Śluza Miejska w Bydgoszczy

---

Lokalizacja

Śluza Miejska, bardzo istotny element infrastruktury Bydgoszczy, ulokowana jest w sercu miasta, przy ulicy Karola Marcinkowskiego, w bliskim sąsiedztwie mostów Solidarności.

Historia

Początki budowy śluzy Miejskiej w Bydgoszczy są sięgające roku 1774, kiedy to na tym terenie powstała pierwotna drewniana konstrukcja. I to właśnie w tym czasie została oddana do użytku Kanał Bydgoski. W ciągu kolejnych lat, ze względu na trudne warunki geotechniczne oraz ograniczoną trwałość użytych materiałów, śluza ta była wielokrotnie modernizowana. W 1788 roku nastąpiło jej zawalenie, co zmusiło odpowiedzialnych do podjęcia doraźnych działań naprawczych, by umożliwić kontynuację transportu wodnego.

W 1790 roku rozpoczęto budowę nowej śluzy z cegły i kamienia, jednakże z powodu trudności wykonawczych, już dwa lata później oddano do użytku konstrukcję drewnianą. Niestety, w 1803 roku ta także uległa zawaleniu. Kolejna odbudowa nastąpiła w 1805 roku, ponownie wykorzystując nietrwałe drewno. Po tym czasie śluzę wielokrotnie modernizowano i naprawiano.

W 1882 roku, po serii awarii, rozpoczęto budowę murowanej śluzy o nietypowym kształcie trapezowym, która została oddana do użytku w 1884 roku. Kolejna konstrukcja, która przetrwała do dzisiaj, powstała na zachód od obecnego obiektu w latach 1908–1912 i została otwarta w 1915 roku, wraz z nowym odcinkiem Kanału Bydgoskiego, przystosowanym do transportu barek o nośności 400 ton.

W 1915 roku zasypano starą trapezową śluzę, której kamienne oblicowanie można obecnie zobaczyć przy zbiegu ulicy Marcinkowskiego. Z okazji 240-lecia istnienia Kanału Bydgoskiego, w 2014 roku, w ramach projektu modernizacji bulwarów nad Brdą, ściany oraz komorę dawnej śluzy wyeksponowano w celach edukacyjnych.

W sąsiedztwie urządzono plac zabaw dla dzieci oraz uruchomiono fontannę. Warto również zaznaczyć, że w 2005 roku zespół śluzy Miejskiej w Bydgoszczy, w skład którego wchodzą śluza, budynki maszynowni, sterowni oraz dom śluzowy, został wpisany do rejestru zabytków województwa kujawsko-pomorskiego.

Początek października 2014 roku przyniósł rozpoczęcie kapitalnego remontu śluzy Miejskiej, którego szacowany koszt wyniósł 12 mln zł. Prace te obejmowały między innymi konserwację ścian oraz dna komory śluzowej, jak również elementów mechanicznych, skarp, ścian oporowych oraz kanałów obiegowych. Dodatkowo zrealizowano instalację monitoringu nagłaśniającego i wizyjnego, a także przeprowadzono remont dróg dojazdowych i ogrodzeń.

Z uwagi na trwające prace remontowe, kursowanie tramwaju wodnego na Miedzyń zostało zawieszone w 2015 roku. Ze względu na opóźnienia, prace remontowe wydłużyły się niemal o rok, a ostateczne zakończenie prac i oddanie śluzy do użytku miało miejsce 30 kwietnia 2016 roku.

Charakterystyka

Śluza Miejska w Bydgoszczy pełni niezwykle istotną rolę w umożliwieniu jednostkom pływającym pokonywania znacznych różnic poziomów wody. Te wartościowe urządzenie pozwala na ruch jednostek w kierunku zarówno Czerska Polskiego, jak i Okola, a równocześnie pozwala na transport wodny w kierunku rzeki Brdy.

W momencie, gdy statki opływają rzekę w górę, następuje podniesienie ich o 3 metry, co jest kluczowe dla dalszego ich rejsu w kierunku Kanału Bydgoskiego oraz Odry. W miejscu, gdzie statek dostaje się do śluzy Miejskiej, rzeka Brda rozdziela się na dwie odnogi, przy czym jedna z nich to Brda skanalizowana, w której mieści się komora śluzy, natomiast druga to Młynówka. Ostatnia z tych dróg opływa Wyspę Młyńską i łączy się z Brdą poprzez jaz Ulgowy oraz jaz Farny. Na trasie wyporu wód możemy także odkryć elektrownię wodną „Kujawska”, kanał Międzywodzie oraz przepławkę dla ryb, znajdującą się blisko przystani Bydgoszcz.

Warto dodać, że śluza Miejska jest komorową konstrukcją dokową o wymiarach wynoszących 57,4 × 9,6 metra, z całkowitą długością 78,7 metra. Jej konstrukcja dzieli się na kilka sekcji dylatacyjnych: głowę górną, komorę oraz głowę dolną. Wrota wsporne dwuskrzydłowe zamykają głowę dolną, co sprawia, że urządzenie jest bardzo funkcjonalne.

Proces napełniania wodą odbywa się dzięki kanalizacjom obiegowym, które działają bezbłędnie, a zamknięcia zarówno śluzy, jak i kanałów obiegowych są napędzane mechanicznie oraz ręcznie. Na głowie dolnej śluzy umieszczona jest jednoprzęsłowa kładka stalowa, która ma rozpiętość 10 metrów i pełni rolę przejścia technologicznego. Na stalowych wrotach funkcjonują rozwierane kładki ruchome, a dolne wrota wyposażone są w kładkę dwuczęściową z balustradą po obu stronach, podczas gdy górne wrota posiadają funkcję chowania pod wodą w momencie napełniania komory.

Tramwaj wodny

W trakcie każdego rejsu Bydgoskiego Tramwaju Wodnego, operacja śluzowania ma miejsce około sześciu razy dziennie. Całkowity czas potrzebny na przeprowadzenie tej procedury wynosi około dwudziestu minut.

---

Oceń: Śluza Miejska w Bydgoszczy

---