Park Ludowy w Bydgoszczy

---

Lokalizacja

Park Ludowy znajduje się w sercu miasta, w Śródmieściu Bydgoszczy, gdzie otoczony jest ulicami: Jagiellońską, Piotrowskiego oraz Markwarta.

Sam teren parku ma imponujące wymiary: 250 × 275 m, co sprawia, że jest to przestrzeń przyjazna zarówno dla mieszkańców, jak i turystów. Co więcej, park ulokowany jest na zapleczu Pałacu Młodzieży oraz Bazyliki Mniejszej św. Wincentego à Paulo.

Historia

Park Ludowy w Bydgoszczy ma bogatą historię, sięgającą czasów, kiedy to miejsce zajmował cmentarz Ewangelickiej Gminy Zjednoczonej. Powstał on w roku 1778, będąc najstarszym oraz największym cmentarzem w granicach miasta. Obejmuje obszar o powierzchni około 6,5 ha, który został zakupiony od majątku Grodztwo, a następnie stopniowo powiększany.

W 1838 roku na terenie nekropolii wzniesiono dom mieszkalny dla zarządcy, w którym wydzielono osobne pomieszczenie dla kostnicy. Kolejnym krokiem było zbudowanie kaplicy cmentarnej w 1884 roku oraz masywnego muru w 1898 roku, który przetrwał do momentu likwidacji cmentarza. Wjazd do cmentarza zapewniały piękne, kute bramy, które znajdowały się od ulicyJagiellońskiej, oraz od ul. Markwarta.

Drogi prowadzące od bram, szerokie na 8 metrów, były obsadzone lipą wąskolistną, kierując się w stronę centralnej kaplicy. Otaczający plac był miejscem, gdzie krzyżowały się liczne aleje, dzieląc cmentarz na poszczególne kwatery. Wzdłuż placu rosły majestatyczne dęby oraz inne gatunki drzew, w tym: buk, dąb omszony, dąb bezszypułkowy, dąb czerwony i wiele innych. W roku 1938 na terenie cmentarza odnotowano obecność aż 66 gatunków drzew i krzewów, a miejsce to stało się ostatecznym spoczynkiem dla wielu zasłużonych obywateli miasta, głównie narodowości niemieckiej.

W 1927 roku polskie władze postanowiły o likwidacji cmentarza, co było uzasadnione spadkiem liczby ewangelików oraz planami przebudowy okolicznych ulic. Jednak decyzja ta została zaskarżona i w 1934 roku Najwyższy Trybunał Administracyjny unieważnił postanowienie władz miejskich. Po wojnie, w 1945 roku, cmentarz został zamknięty, a dla ewangelików przeznaczono nowe kwatery na cmentarzu ewangelicko-augsburskim przy ul. Zaświat. Likwidacja miała miejsce w latach 1951-1952, a ekshumacje potrwają do roku 1956.

W trakcie likwidacji zniszczono wiele cennych nagrobków i rzeźb, w tym grobowiec rodzinny Teodora Gottlieba von Hippel (1775-1843), niemieckiego działacza społeczno-narodowego oraz grobowiec rodziny Carla i Wilhelma Blumwe, który był ozdobiony repliką rzeźby Chrystusa Zbawiciela autorstwa Berthela Thorwaldsena. Rzeźbę przeniesiono później na skwer przed kościołem ewangelicko-augsburskim Zbawiciela, gdzie jest obecnie jednym z najważniejszych pomników sakralnych w Bydgoszczy.

Po zakończeniu procesu likwidacji, z terenów cmentarza stworzono park miejski, znany jako Park Ludowy, nieoficjalnie nazywany także Parkiem Sztywnych. Efektem tego przedsięwzięcia stał się także starodrzew, który pozostał po nekropolii. W 1956 roku zbudowano muszlę koncertową, a w następnych latach wybudowano również pawilon z kawiarnią „Parkowa” oraz bloki mieszkalne. W 1974 roku na południowym końcu parku powstał Pałac Młodzieży.

Na początku czerwca 1984 roku honorowano park, nadając mu imię Wincentego Witosa, co miało miejsce podczas uroczystości, w trakcie której odsłonięto popiersie tego działacza. Obok muszli koncertowej zbudowano także okrągły basen z fontanną, która niestety została rozebrana w marcu 2021 roku. W 2007 roku rozpoczęto prace nad odnową alejek parku oraz konserwację jego terenów zielonych. Uroczystość odsłonięcia granitowego obelisku upamiętniającego cmentarz miała miejsce 24 kwietnia 2007 roku.

W lipcu 2009 roku, w okolicy parku, powstał mural — największy wówczas w Polsce, stworzony przez młodych artystów, który przedstawia Piotrusia Pana pod drzewem. W 2017 roku podjęto decyzję o rewitalizacji parku, która wiązała się z usunięciem wielu drzew, mających zagrażać bezpieczeństwu. Prace rewitalizacyjne rozpoczęły się na początku wiosny 2018 roku, a w trakcie prowadzonych działań odkryto, że pod powierzchnią ziemi spoczywają nieekshumowane szczątki, co zmusiło do zmiany planów. Dotychczasowy planowane elementy rekreacyjne parku zostały zaniechane, a decyzje dotyczące przyszłego kształtu parku miały być ujęte w uniwersalnym konkursie.

W 2019 roku odtworzono część istniejącego wcześniej placu zabaw, pomimo że nie obejmował on wszystkich wcześniej planowanych elementów. Zakończenie pierwszego etapu rewitalizacji zaznaczone zostało na koniec października 2019 roku.

Charakterystyka

Park Ludowy to malownicze miejsce, które przyciąga mieszkańców i turystów różnorodnością atrakcji. W jego obrębie znajduje się sieć ścieżek, na których usytuowane są ławki, a także korty tenisowe oraz place zabaw przeznaczone dla dzieci. To nie tylko idealne miejsce na relaks, ale także centrum wydarzeń kulturalnych.

Muszla koncertowa

W centrum parku znajduje się amfiteatr z zadaszoną estradą, wzniesiony w 1956 roku, z pojemnością dla 5000 osób. Obiekt ten zajął miejsce po wcześniejszym amfiteatrze, który powstał w 1946 roku w parku Kazimierza Wielkiego, gdzie organizowane były różnorodne imprezy z okazji obchodów 600-lecia lokacji Bydgoszczy.

Amfiteatr stał się znanym miejscem, w którym rozwijała się muzyka jazzowa i młodzieżowa. W latach 70. odbywały się tu występy zarówno krajowych, jak i zagranicznych artystów, a także koncerty orkiestr dętych oraz przedstawienia plenerowe dla dzieci organizowane przez Teatr Polski. W ciągu lat 80. zainteresowanie tym obiektem zaczęło maleć, gdyż główną areną plenerową stał się amfiteatr „Zawiszy” „Zawiszy”. W okresie tym występy ograniczały się głównie do amatorów.

W połowie lat 90. przeprowadzono remont muszli, a obiekt został oddany w ręce Miejskiego Ośrodka Kultury, co przywróciło mu życie i pozwoliło na organizację licznych imprez kulturalnych. Imprezy, takie jak Muzyczny Ogród czy Bydgoskie Impresje Muzyczne, zyskały dużą popularność. Co roku, od 2002, w parku odbywał się festiwal Muszla Fest, który z czasem przeniesiono do Myślęcinka.

W grudniu 2016 roku przeprowadzono ekspertyzę, która ujawniła zły stan techniczny muszli koncertowej. Postanowiono o jej likwidacji, która miała miejsce w grudniu 2017 roku. W planach rozważano budowę palmiarni z kameralną sceną muzyczną na jej miejscu.

Walory przyrodnicze

Park Ludowy jest pełen zieleni i obfituje w rodzime gatunki drzew, takie jak klony, lipy, graby i dęby. Wyróżniają się tutaj między innymi grab pospolity odmiany stożkowatej, katalpa zwyczajna oraz glediczja trójcierniowa. Aleje parku obsadzone są klonem zwyczajnym, kasztanowcem zwyczajnym, sosną czarną, świerkiem kłującym oraz topolą włoską. W otoczeniu parku można znaleźć pięć okazów pomników przyrody.

Oto szczegóły dotyczące pomników przyrody w parku Ludowym i pobliskim otoczeniu:

Numer	Rodzaj	Miejsce	Ilość	Informacje
1.	Kasztanowiec biały	zachodnia część parku	1	obwód w pierśnicy: 540 cm, najokazalszy kasztanowiec w Bydgoszczy
2.	Dąb szypułkowy	zachodnia część parku	2	obwody w pierśnicy 266 cm i 308 cm, „Jakub” oraz „Ryszard”
3.	Katalpa zwyczajna	ulica Jagiellońska 27, przed Pałacem Młodzieży	1	obwód w pierśnicy: 196 cm
4.	Magnolia pośrednia	ulica Markwarta 9	1	rośnie w ogrodzie przydomowym

---

Oceń: Park Ludowy w Bydgoszczy

---