Budynek Bernardyńska 6 w Bydgoszczy

---

Położenie

Budynek usytuowany jest w atrakcyjnej lokalizacji, przy ulicy Bernardyńskiej, która znajduje się wschodniej części Bydgoszczy. Z drugiej strony, oddziela go od tej ulicy urokliwy skwer, co dodaje uroku temu miejscu.

Bezpośrednio przed budynkiem można zobaczyć pomnik Nieznanego Powstańca Wielkopolskiego, który jest ważnym elementem lokalnej historii i kultury, zachęcającym do refleksji nad wydarzeniami, które miały miejsce w przeszłości.

Historia

Okres pruski

Budynek zlokalizowany przy ulicy Bernardyńskiej 6 w Bydgoszczy powstał pod koniec lat sześćdziesiątych XIX wieku, z przeznaczeniem dla Ewangelickiego Seminarium Nauczycielskiego. Była to jedna z trzech tego rodzaju placówek edukacyjnych funkcjonujących w Wielkim Księstwie Poznańskim, które rozpoczęło działalność 1 maja 1820 roku. Celem seminarium było kształcenie nauczycieli dla szkół elementarnych, zarówno miejskich, jak i wiejskich.

Początkowo seminarium miało charakter symultaniczny, ale już od 1822 roku wprowadzono rozdzielenie nauczania pomiędzy wyznaniami. Dla bydgoskiego seminarium zdecydowano, że powinno ono kształcić nauczycieli ewangelickich, podczas gdy seminarium w Poznaniu miało przekształcić się w szkołę dla katolików. Jednakże koncepcja ta nie została zrealizowana, a już w 1825 roku powołano w Bydgoszczy oddzielne seminarium katolickie.

Od 1825 roku seminarium ewangelickie nabrało charakteru niemieckiego. W 1829 roku znalazło swoją siedzibę w zlikwidowanym klasztorze bernardynów, a istotne znaczenie dla jego organizacji i rozwoju miał radca regencyjny Gustav Runge, który w 1865 roku uzyskał tytuł Honorowego Obywatela Bydgoszczy. W pobliskim kościele pobernardyńskim oddanym do użytku gminie ewangelickiej w 1830 roku, w 1860 roku wprowadzono parki wojskowe, a w latach 1864–1865 nastąpiła rewitalizacja klasztoru i kościoła. Prace przeprowadził Ferdinand von Quast, konserwator zabytków Prus.

W sąsiedztwie klasztoru między 1867 a 1872 rokiem wzniesiono nowy budynek szkolny, w którym kształciła się młodzież w rozwijającym się seminarium ewangelickim. Program nauczania obejmował nie tylko przedmioty podstawowe i pedagogiczne, ale również naukę śpiewu, gry na instrumentach, sadownictwa czy prac ręcznych.

W latach 1870–1872 na zachód od obiektu wytyczono nową ulicę Bernardyńską z mostem przez Brdę. Na skwerze przed budynkiem w 1880 roku odsłonięto pruski pomnik poległych, honorujący oficerów i żołnierzy, którzy zginęli w konfliktach zbrojnych, a w 1922 roku, po jego likwidacji, w 1925 roku w jego miejsce ustawiono Pomnik Nieznanego Powstańca Wielkopolskiego.

Okres międzywojenny

Po przyłączeniu Bydgoszczy do II Rzeczypospolitej w 1920 roku i masowym wyjeździe Niemców z miasta, seminarium ewangelickie straciło znaczenie. W budynku, który przestał działać do 1923 roku, znalazła siedzibę przeniesiona z Poznania Akademia Rolnicza. Była to dwuletnia Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego dla kandydatów po ukończeniu 6. klasy szkoły średniej i z doświadczeniem w pracy w gospodarstwie rolnym. Posiadała dwa wydziały – melioracyjno-mierniczy oraz gospodarstwo kobiece.

Placówka nie zdołała jednak rozwinąć działalności i w październiku 1922 roku została przeniesiona do Cieszyna. Jej miejsce zajęła trzyletnia męska Państwowa Średnia Szkoła Rolnicza. W 1927 roku uczęszczało do niej 86 uczniów, z których 46 pochodziło z gospodarstw wiejskich. W 1935 roku szkołę przekształcono w pierwsze w Polsce Państwowe Liceum Rolnicze, kończące się egzaminem dojrzałości, który umożliwiał dalsze kształcenie na uczelniach wyższych.

Budynek szkolny oferował doskonałe warunki lokalowe. W jego ogrodzie warzywno-owocowym oraz specjalnym gospodarstwie rolno-technicznym w Biedaszkowie o powierzchni 90 ha, studentski program obejmował praktyczną realizację wiedzy zdobytej na zajęciach.

Okres po 1939 r.

W trakcie niemieckiej okupacji w budynku funkcjonował Niemiecki Urząd Pracy. Po zakończeniu II wojny światowej, budynek został przekształcony na siedzibę polskiego Urzędu Pracy, a następnie Technikum Rolniczego. W końcu lat sześćdziesiątych XX wieku w obiekcie ulokowano filię poznańskiej Wyższej Szkoły Rolniczej kształcącą w kierunkach takich jak rolnictwo oraz zootechnika (co miało miejsce od 1972 roku).

W 1971 roku, kiedy Wyższa Szkoła Rolnicza w Poznaniu przekształciła się w Akademię Rolniczą, placówka w Bydgoszczy uzyskała status Zamiejscowego Wydziału Rolniczego z Oddziałem Zootechnicznym. W tym czasie budynek przy ul. Bernardyńskiej 6 był główną siedzibą wydziału, jednak posiadał również obiekty przy ulicach Hetmańskiej, Mazowieckiej oraz w Osielsku. W skład kadry akademickiej wchodziło 80 nauczycieli, w tym 17 samodzielnych pracowników naukowych. W 1974 roku, w efekcie połączenia Wyższej Szkoły Inżynierskiej z bydgoskim Zamiejscowym Wydziałem Rolniczym, zarejestrowana została Akademia Techniczno-Rolnicza, a Wydział Rolniczy zajął budynek na Bernardyńskiej.

W 1975 roku, wydział ten jako pierwszy w zakresie nauk rolniczych uzyskał uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora w dyscyplinie agrotechnika. Po 1991 roku poprawiły się warunki lokalowe, a niektóre jednostki przeniesiono do Ośrodka ATR w Fordonie i budynku przy ul. Kordeckiego. W 1996 roku na wydziale uruchomiono studium doktoranckie, a od 2006 roku budynek stał się siedzibą Wydziału Rolnictwa i Biotechnologii Politechniki Bydgoskiej im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich.

Architektura

Budynek wyróżnia się stylowymi cechami historyzującymi, w które wkomponowane są elementy neogotyckie oraz neoromańskie. Jego bryła przypomina prostokąt, a struktura budynku jest podpiwniczona oraz dwupoziomowa.

Wyróżniający się ryzalit frontowy jest zakończony trójkątnym szczytem, na którym znajduje się wieżyczka, w której początkowo znajdował się dzwon. W górnej części ryzalitu umiejscowione są duże okna, zamknięte pełnym łukiem, co nadaje budowli elegancki charakter.

Elewacje, wykonane z cegły, są dodatkowo zdobione wąskimi lizenami oraz arkadkowym gzymsem, który pełni rolę koronującą, nadając całości wyjątkowy wygląd.

---

Oceń: Budynek Bernardyńska 6 w Bydgoszczy

---