Henryk Abbe

---

Życiorys

Henryk Abbe zadebiutował na scenie teatralnej 30 listopada 1946 roku. W 1949 roku zakończył swoją edukację w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie, która w tamtym okresie miała tymczasową siedzibę w Łodzi.

Teatr

Henryk Abbe występował w wielu renomowanych teatrach w Polsce, a jego kariera aktorska miała swoje początki w 1949 roku w Teatrach Dolnośląskich we Wrocławiu.

Przez lata współpracował z wieloma uznawanymi instytucjami artystycznymi, a jego obecność można było dostrzec m.in. w Teatrze Powszechnym w Łodzi, gdzie przebywał od 1950 do 1960 roku. W późniejszych latach grał w Teatrze im. Jaracza w Olsztynie (1960–65) oraz Teatrze Polskim w Bydgoszczy (1965–66).

Henryk Abbe był także aktywnym członkiem zespołu Teatru Wybrzeże w Gdańsku w latach 1966-1972 oraz Teatru Nowego w Poznaniu (1972–79). Jego działalność sceniczna obejmowała także Teatr Ziemi Pomorskiej w Grudziądzu oraz powroty do Teatru Nowego w Poznaniu od 1987 do 1993 roku.

W trakcie kariery Henryk Abbe współpracował z wieloma znakomitymi reżyserami, w tym z Zbigniewem Bogdańskim, Maryną Broniewską, Ryszardem Bugajskim oraz Stanisławem Bugajskim.

Spektakle teatralne

Teatr Wojska Polskiego, Łódź

• 1946 Krakowiacy i Górale jako Pastuch (reż. L. Schiller),
• 1948 Igraszki z diabłem jako Trębacz drugi (reż. L. Schiller),
• 1949 Młoda Gwardia jako Georij Arutiunianc (reż. L. Rene).

Teatr Powszechny TUR, Łódź

• 1948 Grzegorz Dyndała jako Pietrek (reż. Danuta Pietraszkiewicz).

Teatry Dramatyczne, Wrocław

• 1949 Niemcy jako Antoni (reż. M. Broniewska),
• 1950 Borys Godunow jako II z ludu (reż. C. Staszewski).

Teatr Powszechny Łódź

• 1951 Chory z urojenia jako Tomasz (reż. J. Chojnacka),
• 1951 Jacht Paradise jako Radiotelegrafista (reż. J. Chojnacka),
• 1952 Eugenia Grandet jako Cruchot, rejent (reż. K. Opaliński),
• 1952 Z iskry rozgorzeje płomień jako Seweryn (reż. J. Chojnacka),
• 1953 Ludzie z naszej ulicy jako Belo (reż. J. Chojnacka),
• 1953 Królowa Śniegu jako Kruk (reż. Maria Malicka),
• 1953 Czarniecki i jego żołnierze jako Dworzanin (reż. J. Chojnacka),
• 1954 Poskromienie złośnicy jako Gremio (reż. Hanna Małkowska),
• 1954 Tania jako Wasin (reż. Natalia Szydłowska),
• 1955 Zatrzymać pociąg jako Maclean (reż. Roman Sykała),
• 1955 Nauczyciel tańców jako Tulio (reż. R. Sykała),
• 1957 Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków jako Nieśmiałek (reż. Zbigniew Jabłoński),
• 1957 Huzarzy jako Flicot (reż. Irena Ładosiówna),
• 1958 Królowa przedmieścia jako Guła (reż. Z. Koczanowicz),
• 1959 Jegor Bułyczow i inni jako Trębacz (reż. Z. Koczanowicz).

Teatr im. Jaracza, Olsztyn-Elbląg

• 1960 Wesele jako Stańczyk (reż. S. Bugajski),
• 1961 Mieszczanie jako Pierczychin (reż. Edward Żytecki),
• 1961 Wspólne mieszkanie jako I murarz (reż. I. Ładosiówna),
• 1961 Jarzębina czerwona (reż. Anna Kochanowska),
• 1962 Poskromienie złośnicy jako Grumio (reż. Maria D`Alphonse),
• 1962 Kuglarze jako Baron (reż. Tadeusz Żuchniewski),
• 1962 Burzliwe życie Lejzorka Rojtszwańca jako Lejzorek Rojtszwaniec (reż. T. Żuchniewski),
• 1962 Legenda o mądrym mężu jako Arystofanes (reż. T. Żuchniewski),
• 1963 Nagi król jako Król (reż. Jowita Pieńkiewicz),
• 1963 Dziewiąty sprawiedliwy jako Azaryjasz (reż. K. Meissner),
• 1963 Piąta kolumna jako Dyrektor (reż. Jan Maciejowski),
• 1964 Rozbity dzban jako Lampka (reż. Jan Perz),
• 1964 Wiersze wam daję… (reż. T. Żuchniewski),
• 1964 Celestyna jako Pietuch (reż. A. Konic).

Teatr Polski, Bydgoszcz

• 1965 Sułkowski jako D`Antraigues (reż. Jan Błeszyński),
• 1965 Tango jako Eugeniusz (reż. Teresa Żukowska),
• 1965 Bohaterowie są niepotrzebni jako John Doyle (reż. Jan Błeszyński),
• 1965 Niestałość serc jako Trywelin (reż. K. Meissner),
• 1966 Kaligula jako Stary Patrycjusz (reż. B. Poręba).

Teatr Wybrzeże, Gdańsk

Role

• 1967 Zmierzch demonów jako Martin Bormann (reż. J. Goliński),
• 1967 Ararat jako Szem (reż. J. Goliński),
• 1967 Niech no tylko zakwitną jabłonie(reż. Jagienka Zychówna),
• 1967 Zmierzch jako Bobriniec (reż. Piotr Paradowski),
• 1968 Ryszard III jako Morderca II (reż. T. Minc),
• 1968 Tragedia o bogaczu… jako ojciec Kazarza; Abel (reż. T. Minc),
• 1969 Don Juan jako Guzman (reż. P. Paradowski),
• 1969 Matka jako Apolinary Plejtus (reż. T. Minc),
• 1969 Będę mówił szczerą prawdę jako Sterling (reż. Z. Bogdański),
• 1970 Ulisses jako Ned Martin (reż. Z. Hubner),
• 1970 Morze dalekie, morze bliskie (reż. M. Okopiński),
• 1970 Czekając na Godota jako Vladimir (reż. Stanisław Hebanowski),
• 1970 Termopile polskie jako Szczekalski (M. Okopiński),
• 1971 Maleńka Alicja jako Lokay (reż. S. Hebanowski),
• 1971 Tragedia człowieka jako Obywatel; Eskimos; Rewolucjonista (reż. Matyas Girycz),
• 1971 Świat zawikłany (reż. M. Okopiński),
• 1972 Cmentarzysko samochodów jako Tope (reż. S. Hebanowski).

Asystent reżysera

• 1971 Maleńka Alicja (reż. S. Hebanowski).

Teatr Ziemi Pomorskiej, Grudziądz

• 1970 Lato Muminków jako Tata Muminka (reż. Andrzej Maria Marczewski).

Teatr Nowy Poznań

• 1973 Macbeth jako Sprzedawca starzyzny; Oficer II (reż. Kirył Stojanow),
• 1973 Chłopcy z Placu Broni jako Dozorca Jano (reż. Edmund Pietryk),
• 1973 A jak królem, a jak katem będziesz jako Dziadek Jakub (reż. J. Nyczak),
• 1974 Opera za trzy grosze jako Kimball (reż. Raul Zermeno),
• 1974 Wacława dzieje jako mężczyzna (reż. A. Hanuszkiewicz),
• 1974 Giganci z gór jako Karzeł Kwakwa (reż. I. Cywińska),
• 1974 Śmierć Tarełkina jako Antioch Ełpifodorowicz (reż. I. Cywińska),
• 1974 Jak wam się podoba jako Adam (reż. J. Nyczak),
• 1975 Szkoła błaznów jako Belzebub (reż. Conrad Drzewiecki),
• 1975 Oni jako Markiz Fibroma da Mijoma (reż. I. Cywińska),
• 1975 Awantura w Chioggi jako Isidoro (reż. J. Nyczak),
• 1976 Zabawa jak nigdy jako Nick (reż. Wanda Laskowska),
• 1976 Letnicy jako Pustobajka (reż. J. Nyczak),
• 1977 Turoń jako Józwa Dziedzic (reż. I. Cywińska),
• 1977 Achilles i panny (reż. J. Rzeszewski),
• 1977 Gdyby przyleciał ptak jako sierżant (reż. I. Cywińska),
• 1977 Bunt (reż. I. Cywińska, J. Kowarski),
• 1978 Czerwony kogut leci wprost… jako Lubieżnik (reż. J. Nyczak),
• 1978 Łaźnia jako Mister Pond Keatch (reż. I. Cywińska),
• 1978 Życie jest snem jako generał (reż. Wojciech Szulczyński),
• 1979 Ojczyzna chochołów (reż. W. Komasa),
• 1979 Antygona jako Terezjasz (reż. W. Szulczyński),
• 1983 Koniec Europy jako Mojżesz Purecki (reż. Janusz Wiśniewski),
• 1987 Wesele jako Żyd (reż. J. Nyczak),
• 1988 Cmentarze jako Cywil (reż. I. Cywińska),
• 1989 Drzewo jako Naczelnik (reż. K. Nazar),
• 1991 Ferdydurke jako Żebrak (reż. Waldemar Śmigasiewicz).

Teatr Ziemi Pomorskiej, Grudziądz

Role

• 1979 Burzliwe życie Lejzorka Rojtszwańca jako Lejzorek Rojtzwaniec (reż. H. Abbe),
• 1979 Ptak jako Sebastian (reż. Piotr Sowiński),
• 1980 Protokół pewnego zebrania jako Paweł Batarcew (reż. Janusz Kozłowski),
• 1980 Colas Breugnon jako Colas Breugnon (reż. Ryszard Ronczewski).

Reżyseria

• 1979 Burzliwe życie Lejzorka Rojtszwańca (reżyseria i adaptacja).

Teatr Dramatyczny, Elbląg

• 1981 Rewolwer jako Barbi (reż. Jacek Gruca) – gościnnie.

Teatr im. Osterwy, Gorzów Wielkopolski

• 1983 Sonata Belzebuba jako Joachim Baltazar de Campas (reż. Bohdan Mikuć).

Teatr im. Fredry, Gniezno

• 1984 Tuwim, czyli spacer… jako Mag (reż. Tomasz Szymański).

Teatr Polski, Poznań

• 2000 Córki King Konga jako pan Cezło (reż. Rafał Sabara).

Teatr Telewizji

• 1971 Tak cicho, że wierzyć nie chciałem (reż. Kazimierz Łastawiecki),
• 1973 Nikt tak szaleńczo nie śpiewa jako Philips (reż. Daniel Bargiełowski),
• 1974 A jak królem, a jak katem będziesz (reż. J. Nyczak),
• 1974 Godiwa (reż. D. Bargiełowski),
• 1977 Ostatnie dni jako Żukowski (M. Wojtyszko),
• 1978 Rogacz wspaniały jako Wójt (reż. S. Hebanowski),
• 1979 Armia Poznań jako Płk Franciszek Borkowski (reż. H. Kluba),
• 1979 Trismus jako dr Grohardt (reż. R. Bugajski).

Filmografia

Henryk Abbe, znany z wielu ról w polskiej kinematografii, zyskał uznanie dzięki różnorodnym postaciom, które odgrywał na ekranie. Poniżej przedstawiamy jego najważniejsze osiągnięcia filmowe:

• 1968 – Stawka większa niż życie (serial), rola: niemowa Aram, lokaj,
• 1970 – Prom,
• 1979 – Tajemnica Enigmy (serial), rola: Przemysłowiec Olański,
• 1979, 1981 – Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy (serial),
• 1982 – Zmartwychwstanie Jana Wióro,
• 1996 – Poznań 56, rola: Starszy robotnik.

Nagrody, wyróżnienia, odznaczenia

Henryk Abbe zdobył w ciągu swojej kariery wiele prestiżowych nagród oraz odznaczeń, które świadczą o jego wybitnych osiągnięciach artystycznych. Oto niektóre z nich:

• 1962 – wyróżnienie na IV Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu za rolę Lejzorka w burzliwym życiu Lejzorka Rojtszwańca, opartej na dziele Ilii Erenburga, wystawionej w Teatrze im. Stefana Jaracza Olsztyn-Elbląg,
• 1963 – nagroda na V Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu za rolę Króla w Nagim Królu Eugeniusza Szwarca, również prezentowaną w Teatrze im. Stefana Jaracza Olsztyn-Elbląg,
• 1969 – zdobycie nagrody na IV Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Jednego Aktora we Wrocławiu za monodram Syn bohatera, zrealizowany na podstawie powieści Jeana de Hartoga, prezentowany w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku,
• 1977 – otrzymanie Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski,
• 1980 – wyróżnienie na XXII Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu za rolę Batarcewa w Protokóle pewnego zebrania Aleksandra Gelmana, zagranej w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Grudziądzu,
• 1992 – nagroda w Plebiscycie widzów w Poznaniu – Honorowa Loża Ulubieńców Publiczności.

---

Oceń: Henryk Abbe

---