Śluza Prądy to jedna z kluczowych budowli hydrotechnicznych, która znajduje się na Kanale Bydgoskim w Bydgoszczy. Stanowi ona istotny element infrastruktury żeglugowej, która umożliwia m.in. regulację poziomu wody oraz transport wodny w tej części Polski.
Ta śluza, określana jako nr 5 drogi wodnej Wisła-Odra, znajduje się pod zarządem Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu, a także Zarządu Zlewni Noteci w Bydgoszczy. Dzięki współpracy tych instytucji śluza odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu wodami oraz zapewnieniu bezpiecznego przejścia jednostek pływających.
Śluza Prądy jest ważnym punktem na międzynarodowej drodze wodnej Kanału Bydgoskiego, przyczyniając się do rozwoju transportu wodnego oraz komunikacji regionalnej. To miejsce o dużym znaczeniu nie tylko dla lokalnej żeglugi, ale również dla turystyki wodnej na tym obszarze.
Lokalizacja
Śluza ulokowana jest na zachodnich obrzeżach Bydgoszczy, w bliskim sąsiedztwie ulic Spacerowej oraz Mińskiej. Osiedle Prądy stanowi najbliższe otoczenie tej wyjątkowej lokalizacji.
Historia
Śluza Prądy stanowi interesujący obiekt inżynieryjny, którego historia rozpoczyna się w latach 1773–1774, kiedy to rozpoczęto jej budowę. Początkowo, po pierwszych próbach uruchomienia kanału, drewniana konstrukcja uległa zniszczeniu. W związku z tym konieczne było spuszczenie wody oraz oczyszczenie i pogłębienie kanału.
W latach 1840–1852 śluzę przekształcono w bardziej trwałą, murowaną formę. Wymiary użytkowe komory wynosiły 44,5 × 9,65 m, a światło wrót wynosiło 4,97 m, z kolei spadek osiągnął 3,34 m. Ostateczna forma budowli została oddana do użytku w końcówce sierpnia 1913 roku, po zakończeniu przebudowy Kanału Bydgoskiego.
Roboty budowlane, przeprowadzone w bardzo szerokim zakresie, obejmowały budowę nowego, dwukilometrowego odcinka kanału, modernizację wszystkich istniejących śluz oraz budowę dwóch nowych. Oddana do użytku droga wodna umożliwiła spławianie barek o pojemności 400 ton, co stanowiło istotny krok naprzód w zakresie żeglugi śródlądowej w Europie Zachodniej. Warto zaznaczyć, że obecny budynek śluzowy został wybudowany w 1942 roku.
W 2005 roku, śluzę Prądy wraz z towarzyszącym budynkiem wpisano do rejestru zabytków województwa kujawsko-pomorskiego, co podkreśla jej znaczenie historyczne i architektoniczne w regionie.
Charakterystyka
Opisywana śluza to jednostkowa komora III klasy z ręcznym napędem. Jej konstrukcja, wykonana z betonu, jest dodatkowo pokryta cegłą, co zapewnia jej solidność. Dno oraz progi tej śluzy również zrealizowane zostały w betonie, co potwierdza ich trwałość.
Śluza wyposazona jest w górne zamknięcia w postaci stalowych wrót klapowych, podczas gdy dolne zamknięcia stanowią stalowe, dwuskrzydłowe wrota wsporne. Proces napełniania wodą jest realizowany poprzez galerie obiegowe, które znajdują się w głowach śluzy. Średni czas potrzebny na przejście przez śluzę wynosi około 25 minut.
Na zamknięciach śluzy ulokowane są dwa technologiczne przejścia, o szerokości 1 m i długości 9,6 m. W chwili, gdy odbywa się proces śluzowania, górna kładka znika pod powierzchnią wody, natomiast dolna kładka wraz ze skrzydłami wrót rozchyla się na boki.
Most przy śluzie
W bezpośrednim sąsiedztwie dolnej głowy śluzy zlokalizowany jest most drogowy, który charakteryzuje się nośnością wynoszącą 2,5 t i przeznaczony jest do obsługi ruchu lokalnego. Długość mostu wynosi 10,2 m (z uwzględnieniem skrzydełek, łącznie 25 m) oraz szerokość 6 m. Jego konstrukcja składa się z dwóch jednoprzęsłowych, stalowych dźwigarów nitowanych, które są stężone ramą przestrzenną, na której opiera się żelbetowa płyta pomostu.
Na przeprawie mieści się jezdnia o nawierzchni granitowej oraz dwa chodniki z nawierzchnią betonowo-ceglaną. Ceglane przyczółki mostu zostały zintegrowane z konstrukcją śluzy, a przestrzeń żeglugowa pod obiektem ma wysokość wynoszącą około 4 m.
Poziomy
„Śluza umożliwia uniesienie jednostek o wysokość 3,82 m, co przekłada się na zakres od 50,98 do 54,80 m n.p.m.”
Przypisy
- Podawana jest też szerokość przęsła 9,6 m – zob. Roman Zamyślewski „Bydgoski Węzeł Wodny. Album map dla wodniaków”, Bydgoszcz 2012 r.
- a b c d Monografia mostów województwa kujawsko-pomorskiego. Brda i Kanał Bydgoski. Tom II z serii: Mosty z biegiem rzek pod red. Krzysztofa Dudka. Bydgoszcz – Grudziądz 2012 r. Wydawca: Związek Mostowców Rzeczypospolitej Polskiej Oddział Pomorsko-Kujawski. ISBN 978-83-934160-2-8.
Pozostałe obiekty w kategorii "Mosty i wiadukty":
Most Esperanto w Bydgoszczy | Kładka Krzysztofa Klenczona w Bydgoszczy | Most kolejowy nad Kanałem Bydgoskim | Most Władysława Jagiełły w Bydgoszczy | Kładka w Smukale | Śluza VI Bronikowskiego | Most Bernardyński w Bydgoszczy | Most im. Żeglugi Bydgoskiej | Most Jana Kiepury | Most Waleriana Hypszera w Bydgoszczy | Most Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy | Most Grunwaldzki w Bydgoszczy | Mosty Solidarności w Bydgoszczy | Mosty kolejowe w Bydgoszczy | Most w Smukale | Most Uniwersytecki w Bydgoszczy | Most św. Antoniego w Bydgoszczy | Most przy ul. Witebskiej w Bydgoszczy | Most Portowy w Bydgoszczy | Most Pomorski w BydgoszczyOceń: Śluza Prądy