Roman Pampuch

---

Życiorys

Roman Pampuch, wybitny specjalista w dziedzinie chemii, swoje wykształcenie średnie uzyskał dzięki tajnemu nauczaniu, co miało miejsce w trudnych czasach okupacji. Maturę zdał w Częstochowie, a rok 1945 był kluczowy również za sprawą rozpoczęcia dalszej edukacji na Politechnice Śląskiej, gdzie w 1948 roku uzyskał dyplom magistra inżyniera chemii. W 1954 roku obronił doktorat na Politechnice Warszawskiej, a w 1963 roku uzyskał habilitację z nauk technicznych. Przez kolejne lata osiągał wysokie stopnie naukowe, co culminowało w nadaniu mu tytułu profesora zwyczajnego w 1976.

Przebieg pracy zawodowej

W latach 1948-1955 Pampuch był kluczową postacią w Głównym Instytucie Górnictwa, gdzie nie tylko organizował, ale i kierował pracownią fizykochemiczną Zakładu Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu. Kolejne lata, od 1955 do 1961, spędził w Instytucie Materiałów Ogniotrwałych w Gliwicach, gdzie pełnił funkcję kierownika Zakładu Fizykochemicznego. Następnie, w latach 1962-1967, na AGH, zarządzał pracownią Fizykochemii Krzemianów w Katedrze Chemii Krzemianów. Jego dorobek obejmował również tworzenie Katedry Ceramiki Specjalnej oraz piastowanie funkcji prodziekana i dziekana na Wydziale Inżynierii Materiałowej i Ceramiki.Od 1969 roku był związany z PZPR, co podkreśla jego zaangażowanie w życie akademickie oraz społeczne.

W 1983 roku Pampuch został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk, a dziesięć lat później uzyskał status członka rzeczywistego. W 1993 roku zyskał miano członka czynnego Polskiej Akademii Umiejętności. Jego działalność w latach 1996-1997 obejmowała pełnienie funkcji prezydenta Międzynarodowej Akademii Ceramiki. Pampuch oddał również hołd władzom samorządowym, uzyskując tytuł członka honorowego Polskiego Towarzystwa Ceramicznego i wchodząc w skład Prezydium Polskiego Stowarzyszenia Biomateriałów.

Autor aż 221 artykułów w uznawanych czasopismach naukowych oraz 7 monografii, Pampuch znacząco przyczynił się do rozwoju chemii. Współautorstwo 26 patentów oraz wypromowanie 33 doktorów to jedne z jego wielu osiągnięć. Ośmiu jego wychowanków uzyskało tytuł profesora, co świadczy o jego umiejętności kształcenia przyszłych liderów w dziedzinie chemii.

Jego osiągnięcia naukowe zostały docenione przez wiele instytucji: w 1996 roku zdobył nagrodę Prezesa Rady Ministrów RP, a następnie został wyróżniony nagrodą Europejskiego Towarzystwa Ceramicznego im. L. Stuitsa. Wyróżnienia ze strony Ministra Edukacji Narodowej oraz Rektora AGH podkreślają jego znaczenie jako pedagoga i badacza. Tytuł doktora Honoris Causa AGH przyznany w 1999 roku dowodzi jego niekwestionowanej pozycji w środowisku akademickim.

Po zakończeniu aktywnej kariery naukowej, Roman Pampuch miał zaszczyt spocząć na Cmentarzu Podgórskim w Krakowie (kwatera XXIX-6-10), pozostawiając po sobie bogaty dorobek naukowy oraz wspomnienia w sercach wielu studentów i współpracowników.

Badania

Roman Pampuch zajmował się rozległymi badaniami w różnych dziedzinach, co wskazuje na jego wszechstronność i głęboką wiedzę naukową. Jego prace dotyczyły wielu interesujących i zaawansowanych tematów.

• fizykochemia węgla oraz procesami karbonizacji związków organicznych, a w szczególności mechanizmem częściowego uwodornienia węgla oraz podstawami technologii produkcji włókien węglowych, które mają zastosowanie zarówno w technice, jak i medycynie,
• krystalochemia krzemianów oraz badania przemian fazowych w tym zakresie, z naciskiem na procesy rozkładu termicznego. Skupiał się również na określeniu natury amorficznych faz przejściowych oraz mechanizmie topotaktycznych reakcji, które zachodzą podczas rozkładu wodorotlenków,
• zjawiska spiekania nieorganicznych ciał stałych, gdzie sformułował mechanizm przegrupowania ziarn oraz zbadał rolę wewnętrznych naprężeń, które są istotne w procesach spiekania, a także w zjawiskach zagęszczania i rozrostu ziarn,
• mechanizm samorozwijających się reakcji wysokotemperaturowych, w tym spalanie w fazie stałej i reakcje SHS (samoprowadzące się reakcje wysokotemperaturowe). Jego prace ukazały możliwości zastosowania tych reakcji do syntezy związków wysokotemperaturowych oraz sprecyzowania specyficznego mechanizmu „wędrującej strefy reakcyjnej”, co otworzyło nowe kierunki w kształtowaniu unikalnej mikrostruktury materiałów ceramicznych, wykorzystując metodę SHS.

---

Oceń: Roman Pampuch

---