Kamienica Stary Rynek 7 w Bydgoszczy

---

Położenie

Obiekt, którym się zajmujemy, usytuowany jest w zachodniej pierzei ul. Mostowej. Jego szczyt natomiast wyróżnia się na północnej części Starego Rynku.

Historia

Pierwsza dokumentacja dotycząca nieruchomości zlokalizowanej na skrzyżowaniu Starego Rynku oraz ulicy Mostowej pochodzi z roku 1676. W tamtym okresie właścicielem budynku był rajca miejski oraz zastępca zarządcy żupy solnej, Adam Szydłowski, który żył wraz z żoną Anną, z rodu Paulusik, będącą siostrą małżonki znanego bydgoskiego burmistrza, Wojciecha Łochowskiego. Wkrótce po zakupie, rodzina Szydłowskich, jeszcze w XVII wieku, sprzedała dom Wilhelmowi, właścicielowi pobliskiej kamienicy od 1642 roku, nabytej od Macieja Pułkowskiego. Wilhelm był protestantem, który podróżował do Łobżenicy na religijne obrzędy, uczestnicząc aktywnie w życiu tamtejszej gminy Braci Czeskich.

Podczas wojny północnej budynek uległ poważnemu zniszczeniu w XVIII wieku. W 1765 roku jednopiętrowa wtedy kamienica została zakupiona przez Antoniego Niebieskiego z Fordonu, być może poborcę ceł wodnych, od niejakiego Czaczyńskiego. Kolejny przełom nastąpił w 1789 roku, gdy Niebieski sprzedał property niemieckiemu kupcowi Fryderykowi Kuerschnerowi za kwotę 1200 talarów pruskich. Kuerschner stał się jednym z pionierów, którzy zasiedlili tereny Obwodu Nadnoteckiego.

W 1792 roku dom został wystawiony na licytację. Nabywcą został Jan Gabryel Oppermann, spekulant nieruchomościami. W 1798 roku, za 4050 talarów, nowym właścicielem został Jan Kuhlbrunn. Z kolei w 1801 roku kamienicę nabył bogaty kupiec Fryderyk Herrmann, który był mężem Fryderyki z domu Schroer. Hrabia Fryderyk Skórzewski, wielki admirator pani Schroer, zajmował w czasach Księstwa Warszawskiego ważne stanowisko w Bydgoszczy, w stolicy Departamentu. W 1824 roku dom przeszedł w ręce kupca Karola Matthiesa, który dokonał jego przebudowy, podwyższając i upiększając budynek. To właśnie za jego kadencji kamienica zyskała swój narożnikowy charakter, który zachował się do dziś.

Matthies zainwestował w rozbudowę, co uczyniło ten budynek jednym z nielicznych na Starym Mieście, który nie dysponował podwórkiem. Ponadto zaciągnął pożyczki, między innymi u Mikołaja Hutten-Czapskiego. Niestety, pożyczka nie została spłacona i 24 lutego 1831 roku hrabia Hutten-Czapski wystawił budynek na licytację, nabywając go za równowartość nieuregulowanych długów Matthiesa, co łącznie wyniosło 2000 talarów.

Po śmierci hrabiego Czapskiego, jego dzieci, Franciszek i Antonina Barbara, zdecydowały się zrezygnować z tej nieruchomości. Franciszek przejął majątek Bukowiec, podczas gdy Antonina, wychodząc za mąż za Antoniego Skórzewskiego, nabyła Kretkowo w Pleszewskiem. Dom został w 1835 roku przekazany magistratowi bydgoskiemu w darze, wraz z dodatkowymi środkami finansowymi „na utrzymanie sierocińca”. W 1838 roku nowym właścicielem został radca miejski Koelbl, a w latach 1843–1864 burmistrz August Franke, który wprowadził do budynku styl neorenesansowy.

Po Franke, kamienicę nabył kupiec żydowski Abraham Friedlaender, który mieszkał na drugim piętrze, wykorzystując parter i pierwsze piętro jako magazyn manufaktury przez następne trzy dekady. W 1894 roku dom przeszedł w ręce kolejnego kupca, żydowskiego handlarza Maxa Jachmanna. Po zakończeniu I wojny światowej, jego córka Frieda, żona Goetza, emigrowała do Niemiec. Frieda była jedną z wielu żydowskich właścicieli, którzy opuścili Stary Rynek oraz ulicę Mostową, przynosząc ze sobą nie tylko rodzinne tradycje, ale też szereg lokalnych biznesów.

W 1938 roku kamienica stała się własnością Klary Matz z domu Fritz, a dwie te rodziny przyczyniły się do powiększenia lokalnej, polskiej gminy augsburgsko-ewangelickiej. W tym czasie, właścicielka prowadziła w budynku magazyn materiałów i bławatów. Po II wojnie światowej, kamienica znalazła się pod zarządem Administracji Domów Mieszkalnych, gdzie znajdowały się również różnorodne lokale, w tym sklep z artykułami dziecięcymi, a po 1990 roku restauracja.

Architektura

Kamienica na Starym Rynku 7 w Bydgoszczy to interesujący obiekt architektoniczny, który zachwyca swoim stylem oraz historią. To dwupiętrowy budynek z poddaszem użytkowym, który otrzymał obecny kształt w roku 1824. W kolejnych latach, w latach 60. XIX wieku, przeszedł on znaczącą przebudowę, przybierając formę nawiązującą do neorenesansowej, włoskiej willi.

Naroża oraz boczne elementy tego budynku zostały podwyższone o dodatkową kondygnację, co nadało mu formę wieży, podkreśloną pionowymi pasami boniowania. Okna na najwyższej kondygnacji przyjęły styl biforiów i triforiów, co dodatkowo wzbogaca ich wygląd. Kamienica przykryta jest płaskim dachem, a jej elewacje zaopatrzone w prosty, antykizujący detal wpływają na charakter kompozycji architektonicznej.

Warto dodać, że podobne kamienice pojawiły się również na ulicy Długiej 31, przy rogu ulicy Stefana Batorego, a także na ulicy Mostowej 9, znanej jako „Dom Jachmanna”, który niestety został zniszczony w 1940 roku.

---

Oceń: Kamienica Stary Rynek 7 w Bydgoszczy

---