Most Uniwersytecki w Bydgoszczy

---

Lokalizacja

Uniwersytecki Pylon Most w Bydgoszczy stanowi integralną część dwujezdniowej Trasy Uniwersyteckiej, łączącej ulicę Michała Ogińskiego z ulicą Wojska Polskiego. Całkowita długość tej trasy sięga 1,58 km, a z tego odcinek o długości 720 m wiedzie przez most oraz estakady.

Most jest kluczowym elementem infrastruktury, który łączy północne i południowe osiedla miasta, takie jak Bielawy oraz Skrzetusko, z popularnym Wzgórzem Wolności.

Usytuowanie obiektu jest wyjątkowe, gdyż wznosi się on ponad rzeką Brdą, a jego otoczenie tworzą ulice: Jagiellońska na lewym brzegu oraz Toruńska po stronie prawej.

Historia

W latach 70. XX wieku rozpoczęto planowanie budowy nowej trasy w ciągu ulicy Ogińskiego, jednak w kolejnych dekadach napotykała ona na liczne trudności finansowe. Dopiero pojawienie się możliwości dofinansowania z Unii Europejskiej możliwiło realizację tego projektu.

16 października 2010 roku zrealizowano umowę na wykonanie prac, z ustalonym terminem zakończenia do 30 listopada 2013 roku. Projekt miał na celu stworzenie połączenia w ciągu ul. Michała Ogińskiego, łącząc al. Powstańców Wielkopolskich na Dolnym Tarasie z ul. Wojska Polskiego na Górnym Tarasie, który znajduje się około 30 metrów wyżej niż Taras Dolny.

Generalnym projektantem dokumentacji była firma Biura Projektów „Transprojekt” Gdańsk Sp. z o.o., której prace prowadził Tadeusz Stefanowski. Realizację zlecono konsorcjum, w skład którego wchodziło Przedsiębiorstwo Robót Mostowych Mosty-Łódź S.A. w Łodzi jako lider oraz partnerzy: Firmą GOTOWSKI Budownictwo Komunikacyjne i Przemysłowe Sp. z o.o. z Bydgoszczy oraz Przedsiębiorstwem Budowy Dróg i Mostów KOBYLARNIA S.A. Wartość inwestycji wyniosła 206,6 miliona złotych, z czego 151 milionów złotych zostało przeznaczonych na obiekty mostowe. Z kolei 92,7 miliona złotych udało się uzyskać jako dofinansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007–2013.

Konstrukcję mostu zrealizował Zakład Konstrukcji Stalowych Firmy GOTOWSKI, mieszczący się przy ul. Glinki. W trakcie budowy wykorzystano 32 tysiące metrów sześciennych betonu, 350 kilometrów kabli sprężających oraz 10 kilometrów pali fundamentowych. Dopuszczalny nacisk przejeżdżających pojazdów wynosił 11,5 tony na oś.

Przed ostatecznym odbiorem skompletowano niezależny zespół badawczy, w którego skład weszli eksperci z Politechniki Świętokrzyskiej oraz przedstawiciele Akredytowanego Laboratorium Badawczego Aspekt Sp. z o.o. Przeprowadzone przez nich badania miały na celu wykonanie próbnego obciążenia konstrukcji, symulującego warunki, które nigdy nie powinne mieć miejsca podczas użytkowania. Wyniki testów wykazały, że nośność mostu odpowiada klasie A, co pozwoliło na jego uruchomienie.

Most oraz cała Trasę Uniwersytecką oddano do użytku 12 grudnia 2013 roku o godzinie 18:00. Już wcześniej, 8 września 2013 roku, most został na jeden dzień udostępniony mieszkańcom do zwiedzania pieszo.

Konstrukcja mostu przewiduje dwie jezdnie, z czterema pasami ruchu dla pojazdów. Należy podkreślić, że nie zaplanowano here ścieżek dla pieszych ani dla rowerzystów, co skutkowało tym, że od 7 stycznia 2014 roku przejazdy autobusami komunikacji miejskiej przez most są zwolnione z opłat.

Most zajął zaszczytne 5. miejsce w głosowaniu na Makabryłę Roku 2013. W roku 2019 przedłużono trasę w kierunku południowym, gdzie odcinek do Jana Pawła II oddano do prowizorycznego użytku 30 maja, natomiast 1 lipca tego samego roku trasę oddano do pełnego użytkowania, z wyjątkiem wiaduktu, który nazwano im. T. Mazowieckiego i oficjalnie otwarto 2 sierpnia 2019. W październiku 2019 roku, wiadukt wzbogacono o mural autorstwa Bartosza Bujanowskiego.

Awaria mostu

W krótkim czasie po inauguracji budowli, bo zaledwie 7 lat po otwarciu, 22 sierpnia 2020 roku, podjęto decyzję o wprowadzeniu ograniczeń w ruchu na moście. Powodem tego były problemy z jego stanem technicznym, które dotyczyły w szczególności punktów mocowania lin nośnych. Okazało się, że w czterech przypadkach z 16, te elementy konstrukcyjne uległy de facto deformacjom, które prowadziły do ich potencialnego zniszczenia pod własnym ciężarem.

W efekcie tego zdarzenia, wprowadzono zakaz wjazdu na most dla pojazdów ciężarowych, których masa przekraczała 10 ton. Dodatkowo, dla autobusów ustalono ograniczenie prędkości do 30 km/h. Główną przyczyną tych ograniczeń były wady w węzłach mocujących, które ujawniono dzięki awarii systemu monitoringu naciągu want. Interesującym jest fakt, że wcześniej napływające dane z monitoringu nie były w sposób odpowiedni analizowane przez zarządcę obiektu, mimo istotnych wydatków, bowiem na zainstalowanie tego systemu w trakcie budowy wydano 1,1 mln zł.

29 stycznia 2021 roku, po szczegółowej ekspertyzie przeprowadzonej przez Krzysztofa Żółtowskiego, zdecydowano o zamknięciu mostu. Ekspertyza wskazywała na zagrożenie dla bezpieczeństwa płyty konstrukcyjnej nad korytem rzeki. Wstrzymano także żeglugę na Brdzie pod mostem, jednak bez zmian pozostawiono możliwość przejazdu pod mostem ulicami Toruńską i Jagiellońską. Przedstawione uzasadnienie dla pogorszenia stanu technicznego budowli dotyczyło błędów projektowych. Zakotwienia były projektowane jedynie na siły rozciągające, co nie uwzględniało innych niezbędnych obciążeń.

Aby uniknąć możliwej katastrofy budowlanej, zdecydowano o wsparciu konstrukcji mostu. W ciągu dwóch miesięcy i przy wydatkach rzędu 1,8 mln zł, most został dodatkowo podparty przez firmę Kormost, która została wybrana bez przetargu i rozpoczęła prace 1 marca 2021 roku. Szacowano, że naprawa może kosztować od 5 do 20 mln zł i potrwać od 180 do 300 dni, co oznaczało, że nie było szans na zakończenie prac przed jesienią 2021 roku.

Wykonawcą prac naprawczych znowu została firma Kormost. Umowa na przeprowadzenie naprawy została podpisana 30 lipca 2021 roku, a jej wartość wyniosła niemal 6,3 mln zł, przy wcześniejszej wycenie na poziomie 9,6 mln zł. W ramach prac konieczne było m.in. dospawanie elementów o grubości 40 mm oraz luzowanie want.

12 maja 2021 roku zarządca obiektu otrzymał kolejną ekspertyzę stanu technicznego mostu, wykonanej przez Politechnikę Gdańską. Z dokumentu wynikało, że zarówno decyzja o zamknięciu mostu, jak i jego podparcie, były technicznie nieuzasadnione. Choć rekomendowano przywrócenie ruchu, to brakowało konkretnych obliczeń popierających tę decyzję. Dodatkowo okazało się, że monitoring, którego koszt wyniósł 1,1 mln zł, działał poprawnie tylko przez krótki czas po oddaniu mostu do użytku.

Po zakończeniu prac naprawczych, most przeszedł próby obciążeniowe 21 stycznia 2022 roku, a ruch kołowy na moście został wznowiony 26 stycznia 2022 roku. Z kolei autobusy miejskie powróciły na trasę przez most dwa dni później.

W sprawie zagrożenia katastrofą budowlaną, która miała miejsce w latach 2021-2023, Prokuratura Okręgowa w Gdańsku prowadziła postępowanie. Niestety, ze względu na przedawnienie (które miało miejsce w 2018 roku, pięć lat po otwarciu mostu), cała sprawa została umorzona.

Dane techniczne

Most Uniwersytecki w Bydgoszczy jest kluczowym elementem Trasy Uniwersyteckiej, mającym całkowitą długość 1,582 km. Trasa ta obejmuje szereg obiektów inżynierskich, w tym:

• estakadę lewobrzeżną E-1, która składa się z 5 przęseł o długości 272 m,
• most nurtowy M-2, dwuprzęsłowy o długości 200 m,
• estakadę prawobrzeżną E-3 z 6 przęsłami o długości 250 m,
• wiadukt drogowy WD-4 w ciągu łącznicy DL-4, mający 4 przęsła i długości 93,1 m,
• wiadukt drogowy WD-5 w ciągu łącznicy DL-3, także z 4 przęsłami i długości 93,1 m,
• oraz kładkę dla pieszych nad trasą drogową w ciągu Skarpy Południowej, która ma długość 32,4 m.

Całkowita długość mostu, łącznie z estakadami, wynosi około 720 m. Most nurtowy, który znajduje się nad rzeka Brdą, ma dwa przęsła i długość 200 m, przy rozpiętościach przęseł wynoszących 110 + 90 m. Ciekawostką jest to, że pylony mostu mają wysokość 68,7 m i są ukształtowane w formie przenikających się podków, które przypominają greckie litery alfa i omega, co czyni tę konstrukcję jedyną w swoim rodzaju w Polsce.

Pylony wykonano z 154 elementów, których łączna masa przekracza 2000 ton. Pomost, na którym znajdują się obie jezdnie, ma zmienną szerokość od 20,1 m do 31,4 m i jest podwieszony do pylonów za pomocą 16 lin. Najdłuższe wanty mają długość 160 metrów, a konstrukcja przęseł zbudowana jest ze stalowych elementów połączonych z betonową płytą, zapewniającą im stabilność.

Podpory mostu to betonowe filary, które opierają się na palach wierconych. Fundamenty pylonów zostały ulokowane na głębokości 35 m, co dodatkowo podnosi solidność całej konstrukcji. Estakady, które są częścią tej budowli, wykonano w formie pomostów skrzynkowych lub belkowych z betonu sprężonego, wspartego na żelbetowych podporach o nietypowym kształcie.

Kładka dla pieszych, wznosząca się nad trasą drogową, stanowi estetyczny akcent całej trasy. Wykonana została jako jednoprzęsłowa konstrukcja stalowa, podwieszona do dźwigarów, tworzących nieregularne łuki, co dodaje jej atrakcyjności wizualnej. Cały obiekt został pomalowany w kolorystyce odcieni zieleni, beżu, pomarańczu i czerwieni, co podkreśla jego nowoczesny charakter.

W nocy pylony oraz kładka dla pieszych są podświetlane przez reflektory LED, których kolor zmienia się co kilka minut, przechodząc przez odcienie czerwieni, turkusu, zieleni, aż do fioletu. Obecnie mostem zarządza Zarząd Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej w Bydgoszczy.

Znaczenie komunikacyjne

Most Uniwersytecki ma kluczowe znaczenie dla komunikacji w Bydgoszczy. Jest to konstrukcja o znacznych obciążeniach, co jest związane z jego lokalizacją jako części obwodnicy Śródmieścia. Połączenie z aleją Jana Pawła II oraz ul. Glinki potwierdza jego strategiczne znaczenie w miejskim układzie drogowym.

Po oddaniu mostu do użytku oraz uruchomieniu Trasy Uniwersyteckiej, zauważono znaczne zmniejszenie zatorów na ulicy Kujawskiej oraz alei Jana Pawła II, które do końca 2013 roku były głównymi arterami komunikacyjnymi w kierunku północ-południe.

W 2016 roku trasa przebiegająca przez most zyskała status drogi wojewódzkiej nr 232, co umożliwiło pozyskanie funduszy z Regionalnego Programu Operacyjnego na rozszerzenie Trasy Uniwersyteckiej do al. Jana Pawła II. W uzasadnieniu wniosku podkreślono, że jest ona kluczowym elementem sieci drogowej, łączącym krajowe drogi nr 5 i 80.

Dodatkowo, most odgrywa również rolę obronną, łącząc oba brzegi rzeki Brdy i pozwalając na przejazd pojazdów o dużej spuce, w tym tych ponadgabarytowych. W marcu 2017 roku ogłoszono przetarg na wydłużenie Trasy Uniwersyteckiej do al. Jana Pawła II z przewidywanym kosztorem realizacji wynoszącym 28,5 mln zł. Początek budowy zauważył opóźnienia spowodowane sprawami własnościowymi tartaku przy ul. Ujejskiego, co przedłużyło prace budowlane aż do czerwca 2019 roku.

14 maja 2019 roku przeprowadzono testy obciążeniowe nowego wiaduktu nad al. Jana Pawła II, na które wykorzystano pięć ciężarówek z kruszywem o łącznej masie przekraczającej 160 ton. Trasa została w pełni otwarta 1 lipca 2019 roku, a oficjalne przesłonięcie miało miejsce 2 sierpnia danego roku. Wzdłuż wydłużonego odcinka zasadzono 366 drzew, co podkreśla zaangażowanie w tworzenie zielonego otoczenia dla mieszkańców Bydgoszczy.

Nazwa

14 kwietnia 2010 roku, cztery dni po tragicznej katastrofie smoleńskiej, Rada Miasta Bydgoszczy, na wniosek prezydenta Konstantego Dombrowicza, podjęła decyzję o nadaniu nazwy Mostu im. Lecha Kaczyńskiego. Warto zaznaczyć, że był to moment, który wzbudził szereg kontrowersji.

Dnia 27 listopada 2013 roku, Rada Miasta Bydgoszczy powróciła do tematu, podejmując uchwałę NR XLVIII/1071/13, która zmieniła nazwę mostu z poprzedniej na „Most Uniwersytecki”. Nowa uchwała oznaczała jednocześnie utratę mocy przez wcześniejsze postanowienie. Zmiana ta spotkała się z ostrą krytyką ze strony działaczy i parlamentarzystów Prawa i Sprawiedliwości, którzy nie wahali się wnieść apel do wojewody o unieważnienie tej uchwały.

Nazwa „Uniwersytecki” odnosi się do kampusu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, który znajduje się w pobliżu ulicy Ogińskiego. Jej wybór upamiętnia również przemiany, jakie miały miejsce na początku XXI wieku, kiedy to trzy bydgoskie uczelnie zostały przekształcone w uniwersytety. Mowa tu o Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich oraz Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

---

Oceń: Most Uniwersytecki w Bydgoszczy

---