Maksymilian Kozłowski, znany pod pseudonimem artystycznym Bart, urodził się 9 września 1936 roku w Fordonie, który obecnie jest częścią Bydgoszczy. Jego życie zakończyło się 12 października 2020 roku w Mogielnie.
Był to człowiek niezwykły, polski poeta i prozaik, którego twórczość z pewnością pozostawiła ślad w literackim krajobrazie kraju.
Życiorys
Młodość
Maksymilian Bart Kozłowski przyszedł na świat w Fordonie, który obecnie jest częścią Bydgoszczy. Jego ojciec, Józef, wywodził się z regionu Wielkopolski, natomiast matka, Marianna, pochodziła z Kieleckiego. W wyniku wybuchu II wojny światowej, Maksymilian nie miał możliwości ukończenia pierwszych klas szkoły, co nadrobił, zdobijając dyplomy z dwóch klas w jednym roku. W czasie wojny mieszkał z rodzicami w Turku. Z powodu licznego rodzeństwa oraz trudnej sytuacji finansowej, opuścił dom rodzinny w młodym wieku.
Praca zawodowa
W wieku 15 lat rozpoczął swoją pierwszą pracę w Ursusie, który znajduje się pod Warszawą, jako goniec. Następnie przeniósł się na Górny Śląsk, gdzie uczęszczał do szkoły górniczej w Szopienicach. Pracował w rozmaitych kopalniach węgla oraz w hucie Bobrek. W 1959 roku powrócił do Bydgoszczy i swoją karierę zawodową kontynuował w Fabryce Opakowań Blaszanych oraz Zakładach Rowerowych Romet. Mając prawie 40 lat, zdobył maturę z wyróżnieniem. Od tego momentu związał się z administracją różnych przedsiębiorstw, w której pracował aż do przejścia na emeryturę. W 1988 roku osiedlił się w Mogilnie, gdzie przez trzy lata, do 1991 roku, zaposzył się w Mogileńskiej Fabryce Mebli.
Utwory i nagrody
Maksymilian Kozłowski zadebiutował jako poeta w 1969 roku, publikując swoje wiersze „Opoka” i „Pielgrzymka” w czasopismach Poezja i Nowa Wieś. Jego mentorem literackim był uznany warszawski literat Tadeusz Chudy. Twórczość Maksymiliana często gościła w literackich periodykach, a jego utwory były również emitowane na antenie Polskiego Radia. Wiele nagród w różnych konkursach literackich przyniosły mu sukcesy w całym kraju, w tym wyróżnienia w XIV Ogólnopolskim Turnieju Poezji Społecznie Zaangażowanej „Czerwonej Róży” w 1974 roku, w konkursie „Rubinowej Hortensji” w 1975 roku oraz „Klubu Forum” w latach 1976-1977. Został uhonorowany nagrodą artystyczną „Artura” za całokształt twórczości. W jego wiersze można znaleźć w wielu antologiach, a także w podręcznikach szkolnych. Oprócz poezji, Maksymilian tworzy również prozę. W 1999 roku wydał powieść „W drodze do Efezu”, która zdobyła nagrodę w ogólnopolskim konkursie imienia Mikołaja Reja. Z kolei „Wyjście z doliny Eszkol” z 2004 roku zdobyło uznanie w ogólnopolskim konkursie imienia Stefana Żeromskiego. W 2007 roku ukazała się powieść „Tamte dni, tamte lata”, wydana przez Komo-Graf w Ożarowie Mazowieckim. W tym samym roku Deutsches Polen-Institut z Darmstadt w Niemczech zamieścił w swoich zbiorach dotąd niepublikowaną powieść Maksymiliana pod tytułem „Odzyskane niebo”. Pisarz został wyróżniony Brązowym Krzyżem Zasługi w 2007 roku, a przedtem otrzymał odznakę „Zasłużony Działacz Kultury” w 1980 roku, Odznakę Honorową „Za Szczególne Zasługi dla Województwa Bydgoskiego” w 1988 roku oraz Medal Honorowy imienia Jakuba Wojciechowskiego oraz Złotą Odznakę Polskiego Związku Niewidomych w 2003 roku. W 2008 roku opublikował tom poezji „Białych róż zaczerwienienie”. W październiku 2009 roku ukazała się publikacja „Szczególne znaki czasu”, zbiór jego wierszy i opowiadań.
Maksymilian był związany z Kołem Młodych ZLP w latach 1974-1981 oraz z Grupą Faktu Poetyckiego „Parkan” w latach 1975-1981. Działał również w Robotniczym Stowarzyszeniu Twórców Kultury, a także pełnił funkcję przewodniczącego bydgoskiego Klubu Robotników Piszących. Od 1992 roku był członkiem ZLP, wcześniej należał do Korespondencyjnego Klubu Młodych Pisarzy oraz Koła Młodych ZLP. Od 1988 roku osiedlił się w Mogilnie, na pograniczu Kujaw i Wielkopolski.
Twórczość
Zbiory wierszy
Autor, znany z bogatej twórczości literackiej, wydał szereg zbiorów wierszy, które zdobyły uznanie zarówno wśród krytyków, jak i czytelników. W swoim dorobku artystycznym posiada m.in.:
- Taniec delfina, Klub Literacki przy WRZZ, Bydgoszcz 1977,
- A na ziemi dzwonem…, Zarząd Warszawski ZSMP, Warszawa 1978,
- Moja wasza obecność, Gdański Zakładowy Klub „Lastadia” Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte, Gdańsk 1978,
- Gdziekolwiek jest konwalia, Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, Bydgoszcz 1981,
- Zwierzenie, Wojewódzki Dom Kultury, Bydgoszcz 1982,
- Psalmy użyteczne, Klub „Arkona”, Robotnicze Stowarzyszenie Twórców Kultury, Bydgoszcz 1987,
- Wygnanie w wieczność, Klub „Arkona”, Robotnicze Stowarzyszenie Twórców Kultury, Bydgoszcz 1990,
- Ukrzyżowanie ziemi obiecanej, wyd. Świadectwo, Bydgoszcz 1991,
- Wiersze o miłości, Klub „Arkona”, Bydgoszcz 1992,
- Krzyk oszukanych, Klub „Arkona”, Bydgoszcz 1992,
- Z samego dna nędzy, nakładem autora, Bydgoszcz 1992,
- Księga domu, Klub „Arkona”, Robotnicze Stowarzyszenie Twórców Kultury, Bydgoszcz 1993,
- Lot brylantowych ptaków, wyd. Świadectwo, Bydgoszcz 1993,
- Kainowe wiano, Bydgoszcz 1994,
- Posłuchaj Julianie, wyd. Miniatura, Kraków 1996,
- O mądrym królu Dziegoniu, Tarnów 1996,
- Innej pogody czas, wyd. Świadectwo, Bydgoszcz 1998,
- Człowieczy poemat, Oficyna Wydawnicza Ston 2, Kielce 2000,
- Fratrio recta, Oficyna Wydawnicza Ston 2, Kielce 2003,
- Za wcześnie na noc, Oficyna Wydawnicza Ston 2, Kielce 2004,
- Coraz dalej do Itaki, wyd. Komograf, Warszawa 2006,
- Nie wołaj mnie, Eurydyko!, Kielce 2011,
- Kobieta, miłość i słowa, Warszawa 2012,
- Słowa jak gołębie, Warszawa 2012,
- Kalejdoskop naszych czasów, Warszawa 2013.
Tomy prozy
W jego twórczości literackiej nie brakuje również osiągnięć prozatorskich. Fascynujący świat opowiadań i powieści kształtują m.in.:
- Opowiadania na czas podróży, wyd. Miniatura, Kraków 1997,
- Daleko od San Marino, wyd. Świadectwo, Bydgoszcz 1999,
- W drodze do Efezu, Kielce 1999,
- Pochyleni w słońcu, wyd. Miniatura, Kraków 2001,
- Barwy minionego czasu, wyd. Świadectwo, Bydgoszcz 2003,
- Wyjście z doliny Eszkol, Oficyna Wydawnicza Ston 2, Kielce 2004,
- Tamte dni, tamte lata, Ożarów Mazowiecki 2007,
- Białych róż zaczerwienienie, Kielce 2008,
- Szczególne znaki czasu, Kielce 2009,
- Nad Parsętą, Kielce 2010,
- W Peerelu było lepiej, Warszawa 2014,
- Twój Horeb, Warszawa 2015.
Publikacje w antologiach
Twórczość autora znalazła również swoje miejsce w wielu antologiach, dzięki czemu jego teksty mogą docierać do szerszej publiczności. Oto niektóre z nich:
- Głód języka, wybór: K.Nowicki, J.L.Ordan, Koło Młodych ZLP, Bydgoszcz 1974, s. 23-24,
- Brzegiem słów, almanach, red. S.Pastuszewski, K.Soliński, Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, Bydgoszcz 1975, s. 10,
- Bo piękno na to jest, by zachwycało, Rada Krajowa Korespondencyjnego Klubu Młodych Pisarzy, Warszawa 1976,
- Motywy 2, almanach Korespondencyjnego Klubu Młodych Pisarzy, Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, Bydgoszcz 1976, s. 78-79,
- Przeprawa, Korespondencyjny Klub Młodych Pisarzy, Bydgoszcz 1976.
Przypisy
- Nie żyje Maksymilian Bart-Kozłowski. zlp-poznan.e-kei.pl. [dostęp 13.10.2020 r.]
- Związek Literatów Polskich Oddział w Poznaniu - Biografie. [dostęp 01.08.2015 r.]
- Słownik pisarzy regionu bydgoskiego (bio-bibliografia). Bydgoszcz: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy, 2008.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Bisz | Ola Obarska | Grażyna Wojcieszko | Bolesław Petrycki | Marcin Błaszak | Stanisław Jędrzejewski (aktor) | Maria Apoleika | Łukasz Ratajczak (śpiewak) | Katarzyna Dondalska | Stefan Klajbor | Henryk Abbe | Daria Dadun | Halina Słojewska | Włodzimierz Szymański | June Maria Sadowska-Kruszewska | Zygmunt Moczyński | Jan Drzewiecki (pianista) | Jarosław Klonowski | Ryszard Czekała | Beata AndrzejewskaOceń: Maksymilian Bart Kozłowski