Jaz Farny, znany również jako Jaz Młyński, to znacząca struktura hydrotechniczna, która mieści się w Bydgoszczy, pomiędzy rzeką Młynówką a Brdą. Jest to kluczowy element systemu zarządzania wodami, który ma na celu regulację przepływu wód w tym obszarze.
Obiekt ten jest częścią Hydrowęzła Bydgoszcz, który jest zarządzany przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Jego funkcja jest nie tylko techniczna, ale także ma ogromne znaczenie dla ochrony przed powodziami oraz dla zachowania równowagi ekologicznej w regionie.
Położenie
Jaz Farny usytuowany jest w północno-wschodniej częściWyspy Młyńskiej w Bydgoszczy, co czyni go miejscem o wyjątkowym znaczeniu turystycznym. W niewielkiej odległości znajduje się także katedra bydgoska, od której jaz wziął swoją nazwę, znaną z historii jako dawna fara.
W bliskim sąsiedztwie obiektu znajduje się Mała Elektrownia Wodna „Kujawska”, która stanowi dodatkowy punkt zainteresowania dla odwiedzających.
Historia
Jaz, który obecnie możemy podziwiać, ma bogatą historię sięgającą XIV wieku, kiedy to w miejscu tym powstał pierwszy jaz z kołem wodnym, którego celem było napędzanie młynów zbożowych. To miejsce od lat jest świadkiem zmian i adaptacji technologicznych, które miały na celu zwiększenie efektywności jego działania.
W 1899 roku zakończono budowę obecnej konstrukcji, która przeszła istotną przebudowę w 1929 roku, polegającą na zamianie pierwotnej konstrukcji na metalową. Kolejne modernizacje miały miejsce w latach 1970 i 1996, co było odpowiedzią na potrzeby wynikające ze zmieniających się warunków eksploatacyjnych oraz rozwoju technologicznego.
Największy remont, który podjęto w latach 2014–2015, był kapitalny i wiązał się z całkowitym wydatkiem szacowanym na 6 milionów złotych. W ramach tego projektu przeprowadzono szereg prac, które obejmowały m.in. konserwację elementów stalowych i betonowych, regenerację oraz wymianę zużytych części, a także zainstalowanie nowoczesnych systemów do rozmrażania prowadnic zasuw. Dodatkowo, modernizowane były ubezpieczenia brzegowe, dojazdy i ogrodzenia, co znacząco podniosło bezpieczeństwo i funkcjonalność obiektu.
Charakterystyka
Jaz pełni kluczową rolę w zarządzaniu wodami Młynówki, umożliwiając ich przepływ do rzeki Brdy. Różnica poziomów wody wynosi 3,36 metra. Konstrukcja obiektu jest wykonana z betonu, z dwuprzęsłową formą dokową. Warto zauważyć, że światło poziome przęseł osiąga 2 × 6,40 metra. Jaz jest wyposażony w dwie stalowe zasuwy, które mają mechaniczno-elektryczny oraz ręczny napęd. Dodatkowo, nad jazem znajduje się stalowa kładka technologiczna, która ułatwia jego obsługę.
Tor kajakarstwa górskiego
W wyniku przebudowy przeprowadzonej w 1996 roku, prawym przęśle jazu dokonano pogłębienia ujścia Młynówki. Wzbogacono także to miejsce w skaliste przeszkody, co doprowadziło do stworzenia toru kajakowego slalomu górskiego. Jest to jedyny taki obiekt w Polsce, a także w Europie, położony w centrum miasta. Podczas organizacji zawodów, prawe przęsło jazu zostaje całkowicie otwarte, co prowadzi do intensywnego przepływu wody, przypominającego nurt górskiej rzeki.
Przypisy
- Jaz Farny jak nowy. Zobacz, jak wygląda po remoncie. Wyborcza.pl, 04.01.2016 r. [dostęp 04.01.2016 r.]
- a b Monografia mostów województwa kujawsko-pomorskiego. Brda i Kanał Bydgoski. Tom II, Bydgoszcz – Grudziądz 2012.
- http://www.rzgw.gda.pl/?mod=content&path=2,694,690 [dostęp 18.03.2014 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Rzeki i kanały wodne":
Jaz Czersko Polskie | Potok Prądy | Śluza Miejska w Bydgoszczy | Struga Młyńska (dopływ Kanału Bydgoskiego) | Śluza Brdyujście | Śluza Czyżkówko | Śluza Osowa Góra | Śluza V Czarna Droga | Jaz Ulgowy | Kanał Bydgoski | Bydgoski Węzeł Wodny | Międzywodzie (kanał) | Śluza Czersko PolskieOceń: Jaz Farny