Kościół rektorski Ducha Świętego w Bydgoszczy

---

Położenie

Świątynia Ducha Świętego ulokowana jest w Bydgoszczy, przy ulicy Jana Pawła II 117, w malowniczej dzielnicy Glinki, zlokalizowanej w południowej części miasta. Obecnie kościół pełni funkcję kaplicy publicznej, stanowiąc integralną część zespołu budynków Zgromadzenia Ducha Świętego. W skład tego kompleksu wchodzą także m.in. klasztor oraz seminarium, które jest istotnym ośrodkiem edukacyjnym, biblioteka, archiwum, redakcja „Posłańca Ducha Świętego” oraz muzeum misyjne.

Historia

Historia budowy świątyni w Bydgoszczy jest ściśle związana z dziejami Zgromadzenia Ducha Świętego, które założyli misjonarze pochodzenia polskiego. W 1921 roku, w czasie odrodzenia się Polski, trzech misjonarzy przybyło z Francji wraz z Błękitną Armią gen. Józefa Hallera. Wśród nich był ojciec ppłk. Zygmunt Rydlewski CSSp, który na polecenie Przełożonego Generalnego postanowił pozostać w kraju. Pierwszym miejscem zakonu stała się Bydgoszcz, gdzie o. Rydlewski założył „Sierociniec dla Synów Obrońców Ojczyzny po zmarłych Hallerczykach” na Wilczaku, przy ulicy Jary 2, co stało się początkiem działalności Zgromadzenia w Polsce.

W dniu 13 kwietnia 1921 roku, gen. Józef Haller przybył do Bydgoszczy z misją omówienia kwestii związanych z zakładem opiekuńczym. O. Zygmunt Rydlewski objął rolę dyrektora domu, który nazwano „Dom Św. Józefa dla synów obrońców Ojczyzny im. gen. Józefa Hallera”, a nadzór nad placówką powierzono prezydentowi miasta, Janowi Maciaszkowi. Ośrodek zapewniał opiekę dla 40-50 chłopców w wieku od 10 do 18 lat, a wsparcie finansowe pochodziło z różnych źródeł, w tym od samorządu miejskiego oraz Związku Hallerczyków.

W 1922 roku, duchacze nabyli nieruchomości przy ulicy Śniadeckich 6 i 8 (według starodawnej numeracji 53/54), gdzie przeniesiono sierociniec i urządzono Niższe Seminarium Duchowne. Poświęcenia nowego domu dokonał ks. kardynał Edmund Dalbor w obecności generała Hallera i przedstawicieli duchowieństwa oraz władz lokalnych, co miało miejsce 5 grudnia 1922 roku. Sierociniec na Wilczaku został przekazany Polskiemu Czerwonemu Krzyżowi, co otworzyło nowe możliwości dla elżbietańskiej opieki kryjącej się pod tymznakiem, formalnie przyjętej przez Hallera w 1925 roku.

Od 1921 do 1925 roku, do Bydgoszczy dotarło łącznie siedmiu misjonarzy z różnych zakątków świata, w tym z Niemiec czy Stanów Zjednoczonych. W tym samym czasie w Polsce ustanowiono wiceprowincję zakonną, której przewodniczył o. Zygmunt Rydlewski. Przez lata, misjonarze skupiali się na edukacji młodzieży, organizując wystarczająco dużo miejsca na naukę oraz duchowe kształcenie. Nowa kaplica, poświęcona w 1932 roku, stała się miejscem zgromadzeń nie tylko dla duchaczy, ale i dla lokalnej społeczności, zaś do ołtarza dołożono wiele detali artystycznych wykonanych przez o. Stanisława Zaborowskiego.

Okres II wojny światowej przyniósł Zgromadzeniu wielką tragedię, zdziesiątkowując jego szeregi. Osiem osób straciło życie w obozach lub zmarło wkrótce po ich opuszczeniu. Kaplica uległa zniszczeniu, jednak po wojnie, w dniu 1 października 1946 roku, ks. kard. August Hlond, prymas Polski, założył nową parafię pw. Ducha Świętego, w której prowadzenie zaangażowano misjonarzy z Zgromadzenia Ducha Świętego. Kaplica przekształciła się w kościół parafialny, wzbogacając swoją estetykę o nowy, poewangelicki ołtarz sprowadzony z Miasteczka Krajeńskiego.

W latach 1949–1950, z powodu politycznych aresztowań, duszpasterstwo w parafii przejmowali księża z sąsiedniej parafii Matki Boskiej Nieustającej Pomocy na Szwederowie, a sam okres 1950-1970 był czasem, kiedy duchacze starali się nie rzucać w oczy mieszkańcom Bydgoszczy, mimo licznych wyzwań, które stwarzał reżim komunistyczny. Równocześnie, kształcili nowe pokolenie misjonarzy w seminariam, podtrzymując ducha Zgromadzenia.

Lata 70. XX wieku przyniosły nowe nadzieje dla zgromadzenia, które mogło zacząć się odbudowywać w bardziej sprzyjających warunkach. Między 1973 a 1983 rokiem, w Bydgoszczy funkcjonował nowicjat dla braci. W 1975 roku związano się z tworzeniem polskiej prowincji zakonu, a jedno z kluczowych przedsięwzięć to erygowanie Wyższego Misyjnego Seminarium Duchownego w Bydgoszczy w 1976 roku.

Lata 90. XX wieku przyniosły dalszy rozwój, w tym otwarcie nowych domów zakonnych, wznowienie wydawania dwumiesięcznika „Posłańca Ducha Świętego”, który dostarczał różnorodnych informacji na temat duchowości i pracy zgromadzenia. Misjonarze, poprzez różnorodne inicjatywy, w tym pielgrzymki oraz współpracę z fundacją OAA, mieli znaczący wpływ na życie społeczne oraz duchowe miasta. Dodatkowo, w promowaniu lokalnej kultury i religijności zorganizowano wiele festynów i wystaw.

Rok 1989 zaznaczył nowy etap w historii kościoła Ducha Świętego w Bydgoszczy, który przestał pełnić funkcje parafialne, stając się kościołem rektorskim. Nowa parafia pw. Ducha Świętego powstała na Glinkach, wzbogacając rejon o dodatkową kaplicę oraz kościół w kolejnych latach. W 1998 roku, na mocy decyzji ks. abpa Henryka Muszyńskiego, nastąpiło przeniesienie siedziby parafii i zmiana jej granic, a także powstanie nowego domu zakonnego dla duchaczy na ul. Glinki 40.

W 2004 roku, po utworzeniu diecezji bydgoskiej przez papieża Jana Pawła II, Zgromadzenie pomogło gościć Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Bydgoskiej przez trzy lata, aż do przeniesienia go do własnego budynku przy ul. Grodzkiej.

Architektura

Kościół Ducha Świętego jest usytuowany na parterze jednego z budynków, w którym znajdują się pomieszczenia Zgromadzenia Ducha Świętego. Budowla ta charakteryzuje się trzema nawami, które są wspierane rzędami eleganckich filarów.

Wnętrze

Wnętrze tej świątyni zachwyca trzema ołtarzami:

• główny ołtarz, neobarokowy, częściowo złocony, pochodzący z 1952 roku, stworzony przez rzeźbiarza Kryski z Bydgoszczy; w centralnej części znajduje się obraz „Zesłanie Ducha Świętego” namalowany przez Leona Drapiewskiego z Poznania,
• ołtarz w lewej nawie, zdobiony obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej,
• ołtarz w prawej nawie, który upamiętnia pierwszą rocznicę wyboru papieża Jana Pawła II.

Kompleks duchaczy

Kościół Ducha Świętego jest integralną częścią szerokiego zespołu zabudowań Zgromadzenia Ducha Świętego, które znajduje się w Bydgoszczy. W skład tego kompleksu wchodzą różne istotne budynki i instytucje, w tym:

• Dom Prowincjalny,
• Wyższe Misyjne Seminarium Duchowne (istniejące od 1976 roku),
• Biblioteka Seminaryjna,
• Archiwum Prowincjalne,
• Redakcja „Posłańca Ducha Świętego”,
• Radio PLUS-Bydgoszcz,
• Muzeum Misyjne.

Cały kompleks otacza piękny, rozległy park, który zawiera ogród oraz różne obiekty sportowe dedykowane seminarzystom, sprzyjając tym samym ich edukacji i relaksowi.

---

Oceń: Kościół rektorski Ducha Świętego w Bydgoszczy

---