Cywilna Szkoła Mechaników Lotniczych w Bydgoszczy

---

Historia

8 marca 1924 roku zainicjowano utworzenie tymczasowego komitetu Ligi Obrony Powietrznej Państwa w Bydgoszczy. W skład tego komitetu weszli m.in. prezydent miasta Bernard Śliwiński, który objął funkcję prezesa, oraz dowódca garnizonu Bydgoszcz, gen. dyw. Władysław Jung, pełniący rolę wiceprezesa. Ponadto, jednym z kluczowych wojskowych działających na rzecz LOPP był ppłk pil. Jan Kieżun, komendant Bydgoskiej Szkoły Pilotów.

W kolejnych miesiącach działalności komitetu powstało wiele kół LOPP, gromadzących nauczycieli, policjantów, wojskowych ze ściśle współpracujących garnizonów oraz kolejarzy. Jednym z pierwszych projektów, jakie zrealizowano w ramach LOPP, była organizacja cywilnej szkoły, której celem było szkolenie naziemnego personelu dla lotnictwa cywilnego, a także stanowiło to rezerwę dla struktury lotnictwa wojskowego. Decyzja o lokalizacji szkoły w Bydgoszczy była prawdopodobnie podyktowana tym, że od 1922 roku funkcjonowała tutaj wojskowa Centralna Szkoła Mechaników Lotniczych, a także wydział mechaniczny przy Państwowej Szkole Przemysłowej, które mogły stanowić bazę dla kadry nauczycieli.

Działalność szkoły rozpoczęto w listopadzie 1924 roku, organizując w Państwowej Szkole Przemysłowej tzw. ogólny kurs lotniczy w systemie wieczorowym, który zakończyło latem 1925 roku kilkudziesięciu uczniów. Przełomową datą było 8 stycznia 1926 roku, kiedy to Zarząd Główny LOPP zebrał się na Zamku Królewskim w Warszawie i zatwierdził plan utworzenia stałej cywilnej szkoły mechaników lotniczych przy Państwowej Szkole Przemysłowej, na co przekazano fundusze w wysokości 138 tys. złotych. Projekt ten uznano za wzorcowy i zasugerowano realizację jego zasad w innych miastach, gdzie istniały szkoły przemysłowo-rzemieślnicze oraz pułki lotnicze.

Oficjalne otwarcie I Cywilnej Szkoły Mechaników Lotniczych miało miejsce 20 kwietnia 1926 roku, w obecności dowódcy 15 Dywizji Piechoty gen. bryg. Wiktora Thommée, dyrektora Szkoły Przemysłowej oraz inż. Franciszka Siemiradzkiego, reprezentującego I Cywilną Szkołę Mechaników Lotniczych, a także przedstawicieli lotnictwa i magistratu. Naukę rozpoczęło 85 uczniów, którzy zostali wybrani spośród 610 kandydatów.

W zakresie organizacji I Cywilna Szkoła Mechaników Lotniczych podlegała administracyjnie oraz gospodarczo dyrektorowi Państwowej Szkoły Przemysłowej oraz prezesowi lokalnego koła LOPP. Jako jednostka przysposobienia wojskowego, była również związana z lokalnymi władzami Przysposobienia Wojskowego. Program nauczania był ściśle zintegrowany z Centralną Szkołą Mechaników Lotniczych, a finansowanie szkoły zapewniał Zarząd Główny LOPP w Warszawie oraz od 1928 roku komitet wojewódzki LOPP w Poznaniu.

W styczniu 1927 roku Zarząd Główny LOPP, w porozumieniu z Komitetem Obrony Państwa przy Gdańskiej Dyrekcji Kolejowej, przystąpił do budowy bursy dla uczniów I CSML, zlokalizowanej przy bydgoskim lotnisku. W uroczystym otwarciu tego obiektu, które miało miejsce 28 lipca 1928 roku, brał udział prezydent II Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki, prezes Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej inż. Julian Eberhard i minister komunikacji Alfons Kühn.

W 1930 roku LOPP postanowiła przekazać zarządzanie szkoły w ręce państwa. Po przejęciu wszystkich zasobów oraz finansowania przez Ministerstwo Spraw Wojskowych, w obiekcie zainstalowano Szkołę Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich, która stanowiła część Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa w Bydgoszczy.

W trakcie jej funkcjonowania, szkoła wyszkoliła ponad 150 absolwentów, a wieczorowe kursy organizowane przy Państwowej Szkole Przemysłowej pozwoliły na kształcenie około 100 mechaników lotniczych.

System szkolenia

W początkowym etapie szkolenia w Cywilnej Szkole Mechaników Lotniczych w Bydgoszczy, przyjęcia na pierwszy kurs wieczorowy, który rozpoczął działalność w 1924 roku, wymagało ukończenia czterech klas szkoły średniej ogólnokształcącej, lub siedmiu oddziałów szkoły podstawowej bądź szkoły rzemieślniczo-przemysłowej. Program nauczania obejmował szereg przedmiotów teoretycznych takich jak teoria lotnictwa, aerostatyka, aerodynamika, mechanika silników oraz budowa płatowców. Dodatkowo, dla absolwentów tej formy kształcenia zorganizowano praktykę wakacyjną w warsztatach Centralnej Szkoły Mechaników Lotniczych na bydgoskim lotnisku.

W późniejszych latach, od 1926 roku, aby zostać studentem stałej Cywilnej Szkoły Mechaników Lotniczych, która była częścią Państwowej Szkoły Przemysłowej, wymagane było m.in. posiadanie świadectwa ukończenia 3-letniej szkoły rzemieślniczo-przemysłowej, ukończenie kursu w szkole dla mistrzów mechaników oraz odbycie minimum czteroletniej praktyki zawodowej w dziedzinie ślusarstwa. Ponadto kandydaci musieli mieścić się w przedziale wiekowym od 17 do 24 lat. Co istotne, nauka w tej placówce była bezpłatna, a uczniom zapewniono pełne utrzymanie i zakwaterowanie.

Wykłady z przedmiotów teoretycznych były prowadzone w budynku Państwowej Szkoły Przemysłowej, natomiast zajęcia praktyczne oraz wykłady dotyczące silników lotniczych, technologii materiałów lotniczych, elektrotechniki, przyrządów pomocniczych jak i meteorologii miały miejsce w warsztatach Centralnej Szkoły Mechaników Lotniczych znajdujących się na bydgoskim lotnisku.

Dla zaspokojenia potrzeb tej pionierskiej w Polsce placówki, wykładowcy CSML przygotowali kilka podręczników, które były niezbędne dla przyszłych mechaników lotniczych. Wśród nich znalazły się takie publikacje jak „Regulacja silnika Lorraine – Dietrich 450 KM” autorstwa porucznika pilota Pawła Piotrowicza, „Zasady lotu płatowca” opracowane przez porucznika Stanisława Miękinę, oraz „Technologia materiałów używanych w przemyśle lotniczym i samochodowym”, której autorem był porucznik Lech Pogorzelski.

---

Oceń: Cywilna Szkoła Mechaników Lotniczych w Bydgoszczy

---