Budynek kina Adria w Bydgoszczy

---

Położenie

Budynek kina Adria zlokalizowany jest w malowniczym miejscu na południowej pierzei ulicy Toruńskiej, na wschodnim krańcu Starego Miasta w Bydgoszczy.

Historia

Historia budowy kina Adria w Bydgoszczy jest nierozerwalnie związana z kulturalnym życiem XIX wieku. W tym okresie popularne były scenicze wystąpienia w prywatnych ogrodach, gdzie organizowano zarówno koncerty, jak i przedstawienia teatralne. Mimo obecności w Bydgoszczy licznych miejsc tego typu już od lat dwudziestych XIX wieku, miasto cierpiało na brak dużej i reprezentacyjnej sali, która mogłaby pełnić funkcje kulturalne i okolicznościowe.

Warto zaznaczyć, że kompleks rozrywkowy Bractwa Strzeleckiego był jednym z pierwszych tego typu przedsięwzięć w Bydgoszczy, oferującym bogaty program funkcjonalny. W budowę zaangażowało się Bractwo Strzeleckie, organizacja z XIV wieku, która od XVII wieku dysponowała własną strzelnicą na Przedmieściu Toruńskim. Pod koniec XVIII wieku wzniesiono budynek przy ul. Toruńskiej 30, a w 1846 roku dokupiono kolejne działki na tej ulicy, gdzie powstała nowa strzelnica.

Do 1866 roku Bractwo postanowiło wznieść kolejny budynek na nowo nabytym terenie przy ul. Toruńskiej, przeznaczony na dom towarzyski z salą, strzelnicą i rozbudowanym zapleczem. Obok budynku zaplanowano obszerny ogród, w którym miały miejsce przedstawienia w letnim teatrze oraz różne obiekty małej architektury. Miał on służyć ogółowi – był miejscem obrad różnorodnych stowarzyszeń, zgromadzeń czy wydarzeń kulturalnych.

W skład komitetu budowy weszli wybitni mieszkańcy miasta, jak radca miejski Menard czy fabrykant Pietschmann. Nadzór nad przedsięwzięciem sprawował radca miejski Heyder, a szczegółowy projekt budynku wykonał berliński architekt Eduard Titz, znany z projektów teatrów w Niemczech. Uroczystość położenia kamienia węgielnego miała miejsce 23 maja 1866 roku, a w wydarzeniu uczestniczyły lokalne władze, co podkreślało rangę przedsięwzięcia.

Budowa została opóźniona z powodu konfliktu prusko-austriackiego, a obiekt otwarto ostatecznie w czerwcu 1867 roku. Jego inauguracja, która miała miejsce 6 lipca, przyciągnęła przedstawicieli różnych stowarzyszeń oraz władz lokalnych. Budynek znajdował się na terenie o powierzchni 10 morgów u stóp Zbocza Bydgoskiego, co czyniło go jednym z charakterystycznych miejsc tamtej epoki.

Sala Królewska tego obiektu była ozdobiona malowidłami oraz figurami mitologicznymi, a tuż za budynkiem rozciągał się ogród z sześcioma tarasami, w którym umiejscowiono także letnią strzelnicę, wzorowaną na południowoniemieckim stylu. Dzięki takiemu rozplanowaniu przestrzeni możliwe były jednoczesne organizacje różnych wydarzeń.

W 1868 roku, w odpowiedzi na rosnące zainteresowanie, dobudowano cyrk z amfiteatralną widownią oraz zróżnicowane miejsca rekreacyjne w ogrodzie, jak bufet i oranżerię. W 1891 roku powstała również kręgielnia. Miejsce to zdobyło popularność wśród mieszkańców, goszcząc znanych artystów, takich jak Hans von Bülow i Eugen d’Albert, a także orkiestry, które dostarczały niezapomnianych wrażeń.

W nocy z 13 na 14 października 1900 roku, niestety, obiekt spłonął. Już w 1903 roku projekt nowej budowli, prawdopodobnie przygotowany przez architekta Heinricha Gelzera, został wprowadzony w życie. Odbudowa, która kosztowała około 70 tysięcy marek, zakończyła się sukcesem, a nowa strzelnica posiadała miejsc dla 462 widzów. W latach 1922–1938 obiekt wciąż cieszył się uznaniem, stając się areną koncertów oraz innych inicjatyw kulturalnych.

Po wojnie, mimo że Bractwo i „Sokół” nie wznowiły działalności, w 1955 roku w byłym budynku rozmieszczono Wojewódzki Ośrodek Kultury i kino „Adria”. Oprócz projekcji filmowych, odbywały się tam przedstawienia teatralne oraz koncerty. Kino „Adria” jako jedno z nielicznych przetrwało w dobie kin multiplexowych, będąc miejscem wielu kulturalnych wydarzeń po 2002 roku.

W 2018 roku na terenie dawnym LOK rozpoczęto budowę nowego zespołu mieszkalnego „Adria”, składającego się z dwóch ośmiopiętrowych wieżowców, które oddano do użytku pod koniec 2020 roku.

Architektura

Budynek w latach 1867–1900

Fasada budynku, która rozciągała się wzdłuż ulicy Toruńskiej, miała około 60 metrów długości. Projekt został zrealizowany w stylu klasycystycznym, z wyróżniającą się, dwukondygnacyjną częścią centralną. Po obu stronach głównej elewacji umieszczono wąskie skrzydła, co umożliwiło uzyskanie efektu nawiązującego do architektury pałacowej z podjazdem umiejscowionym pośrodku.

Na osi fasady zlokalizowano główne wejście do wnętrza, prowadzące do przestronnego westybulu, skąd wchodziło się do głównej sali, znanej jako Sala Królewska. Było to najbardziej reprezentacyjne pomieszczenie w całym budynku z wymiarami: długość 32 m, szerokość 18,8 m oraz wysokość 8 m. Wystrój sali oszałamiał bogatymi malowidłami, eleganckimi kotarami, figurami z mitologii, a także popiersiami zarówno członków rodziny królewskiej, jak i znanych dramaturgów, takich jak Goethe i Schiller. Całości dopełniały luksusowe, pozłacane żyrandole gazowe, z których w pomieszczeniu znajdowało się sześć.

Wzdłuż krótszych boków sali usytuowano kuluary z dziesięcioma lożami, a w tylnej części znajdowała się scena o wymiarach 7×14 m. Nad sceną zaaranżowano część dla garderób, jak również inne pomieszczenia pomocnicze. Teatralna konstrukcja umożliwiała korzystanie z sali zarówno z wnętrza budynku, jak i z ogrodu, co stwarzało możliwość organizowania przedstawień na świeżym powietrzu w okresie letnim. Parter pełnił także funkcje gastronomiczne, mieściła się tu jadalnia, sala towarzyska, sala bilardowa oraz strzelnica. Na piętrze zlokalizowano dodatkowe, mniejsze pokoje oraz dwa mieszkania. Nie zapomniano również o potrzebnych łazienkach i garderobach.

Budynek po 1903

Po zniszczeniach spowodowanych pożarem, nowa strzelnica różniła się od swej poprzedniczki, gdyż główna sala została rozszerzona na głębokość budynku, co znacząco poprawiło akustykę. Pomieszczenie to mogło pomieścić 462 widzów podczas występów. W prawym skrzydle znalazły się salę jadalną, bufet oraz kuchnie, a na piętrze, nad jadalnią, przygotowano pokoje gościnne.

Fasada budynku pozostała, podobnie jak wcześniej, podzielona na wyróżniającą się część środkową oraz prostsze, niższe skrzydła. Klasycyzujący styl elewacji frontowej został zachowany. W nowej wersji obiektu zamontowano instalację elektryczną oraz centralne ogrzewanie, co znacznie poprawiło komfort użytkowników.

Współczesność

Budynek kina Adria, znany ze swojego wyjątkowego charakteru, gości tradycyjne kino z tylko jedną salą, oferującym blisko 400 miejsc dla widzów. Jest to przestrzeń, która nie tylko skupia się na filmach, ale również stwarza możliwość organizacji różnorodnych wydarzeń kulturalnych.

W Adrii znajduje się profesjonalna scena teatralno-widowiskowa oraz odpowiednie zaplecze, co umożliwia szeroką gamę przedsięwzięć. Regularnie odbywają się tutaj koncerty zarówno muzyki poważnej, jak i rozrywkowej, co przyciąga różnorodną publiczność.

Kina Adria jest miejscem, w którym mają miejsce występy kabaretów, spektakle teatralne oraz różnorodne spotkania wyborcze i imprezy zakładowe. To idealne miejsce na występy taneczne, pokazy mody, a także zawody fitness i kulturystyczne, co czyni to miejsce niezwykle wszechstronnym.

---

Oceń: Budynek kina Adria w Bydgoszczy

---