Wieża ciśnień w Bydgoszczy

---

Położenie

Wieża ciśnień usytuowana jest w parku Henryka Dąbrowskiego, na obrzeżach Zbocza Bydgoskiego. Jej położenie w tym malowniczym parku sprawia, że stanowi ona nie tylko ciekawy obiekt architektoniczny, ale również ważny punkt widokowy.

Historia

W 1881 roku rozpoczęto w Bydgoszczy prace nad nowoczesną siecią wodociągową oraz kanalizacyjną, w której kluczowym elementem była wieża ciśnień. To właśnie ona pozwalała na utrzymanie odpowiedniego ciśnienia w systemie. Rzeczywiste prace budowlane miały miejsce w latach 1898–1899.

W 1900 roku ogólny system wodociągowy składał się z dwudziestu studni głębinowych zlokalizowanych w Lesie Gdańskim. Woda była tłoczona do sieci oraz wieży ciśnień za pomocą pomp gazowych. Wybór wieży nie był przypadkowy; była ona wyposażona w zbiornik o pojemności 1260 m³, co umożliwiało magazynowanie wody w czasie niskiego zapotrzebowania oraz uzupełnianie braków w sieci podczas godzin szczytu.

Wieża została zbudowana w latach 1899-1900 zgodnie z projektem architekta Franza Marschalla, a realizację budowy zlecono firmie „Wilhelm Rothe und Cie”. Jej umiejscowienie w atrakcyjnej lokalizacji, na skraju zbocza, nad Starym Miastem, sprawiło, że stała się również punktem widokowym dla mieszkańców i turystów.

Na szczycie wieży umiejscowiono stożkowy dach, na który można było wchodzić za opłatą; przed 1918 rokiem koszt wynosił 10 pfenigów, a po odzyskaniu niepodległości w 1920 roku – 10 groszy. Niestety, w okresie powojennym w pobliżu wieży powstała przepompownia, która ułatwiła dostarczanie wody na górny taras, obejmujący osiedla takie jak Szwederowo, Wzgórze Wolności, Wyżyny, oraz Kapuściska. Od tamtego czasu zrezygnowano z możliwości korzystania z wieży jako miejsca widokowego, a obiekt przestał być użytkowany w 1990 roku.

W 1991 roku wieżę zaadaptowano jako siedzibę Stowarzyszenia Artystycznego „Wieża Ciśnień”. Grupa ta zrzeszała artystów, krytyków oraz osoby związane z kulturą i sztuką miejską, co przyczyniło się do powstania miejsca wymiany myśli i inspiracji twórczych. W obiekcie urządzono również galerię sztuki.

Obecnie wieża należy do spółki „Miejskie Wodociągi i Kanalizacja” w Bydgoszczy. Przemiany, które przeszła, pozwoliły na przekształcenie jej w muzeum historii bydgoskich wodociągów. Stała się jedną z atrakcji nowej ścieżki edukacyjnej, która prowadzi od stacji pomp w Lesie Gdańskim do samej wieży, gdzie można zobaczyć m.in. drewniane rury, żetony na wodę, elementy wyposażenia dawnych łazienek oraz archiwalne dokumenty.

Na każdym piętrze obiektu dostępne są nowoczesne infokioski multimedialne, które dostarczają zwiedzającym informacji na temat wody i wodociągów. Dodatkowo, wieża jest efektownie iluminowana, co nadaje jej uroku w godzinach nocnych. Na szczycie wieży zlokalizowana jest galeria obserwacyjna, sięgająca około 60 metrów powyżej Starego Miasta. Otwarcie muzeum miało miejsce 30 października 2012 roku.

Architektura

Wieża ciśnień w Bydgoszczy odznacza się unikalnymi cechami architektonicznymi w stylu neogotyckim. Budowla została zaprojektowana na planie koła, z niewielkim ryzalitem, w którym od strony północnej umieszczono wejście.

Na bryłę wieży nałożony jest stożkowy dach, zwieńczony latarnią. Dolna kondygnacja przechodzi uskokowo w nadwieszony bęben, który stanowi część zbiornikową. Całość zdobiona jest u podstawy oraz na szczycie ażurowym fryzem, co nadaje jej lekkości, a zwieńczenie przyciąga oko swoimi pseudokrenelażowymi detalami.

Elewacje wieży wyróżniają się ceglanymi fryzami oraz tynkowanymi blendami i płycinami, co dodaje jej wyjątkowego charakteru. Interesującym aspektem jest to, że w odróżnieniu od wielu podobnych konstrukcji, tutaj część podzbiornikowa jest węższa od średnicy górnej części zbiornikowej.

Wnętrze wieży zachowało fragmenty oryginalnego wystroju, w tym ściany pokryte elegancką drewnianą boazerią oraz kolorowe witraże w oknach, które dodają całości wyjątkowego uroku.

Inne wieże

Wieża ciśnień w Bydgoszczy jest znana z wyjątkowego wyglądu, ale to nie jedyny taki obiekt, który można znaleźć w tym mieście. W Bydgoszczy znajduje się również kilka innych interesujących wież ciśnień, które zasługują na uwagę.

Na szczególną uwagę zasługuje pierwsza kolejowa wieża ciśnień, usytuowana przy stacji Bydgoszcz Główna. Jest ona zdecydowanie najstarsza i pełniła funkcję wsparcia dla rozwoju stacji i ruchu kolejowego w jej początkowych latach.

Oprócz niej, istnieje również druga kolejowa wieża ciśnień w tej samej lokalizacji, która najprawdopodobniej została zbudowana w czasach II wojny światowej. Jej historia jest mniej znana, lecz wciąż interesująca.

Kolejnym ważnym obiektem jest wieża ciśnień przy stacji Bydgoszcz Wschód Towarowa, która także pełniła istotną rolę w lokalnej infrastrukturze kolejowej.

Nie można pominąć wodociągowej wieży ciśnień, znajdującej się na terenie Łęgnowa, obecnej dzielnicy Bydgoszczy. Również ta wieża ma swoje korzenie w okresie II wojny światowej, co dodaje jej historii dodatkowego wymiaru.

---

Oceń: Wieża ciśnień w Bydgoszczy

---