Budynek Muzeum Gdańska 4 w Bydgoszczy

---

Położenie

Budynek muzeum usytuowany jest przy ul. Gdańskiej 4, tuż obok kościoła Klarysek. Jest to lokalizacja w malowniczej części Śródmieścia Bydgoszczy.

Historia

Obiekt, który jest przedmiotem tej publikacji, ma głębokie i złożone powiązania historyczne, sięgające czasów XV wieku, kiedy to w tym miejscu znajdował się szpitalny przytułek oraz kościół pw. Świętego Ducha. Początkowo zwłoki budynków przytułku były drewniane, co miało wpływ na lokalizację obiektu, umiejscowionego poza miastem lokacyjnym, by odpowiednio zminimalizować ryzyko rozprzestrzenienia chorób epidemicznych.

Wnętrze budynku na parterze skrywa tablicę z datą 1593, co sugeruje, że przynajmniej jedna z instytucji szpitalnych mogła już w końcu XVI wieku mieć murowaną konstrukcję. W 1618 roku, do nowo wybudowanego klasztoru mającego miejsce przy kościele Świętego Ducha, zamieszkały siostry Klaryski, co przyczyniło się do dalszej rozbudowy tej przestrzeni.

Klasztor klarysek

W XVII wieku klasztor przeszedł istotne zmiany, w tym budowę krużganków łączących go z kościołem. Jednak pod koniec XVIII wieku, kiedy Bydgoszcz znalazła się pod pruską administracją, te krużganki uległy zniszczeniu. W latach 30. i 40. XVIII wieku następowały renowacje części budynków klasztornych, a wizja lokalna z 1760 roku ujawniła znaczną liczbę posiadanych dóbr, w tym gorzelnię, stajnie oraz ogrody.

Szpital Miejski

Władze pruskie w styczniu 1834 roku zadecydowały o kasacie klasztoru klarysek, a od 1837 roku obiekty przeszły na własność miasta. Ostatecznie przekształcono je w pierwszą Lecznicę Miejską, która początkowo dysponowała jedynie 28 łóżkami. W połowie XIX wieku dokonano przebudowy wnętrza w celu dalszej adaptacji na potrzeby szpitalne.

Dzięki wysiłkom lokalnych władz, w latach 1861-1863 doszło do rozdzielenia kościoła od budynku klasztornego poprzez demolowanie łącznika. W szpitalu codziennie przyjmowano pacjentów z niższych warstw społecznych, a w 75% koszty leczenia pochodziły z miejskiej kasy chorych. W 1864 roku szpital zyskał również oświetlenie gazowe, które zastąpiono elektrycznym po 1896 roku.

W 1878 roku budynek został powiększony o dodatkowe skrzydło, usytuowane, wzdłuż ul. Gdańskiej, z charakterystyczną fasadą w stylu neorenesansowym oraz posiadał 70 łóżek przeznaczonych dla pacjentów. W 1897 roku zdecydowano się na zakup pierwszego aparatu rentgenowskiego dla szpitala.

W okresie międzywojennym szpitalem kierowali znani lekarze, tacy jak dr Jan Biziel i dr Edward Soboczyński, który był głównym inicjatorem budowy nowego, większego szpitala w Bydgoszczy, co zostało zrealizowane w latach 1928-1937. W szpitalu znajdowały się różne oddziały, takie jak wewnętrzny, laryngologiczny oraz chirurgiczny, a także ginekologiczno-położniczy, który funkcjonował w budynku przy ul. Gdańskiej 71a. Niestety, liczba łóżek w szpitalu wciąż była niewystarczająca dla rosnącej liczby pacjentów w Bydgoszczy.

W grudniu 1937 roku szpital został przeniesiony do nowego obiektu, znajdującego się na terenie Szpitala Miejskiego na Skrzetusku.

Muzeum Miejskie

Po wyprowadzce szpitala budynek przez kilka lat służył jako Wydział Opieki Społecznej Urzędu Miejskiego w latach 1938-1945. Jednak w 1946 roku obiekt zaczął pełnić nową funkcję, stając się siedzibą Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego, które dysponuje cennymi zbiorami. W późnych latach 60. oraz w 70. XX wieku zakres działalności muzeum zmniejszył się, ponieważ wiele jego wystaw przeniesiono do innych lokalizacji, takich jak spichrze nad Brdą oraz obiekty na Wyspie Młyńskiej.

W wyniku złego stanu technicznego budynku, jego funkcje wystawiennicze zostały zawieszone w kwietniu 2009 roku. Od 2016 roku trwają intensywne prace przygotowawcze do remontu oraz rozbudowy obiektu. W planach znajduje się nowa stała wystawa sztuki współczesnej oraz strefa konferencyjno-edukacyjna.

Nowa część budynku ma obejmować również pomieszczenia administracyjne, pracownie konserwatorskie oraz nowoczesną kawiarnię, a powiększona powierzchnia wystawiennicza wyniesie 1410 m². Rekomendowana wartość inwestycji to 22,6 mln zł, w tym 9,8 mln zł z budżetu miasta. Od 2018 roku firma Kontbud prowadzi prace budowlane, które przyniosły odkrycia malowideł ściennych z XVII wieku oraz ciekawe elementy architektoniczne, potwierdzający długoletnią historię tego miejsca.

Finalizacja całego projektu została przewidziana na grudzień 2020 roku, jednak ze względu na sytuację pandemiczną, otwarcie obiektu zostało przesunięte na późniejszy termin.

Architektura

Opis architektury budynku wyróżnia się niezwykłym charakterem i stylowym wykończeniem. Jest to obiekt piętrowy, z dwoma skrzydłami, co nadaje mu imponujący wygląd.

W bryle głównej znajduje się mansarda, co jest stylistycznym akcentem. Elewacja frontowa prezentuje się efektownie dzięki boniowanej strukturze oraz dekoracyjnemu portalowi, który jest otoczony kolumnami.

Na końcach budynku znajdują się skrajne osie, które są nieznacznie zryzalitowane. Zwieńczone są one pięknymi szczytami, które są dodatkowo ozdobione encantującymi pilastrami.

---

Oceń: Budynek Muzeum Gdańska 4 w Bydgoszczy

---