Muzeum Wojsk Lądowych

---

Charakterystyka

Muzeum Wojsk Lądowych ma na celu jednoczesne ukazanie wojskowej historii regionu Pomorza i Kujaw. W jego zbiorach można odnaleźć wiele ciekawych eksponatów, które przybliżają wydarzenia z okresu powstania wielkopolskiego, które miało miejsce w latach 1918–1919.

Instytucja gromadzi zarówno własne eksponaty, jak i te, które znajdują się w depozycie od innych muzeów oraz osób prywatnych. Dzięki temu muzeum stworzyło bogatą kolekcję, która jest nie tylko edukacyjna, ale także pełna cennych historycznych artefaktów.

W wyniku przekształcenia w 2010 roku, muzeum stało się jedynym w Polsce Muzeum Wojsk Lądowych, co pozwoliło na poszerzenie jego zbiorów. Obecnie, odwiedzający mogą podziwiać bogate zbiory wyposażenia, a także różnorodną broń piechoty oraz pojazdy wykorzystywane przez wojska zmechanizowane.

Historia

Muzeum dziedziczy tradycje przedwojennego muzeum wojskowego, które rozpoczęło swoją działalność w 1928 roku w Szkole Podchorążych dla Podoficerów w Bydgoszczy. Mieściło się to w obecnym kompleksie Dowództwa POW.

W skład najstarszych eksponatów, które można było podziwiać w tym muzeum, wchodziły m.in.: cegła kamienna pochodząca z pokoju wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego w Malborku, różnorodne uz broń, zarówno palna, jak i sieczna, z XVIII i XIX wieku, dyplom z autografem króla Augusta III, a także tabakierka, którą Napoleon Bonaparte ofiarował pułkownikowi Pawłowi Jerzmanowskiemu na Elbie. Dodatkowo, muzeum przechowywało cenną pamiątkę – pęczek włosów Tadeusza Kościuszki oraz skorupę granatu wydobytego z Olszynki Grochowskiej. Nie można zapomnieć o zdobycznej chorągwi bolszewickiej, która wzbogacała zbiory muzealne.

Niestety, w okresie okupacji zbiory te zostały rozproszone i nigdy nie odzyskane. W 1973 roku z inicjatywy lokalnych władz powstało Muzeum Tradycji Pomorskiego Okręgu Wojskowego, które funkcję sali tradycji pełniło aż do 1989 roku. Z kolei od 1992 roku muzeum zaczęło pełnić rolę placówki o charakterze naukowo-badawczym, a 31 grudnia 2003 roku przekształcono je w Pomorskie Muzeum Wojskowe w Bydgoszczy.

W roku 2007 Muzeum uzyskało status państwowej instytucji kultury, a dwa lata później przekształcono je w Muzeum Wojsk Lądowych, które posiada filie w Toruniu (zbiory wojsk artyleryjskich i rakietowych) oraz Wrocławiu (zbiory wojsk inżynieryjnych). Warto również zaznaczyć, że w 2009 roku muzeum zostało uhonorowane statuetką „Dobosz Powstania Wielkopolskiego”, co stanowi wyraz uznania dla jego dorobku i zaangażowania w pielęgnowanie historycznych tradycji, przyznawaną przez Zarząd Główny Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919.

Siedziba

Współczesna siedziba Muzeum Wojsk Lądowych, usytuowana przy ul. Czerkaskiej, na styku z ul. Gdańską, została zaprojektowana przez architekta Zbigniewa Kortasa w roku 1973. Budynek ten zrealizowano na obszarze, który od 1913 roku w całości należał do Szkoły Wojennej.

11 listopada 2014 roku odbyło się pierwsze udostępnienie filii muzeum w zrewitalizowanej jednostce wojskowej 1433, położonej na Osowej Górze. W przyszłości planowane jest utworzenie Oddziału Techniki Wojskowej, który będzie odpowiedzialny za przeniesienie ciężkiego sprzętu bojowego z ul. Czerkaskiej, a także z jednostek wojskowych zlokalizowanych w Czarnem.

Obszar o wielkości 5 ha, który od 2011 roku znajdował się w użyczeniu Muzeum, w 2018 przeszedł na jego własność. W tym miejscu przewiduje się utworzenie stałej ekspozycji ciężkiego sprzętu wojskowego, a także projekt magazynów oraz warsztatów remontowych. Z myślą o prezentacji eksponatów, planuje się również budowę toru, który umożliwi ich demonstrację.

Ekspozycja

Wystawy stałe

Stała ekspozycja Muzeum Wojsk Lądowych to niezwykle bogaty zbiór, który obejmuje różnorodne grupy tematyczne, poszerzające wiedzę na temat historii armii polskiej oraz ich bohaterskich działań. Na szczególną uwagę zasługują następujące zagadnienia:

• Wojsko polskie w kontekście powstań narodowych XVIII-XIX wieku,
• Powstanie wielkopolskie,
• Służba garnizonu w Bydgoszczy w latach 1920-1939, obejmująca piechotę, pancerniaków, artylerzystów, kawalerzystów, marynarkę, saperów, lotników oraz szkoły wojskowe,
• Galeria malarstwa batalistycznego,
• Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie,
• Armia Polska w ZSRR w latach 1943-1945,
• Ruch oporu Polski podczas II wojny światowej,
• Biografie bydgoszczan, którzy przyczynili się do sukcesów koalicji antyhitlerowskiej, w tym pamiątki po Marianie Rejewskim,
• Tematyka Katynia oraz martyrologia pomorskiej ludności,
• Wyposażenie wartowni z lat 50. XX wieku,
• Pistolety i rewolwery z XX wieku,
• Wojsko Polskie w latach 1946-1956,
• Pomorski Okręg Wojskowy od 1945 do 2005,
• Ciężki sprzęt wojskowy z czasów II wojny światowej,
• Generałowie Wojska Polskiego na Pomorzu,
• Falerystyka, odznaki pamiątkowe i medale,
• Żołnierze Pomorskiego Okręgu Wojskowego w misjach pokojowych,
• Ściana Pamięci w foyer muzeum,
• Sala rycerska.

Wśród cennych eksponatów znajdują się m.in. karabin przeciwpancerny wz. 35 Ur oraz pistolet maszynowy Mors. Jednym z niezwykłych nabytków są armaty kal. 105 mm i 120 mm z Norwegii i Finlandii, a także armata polowa kal. 76,2 mm oraz haubica górska kal. 100 mm. W 2014 roku do zbiorów dołączył czołg Chieftain pochodzący z Wielkiej Brytanii.

Na dziedzińcu muzeum można zobaczyć plenerową ekspozycję z około pięćdziesięcioma sztukami ciężkiego sprzętu wojskowego. W skład wystawy wchodzą:

• Armaty przeciwpancerne o kalibrze od 45 do 100 mm,
• 155 mm francuska ciężka armata polowa z 1861 roku, zdobyta przez Prusy w wyniku wojny z Francją w latach 1870-1871; amerykańska haubica M 109 (jedyna w kraju) i radziecka 2S1 Goździk,
• Artyleria przeciwlotnicza, w tym działka okrętowe,
• Wielozadaniowy transporter – ciągnik MTS-306,
• Schrony: bojowy i wartowniczy oraz pancerna kopuła obserwacyjna z Wału Pomorskiego,
• Kolekcja czołgów i transportery opancerzone, takie jak BTR-152, BTR-60, SKOT, BRDM-2, T-34/85, T-55A, czołg pływający PT-76, T-72 oraz wersja Mk. 11 brytyjskiego Chieftaina,
• Radziecka wyrzutnia niekierowanych pocisków rakietowych „Katiusza” na podwoziu samochodu ZIS-6,
• Kolekcja armat przeciwpancernych, w tym 85 mm D-44 i 100 mm BS-3,
• Kolekcja moździerzy od 82 do 160 mm,
• Sprzęt rakietowy, m.in. rakieta ziemia-ziemia 8K-14 („Scud”) o zasięgu do 300 km, zestawy przeciwlotnicze oraz zbiornik na ciekły tlen rakiety V-2,
• Most Baileya – brytyjski most drogowy z czasów II wojny światowej,
• Wozów zabezpieczenia technicznego WZT-1 oraz gąsienicowy transporter opancerzony MT-LB,
• Rzeźby w drewnie i kamieniu, w tym dzieło Edmunda Majkowskiego „Nad Turią i Bugiem”.

Wystawy czasowe

Wystawy czasowe organizowane w muzeum koncentrują się na bogatej historii wojskowości oraz tematyce regionalnej. Maja one także związek z ważnymi rocznicami historycznymi. W latach 2006-2009 muzeum zorganizowało kilka pamiętnych wystaw, takich jak:

• 60. rocznica zakończenia II wojny światowej,
• Mundur i broń polskiego żołnierza z lat 1939–1945,
• Generał Władysław Anders i jego żołnierze,
• Oni ocalili Londyn – Polacy w walce z V1 i V2,
• Mosin – zmierzch epoki,
• Pancerniacy generała Maczka.

---

Oceń: Muzeum Wojsk Lądowych

---