Wojciech Banach

---

Życiorys

Wojciech Banach to postać niezwykła, której życie łączy w sobie pasję do literatury i inżynierii. Dzięki ukończeniu Technikum Mechaniczno-Elektrycznego w Bydgoszczy oraz studiów z zakresu elektrotechniki na Akademii Techniczno-Rolniczej, Banach zdobył solidne podstawy w dziedzinie techniki. Po zakończeniu edukacji w 1978 roku, związał się zawodowo z Famor S.A., gdzie pracował jako konstruktor, kształtując urządzenia w Zakładach Urządzeń Okrętowych.

Jednak jego talenty wykraczały daleko poza inżynierię. Banach debiutował jako poeta w 1976 roku, publikując trzy wiersze w lokalnym tygodniku społeczno-kulturalnym Fakty. W kolejnych latach, pisał i wydawał tomiki wierszy, notując znaczące osiągnięcia na polu literackim. W latach 1975–1981 był aktywnym członkiem Grupy Faktu Poetyckiego Parkan oraz Koła Młodych ZLP. W 1990 roku dołączył do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, a od 2011 roku pełnił funkcję prezesa Bydgoskiego Oddziału tegoż stowarzyszenia.

Banach zdobył liczne nagrody, w tym III nagrodę w 1977 roku w konkursie organizowanym przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, a rok później został laureatem XIX Ogólnopolskiego Turnieju Poezji Społecznie Zaangażowanej Czerwona Róża. Jego talent został doceniony przez bydgoską redakcję Gazety Wyborczej, w wyniku czego w 2002 roku został uznany Artystą Roku w dziedzinie literatury. W 2005 roku przyznano mu Nagrodę Artystyczną Prezydenta Bydgoszczy, a w 2007 uhonorowano Srebrnym Krzyżem Zasługi.

W kolejnych latach Banach nie przestawał być aktywny w świecie literatury. W 2009 i 2015 roku był laureatem Złotej Strzały Łuczniczki, nagrody literackiej Prezydenta Miasta za najlepszą bydgoską książkę roku. W 2016 roku otrzymał medal „Za Twórczy Wkład w Kulturę Chrześcijańską”, a w 2019 roku został odznaczony Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Jego poezja miała również swoje miejsce w bydgoskiej Galerii Autorskiej (Galeryj Autorskiej) Jana Kaji oraz Jacka Solińskiego.

Banach miał także swoje odzwierciedlenie poza Polską, gdzie jego prace były prezentowane w polonijnym ośrodku kulturowym w Edynburgu oraz publikowane w Polskim Magazynie w UK. Dodatkowo był członkiem kapituły Nagrody Poetyckiej im. Kazimierza Hoffmana „KOS”. Po zakończeniu tej wspaniałej kariery, Wojciech Banach spoczął na Cmentarzu św. Rocha w Częstochowie.

Kolekcjonerstwo

Wojciech Banach pasjonował się gromadzeniem pamiątek związanych z Bydgoszczą, w szczególności starych fotografii oraz pocztówek. Dzięki patronatowi lokalnych władz oraz wielu sponsorów, stworzył trójdzielną serię albumów, które poświęcone są wyjątkowym widokom tego miasta. Posługując się własnymi zbiorami, Banach od roku 1995 zapoczątkował również cykl reprintów bydgoskich pocztówek, tworząc bogaty warsztat wydawniczy, w tym publikacje w Wydawnictwie Galeria Autorska oraz wcześniej w Wydawnictwie Labirynt.

Te albumy i zbiory stanowią nieocenione źródło ikonograficzne, które dokumentuje przejmujące momenty z przeszłości. Wśród jego kolekcji znajduje się również unikatowa kolekcja archiwalnych pocztówek patriotycznych, ujmujących wydarzenia związane z czasami zaborów, powstaniami oraz okresem II Rzeczypospolitej, w tym najstarsze egzemplarze datowane na początek XIX wieku.

Banach nie tylko gromadził te skarby, ale aktywnie uczestniczył w wielu wystawach poświęconych pocztówkom, a prezentacje jego zbiorów znacząco wzbogaciły program obchodów 100-lecia Odzyskania Niepodległości. Był również jednym z założycieli Ogólnopolskiego Klubu Filokartystów, który ma swoją siedzibę w Warszawie.

Wybór publikacji

Poezja

W twórczości Wojciecha Banacha znajdziemy wiele interesujących pozycji, które ukazują nie tylko rozwój jego stylu literackiego, ale także zmieniającego się ducha czasów. Oto niektóre z nich:

• Chwilowy obraz świata, wydany przez Zarząd Wojewódzki ZSMP (Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej) w Bydgoszczy w 1977 roku,
• Pole rażenia, Wydawnictwo Morskie w Gdańsku, 1978,
• Slalom, Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, Koło Młodych ZLP (Związku Literatów Polskich), Bydgoszcz, 1980,
• Symultana, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk, 1981, ISBN 83-215-9173-6,
• Czarna skrzynka, Ośrodek Kultury Regionalnej (Biblioteka Oddziału Bydgosko-Toruńskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich), Bydgoszcz, 1991,
• Było nas kilku, wiersze Wojciecha Banacha, obrazy Leszka Goldyszewicza, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, Bydgoszcz, 1997, ISBN 83-905855-9-6,
• Skrzyżowanie, Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, Bydgoszcz, 1998, ISBN 83-85327-49-5,
• Punkty wspólne, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, „Labirynt”, Bydgoszcz, 2000, ISBN 83-909108-8-8,
• Wybór wierszy, wydany przez Margrafsen, Bydgoszcz, 2004, ISBN 83-89734-21-4,
• Odgrodzony przez przypadki, publikacja u wydawnictwa Multigraf, Bydgoszcz, 2008,
• Nie tylko aniołowie, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, Bydgoszcz, 2009,
• Mężczyzna z sąsiedniej klatki, Biblioteka Oddziału Bydgoskiego SPP, Bydgoszcz, 2010,
• Rondo Bydgoszcz, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, Bydgoszcz, 2012,
• Odwrócona piaskownica, wydanie przez Meander, Więcbork, 2013,
• Czas przestawienia, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, Bydgoszcz, 2014,
• Modlitwy przerywane, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, Bydgoszcz, 2016,
• Śmierciochron, Bydgoszcz, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, 2017,
• Strzępy i pąki, Bydgoszcz, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, 2018,
• Plac Piastowski i inne wiersze, Bydgoszcz, Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego, 2018 (publikacja z okazji 100-lecia odzyskania Niepodległości przez Polskę),
• Warkocz, Bydgoszcz, Wydawnictwo Pejzaż, 2020, ISBN 978-83-65819-48-2,
• Mecz z realem, Biblioteka „Toposu”, Sopot, 2021.

Inne

Banach nie tylko pisze poezję, ale także zajmuje się różnymi formami twórczości literackiej. Poniżej przedstawiamy jego inne znaczące publikacje:

• Czas odnaleziony. Bydgoszcz na dawnych pocztówkach (1894-1945), Bydgoszcz, Galeria Autorska Jan Kaja, Jacek Soliński, 2001, ISBN 83-914388-2-1,
• Nad Starym Bydgoskim Kanałem. Na podstawie dawnych pocztówek i fotografii, Bydgoszcz, Muzeum Kanału Bydgoskiego, 2007, ISBN 83-918607-8-7,
• Pozdrowienia z dawnej Bydgoszczy, (Album), Wydawnictwo Pejzaż, 2020, ISBN 978-83-65819-50-5.

Publikacje w antologiach

Wielką dbałość o kulturę literacką podkreślają także antologie, w których znajdziemy utwory Banacha. Oto ich lista:

• Bydgoski Kurier Poetycki, galeria faktu poetyckiego „Parkan”, Bydgoszcz, 1976,
• Wyszywanka, antologia młodej poezji Bydgoszczy i Czerkas, red. L. Chmielkowski, S. Pastuszewski, Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, Bydgoszcz, 1977, s. 11,
• Zbliżenia, galeria poezji, red. M. Bart-Kozłowski, Zarząd Wojewódzki ZSMP (Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej), Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, Bydgoszcz, 1978,
• MOJE MIASTO Bydgoszcz w wierszach i fotogramach, K-PTK, Bydgoszcz, 1996,
• Arka poezji, I.W. Świadectwo, Bydgoszcz, 1998,
• Droga do Ashramu, Antologia poezji kontrkulturowej, I.W. Świadectwo, Bydgoszcz, 1998,
• Pociąg do poezji. Intercity, antologia wierszy współczesnych z motywem podróży, Kutno, 2011,
• WĘZŁY, SUKIENKI, ŻAGLE. NOWA POEZJA, OJCZYZNA I DZIEWCZYNA, Antologia wierszy współczesnych, Kutno, 2013,
• Metafora Współczesności, Antologia Bożonarodzeniowa, Międzynarodowa Grupa Literacko-Artystyczna „Kwadrat”, Ridero, 2016,
• Pociąg pośpieszny WITKACY do Zakopanego, Almanach, Pomorski projekt poetycki PANTOGRAF, 2019,
• Antologia smoleńska II. 96 wierszy, Stowarzyszenie Solidarni 2010, Łódź – Warszawa – Wrocław, 2020.

---

Oceń: Wojciech Banach

---