Kamienica Augusta Mentzla w Bydgoszczy

---

Położenie

Kamienica Augusta Mentzla znajduje się w niezwykle atrakcyjnym miejscu, które przyciąga wielu mieszkańców oraz turystów. Budynek był usytuowany w zachodniej pierzei ul. Gdańskiej, w sąsiedztwie znanej galerii handlowej „Drukarnia”.

Historia

Budynek

W 1853 roku w Bydgoszczy zadebiutował budynek, będący własnością aptekarza Constantina Augusta Mentzela. To właśnie wtedy rozpoczęto wznoszenie zespołu budynków, zaprojektowanych przez utalentowanego mistrza ciesielskiego, Heinricha Mautza. W skład tego kompleksu wszedł dom frontowy z przylegającym skrzydłem, a także zabudowania gospodarcze, które wspierały działalność apteki.

Na północ od budynku rozciągał się ogród, z którego zioła były zbierane i używane do produkcji leków i maści w aptece. Warto zauważyć, że od 1863 roku Mentzel prowadził tu aptekę, która specjalizowała się w homeopatii.

W obecnej formie kamienica zawdzięcza gruntownej przebudowie, która miała miejsce w 1909 roku. Została ona zrealizowana z inicjatywy nowego właściciela, de facto kolejnego aptekarza, Alfreda Jacoba. Architekt Rudolf Kern, który był odpowiedzialny za projekt, wprowadził istotne zmiany, w tym rozbudowę o północne skrzydło oraz przeniesienie ogrodu na tył działki. Zmodyfikowano również wygląd fasady.

Na parterze kamienicy zlokalizowano Aptekę „Pod Łabędziem”, a od 2003 roku także Muzeum Farmacji. W 2006 roku z wielką pompą odzyskano rzeźbę Złotego Łabędzia, która niegdyś zdobiła elewację, podobnie jak to miało miejsce w XIX oraz w I połowie XX wieku.

8 października 2018 roku, po przeprowadzeniu kompleksowego remontu budynku, w dawnym lokalu księgarni Współczesna, zainaugurowano działalność Bydgoskiego Centrum Organizacji Pozarządowych. Odnowiona elewacja przyjęła kremowo-pomarańczowe barwy z eksponowanymi zdobieniami. Koszt całej inwestycji wyniósł 2,7 mln zł.

Apteka „Pod Łabędziem”

Apteka „Pod Łabędziem” powstała 27 grudnia 1853 roku, stając się trzecią apteką w mieście, po „Pod Czarnym Orłem” i „Pod Złotym Orłem”. W tamtej epoce wiele aptek było nazywanych na cześć dumnych zwierząt, co zainspirowało Mentzela do nadania swojej aptece takiej właśnie nazwy. Łabędź, symboliczny ptak, był charakterystycznym i łatwym do zapamiętania znakiem.

Po zakończeniu II wojny światowej, apteka została upaństwowiona, zmieniając jednocześnie nazwę na Aptekę Społeczną nr 39. W drugiej połowie lat 70. przywrócono jej pierwotną nazwę, a po zmianach ustrojowych w 1990 roku, apteka wróciła w ręce prywatne. Niestety, 7 czerwca 2017 roku, po ponad 153 latach działalności, apteka została zamknięta. Jednak 15 grudnia 2022 roku znów otwarto drzwi, tym razem jako placówkę muzealną.

Złoty łabędź

Rzeźba łabędzia, odlana ze stopu metali złota, pełniła rolę aptecznego godła od momentu otwarcia apteki. Najwcześniejsze fotografie przedstawiające łabędzia sięgają przełomu XIX i XX wieku, a echa tych czasów potwierdzają widokówki. Figura znajdowała się na belce wystającej ze ściany, tuż nad głównym wejściem do apteki.

Niestety, rzeźba została zdjęta w 1959 roku, kiedy to dr Stanisław Proń z Muzeum Farmacji CM UJ w Krakowie odebrał zgodę Ministerstwa Zdrowia na zbieranie aptecznych artefaktów. W trakcie jednej z takich podróży trafił do Bydgoszczy, gdzie postanowił zabrać łabędzia do Krakowa.

W roku 2003, w zapleczu apteki, otwarto Muzeum Farmacji Apteki „Pod Łabędziem”. Badania prowadzone przez tę instytucję doprowadziły do odkrycia łabędzia w magazynach Muzeum Farmacji CM UJ. Ostatecznie, w lipcu 2006 roku, figura została przekazana bydgoskiemu Muzeum Farmacji. Artysta Bogusław Czerwiński wykonał nową, wierną kopię rzeźby z żywicy epoksydowej, która została uroczyście odsłonięta 27 grudnia 2006 roku, a oryginał znalazł swoje miejsce w Muzeum Farmacji Apteki „Pod Łabędziem”.

Architektura

Obiekt ten charakteryzuje się wyrazistą secesyjną dekoracją elewacyjną, w której pojawiają się stylizowane motywy łabędzi, co nadaje mu unikalny charakter.

Warto także zwrócić uwagę na estetykę wystroju Apteki „Pod Łabędziem”, która dopełnia całości kompozycji i przyciąga wzrok każdego przechodnia.

---

Oceń: Kamienica Augusta Mentzla w Bydgoszczy

---