Jan Świdziński

---

Życiorys

Jan Świdziński, w czasie II wojny światowej, brał udział w tajnym nauczaniu na Politechnice Warszawskiej, gdzie studiował architekturę. Równocześnie uczęszczał na balet do szkoły Leona Wójcikowskiego. Po zakończeniu konflikty, swoje kształcenie kontynuował na ASP w Warszawie, uzyskując dyplom w 1952 roku. Jego zainteresowania obejmowały wiele dziedzin, takich jak malarstwo, grafika, architektura oraz taniec. Dodatkowo, Świdziński zgłębiał tematykę logiki formalnej, struktur językowych oraz zagadnień związanych z komunikacją i sztuką jako praktyką społeczną, traktując ją jako narzędzie do stymulowania nowej rzeczywistości.

Od 1974 roku rozpoczął karierę artystyczną w zakresie sztuki performance. W 1976 roku opublikował manifest zatytułowany „Sztuka jako sztuka kontekstualna”, który ukazał się nakładem Wyd. Selem Galerie S. Petri w Lund w Szwecji. Jan Świdziński był również autorem kilku książek wydanych za granicą, w tym „Art as Contextual Art” (Lund, 1976), „Art, Society and Self-consciousness” (Calgary, 1979), „Freedom and Limitation – The Anatomy of Post-modernism” (Calgary, 1987), „Quotations on Contextual Art” (Eindhoven, 1988) oraz „L’Art et son Contexte” (Québec, 2005). W Polsce opublikował „Sztuka jako sztuka kontekstualna” (Warszawa, 1977).

Jan Świdziński miał przyjemność wystawiać swoje prace w renomowanych miejscach, takich jak De Appel Gallery w Amsterdamie, Malmö Museum oraz Centro Internationale Multimedia w Salerno. Jego działalność akademicka obejmowała wykłady w prestiżowych instytucjach takich jak École nationale supérieure des beaux-arts w Paryżu, Université du Québec w Montrealu, New York University oraz University of Calgary.

Artysta był aktywnym uczestnikiem wielu międzynarodowych festiwali sztuki performance. W 1989 roku objął stanowisko prezesa Stowarzyszenia Sztuk Innych (SASI). W 1997 roku zorganizował międzynarodową konferencję w Galerii Remont, w której omawiano sztukę jako działanie w kontekście rzeczywistości. W 1990 roku, w Łucznicy, miał miejsce Międzynarodowy Festiwal Interscop, który zorganizował Świdziński. W latach 90. w Sopocie oraz Lublinie odbył się Międzynarodowy Festiwal Sztuki Performance „Real Time – Story Telling”. Od 1999 roku był kuratorem i Prezydentem Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Akcji INTERAKCJE w Piotrkowie Trybunalskim.

W 2005 roku za swoje osiągnięcia w zakresie kultury polskiej został uhonorowany Orderem Polonia Restituta. Organizowane przez MCSW „Elektrownia” w Radomiu sympozjum poświęcone jego koncepcjom oraz książka „Sztuka i jej kontekst”, początkowo wydana po francusku przez ośrodek Le Lieu w Quebec, ugruntowały jego pozycję jako teoretyka sztuki.

W 2010 roku w CSW Zamek Ujazdowski odbyła się wystawa pod tytułem „W moim kontekście”, prezentująca wybrane działania artysty z fotografią oraz tekstem. W tym samym roku, w rozbudowanej wersji, wystawa ta była także prezentowana w Galerii Labirynt w Lublinie. Telewizja Polska (TVP Kultura) wyemitowała dokument Piotra Weycherta ukazujący spotkanie Świdzińskiego z Josephem Kossuthem, które miało miejsce w Rzymie w lipcu 2008 roku. To wydarzenie wpisywało się w długotrwałe polemiki artystów, które rozpoczęły się jeszcze w latach 70.

W 2005 roku Honory Świdzińskiego zwiększyły się o Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski. Jego działalność zakończyła się 9 lutego 2014 roku, a artysta spoczął na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, w kwaterze D rząd 1 miejsce 29.

Publikacje

Jan Świdziński to wybitny artysta, którego publikacje przyczyniły się do rozwoju myśli artystycznej i krytycznej. Poniżej przedstawiamy wybrane tytuły, które świadczą o jego wpływie na kręg artystyczny.

• Jan Świdziński, „Art as Contextual Art”, wyd. Sellem, Galerie S. Petri, Archive of Experimental Art, 1976, Lund, Szwecja,
• Jan Świdziński, „Sztuka jako sztuka kontekstualna”, wyd. Art Text, Galeria Remont, 1977,
• Jan Świdziński, „L’Art et son Contexte”, wyd. Inter, Le Lieu, Québec, Kanada,
• Jan Przyłuski – Sztuka akcji. Dziesięć zdarzeń w Polsce, 2007,
• „INTER. Art Actuel”, nr 93, zatytułowany „L’art et son contexte. Le contexte et l’art”, wiosna 2006.

---

Oceń: Jan Świdziński

---