Kamienica Ernsta Mixa w Bydgoszczy

---

Położenie

Budynek, znany jako kamienica Ernsta Mixa, zlokalizowany jest na wschodniej stronie ulicy Gdańskiej, między ulicą Focha a Parkową. To otoczenie sprawia, że kamienica jest łatwo dostępna oraz stanowi interesujący punkt na mapie Bydgoszczy.

Historia

„Kamienica Ernsta Mixa powstała w 1863 roku z inicjatywy fabrykanta mydła, Ernsta Mixa, jako skomponowany zespół dwóch budynków. W 1905 roku budynek położony na południu przeszedł rozbudowę, gdzie dołączono aneks mieszkalny, który zrealizowano w stylu secesyjnym wzbogaconym o bogatą dekorację figuralną, zgodnie z projektem architekta Fritza Weidnera.

W roku 1910 nastąpiły dalsze zmiany, gdy właściciel zdecydował o adaptacji budynku dla celów handlowych, wykorzystując dolne kondygnacje dla działalności domu towarowego „Modehaus Bromberg”. Zmiany stylistyczne elewacji frontowej oraz ujednolicenie budynków były związane z budową kinoteatru „Kristal”, który w okresach wojennych nosił nazwę „Ufa Westpreussen”, a po wojnie, od 1945 do 2003 roku, funkcjonował jako „Pomorzanin”. W latach 1913–1914 zrealizowane zostały prace przebudowawcze, również pod kierunkiem Fritza Weidnera. Podczas tej modernizacji po raz pierwszy zastosowano nowatorską technologę żelbetową, co było wówczas nowością. Fasady budynku zyskały nową, modernistyczną formę.

Wnętrza kinoteatru zostały zaprojektowane na 478 miejsc, z czego 286 ulokowano na galeriach. Premiera projekcji filmowych odbyła się 1 kwietnia 1914 roku. Cały obiekt został wzniesiony dzięki kredytom udzielonym przez Bank Stadthagen przez spółkę Mixa, Tucholski, Weidner.

W okresie międzywojennym przy kinie powstał „Bar Angielski”, który stał się miejscem cotygodniowych dancingów z jazzbandem Orłowskiego. Od 1921 roku w pomieszczeniach frontowych urządzono biura Poznańskiego Banku Ziemian, a od 1944 roku funkcjonowała tam niemiecka Kasa Okręgu Bydgoszcz (Sparkasse des Kreis Bromberg). W 1946 roku lokale na parterze oraz piętrze przyznano Państwowemu Bankowi Rolnemu, a w 1948 roku przeprowadzono przebudowę kamienicy.

W oficynach, od momentu powstania kamienicy aż do II wojny światowej, działała fabryka mydła i świec, którą prowadził Ernst Mixa. Zakład w 1905 roku przeszedł rozbudowę, a podczas budowy kina zmienił swoje przeznaczenie. Po wojnie w dawnych pomieszczeniach fabrycznych urządzono Klub Międzynarodowej Prasy i Książki, a od 1994 roku funkcjonował klub „Mózg”.

Przed 1969 rokiem w kamienicy mieszkał Marian Rejewski. Kino Pomorzanin, znajdujące się w obiekcie, zakończyło swoją działalność 30 czerwca 2003 roku. W dniu 17 listopada 2017 roku, w ramach festiwalu Camerimage, w wnętrzu dawnego kina zorganizowano pokaz fragmentów filmów znanego reżysera Krzysztofa Kieślowskiego i Sławomira Idziaka. W 2019 roku pomieszczenia dawnego kina udostępniono do zwiedzania, a w 2020 roku przeprowadzono istotne prace renowacyjne, usuwając półmetrową warstwę betonu spod podłogi, wymieniając wszystkie drewniane elementy podłogi oraz boazerii, a także instalacje elektryczne i ciepłownicze. Zostały podjęte działania zmierzające do reaktywacji działalności kina.

Pod koniec 2017 roku na frontowej ścianie kamienicy powstał mural przedstawiający Mariana Rejewskiego, stworzony przez Juliana Nowickiego, który został uroczyście odsłonięty 27 października 2017 roku. Mural ukazuje częściowo zaszyfrowany portret Rejewskiego. Aby osiągnąć ten efekt, wykorzystano płycinę w ścianie, tworząc podział kompozycyjny. W obszarze z płyciną umieszczono rzeczywisty portret, natomiast resztę, będącą zarysem portretu, stworzyły multiplikowane wzory kodu Enigmy. Całość tworzy kryptograficzny obraz historycznego bohatera, gdzie część liter szyfru Enigmy wyróżniono kolorem (przełamanym różem), dodając kolejną odszyfrowaną wartość w obrazie – napis „Rejewski Marian”.

Architektura

Budynek prezentuje interesującą interpretację wczesnego, historyzującego modernizmu, co czyni go unikatowym w swoim otoczeniu. W dolnych dwóch kondygnacjach dostrzegamy spore przeszklenia, które kiedyś pełniły rolę okien wystawowych w handlowym domu towarowym.

Fasada budynku, która pierwotnie charakteryzowała się bogatym zdobieniem secesyjnymi sztukateriami z motywami solarnymi, w wyniku różnorodnych przebudów, szczególnie w 1948 roku, utraciła większość swoich pierwotnych walorów estetycznych.

---

Oceń: Kamienica Ernsta Mixa w Bydgoszczy

---