Międzynarodowy Port Lotniczy im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy, znany również z kodu IATA jako BZG oraz kodu ICAO EPBY, to niezwykle ważny ośrodek transportu lotniczego. Znajduje się on w odległości zaledwie około 3 km od serca Bydgoszczy, co czyni go dostępnym dla podróżnych. Port ukochany przez mieszkańców i odwiedzających, funkcjonuje jako kluczowy punkt komunikacyjny w regionie.
Na dzień 1 listopada 2023 roku, bydgoski port lotniczy zajmuje 10. miejsce w Polsce pod względem wielkości obsługiwanego ruchu lotniczego. Oferuje 6 regularnych kierunków, w tym 5 połączeń międzynarodowych oraz 1 połączenie krajowe. To świadczy o jego znaczeniu i rosnącej popularności wśród podróżnych.
Warto zauważyć, że w roku 2008 port lotniczy w Bydgoszczy zanotował imponujący wzrost liczby odprawionych pasażerów, osiągając wartość 54,07% w porównaniu do roku 2007, co sprawiło, że stał się liderem wzrostu spośród wszystkich lotnisk w Polsce.
Właścicielami tego dynamicznego portu lotniczego są różne podmioty: samorząd województwa kujawsko-pomorskiego posiadający około 67% udziałów, miasto Bydgoszcz z 23% udziałów, a także Państwowe Porty Lotnicze z 7% oraz 12 innych akcjonariuszy, co podkreśla różnorodność wsparcia dla tej kluczowej infrastruktury.
Położenie
Port lotniczy w Bydgoszczy im. I.J. Paderewskiego zlokalizowany jest w południowo-zachodniej strefie miasta, oddalony o zaledwie 3 km od centrum Bydgoszczy. Częściowo zajmuje teren gminy Białe Błota. Otaczają go malownicze obszary Puszczy Bydgoskiej od trzech stron: południa, wschodu oraz zachodu, natomiast graniczy z bydgoskimi osiedlami, takimi jak Szwederowo i Górzyskowo od północnej strony.
Powierzchnia portu zajmuje 146 ha, a imponująca długość pasa startowego wynosi 2,5 km, co czyni go odpowiednim miejscem dla różnorodnych operacji lotniczych.
Terminal
Terminal lotniska w Bydgoszczy charakteryzuje się powierzchnią wynoszącą około 7 tysięcy metrów kwadratowych, co czyni go przestronnym obiektem. Jego roczna przepustowość osiąga 500 tysięcy pasażerów, co podkreśla znaczenie tego miejsca w regionalnym transporcie lotniczym.
W obiekcie znajduje się siedem stanowisk odprawy, co umożliwia sprawną obsługę podróżnych. Terminal dysponuje także trzema bramkami, w tym dwiema międzynarodowymi z odpowiednimi stanowiskami kontroli paszportowej oraz jedną dla ruchu Schengen, co zapewnia komfort dla wszystkich pasażerów.
Historia
Początki w okresie I wojny światowej
Idea utworzenia lotniska w Bydgoszczy zrodziła się w niemieckim sztabie wojskowym, w czasach, gdy zaczęto dostrzegać potencjał samolotów do zastosowań militarnych. W obrębie komunikacji władz wojskowych z bydgoskim magistratem, pierwsze wzmianki o wykupie gruntów pod przyszłe lotnisko sięgają roku 1911. W 1913 roku wskazano na pole ćwiczeń Grenadierów Konnych, które później stało się miejscem dla polskiego pole ułańskiego, obecnie znanego jako Błonie, usytuowane na północ od drogi szubińskiej. Jednakże plany utworzenia bazy lotniczej wstrzymano na skutek wybuchu I wojny światowej. Powrócono do tej koncepcji w 1916 roku, usytuowując lotnisko na obszarze przy ul. Szubińskiej, w rejonie Müllershof (obecnie Biedaszkowo).
Władze zakupiły na Biedaszkowie grunt zajmujący około 112 hektarów, a pomiędzy 1916 a 1917 rokiem stworzono na nim pas wzlotów, postawiono 10 stalowych hangarów, a także stworzono infrastrukturę kolejową, koszary oraz magazyny. Powierzchnia trawiastego pasa wzlotów wynosiła około 88 ha.
W 1917 roku bazę zajmował niemiecki Lotniczy Oddział Zapasowy nr 13, który dysponował 14 do 16 samolotami oraz zatrudniał 100 osób personelu ziemskiego. Na miejscu działała również szkoła obserwatorów lotniczych. Po wybuchu powstania wielkopolskiego w grudniu 1918 roku, dwóch polskich pilotów, Antoni Bartkowiak i Alojzy Błażyński, uciekło do oddziałów powstańczych Wielkopolski.
Okres międzywojenny
W styczniu 1920 roku, po zakończeniu I wojny światowej i ratyfikacji traktatu wersalskiego, Bydgoszcz zyskała na powrót polski status. Nowe władze krajowe przejęły kontrolę nad lotniskiem, w tym infrastrukturą, podczas gdy sprzęt został wywieziony przez Niemców. Lotnisko, które w tym czasie uchodziło za jedno z najlepiej wyposażonych w kraju, miało zaszczyt gościć w 1920 roku jednostki z Poznania: 10 Eskadrę Wywiadowczą (12 maszyn Breguet) oraz 15 Eskadrę Myśliwską (12 samolotów typu Spad i Fokker), które szybko przeniesiono na fronty wojny polsko-bolszewickiej. Powracające eskadry docierały do Bydgoszczy w 1921 i 1939 roku w przeddzień kampanii wrześniowej (46 i 49 Eskadra Towarzysząca).
W 1921 roku, wlotnisku zaczęły działać ośrodki, które szkoliły przyszłe kadry lotnicze, w tym pilotów i mechaników. Na bydgoskim lotnisku ulokowano I Szkołę Lotników, która została przeniesiona z Dęblina w sierpniu 1920 roku, a później założono dodatkowe szkoły. W 1927 roku zaczęło funkcjonować Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa zajmujące się nauką pilotowania i techniką dla personelu. W latach 1930-1938 działała Szkoła Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich, przygotowująca przyszłych pilotów oraz techników, a wszystkie owe placówki połączono w 1934 roku w Centrum Wyszkolenia Technicznego Lotnictwa, które przekształcono w Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 2.
Wiosną 1939 roku do Bydgoszczy przeniesiono Detaszowany Dywizjon Lotniczy, który uruchomił jedyny w Polsce Wojskowy Ośrodek Spadochronowy, kształtując pierwsze jednostki powietrznodesantowe. W sumie w okresie międzywojennym na lotnisku wyszkolono okoł o 1000 oficerów, podoficerów i szeregowych.
- Stanisław Płonczyński (1922) – pilot
- Franciszek Żwirko (1923) – porucznik pilot, zwycięzca zawodów Challenge 1932,
- Bolesław Orliński (1923) – pułkownik, oblatywał wszystkie myśliwce PZL,
- Jerzy Bajan (1924) – kapitan, zwycięzca w Challenge 1934,
- Stanisław Skarżyński (1925) – kawaler Virtuti Militari, jako pierwszy Polak przeleciał Atlantyk,
- Stanisław Rogalski (1925) – inżynier i konstruktor lotniczy,
- Zygmunt Puławski (1927) – inżynier, twórca polskich myśliwców,
- Karol Pniak (1930) – as myśliwski,
- Kazimierz Wünsche (1933-1937) – absolwent Szkoły Podoficerów,
Oprócz jednostek wojskowych w latach 1924–1930 utworzono także warsztaty związane z pierwszą w kraju Cywilną Szkołą Mechaników Lotniczych. Dodatkowo w latach 1933-1963 czynna była Fordońska Szkoła Szybowcowa. W międzyczasie rozwijały się regularne połączenia lotnicze z Bydgoszczy do innych polskich i zagranicznych miast. Polskie Linie Lotnicze LOT mogły korzystać z lotniska, co rozpoczęło się 1 czerwca 1929 roku pierwszym rejsowym lotem do Poznania.
Przez lata Bydgoszcz stała się kluczowym przystankiem na szlaku komunikacyjnym z innych miast. Na tym etapie pojawienie się lotów komercyjnych z użyciem samolotów Junkers F 13 w 1919 roku zapewniło codzienne połączenia. Odprawa pasażerów odbywała się w wojskowym hangarze zlokalizowanym w północno-wschodniej części lotniska, po wcześniejszej zbiórce w hotelu Pod Orłem.
Okres II wojny światowej
W czasie II wojny światowej, w wyniku okupacji niemieckiej, lotnisko w Bydgoszczy zostało przekształcone w bazę szkoleniową dla rekrutów Luftwaffe. W latach 1940-1941 stacjonował tu 52. Lotniczy Pułk Szkolny, a w latach 1942-1945 Uzupełniający Dywizjon Rozpoznania Taktycznego. W 1941 roku rozpoczęto budowę betonowego pasa startowego. Dodatkowo tumult czasów wojennych nie wykluczył działalności Konspiracyjnej Szkoły dla Małoletnich Lotnictwa, której kierownikiem był Benedykta Dąbrowskiego.
Młodzież z tej szkoły odegrała kluczową rolę w obronie lotniska, zdobywając je tuż przed przybyciem Armii Radzieckiej do miasta. W lutym i marcu 1945 roku z jego terytorium odbywały się operacje bojowe mające miejsce nad Pomorzem przy wsparciu 4 Pomorskiej Mieszanej Dywizji Lotniczej oraz pułków lotniczych Armii Radzieckiej.
Okres 1945–1989
Po zakończeniu II wojny światowej lotnisko w Bydgoszczy stało się miejscem stacjonowania polskich jednostek lotniczych, takich jak: 5 Pułk Lotnictwa Szturmowego (1945-1946) oraz 4 Pułk Lotnictwa Szturmowego (1945-1950). Zespół bazy był rozwijany przez kolejne jednostki, w tym 15. Dywizję Lotnictwa Bombowego oraz 4 Pułk Lotnictwa Szturmowego, która miała tam siedzibę do 1991 roku. Dodatkowo w początkach lat 50. XX wieku rozbudowano lotnisko, co skutkowało przyjęciem nowych jednostek z różnorodnym wyposażeniem, w tym samolotami MiG-15 i MiG-17.
W 1957 roku powstały Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 2, w których przeprowadzano remonty samolotów oraz budowy obiektów przestrzennych związanych z wojskowymi funkcjami. W późniejszych latach, baza została rozbudowana o nowy pas startowy, schrony dla samolotów oraz infrastrukturywsparcia. Zespół Lotnictwa Sanitarnego, utworzony w 1955 roku, był jedną z czterech placówek tego typu w Polsce, odpowiedzialnych za wsparcie w nagłych wypadkach zdrowotnych. W regionie działało 6 lotnisk związanych z działalnością tego zespołu, w tym Toruń.
Równocześnie rozwijały się regularne połączenia lotnicze. W latach 1945-1948 odbywały się nieregularne loty do Warszawy oraz Koszalina, a w kolejnych miesiącach do Gdańska. Od 1948 do 1958 roku, regularne połączenia zdominowały trasę do Warszawy i Gdańska.
Okres po 1989 roku
W latach 1991-2010 lotnisko pełniło funkcje logistyczne na potrzeby jednostek lotniczych, zaś 2. Baza Lotnicza „Bydgoszcz” zajmowała się transportem i ratownictwem. Po okrągłym 1992 roku zaczęto zmiany, które doprowadziły do reaktywacji cywilnego portu lotniczego, co zaowocowało założeniem Bydgoskiej Korporacji Lotniczej Sp. z o.o., przekształconej w 1995 roku w Port Lotniczy Bydgoszcz S.A. W tym samym roku udało się uruchomić połączenia czarterowe z Grecją oraz regularne z Warszawą od 1996 roku. Pierwszy terminal pasażerski oddano do użytku w 2004 roku, co spotkało się z uznaniem, a port otrzymał tytuł Firmy Roku.
W historycznym kontekście lotnisko doczekało się miana Międzynarodowego Portu Lotniczego, co zaczęło umożliwiać uruchamianie połączeń międzynarodowych, w tym do Dublina, Liverpoolu czy Bristolu. Lotniska zaczęły współpracować z wieloma przewoźnikami, w tym z Ryanair oraz LOT, co umożliwiło rosnącą popularność dostępnym połączeniem. W 2009 roku sprzedano dominujące udziały w portcie, a do stycznia 2010 port uzyskał nowe certyfikaty, które pozwalały na sprawną obsługę towarów.
W obliczu pandemii COVID-19, działalność lotniska została zawieszona, jednak w lipcu 2020 roku zainicjowano nowości operacyjne z regularnymi lotami z Londynu-Stansted. Podczas wznowienia działalności udało się także w krótkim czasie odprawić duże grupy pasażerów, co napawało nadzieją na dalszy rozwój Bydgoskiego Portu Lotniczego.
Linie lotnicze i połączenia
Na podstawie informacji z października 2024 roku, port lotniczy Bydgoszcz-Szwederowo obsługiwany jest przez 2 linie lotnicze. W ramach ich działalności zrealizowane są bezpośrednie połączenia do 7 destynacji w 3 krajach Europy. Szczegóły dotyczące linii lotniczych oraz kierunków lotów przedstawione są w poniższej tabeli:
| Linia lotnicza | Kierunek |
|---|---|
| LOT |
Sezonowo:
|
| Lufthansa |
|
| Ryanair |
Sezonowo:
|
| Enter Air | Sezonowo:
|
| Corendon Airlines | Sezonowo:
|
| Pegasus Airlines | Sezonowo:
|
Rys techniczny
Port lotniczy dysponuje odpowiednimi możliwościami technicznymi, by przyjmować i obsługiwać samoloty pasażerskie, transportowe oraz wojskowe, które potrzebują rozbiegu lub dobiegu o długości do 2500 metrów. Droga startowa mierzy 2500 m w długości, 60 m w szerokości i ma nośność PCN 70 F/B/X/T. Dodatkowo, trawiaste drogi kołowania mają nośność MTOM 5700 kg.
W obrębie infrastruktury lotniska znajduje się szereg nowoczesnych pomocy nawigacyjnych:
- świetlne pomoce nawigacyjne:
- na kierunku 26, system podejścia w układzie Calverta (825 m), LIH, 3 stopnie intensywności,
- na kierunku 08, uproszczony system podejścia „krzyż” (420 m), LIH, 5 stopni intensywności,
- na kierunkach 26 oraz 08, światła PAPI 3, 5 stopni intensywności.
- radiowe pomoce nawigacyjne:
- system ILS/DME BYD 109,100 MHz,
- NDB BDG 388 kHz.
- osłona meteorologiczna:
- lotniskowa stacja MET, automatyczny system pomiarowy Vaisala.
Warto dodać, że w roku 2012 roku przeprowadzono generalny remont pasa startowego oraz drogi kołowania do płyty postojowej przez przedsiębiorstwo Skanska.
Inwestycje
W 2015 roku rozpoczęto prace remontowe, których celem było odnowienie pasa startowego oraz dróg kołowania, a także modernizacja nawierzchni dróg technicznych.
W ramach planu generalnego dla Portu Lotniczego na lata 2014–2034, planowana jest budowa farmy fotowoltaicznej na wydzielonym obszarze lotniska, który zajmie powierzchnię 50 ha i będzie miał moc 25 MW.
W marcu 2022 roku ogłoszono przetarg na realizację tej inwestycji.
Statystyki ruchu
Statystyki dotyczące ruchu na port lotniczym Bydgoszcz-Szwederowo są obiektem dużego zainteresowania, z uwagi na ich znaczenie w analizie rozwoju lotnisk oraz transportu lotniczego w regionie. Z powodu problemów technicznych, wykres ilustrujący te dane nie jest aktualnie dostępny.
Jednakże, istnieją szczegółowe dane oraz informacje dotyczące liczby pasażerów, ładunków oraz operacji lotniczych, które można znaleźć w prezentowanej tabeli.
| Rok | Liczba pasażerów | Ładunek (kg) | Operacje lotnicze |
|---|---|---|---|
| 1998 | 1451 | 80 000 | 449 |
| 1999 | 5340 | 120 000 | 1382 |
| 2000 | 14 089 | b.d. | 1254 |
| 2001 | 6821 | b.d. | 1969 |
| 2002 | 13 408 | b.d. | 2342 |
| 2003 | 20 064 | b.d. | 3378 |
| 2004 | 25 354 | 267 854 | 2359 |
| 2005 | 38 682 | 338 937 | 1359 |
| 2006 | 133 009 | 340 503 | 2685 |
| 2007 | 181 576 | 411 052 | 3092 |
| 2008 | 280 182 | 483 234 | 7518 |
| 2009 | 275 352 | 520 447 | 6376 |
| 2010 | 278 150 | 413 911 | 5799 |
| 2011 | 279 536 | 372 000 | 7537 |
| 2012 | 340 024 | 373 000 | 7424 |
| 2013 | 343 571 | 340 000 | 7299 |
| 2014 | 289 329 | 56 000 | 6076 |
| 2015 | 341 061 | b.d. | 5793 |
| 2016 | 337 556 | b.d. | 6574 |
| 2017 | 331 388 | b.d. | 7838 |
| 2018 | 413 245 | b.d. | 8763 |
| 2019 | 425 230 | b.d. | 11 134 |
| 2020 | 127 959 | b.d. | 6920 |
| 2021 | 99 303 | b.d. | 6740 |
| 2022 | 253 361 | b.d. | _ |
| 2023 | 366 037 | b.d. | _ |
Przypisy
- Flightradar24, Live Flight Tracker - Real-Time Flight Tracker Map [online], Flightradar24 [dostęp 01.11.2023 r.]
- Port Lotniczy Bydgoszcz podsumował 2022 r. Są powody do zadowolenia [online], Gazeta Wyborcza Bydgoszcz [dostęp 28.01.2023 r.]
- 2023 rok w Porcie Lotniczym Bydgoszcz S.A. [online], Port Lotniczy Bydgoszcz [dostęp 05.04.2024 r.]
- Odbicie w IV kwartale 2021 roku. Lotnisko na drodze do odbudowy siatki połączeń sprzed pandemii [online], Port Lotniczy Bydgoszcz [dostęp 05.02.2022 r.]
- Regionalne lotnisko podsumowało rok pandemii [online], Port Lotniczy Bydgoszcz [dostęp 21.09.2021 r.]
- Małgorzata Czajkowska: Bydgoska filia Lotniczego Pogotowia Ratunkowego będzie miała swoją bazę. [dostęp 21.07.2020 r.]
- Urszula Jaroszek: Nowa baza Lotniczego Pogotowia Ratunkowego już działa. [dostęp 26.11.2020 r.]
- Lotnisko rośnie. Znowu więcej pasażerów w bydgoskim porcie.
- Wsparcie dla nowych połączeń – Port Lotniczy Bydgoszcz. [dostęp 25.07.2013 r.]
- Pasazer.com: Lotnisko w Bydgoszczy podsumowało loty Eurolotu [online], Pasazer.com [dostęp 17.01.2016 r.]
- Nowa baza bydgoskiego Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. Czeka je przeprowadzka. [dostęp 12.05.2019 r.]
- Bydgoszcz: Nowy rozkład rejsów do Krakowa [online], www.rynek-lotniczy.pl [dostęp 20.09.2022 r.]
- Wizz Air połączy Bydgoszcz z Londynem. [dostęp 22.09.2022 r.]
- Pasazer.com: Bydgoszcz: Ryanair poleci do Bristolu [online], Pasazer.com [dostęp 20.09.2022 r.]
- Junkersem lecieli do Warszawy i Wilna. Skończyło się 85 lat temu.
- Terminal znajduje się na terenie gminy Białe Błota, pas startowy – w granicach miasta.
- Kaliński Arkadiusz. Działalność I Cywilnej Szkoły Mechaników Lotniczych i kursów lotniczych przy Szkole Przemysłowej w Bydgoszczy.
- Chwaliszewski Zenon. Lotnik niezwykły [w.] Kalendarz Bydgoski 2008.
- Mirosław Gajewski: Wojskowy Ośrodek Spadochronowy w Bydgoszczy w 1939 roku.
- Gazeta Wyborcza, Krzysztof Śmietana: „Tanie lotnisko w Modlinie bez kolei”.
- Krzysztof Śmietana: WizzAir przenosi się z Okęcia.
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty związane z transportem i komunikacją":
Lądowisko Bydgoszcz-10 Wojskowy Szpital Kliniczny | Marina Gwiazda w Bydgoszczy | Port rzeczny w BydgoszczyOceń: Port lotniczy Bydgoszcz-Szwederowo