Budynek PZU w Bydgoszczy

---

Położenie

Budynek PZU umiejscowiony jest w malowniczej lokalizacji przy ul. Grodzkiej 25, tuż nad brzegiem urokliwej rzeki Brdy.

Od strony zachodniej sąsiaduje bezpośrednio z Placem Solnym w Bydgoszczy, co dodaje tej okolicy jeszcze większego uroku i atrakcyjności.

Historia

Budynek PZU w Bydgoszczy ma bogatą historię, sięgającą końca XVIII wieku, kiedy to został wzniesiony jako siedziba przetwórni cukru trzcinowego, która została przeniesiona do Bydgoszczy z Berlina w 1774 roku. Zbudowano go na miejscu dawnej fosy oraz wałów otaczających zamek bydgoski, co znacząco podniosło jego wartość lokalizacyjną.

Był to największy obiekt, który należał do ówczesnego przedsiębiorstwa i spełniał różnorodne funkcje, w tym administracyjne, mieszkalne oraz magazynowe. Do jego budowy wykorzystano materiały z ruin pobliskiego zamku, co podkreśla lokalne dziedzictwo tego miejsca. Zachowane źródła kartograficzne, takie jak plan Bydgoszczy stworzony przez Steermanna w 1789 roku oraz plan Lindnera z 1800 roku, dostarczają dowodów na XVIII-wieczną genezę budynku.

Rafineria cukru trzcinowego, której historia związana jest z tym miejscem, stanowiła wówczas jedno z największych przedsiębiorstw w Bydgoszczy na przełomie XVIII i XIX wieku. Surowce, w tym zachodnioindyjska trzcina cukrowa, transportowano do rafinerii wodnymi szlakami z Gdańska, co czyniło jej lokalizację nad rzeką niezwykle korzystną.

Właścicielami tej rafinerii byli bracia Schickler z Berlina, a z czasem firma przeszła w ręce jednej z najstarszych berlińskich instytucji bankowych, Splittgerber und Daum. Oprócz produkcji cukru zajmowano się również szyciem odzieży dla społeczności afroamerykańskiej w Stanach Zjednoczonych, a z Bydgoszczy eksportowano lniane ubrania.

Po 1807 roku rafinerii przyznano specjalne ulgi, co przyczyniło się do wzrostu produkcji, która osiągnęła 250 ton rocznie przy zatrudnieniu około 20 pracowników. Niestety, działalność zakładu zakończyła się w 1818 roku z powodu zniknięcia rynku zbytu w ziemiach Królestwa Kongresowego. Po tym okresie właściciele rozpoczęli jedynie składowanie oraz sprzedaż cukru sprowadzanego z rafinerii berlińskiej.

Budynek administracyjny zmienił swoje przeznaczenie już od 1818 roku, kiedy to zaczęto wykorzystywać go jako budynek mieszkalny. Z czasem, bo w 1855 roku, stał się własnością radcy Knopfe, który zorganizował w nim lokale mieszkalne. W 1895 roku obiekt przeszedł na własność gminy Bydgoszcz, a jego wnętrza przekształcono w pomieszczenia szkolne oraz biura publiczne.

Po odzyskaniu niepodległości w 1920 roku, budynek pozostał w gestii magistratu, który ulokował w nim wiele instytucji, takich jak Urząd Pośrednictwa Pracy, Kuchnię Ludową oraz różne sądy. W latach 1936-1939 siedzibę miały tam także instytucje ewidencyjne i statystyczne.

W czasie II wojny światowej obiekt przekształcono na urząd pracy, a po wojnie zyskał nowe życie jako biuro ewidencji ludności. Od 1977 roku jego właścicielem jest Państwowy Zakład Ubezpieczeń. W 1981 roku nastąpiła adaptacja budynku, co przyczyniło się do ponownego uporządkowania jego układu architektonicznego.

Na mocy umowy z 12 stycznia 1993 roku, cała nieruchomość, łącznie z oficyną, została przekazana PZU Życie S.A. W 1995 roku budynek przeszedł generalny remont, co przywróciło mu dawny blask i umożliwiło dalsze działania w obszarze ubezpieczeń.

Architektura

Budynek ten został zaprojektowany w stylu klasycystycznym, stanowiąc piękny przykład historycznej, nadrzecznej architektury administracyjno-przemysłowej, która występuje w Bydgoszczy i datuje się na koniec XVIII wieku.

Obiekt jest podpiwniczony, zbudowany z murowanej konstrukcji, liczy jedynie jedno piętro i wyróżnia się ozdobnymi gzymsami oraz delikatną artykulacją ścian, co nadaje mu estetyczny charakter. Na dachu znajduje się naczółek z powiekami, a od wschodniej strony umieszczono dobudowaną w II połowie XIX wieku oficynę.

W analizie partii fundamentów oraz ścian piwnic odkryto znaczną ilość cegieł, które charakteryzują się strukturą i wymiarami typowymi dla materiałów z późnego średniowiecza. To odkrycie sugeruje, że podczas budowy tego obiektu wykorzystano materiały pochodzące z pobliskich ruin zamku bydgoskiego, co dodaje jego historii dodatkowego kontekstu i wartości.

---

Oceń: Budynek PZU w Bydgoszczy

---