa Zbożowo-Młynarskiego, a przystań WKS „Zawisza” została rozbudowana. Zorganizowano posterunek wodny policji oraz portiernię w Białym Spichrzu. W 1964 roku w nowej formie przebudowano Most Młyński, a pod koniec lat 60. XX wieku zasypano dwa kanały – Międzywodzie oraz częściowo Kanał zbożowy, co przyczyniło się do scalenia wyspy.

W 1978 roku ustanowiono pomnik w postaci samolotu MiG-15, który gościł na wyspie przez kilka miesięcy. W latach 80. natomiast zainstalowano działo artyleryjskie. Pierwsze koncepcje rewitalizacji wyspy i przekształcenia obiektów na użytek muzealny sięgają lat 70. XX wieku, a część z nich oddano Muzeum Okręgowemu.

W latach 90. XX wieku młyny przeszły w ręce prywatnych inwestorów, a pozostałe nieruchomości wróciły do Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego. Rewitalizację rozpoczęto dopiero po 2004 roku, gdy pozyskano fundusze z Unii Europejskiej. Prace trwały w latach 2006–2010, a latem 2011 i 2012 oddano do użytku nową przystań wodną (marinę). Przebudowa młynów Rothera na hotel nadal trwa, mimo że w 2013 roku obiekt przeszedł w ręce miasta.

W 2015 roku dokonano wyburzenia budynku, który przez dekady był siedzibą komisariatu. Nowa restauracja miała być zbudowana w formie elipsy, jednak w 2018 roku projekt wstrzymano z powodu bankructwa inwestora. W latach 2016–2023 prowadzone są prace rewitalizacyjne Młynów Rothera, które są przekształcane na cele ekspozycyjne. W 2020 roku przeprowadzono modernizację amfiteatru oraz projekt zagospodarowania przestrzeni miejskiej z tarasami i fontannami. W 2022 roku budżet miasta przewidywał dodatkowe środki na iluminację budynków oraz modernizację oświetlenia.

Zabytki

Wyspa Młyńska, z bogatą historią i wyjątkowym charakterem, została w pełni wpisana do rejestru zabytków w 1995 roku, nosząc numer A/438/1. Do rejestru uznano też zespół budynków pod numerem A/328/1-9, co miało miejsce w 1992 roku. Warto podkreślić, że jej wartość zabytkowa leży w niepowtarzalnym układzie przestrzennym oraz starodrzewach, a także w monumentalnym zespole młyna i magazynów zbożowych, które są otoczone zielenią.

Na terenie wyspy znajduje się wiele budynków, z największą ich ilością zlokalizowaną na dawniej istniejącej wyspie menniczej. Pozostałości po XVII-wiecznej mennicy można zobaczyć w formie fundamentów oraz zachowanych sklepien piwnic.

Stare spichlerze

Dla dalszego zgłębienia tematu zapraszam do przeczytania osobnego artykułu na temat Spichrzy w Bydgoszczy.

Lp.Nazwa obiektuAdresOkres budowyUwagiFotografia
1.Biały SpichlerzMennica 1/21789–1799Wybudowany na fundamentach spichlerza z XV wieku nad Brdą z przeznaczeniem na magazyn zbożowy. Zawiera gotyckie piwnice z około 1480 roku. Od 1979 roku jest użytkowany przez Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego (w 1997 roku przekazany muzeum na własność), obecnie znajduje się tu Dział Archeologii._
2.Karczma MłyńskaMennica 11835Obiekt początkowo magazynowy (spichlerz), później przekształcony na wozownię. Obecnie mieści restaurację z werandą nad Młynówką._
3.Czerwony SpichlerzMennica 81861Zbudowany na miejscu młyna starościńskiego z XV wieku, następnie wark mennicy oraz XVIII-wiecznych młynów. W obecnej postaci wzniesiony jako Młyn Camphausena. Od 1979 roku użytkowany przez Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego (organizowane są sezonowe wystawy sztuki współczesnej), w 1997 roku przekazany muzeum na własność. Od 2008 roku mieści Galerię Sztuki Nowoczesnej._

Budynki

NrObiektAdresLata budowyUwagiZdjęcie
1.Europejskie Centrum PieniądzaMennica 4XVII wiek, 1786, 2008Budowla z XVII wieku, przebudowana w 1786 roku oraz na przełomie XIX i XX wieku na mieszkania dla urzędników młyna. Od 2008 roku pełni funkcję Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego jako Europejskie Centrum Pieniądza._
2.Centrum Pracy i PrzedsiębiorczościMennica 61775–1800Dom zbudowany dla administracji młynów, zmieniony na początku XX wieku. Od 18 lutego 2008 roku użytkowany przez bydgoskie Centrum Pracy i Przedsiębiorczości. W 2017 roku przekazany Muzeum Okręgowemu im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy._
3.Dom WyczółkowskiegoMennica 71899Wzniesiony jako budynek mieszkalny dla urzędników młyna. Od 1975 roku jest użytkowany przez Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy (Dział Numizmatyki, Dział Grafiki, Dział Inwentaryzacji, Pracownia Konserwacji, Pracownia Fotograficzna i Plastyczna). W 1994 roku przekazany muzeum na własność. Od 2009 roku urządza się w nim Dom Leona Wyczółkowskiego z stylizowanymi wnętrzami z epoki._
4.Dom MłynarzaMennica 81774Dom zbudowany jako mieszkanie dla pracowników młyna. Od 1979 roku użytkowany przez Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy (Dział Etnografii i Dział Oświatowy, a od 1992 roku Dział Archeologii). W 1997 roku przekazany muzeum na własność. Od 2008 roku mieści Centrum Informacji Muzealnej (budynek ten został rozebrany i odtworzony w pierwotnej formie)._
5.Przystań Bydgoszcz_2012Kompleks, który zawiera hotel z 22 miejscami, salę gastronomiczną, biurowo-administracyjną oraz sportową z salą treningową, magazynem dla 16 łodzi wiosłowych, 5 motorowych oraz 80 kajaków, warsztatem naprawczym, szatniami, sauną i gabinetem masażu, a także salą dydaktyczną. Nabrzeże Brdy od mostów Solidarności do jazu ulgowego posiada pomost spacerowy oraz cumowniczy dla 12 jachtów._

Wszystkie te budynki zostały zrewitalizowane pomiędzy 2007 a 2009 rokiem, przy wsparciu z funduszy Unii Europejskiej.

Dawne młyny i obiekty poprzemysłowe

NrObiektAdresLata budowyUwagiZdjęcie
1.Młyny RotheraMennica 101849–1851Państwowy młyn parowy oraz spichlerz mączny, od 1921 roku zarządzany przez skarb państwa polskiego. W latach 1928–1995 był obiektem produkcyjnym Państwowego Przedsiębiorstwa Zbożowo-Młynarskiego._
2.Stara kaszarnia i turbinowniaMennica 1/31898, 1923Kaszarnia zbudowana na fundamentach pierwszego młyna królewskiego z końca XIV wieku. Turbinownia stworzona dla potrzeb elektrowni wodnej wykorzystującej spadek rzeki Młynówki._
3.Stara farbiarniaŚwiętej Trójcy – nad Młynówką1883Chemiczna pralnia i farbiarnia Wilhelma Koppa, używana do lat 90. XX wieku, planowana do przebudowy na lofty mieszkalne lub hotel._
4.Stara rafineriaCzartoryskiego 4 – nad Młynówkąkoniec XIX wiekuTartak, łaźnia oraz rafineria spirytusu C. A. Franke, założona w 1827 roku, upaństwowiona po II wojnie światowej._

Zabytki hydrotechniczne

NumerNazwa obiektuLokalizacjaRok budowyNotatkiFotografia
1.Śluza MiejskaMarcinkowskiego1774, 1912Obiekt wodny na Brdzie z towarzyszącymi budynkami maszynowni, sterowni oraz domem dla śluzowego._
2.Jaz FarnyMennica 1/3XV wiek, 1899Obiekt regulujący przepływ wody z Młynówki do Brdy, przy różnicy poziomów 3,36 m, używany dawniej do zawodów w kajakarstwie górskim._
3.Jaz UlgowyTamka1920Jaz służący do przepuszczania wody z Młynówki do Brdy, stosowany w przypadku zwiększonego przepływu._

Wenecja Bydgoska

Warto również wspomnieć o Wenecji Bydgoskiej, malowniczym zespole kamienic usytuowanych wzdłuż rzeki Młynówki, który stanowi jedną z najważniejszych atrakcji wyspy. Od strony, gdzie stoją kamienice, w 2001 roku przywrócono kamienny bulwar, a z drugiej strony ulokowano alejkę spacerową. Budynki Wenecji wzniesiono w drugiej połowie XIX wieku. Część z nich znajduje się w złym stanie, inne zostały odremontowane i dziś mieszczą biura, kawiarnie, kluby oraz bydgoską warzelnię piwa.

Mosty i kładki

NrObiektDługość
[m]
RodzajUwagiZdjęcie
1Most Jana Kiepury30,4dla pieszychnastępca mostu Magazynowego (1789–1934), łączy północne nabrzeże Brdy (bulwar im. Gabriela Narutowicza) z amfiteatrem Opery Nova oraz Wyspą Młyńską_
2Most Młyński16,9drogowy, dla pieszychłączący Stary Rynek z Wyspą Młyńską w ciągu ulicy Ku Młynom, nad Młynówką_
3Kładka Wenecji Bydgoskiej15,5dla pieszychnad Młynówką – łączy Wyspę Młyńską z nabrzeżem Wenecji Bydgoskiej, umożliwiając przejście na ul. Długą_
4Kładka Krzysztofa Klenczona26,0dla pieszychnad Młynówką – łączy Wyspę Młyńską z nabrzeżem Wenecji Bydgoskiej, z którego można przejść na ul. Świętej Trójcy_
5Most nad przepławką3,3drogowy, dla pieszychmost nad przepławką dla ryb, w sąsiedztwie Przystani Bydgoszcz_
6Most nad jazem Ulgowym9,5drogowy, dla pieszychmost w ciągu ulicy Tamka na grobli oddzielającej Brdę od Młynówki_
7Most Pilarski_drogowy, dla pieszychna kanale Międzywodzie, w pobliżu Czerwonego Spichrza, łączy Wyspę Menniczą z zachodnią Wyspą_
8Most na Międzywodziu_dla pieszychmost dla pieszych istniejący w XIX wieku na środkowym odcinku Międzywodzia przy Wyspie Menniczej, odbudowany jako kilka przejść nad Międzywodziem_
9Mosty Młyńskie im. Solidarności48,0drogowe, tramwajowy, dla pieszychtrzy mosty nad Młynówką, w tym dwa drogowe i tramwajowy, powyżej Starego Miasta w Bydgoszczy, w ciągu ulicy marszałka Focha_
10Mosty Portowe im. Solidarności70,7drogowe, tramwajowe, dla pieszychtrzy mosty nad Brdą, w tym dwa drogowe i tramwajowy, powyżej Starego Miasta w Bydgoszczy, w ciągu ulicy marszałka Focha_

Pomniki

Obszar Wyspy Młyńskiej ma swoje unikalne znaczenie geograficzne, ponieważ przez wiele lat uważano, że przebiega przez niego 18. południk. Fakt ten został utrwalony w świadomości mieszkańców dzięki niewielkiemu pomnikowi, który znajduje się tuż przed Białym Spichrzem. Pomnik ten stanowi interesujący punkt dla turystów oraz mieszkańców Bydgoszczy, którzy pragną poznać bogatą historię i kulturę regionu.

Zieleń

Wyspa Młyńska stanowi niezwykłą oazę zieleni w sercu Bydgoszczy, przyciągając mieszkańców i turystów swoją naturalną urodą. W średniowieczu teren ten był obszarem zalewowym, które wyróżniało się bogatą roślinnością łęgową. Z biegiem lat dokonywano uszlachetniania miejscowej flory, dodając do niej drzewostan, który był starannie aranżowany wzdłuż wytyczonych alejek.

W 1867 roku grobla, która łączyła ul. Focha z młynami Rothera, została obsadzona po zachodniej stronie imponującym szpalerem klonów, lip oraz wierzb. To dodawało niezwykłego uroku temu historycznemu miejscu.

Już w 1890 roku na grobli urządzono aleję spacerową, która była osadzona szpalerem 16 kasztanowców oraz 17 lip, a wiele z tych drzew przetrwało do dnia dzisiejszego, zachowując świadectwo wspaniałego dziedzictwa przyrodniczego.

Dodatkowo, druga aleja kasztanowa przetrwała na wschodnim skraju wyspy, rozciągając się od Białego Spichrza do mostku na Młynówce. Ta trzy metry szeroka aleja ma swoje korzenie w połowie XIX wieku, a do dzisiejszych czasów zachowało się 16 dorodnych kasztanowców białych.

Punkty widokowe

W 2022 roku na dachu budynku Młynów Rothera otwarto punkt widokowy, z którego rozpościera się szeroki widok na wiele pięknych zakątków miasta. Ten punkt to idealne miejsce dla miłośników panoram, oferujące unikalną perspektywę na otaczającą architekturę oraz naturalne piękno okolicy.

Na Wyspie Młyńskiej znajdują się liczne nabrzeża oraz bulwary, które również stanowią dogodną lokalizację do podziwiania krajobrazów. Szczególnie polecamy północne nabrzeże, z którego można dostrzec sylwetkę Opery Nova, oddającą swoje odbicie w wodach rzeki Brdy. To widok, który zachwyca szczególnie w późnych godzinach wieczornych oraz w nocy, kiedy budowla jest pięknie oświetlona.

Innym interesującym punktem widokowym z Wyspy Młyńskiej jest grobla oraz most prowadzący na jaz ulgiowy. Z tego miejsca doskonale widać nie tylko operę, ale także ponad czasową katedrę, malowniczy Biały Spichlerz oraz luksusową kładkę nad rzeką. Każda z tych lokalizacji oferuje niezapomniane wrażenia wizualne, które warto uwiecznić na zdjęciach.

Plan filmowy

Wyspa Młyńska odgrywała istotną rolę jako plener filmowy w wielu produkcjach telewizyjnych i kinowych. Dramaturgia tego miejsca znalazła ucieleśnienie m.in. w 16. odcinku legendarnego serialu „Czterej pancerni i pies” z 1970 roku. W tejże produkcji Tomasz Czereśniak, w którego postać wcielił się Wiesław Gołas, przepływał przez malownicze wody Młynówki.

Nie można również zapomnieć o filmie „Magiczne drzewo” z 2008 roku w reżyserii Andrzeja Maleszki, w którym jedna z kamienic na Wenecji Bydgoskiej posłużyła jako mieszkanie głównych bohaterów. Ten film wyróżnia się zastosowaniem licznych efektów specjalnych, które zostały osadzone w wielu urokliwych sceneriach, w tym także na Wyspie Młyńskiej oraz w Starym Mieście w Bydgoszczy.

Rewitalizacja

W latach 2005-2012, Wyspa Młyńska była miejscem intensywnej rewitalizacji, której celem było uwydatnienie jej wartości kulturowych i rekreacyjnych oraz podniesienie atrakcyjności turystycznej tego regionu. Koszt realizacji czterech kluczowych projektów związanych z wyspą wyniósł blisko 100 milionów złotych.

Pierwszym z projektów była rewitalizacja skoncentrowana na rozwoju przedsiębiorczości, która miała miejsce w latach 2005-2006 przy wsparciu funduszy unijnych. W ramach tego przedsięwzięcia przeprowadzono remonta oraz przekształcono jeden z budynków, przy ulicy Mennica 6, na Centrum Pracy i Przedsiębiorczości. Dodatkowo zrealizowano renowację nabrzeży, budowę trzech kładek oraz odtworzenie Międzywodzia.

Drugi projekt, realizowany w latach 2006-2008 z pomocą funduszu norweskiego, dotyczył renowacji obiektów dziedzictwa kulturowego. W jego ramach odnowiono istniejące budynki na wyspie, które zostały przekształcone w muzea: Muzeum Archeologii, Muzeum Sztuki, Europejskie Centrum Pieniądza oraz Dom Wyczółkowskiego.

Kolejna faza rewitalizacji miała miejsce w latach 2008-2011 i obejmowała budowę infrastruktury rekreacyjnej. Ten projekt, wsparty funduszami unijnymi, zakładał remont ulicy Mennica, renowację nabrzeży oraz stworzenie alejek i bulwarów otoczonych parkową roślinnością. W ramach tych działań powstał także amfiteatr, ogród nauki, ogród jordanowski oraz plaża miejska, której powierzchnia wynosi 700 m², a także taras widokowy z widokiem na Operę Nova.

Ostatni z wymienionych projektów zrealizowano w latach 2010-2012, również przy wsparciu funduszy unijnych. Skupiał się on na rewitalizacji zdegradowanych terenów sportowych, co obejmowało budowę mariny dla jachtów wraz z hotelem i przystanią sportową, remont nabrzeży oraz wykonanie przepławki dla ryb.

Warto dodać, że na Wyspie Młyńskiej prowadzone są również inwestycje prywatne. W planach znajduje się przebudowa Młynów Rothera, a kamienice w Wenecji Bydgoskiej są zagospodarowywane przez prywatnych inwestorów. W latach 2016-2023 kontynuowano rewitalizację budynku Młynów Rothera, przekształcając go w obiekt o charakterze ekspozycyjnym.

Przypisy

  1. a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
  2. Ryby będą miały łatwiej. Nowa inwestycja na Brdzie w centrum Bydgoszczy.
  3. Duże zmiany na Wyspie Młyńskiej. Zieleń, iluminacje i studenckie projekty.
  4. W ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, poddz. 3.3.1: „Rewitalizacja obszarów miejskich”.
  5. Krzystof Romeyko-Baciarelli: Wyspa od nowa, „Kalendarz Bydgoski” 2009.
  6. Maciej Kulesza W PRL-u armaty stały na Wyspie Młyńskiej.
  7. Elipsa na Wyspie Młyńskiej nabiera kształtów. Będą tu biura i bar.
  8. Młyny Rothera. Największa atrakcja Bydgoszczy. Start – w przyszłym roku.
  9. Wojciech Bielawa Stara ruina już wyburzona. Teraz na Wyspie powstanie klejnot.
  10. Małgorzata Czajkowska Zbankrutował inwestor z Wyspy Młyńskiej. Nowy zbuduje tu biura.
  11. Betonowy szkielet straszy na Wyspie Młyńskiej. I może przez wiele lat. „Takie prawo”.
  12. http://bydgoszcz.wyborcza.pl/bydgoszcz/1,48722,7228231,Odnowa_Wyspy_Mlynskiej_na_finiszu.html dostęp 21.12.2009 r.
  13. http://www.pomorska.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20090702/BYDGOSZCZ01/961542683 dostęp 21.12.2009 r.
  14. http://www.pomorska.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20090424/BYDGOSZCZ01/979357118 dostęp 21.12.2009 r.
  15. http://www.pomorska.pl dostęp 21.12.2009 r.
  16. Agnieszka Woźniak-Hlebionek: Kanał bydgoski, Brda i Noteć w pruskich planach inwestycyjnych w latach 1773–1915, „Kronika Bydgoska” XXIII (2001). Bydgoszcz 2002.
  17. Jerzy Szach: Perła na wyspie, „Kalendarz Bydgoski” 1979.
  18. Alfons Licznerski: O dawnych wodnych młynach bydgoskich, „Kalendarz Bydgoski” 1974.
  19. Witold Garbaczewski: Monety bite w mennicy bydgoskiej – ikonografia i miejsce w sztuce polskiej doby manieryzmu i baroku, Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu – zeszyt 5. Bydgoszcz 2000.
  20. Janusz Umiński: Bydgoszcz. Przewodnik, Bydgoszcz: Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy”, 1996.
  21. Derenda Jerzy. Piękna stara Bydgoszcz – tom I z serii Bydgoszcz miasto na Kujawach. Praca zbiorowa. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006.
  22. Pod kierownictwem pełnomocnika Koplina.
  23. Nowsze opracowania wskazują, że południk przechodzi przez bydgoski Stary Rynek.
  24. Obecnie nie istnieją historyczne cztery mosty, które niegdyś wzniesiono na Wyspie: Farny, Magazynowy, Pilarski i most nad kanałem zbożowym.

Oceń: Wyspa Młyńska w Bydgoszczy

Średnia ocena:4.81 Liczba ocen:14