Marek Jerzy był osobą wybitnie uzdolnioną w dziedzinie nauk rolniczych i ogrodniczych. Urodził się 5 czerwca 1939 roku w Bydgoszczy. Jako naukowiec, poświęcił swoje życie badaniom, które przyczyniły się do rozwoju polskiej biotechnologii.
Jednym z jego głównych osiągnięć była specjalizacja w hodowli chryzantem, co uczyniło go uznawanym ekspertem w tej dziedzinie. Wyróżniał się nie tylko wiedzą teoretyczną, ale także praktycznym podejściem do nauki.
Jego działalność edukacyjna oraz badawcza miała istotny wpływ na rozwój rolnictwa w Polsce. Marka Jerzego znanego jest również z aktywności na rzecz ochrony środowiska oraz promowania nowoczesnych technologii w hodowli roślin.
Niestety, 21 lipca 2017 roku Marek Jerzy zmarł w swoim rodzinnym mieście, pozostawiając po sobie niezatarty ślad w polskiej nauce.
Kariera naukowa
Marek Jerzy to wybitny naukowiec, który swoją edukację rozpoczął w I Liceum Ogólnokształcącym w Bydgoszczy oraz Konserwatorium Muzycznym w Bydgoszczy. W 1961 roku ukończył studia na Wydziale Ogrodniczym Wyższej Szkoły Ogrodniczej w Poznaniu, a następnie w 1971 roku kontynuował naukę na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
W latach 1961–1963 Marek Jerzy pracował jako asystent w katedrze roślin ozdobnych na Wyższej Szkole Rolniczej w Poznaniu, a w 1971 roku objął kierownictwo Pracowni Ogrodnictwa w bydgoskiej filii tej uczelni. Po uzyskaniu w 1974 roku stopnia doktora nauk rolniczych w zakresie ogrodnictwa, jego rozprawa nosiła tytuł: Wpływ różnych źródeł światła i kwasu 3-indolilomasłowego na ukorzenianie sadzonek złocieni ogrodowych cv. Bornholm. Stopień doktora habilitowanego przyznała mu rada Wydziału Ogrodniczego Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie w 1980 roku na podstawie rozprawy: Sterowanie czynnikiem światła w całorocznej uprawie złocieni ogrodowych. W 1981 roku za to osiągnięcie otrzymał nagrodę II stopnia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Po swojej habilitacji został awansowany na stanowisko docenta oraz kierownika Zakładu Ogrodnictwa. W 1989 roku uzyskał tytuł profesora nauk rolniczych, a w 1991 roku został profesorem zwyczajnym, co wiązało się z objęciem kierownictwa Katedry Ogrodnictwa oraz Zakładu Roślin Ozdobnych. W wyniku przekształceń, które miały miejsce w bydgoskiej uczelni, z fili WSR powstała Akademia Techniczno-Rolnicza, a później Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy, obecnie znany jako Politechnika Bydgoska.
W 1981 pracownia, którą kierował, uzyskała status samodzielnego Zakładu, a później przekształciła się w Katedrę Ogrodnictwa. W 2000 roku Katedra zmieniła nazwę na Katedrę Roślin Ozdobnych i Warzywnych. W latach 1981–1986 Marek Jerzy pełnił funkcję prodziekana, a przez trzy kadencje był dziekanem Wydziału Rolnictwa i Biotechnologii oraz prorektorem ds. rozwoju i organizacji ATR w Bydgoszczy (1984-1987).
W 1998 roku przeniósł się do Poznania, gdzie objął kierownictwo Katedry Roślin Ozdobnych w Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego, pełniąc tę rolę do 2009 roku, kiedy to przeszedł na emeryturę. Zmarł w 2017 roku po długiej chorobie w Bydgoszczy, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Parafialnym pw. św. Wincentego à Paulo w Bielawach.
Dorobek naukowy
Marek Jerzy specjalizował się w badaniach nad chryzantemami, a także różami oraz ozdobnymi roślinami cebulowymi i bulwiastymi. Jego dorobek naukowy obejmuje łącznie 333 publikacje, w tym 90 oryginalnych rozpraw, 104 artykuły i komunikaty naukowe, 128 materiałów popularnonaukowych, 9 podręczników oraz monografii naukowych, jeden Słownik Botaniczny i podręczny słownik angielsko-polski dla ogrodników.
W ciągu swojej kariery wypromował 12 doktorów nauk rolniczych, przeprowadził 40 recenzji prac doktorskich, 26 recenzji rozpraw habilitacyjnych, oraz 9 opinii o stanowisku profesora nadzwyczajnego i 10 opinii o tytule naukowym profesora. W 2019 roku, dla upamiętnienia jego wkładu w naukę, chryzantemia wielkokwiatowa Chrysanthemum x grandiflorum otrzymała nazwę „UTP profesor Jerzy” i została wpisana do Księgi Ochrony Wyłącznego Prawa.
Publikacje
Oto wybór publikacji autorstwa Marka Jerzego, które stanowią ważny wkład w dziedzinie uprawy roślin ozdobnych i kwiaciarskich.
- Kwiaty cięte uprawiane pod szkłem i folią (współautor), 1985,
- Uprawa złocieni (współautor), 1992,
- Róże (współautor), 1992,
- Chryzantemy, 1996,
- Kwiaty cięte uprawiane pod osłonami, 2006,
- Chryzantemy – odmiany i uprawa, 2000,
- Rozmnażanie wegetatywne roślin ozdobnych, 2005.
Kariera sportowa
Marek Jerzy był uznawanym lekkoatletą, który skupił się na biegach średnich. W trakcie swojej kariery zdobył tytuł pięciokrotnego mistrza Polski juniorów w różnych konkurencjach.
Do jego największych osiągnięć młodzieżowych należą:
- 1500 m przełaje – Sopot, 1956,
- 2000 m przełaje – Skarżysko Kamienna, 1957,
- 2000 m przełaje – Skarżysko Kamienna, 1958,
- 400 m – Olsztyn, 1958,
- 800 m – Olsztyn, 1958.
W późniejszym etapie kariery, w kategorii seniorów, zdobył halowy tytuł mistrza Polski na dystansie 800 metrów. W zawodach, które odbyły się w hali AWF w Warszawie w 1960 roku, uzyskał czas 1:53:0, co stanowiło rekord Polski.
W 1958 roku zajął drugą lokatę w Memoriale Janusza Kusocińskiego na tym samym dystansie. Reprezentując klub AZS Poznań, ustanowił rekord życiowy na 800 metrów, osiągając czas 1:50 podczas zawodów w Poznaniu w 1962 roku.
Życie prywatne i działalność społeczna
Marek Jerzy, syn Janusza Jerzego, który był właścicielem Fabryki Akcesoriów i Okuć Meblowych w Bydgoszczy oraz Stefanii Jerzy z d. Koszarek, która pochodziła z majątku w Skarboszewie, prowadził życie pełne zaangażowania zarówno w sferze prywatnej, jak i społecznej. Jest mężem Mirosławy Jerzy z d. Soińskiej, z którą razem wychowali czworo dzieci: Justynę (ur. 1962), Pawła (ur. 1964), Rafała (ur. 1966), który odniósł sukcesy jako przedsiębiorca i lekkoatleta, oraz Agnieszkę (ur. 1968).
Wspierał ideę konsolidacji uczelni w Bydgoszczy, co świadczy o jego oddaniu dla edukacji. Wraz z innymi osobami zaangażowany był w działalność Społecznego Komitetu ds. Powołania Uniwersytetu w Bydgoszczy oraz pełnił rolę autora i redaktora biuletynu „Uniwersytet w Bydgoszczy” w latach 1994 i 1995. Dodatkowo był członkiem Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego, co pokazuje jego aktywność w sferze naukowej i społecznej.
W 1997 roku Marek Jerzy podjął się wyzwania stania się senatorem, kandydując z ramienia Ruchu Odbudowy Polski w okręgu bydgoskim. Choć jego starania zakończyły się niepowodzeniem, zdobył jednak prawie 75 tysięcy głosów, co dowodzi poparcia, jakim się cieszył wśród mieszkańców.
Odznaczenia
W życiu Marka Jerzego odznaczenia odgrywają ważną rolę, przynosząc uznanie za jego liczne osiągnięcia. Poniżej przedstawiono listę nagród, które zdobył w trakcie swojej działalności:
- medal Komisji Edukacji Narodowej, przyznany w 1990 roku,
- medal Ministra Rolnictwa, otrzymany w 1986 roku,
- odznaka honorowa za szczególne zasługi dla województwa bydgoskiego,
- odznaka honorowa za zasługi dla miasta bydgoszczy, nadana w 2009 roku,
- złoty krzyż zasługi, przyznany w 2007 roku.
Przypisy
- Dążenia do powstania uniwersytetu i powołanie Akademii Bydgoskiej – lata. 90.-2000 [online], ukw.edu.pl [dostęp 05.06.2023 r.]
- Oficjalny Serwis Bydgoszczy – Medale z roku 2009 [online], bydgoszcz.pl [dostęp 05.06.2023 r.]
- Trasy były piękne, widzów tysiące, a Skarżysko przełajową stolicą Polski [online] [dostęp 01.06.2023 r.]
- Wyborcza.pl [online], bydgoszcz.wyborcza.pl [dostęp 31.05.2023 r.]
- Polka, Kujawianka, Wisła. Te chryzantemy wyhodowano na uczelni w Bydgoszczy [online], bydgoszcz.wyborcza.pl [dostęp 26.05.2023 r.]
- Odszedł Profesor Marek Jerzy – naukowiec i popularyzator wiedzy, kojarzony głównie z chryzantemami [online], Pod Osłonami, 22.07.2017 r. [dostęp 26.05.2023 r.]
- Prof. Marek Jerzy nie żyje [online], bydgoszcz24.pl [dostęp 26.05.2023 r.]
- Lista odmian z przyznanym wyłącznym prawem │ Politechnika Bydgoska [online], wrib.pbs.edu.pl [dostęp 26.05.2023 r.]
- Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 25 września 1997 r. o wynikach wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 21 września 1997 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 01.06.2023 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Danuta Künstler-Langner | Edward Szmańda | Andrzej Bałandynowicz | Roman Pampuch | Tomasz Wesołowski | Sławomir Kończak | Franz Lüdtke | Roman Kotzbach | Marian Eckert | Andrzej Zybertowicz | Małgorzata Bieńkowska (socjolożka) | Marcin Barlik | Piotr Jaśkowski | Katarzyna Polus-Rogalska | Janusz Sługocki | Zdzisława Wyżnikiewicz-Kopp | Bogusława Pasieka-Butkiewicz | Henryk Dziurla | Agata Jarecka | Andrzej Tomaszewicz (ekonomista)Oceń: Marek Jerzy