Ulica Stary Port w Bydgoszczy

---

Położenie

Ulica Stary Port w Bydgoszczy ma swoje unikalne położenie, rozciągając się wzdłuż północnego brzegu rzeki Brdy. Przebiega od skrzyżowania z ulicą Bernardyńską aż do mostu Jerzego Sulimy-Kamińskiego. W trakcie swojej drogi, ulica styka się z innymi ulicami, które dochodzą do niej od północy, a są to:

• Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego,
• Pocztowa.

Bezpośrednio w sąsiedztwie tej ulicy znajduje się także bulwar nad Brdą, który w 2009 roku zyskał nazwę Bulwar Zbigniewa Urbanyiego.

Historia

Ulica Stary Port w Bydgoszczy ma bogatą historię sięgającą czasów staropolskich, kiedy to stanowiła fragment dawnej drogi wzdłuż Starego Portu. Na nabrzeżu Brdy, w tamtych latach składowano różnorodne towary i zbijano tratwy, co przyczyniało się do rozwoju transportu rzeczne. W 1774 roku, w szczegółowym planie zabudowy tego regionu, wykonanym przez pruskiego geometrę Gretha, zaznaczono zespół spichlerzy usytuowanych wzdłuż tej ulicy.

Na przełomie XVIII wieku, w miejscu obecnej Poczty Głównej, powstał bezpieczny zespół koszar, zbudowany na potrzeby pruskiego garnizonu. Plan miasta z 1809 roku pokazuje natomiast zespół budynków ulokowanych w północnej pierzei tej ulicy. Z drugiej strony, od ul. Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego rozciągały się piękne ogrody oraz pola uprawne folwarku Grodztwo.

W połowie XIX wieku, północna pierzeja ulicy była już zabudowana kamienicami, a także nowo wzniesionym spichlerzem zbożowym. Największy rozwój zabudowy przypada na koniec XIX wieku, kiedy to przy ulicy powstał okazały zespół budynków pocztowych, zbudowany w latach 1883–1885 oraz narożna kamienica, która sąsiadowała z Placem Teatralnym (1894). Nabrzeże Brdy pełniło funkcje handlowe, umożliwiając załadunek i wyładunek towarów z barek korzystających z drogą wodną Wisła-Odra.

W latach 1976–1978 oraz 1986–1987, obszar nabrzeża Brdy, sąsiadującego z ulicą, przeszedł gruntowną modernizację, przekształcając go w ciąg spacerowo-wypoczynkowy. W 1989 roku, niedaleko bulwaru, została umieszczona rzeźba Trzy Gracje, która stała się jednym z symboli tego miejsca.

W latach 1980–1981, pod numerem 5, mieścił się Międzyzakładowy Komitet Założycielski, a później Zarząd Regionu Bydgoskiego NSZZ „Solidarność”. Niestety pierwsza bydgoska siedziba związku została splądrowana przez Służbę Bezpieczeństwa 13 grudnia 1981 roku, co doprowadziło do jej zamknięcia. W marcu 2005 roku umieszczono tam tablicę z hasłem „Solidarności”: „Prawda, Godność, Sprawiedliwość”.

Nazwy

• 1855-1909 – Kasernenstraße,
• 1909-1920 – Hermann Frankestraße,
• 1920-1939 – Hermana Frankego,
• 1939-1945 – Hermann Frankestraße,
• 1945-1956 – Wyzwolenia,
• 1956-1990 – Juliana Marchlewskiego,
• od 1990 – Stary Port.

Nazwa ulicy w pierwszej połowie XX wieku upamiętniała przemysłowca oraz Honorowego Obywatela Bydgoszczy – Hermana Franke, natomiast w czasach PRL została nadana na cześć socjalistycznego działacza Juliana Marchlewskiego.

Zabudowa

Północna strona ulicy Stary Port zdobiona jest kamienicami czynszowymi, które powstały w drugiej połowie XIX wieku, a także spichlerzem szachulcowym. Wśród istotniejszych obiektów wyróżniają się dwa duże zespoły budowlane:

• Poczta Główna,
• oddział Narodowego Banku Polskiego.

Zarówno od Poczty Głównej, jak i od oddziału Banku Polskiego prowadzą uliczki w kierunku Starego Portu, które wychodzą w stronę ulicy Jagiellońskiej. Obecnie, ulica Stary Port, tworząca razem z bulwarem im. Zbigniewa Urbanyiego, stanowi ważny element Bydgoskiego Węzła WodnegoBydgoskiego Węzła Wodnego.

Żyjącą atmosferę tego miejsca można poczuć podczas spacerów, zwłaszcza po zmierzchu, gdy zabytkowe budowle są podświetlone. Woda odbija eleganckie kształty takich obiektów jak: pałacyk Lloyda, spichlerze, „nowe spichrze”, oraz gmach Poczty. Po rzece można również obserwować barki, które pełnią funkcje kawiarni.

W roku 2019, pod numerem 15, rozpoczęto budowę 6-kondygnacyjnego apartamentowca, który miał być ukończony w grudniu 2019.

Niektóre budynki

Numer	Lokalizacja	Rok budowy	Typ architektury	Zarejestrowany w rejestrze zabytków	Uwagi	Obraz
1.	Stary Port 1-3	1893-1905	neobarok	Brak	Kamienica narożna z Placem Teatralnym (2), zaprojektowana przez Józefa Święcickiego dla spadkobierców kupca Juliusza Rosenthala. Budynek, ukończony w 1894 roku, miał neobarokowy wystrój oraz dekorację w postaci laski Hermesa. W 1910 roku zburzono północną część, a w jej miejsce stanęła nowa, modernistyczna kamienica według projektu Fritza Weidnera. W latach 30. XX wieku usunięto szczyty i dekoracje ponad gzymsem.	Brak
2.	Poczta Główna	1883-1899	neogotyk	Brak	W budynku mieściła się wyższa dyrekcja poczt oraz urząd celny, a pod koniec XIX wieku również naddyrekcja poczt dla rejencji bydgoskiej i części kwidzyńskiej. Funkcja gmachu nie uległa zmianie do dziś. Został zbudowany w dwóch etapach – od strony ul. Stary Port w latach 1883–1885 i od strony ul. Jagiellońskiej w latach 1896–1899.	Brak
3.	Stary Port 13	1830-1840	szachulec	Brak	Były spichlerz zbożowy, przekształcony w latach 90. XX wieku w restaurację „Stary Port”. Aktualnie użytkowany przez firmy komercyjne. Wnętrze parteru charakteryzuje się dwoma rzędami słupów.	Brak

---

Oceń: Ulica Stary Port w Bydgoszczy

---