Łukasz Porębski

---

Życiorys

Łukasz Porębski był potomkiem bydgoskich obywateli, Jana i Anny. Już od 1615 roku figurował na liście członków cechu malarzy w Bydgoszczy, co świadczy o jego zaangażowaniu w lokalną społeczność artystyczną. W kolejnych latach, w 1617 roku, dokonano jego przeprowadzki do Krakowa, a od 1621 roku jego obecność w tamtejszym cechu malarzy została potwierdzona.

Janina Ruszczycówna podaje, że artysta w 1615 roku został wyzwolony na towarzysza sztuki w Krakowie, co w pewnym sensie oznaczało jego formalne uznanie w kręgu artystycznym. W 1624 roku jego status wzrósł, bowiem stał się pełnoprawnym członkiem cechu malarzy w Krakowie.

W 1630 roku wykazał swoją wdzięczność oraz pamięć o swoim rodzinnym mieście, fundując epitafium burmistrza bydgoskiego Marcina Orłowity, które zostało umieszczone w kościele parafialnym Św. Mikołaja i Marcina w Bydgoszczy. Jego działalność artystyczna i wkład w rozwój sztuki malarskiej były znaczące i wpisały się w bogaty krajobraz kulturowy tamtych czasów.

Twórczość

W twórczości Łukasza Porębskiego widać wyraźne cechy, które go wyróżniają. Jego malarstwo charakteryzowało się umiejętnym wykorzystaniem ograniczonej palety kolorystycznej, w której dominowały ciepłe odcienie czerwieni oraz brązów połączone z delikatnymi szaro-zielonymi tonami. Zgodnie z analizą Jana Samka, artysta potrafił wyeksponować rzeźbiarską formę postaci, dzięki zastosowaniu techniki światłocienia, co przyczyniło się do realistycznego oddania ciała ludzkiego oraz nadania różnym twarzom głębi emocjonalnej.

Jednym z jego wczesnych dzieł, które zyskało uznanie, jest sygnowany obraz ołtarzowy pt. Ukrzyżowanie, stworzony z myślą o kościele Św. Marka w Krakowie. Już od 1619 roku Porębski był aktywnym twórcą na rzecz zakonu kanoników regularnych laterańskich, dla których namalował wiele znaczących obrazów do kościoła Bożego Ciała w Krakowie. Wśród jego prac można wymienić:

• obrazy do ołtarza w kaplicy świętej Anny w Arcybractwie Pięciu Ran Chrystusa,
• obraz ołtarzowy Św. Anna Samotrzeć, ufundowany przez Jana Gelaznego Żorawskiego,
• obraz do predelli ołtarza przedstawiający Narodzenie Najświętszej Maryi Panny,
• obraz w zwieńczeniu ołtarza, przedstawiający Nawiedzenie,
• obraz w nawie południowej pt. Cuda bł. Stanisława Kazimierczaka (Uzdrowienie chorych),
• obraz w nawie północnej pt. Śmierć bł. Stanisława Kazimierczyka (1619),
• obraz do predelli ołtarza Św. Dziewic w nawie południowej z 1623 r. (niestety, nie zachował się),
• obrazy do ołtarza Mariae Maioris z 1624,
• tryptyk do ołtarza Salwadora z 1625 r. (obecnie zachowany jedynie obraz środkowy),
• obraz w nawie północnej Iudicium Sanguinarium (Sąd Chrystusa w pałacu arcykapłana) z 1628 r.,
• obraz Foelix Saeculum z pięcioma postaciami, które żyły w Krakowie w XV wieku, w tym Janem Kantym.
• malowidła na drzwiach z lat 1626–1628, przedstawiające anioły niosące „Arma Christi” oraz sceny męki pańskiej.

Porębski oraz jego dzieła znajdowały się również w dawnym kościele Reformatów w Krakowie, gdzie przypuszcza się, że stworzył obrazy takie jak Uczta u Szymona oraz Powrót syna marnotrawnego. Dla kościoła polskiego Świętego Stanisława Biskupa i Męczennika w Rzymie, artysta w 1621 roku zrealizował dzieło ołtarzowe przedstawiające Św. Kazimierza klęczącego przed Matką Boską.

Na koniec, Łukasz Porębski odszedł z tego świata, a jego szczątki spoczęły w dawnym kościele Reformatów na Garbarach w Krakowie, gdzie umieszczono epitafium, ufundowane przez jego żonę, zawierające inskrypcję: Zeuxina i Apellesa ulubieniec, czciciel muz.

---

Oceń: Łukasz Porębski

---