Piotr Moss

---

Życiorys

Piotr Moss rozpoczął swoją przygodę z muzyką, studiując kompozycję w latach 1968–1972 w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Jego edukacja odbywała się pod okiem wybitnych nauczycieli, w tym Grażyny Bacewicz, która prowadziła klasę, a po jej śmierci, w klasie Piotra Perkowskiego. Dodatkowo, cenne wskazówki i konsultacje kompozytorskie otrzymywał od znanego kompozytora Krzysztofa Pendereckiego.

W celu poszerzenia swoich horyzontów muzycznych, w latach 1976–1977, Piotr Moss odbył studia u Nadii Boulanger w Paryżu, co niewątpliwie wzbogaciło jego twórczość. Od 1981 roku osiedlił się w Paryżu, a w 1984 roku przyjął obywatelstwo francuskie.

Twórczość

Piotr Moss to wybitny kompozytor, który ma na swoim koncie wiele różnorodnych kompozycji, obejmujących utwory orkiestrowe, kameralne, solowe oraz chóralne w stylu a cappella. Jego prace obejmują także dzieła wokalno-instrumentalne, których tematyka często nawiązuje do religii, jak również kompozycje przeznaczone do teatralnych przedstawień. Warto zwrócić uwagę na fakt, że twórczość Mossa wyróżnia się nie tylko jakością, lecz także ogromną ilością stworzonych dzieł.

W jego twórczości szczególne miejsce zajmuje muzyka instrumentalna, w której znaleźć można zarówno kompozycje na orkiestrę, jak i te dedykowane solistom czy różnorodnym konfiguracjom instrumentalnym. W tym kontekście niezwykle interesujące są również utwory na instrument solo z orkiestrą, które pokazują jego wszechstronność i umiejętności kompozytorskie.

Moss czerpie inspirację z niemal wszystkich gatunków muzycznych i form kompozytorskich, wykorzystując szereg zróżnicowanych technik. Wśród nich można dostrzec aleatoryzm, sonoryzm, wielotony oraz innowacyjne metody wydobywania dźwięków. Kompozytor często sięga po cytaty muzyczne, w tym autocytaty, co nadaje jego utworom głębi oraz bogactwa.

W niektórych dziełach Moss łączy tradycyjne instrumentarium z egzotycznymi brzmieniami, instrumentami z przeszłości oraz elementami elektronicznymi, co świadczy o jego poszukiwawczym duchu i otwartości na nowoczesne formy wyrazu. Oprócz kompozycji instrumentalnych, istotną część jego dorobku stanowią utwory wokalne oraz wokalno-instrumentalne, wśród których wiele nawiązuje do tematów religijnych, a także realizacje sceniczne, które wnoszą nową jakość do jego twórczości.

Nagrody i odznaczenia

Piotr Moss jest uznawanym kompozytorem, który zdobył wiele prestiżowych nagród oraz odznaczeń. Jego twórczość uzyskała wysokie uznanie w różnych konkursach kompozytorskich, co znajduje odzwierciedlenie w licznych wyróżnieniach, które otrzymał w swojej karierze. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego sukcesów:

• 1972 – I nagroda na konkursie kompozytorskim w Krakowie za Tre istanti per arpa sola,
• 1977 – Nagroda Stowarzyszenia Przyjaciół Lili Boulanger za twórczość kompozytorską,
• 1978 – Główna Nagroda na konkursie Associazione Musicale Valentino Bucchi w Rzymie za Trois pensées…,
• 1978 – I nagroda na konkursie im. A. Malawskiego w Krakowie za Garść liści wierzbowych,
• 1978 – I nagroda na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim im. C.M. Webera w Dreźnie za Quartetto per quattro violoncelli,
• 1979 – Nagroda Regionu Apulia w kategorii „Dokument” na konkursie Prix Italia dla filmu Maailman paras paikka (ang. The Best Place in the World, produkcja YLE), gdzie nagrodzeni zostali reżyser i autor scenariusza, Jarmo Jääskeläinen, oraz Piotr Moss jako autor muzyki,
• 1982 – I nagroda na Konkursie im. A. Malawskiego za Sonatę na kwartet smyczkowy,
• 1982 – I nagroda na konkursie im. J. Cererolsa w Montserrat za Salve Regina,
• 1984 – I nagroda na konkursie kompozytorskim we Fresnes za Musique concertante,
• 1985 – I nagroda na konkursie kompozytorskim w Brasilii za Stances,
• 21 maja 2012 – Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” – Grand Prix festiwalu w kategorii słuchowisk Teatru PR – za opracowanie muzyczne słuchowiska Hamlet Williama Szekspira w reżyserii Waldemara Modestowicza.

Oprócz tego, Piotr Moss zdobył również wiele drugich nagród w swoim dorobku, do których zaliczają się:

• 1973 – II nagroda na XVI Konkursie Młodych ZKP za Symfonię Charon,
• 1983 – II nagroda na Międzynarodowym Konkursie „Berliner Liedertafel” w Berlinie Zachodnim za Glorię,
• 1984 – II nagroda na konkursie kompozytorskim w Tours za Dans la nuit…,
• 1984 – II nagroda i Nagroda Miasta Trydentu za Oj, lulajże mi lulaj,
• 1984 – II nagroda na konkursie kompozytorskim w Bernbach za Der du bist drei in Einigkeit,
• 1985 – II nagroda na konkursie kompozytorskim w Eisteddfod (RPA) za Scrabble na chór mieszany,
• 1992 – II nagroda na konkursie kompozytorskim w Spittal an der Drau za Es gibt keinen Weg na chór mieszany.

Dodatkowo, Piotr Moss ma na swoim koncie liczne trzecie nagrody oraz wyróżnienia, w tym nagrodę I stopnia Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji oraz Medal „Zasłużony dla Kultury Polskiej”. W 2002 roku we Francji został uhonorowany tytułem Kawalera Orderu Sztuki i Literatury („Chevalier dans l’ordre des Arts et des Lettres”) za swoją twórczość oraz osiągnięcia w promowaniu kultury zarówno w kraju, jak i na arenie międzynarodowej.

Ważniejsze kompozycje

Orkiestrowe

Twórczość Piotra Mossa obejmuje szereg ważnych kompozycji orkiestrowych, które zyskały uznanie w świecie muzyki. Do najbardziej znaczących dzieł należą:

• Sinfonietta, 1970,
• Finis coronat opus, 1970,
• Tre movimenti per orchestra da camera, 1971,
• Symfonia „Charon”, 1972,
• Musica lugubre, 1977,
• Sinfonia in dieci parti, 1978,
• Incontri, 1981,
• ZOO – suita na orkiestrę, 1981,
• Silence, 1982,
• Hymne, 1985,
• Expériences, 1987,
• Hymne papal, 1988,
• Novella, 1991,
• Intrada, 1993,
• Tissages – symfonia kameralna, 1993,
• Presto, 1997,
• Fresque pour orchestre, 1998,
• Adagio III, 1999,
• Suite LA na orkiestrę i chór (ad libitum), 2001,
• Rapsodia na orkiestrę, 2003.

Na instrument solo i orkiestrę

W dorobku artystycznym kompozytora znajdują się także utwory na instrument solo wraz z orkiestrą:

• Koncert skrzypcowy, 1971,
• Concertino na fortepian i małą orkiestrę, 1973,
• Koncert wiolonczelowy, 1975,
• Muzyka w trzech częściach na klawesyn i 3 grupy instrumentów, 1975,
• Poemat na wiolonczelę i orkiestrę, 1978,
• Koncert na klawesyn i 2 orkiestry smyczkowe, 1980,
• Concertino na 2 skrzypiec, 2 kwartety smyczkowe i kontrabas, 1984,
• Symfonia koncertująca na flet, fortepian i orkiestrę, 1985,
• Rémanences – koncert na harfę celtycką i smyczki, 1986,
• Koncert na akordeon i orkiestrę smyczkową, 1987,
• Stylisations II na róg i orkiestrę smyczkową, 1987,
• Elegia II na wiolonczelę i orkiestrę smyczkową, 1987,
• Angst und Form – koncert na saksofon altowy, orkiestrę i sopran obligato, 1988,
• D’un silence… – koncert na klarnet (również klarnet basowy) i orkiestrę, 1989,
• Espressioni varianti – koncert na harfę, 2 flety, 2 perkusje i 2 orkiestry smyczkowe, 1990,
• Mélancolies d’automne na saksofon altowy i orkiestrę smyczkową, 1991,
• Canti na flet i smyczki, 1992,
• Capriccio na fortepian i smyczki, 1994,
• Printemps na skrzypce i smyczki, 1994,
• Adagio II na organy i smyczki, 1996,
• Capriccio na fortepian i smyczki, 1996,
• Concerto–Rhapsodie na puzon i orkiestrę, 1996,
• Fantaisie na wiolonczelę i smyczki, 1996,
• Visages – koncert na obój i orkiestrę kameralną, 1999,
• Voyage – koncert na 2 harfy i orkiestrę, 2000,
• Cinq pièces na flet, harfę i smyczki, 2001,
• Portraits – koncert na fortepian i orkiestrę, 2002,
• Prières – II koncert na wiolonczelę i orkiestrę, 2003.

Kameralne

Wśród dzieł kameralnych erhekompozytora możemy wymienić:

• Per esempio – musica per sedici esecutori, 1972,
• Kwartet smyczkowy, 1973,
• Trio na skrzypce, wiolonczelę i fortepian, 1974,
• Giorno per dieci esecutori, 1975,
• Dialogi na skrzypce i fortepian, 1977,
• Retours na kwinet dęty, 1977/94,
• Utwór na 4 puzony, 1977,
• Quartetto per quattro violoncelli, 1978,
• Trois pensées na klarnet i zespół instrumentalny, 1979,
• Avant le départ na saksofon sopranowy i perkusję, 1981,
• Quatre émotions na 4 perkusje, 1981,
• Cinque intermezzi na 2 skrzypiec, 1982,
• Hésitations na trio stroikowe i perkusję, 1982,
• Historyjki na 3 fagoty, 1982,
• Polonez dramatyczny na wiolonczelę i fortepian, 1982,
• Sonata na kwartet smyczkowy, 1982,
• Des rêves abandonnés – muzyka na 4 klarnety, 1983,
• Quatre poésies na saksofon altowy i harfę, 1983,
• Nostalgies I na klarnet (również klarnet basowy) i 2 kwartety smyczkowe, 1983,
• Musique en trois mouvements na wiolonczelę i zespół instrumentalny, 1983,
• Demarches na klarnet i akordeon, 1984,
• Esquisse lyrique na fagot i fortepian, 1984,
• Introduction et allegro na fortepian i organy, 1984,
• Hymne na trąbkę i organy, 1984,
• III kwartet smyczkowy „Nuits…”, 1984,
• Stances – trio na klarnet, wiolonczelę i fortepian, 1984,
• Récurrences na kwartet dęty, 1985,
• Abendmusik na obój i trio smyczkowe, 1985,
• Musique élégiaque na fagot i kwintet smyczkowy, 1986,
• Elegia „Alexandre Tansman in memoriam” na 2 wiolonczele, 1986,
• Form III na 2 klarnety basowe i 2 krotale, 1986,
• Retours na kwintet dęty, 1986,
• Form V na flet, wiolonczelę i fortepian, 1987,
• Maillons na klawesyn i kwartet smyczkowy, 1987,
• Regards eloignées na gitarę i akordeon, 1987,
• Soli, duetti e tutti dla 7 wykonawców, 1987,
• Maximen und Reflexionen na fortepian i kwintet smyczkowy, 1988,
• Scènes na zespół instrumentalny, 1988,
• Trois novelettes na kwintet saksofonowy, 1988,
• Métaphores na saksofon altowy i fortepian, 1989,
• Quartettino na trio stroikowe i akordeon, 1990,
• Quartettsatz na fortepian i trio smyczkowe, 1990,
• Sonata na saksofon altowy i fortepian, 1990,
• Thèmes variés na róg i fortepian, 1990,
• Valses… na zespół instrumentalny, 1991,
• Andante religioso na wiolonczelę i fale Martenota, 1992,
• Form X na gitarę i kwartet smyczkowy, 1992,
• Psaume na wiolonczelę i 2 fortepiany, 1992,
• Ragtime II pour huit violoncelles, 1992,
• Vestiges na zespół instrumentów dawnych, 1992,
• Arc-en-ciel na 8 wiolonczel, 1993,
• Dédicace I na kwartet smyczkowy, 1994,
• Dédicace II na flet, gitarę i altówkę, 1994,
• Duos na 2 skrzypiec, 1994,
• In una parte na mandolinę, gitarę i harfę, 1994,
• Form XI na 2 saksofony altowe, 1995,
• Ragtime III na wiolonczelę i puzon, 1995,
• Petite abeille na kwartet saksofonowy, 1996,
• La solitude de l’épouvantail na skrzypce, wiolonczelę i fortepian, 1997,
• Dédicace IV na flet i harfę, 1997,
• Form XII na 3 flety, 1998,
• Petite valse bizarre na wiolonczelę i fortepian, 1999,
• Jeux aléatoires na wiolonczelę i fortepian, 1999,
• Misterioso na 2 wiolonczele, 2000,
• Tempo di tango na flet, gitarę i altówkę, 2000,
• Form XIII na 4 rogi, 2002,
• Ombres na 10 skrzypiec i fortepian, 2002.

Solowe

W repertuarze solowym znalazły się następujące pozycje:

• Tre istanti per arpa sola, 1971,
• Musica per organo solo, 1973,
• Suite pour Alina na fortepian, 1978,
• Sonata na wiolonczelę, 1981,
• Cinq impromptus na gitarę, 1982,
• Petites histories na fagot, 1982,
• Nocturnes na klawesyn, 1983,
• Melodia na organy, 1984,
• Récit na wiolonczelę, 1991,
• Solo II na wiolonczelę, 1985,
• Chants brisés pour cuivres, 1986,
• Solo III na akordeon, 1991,
• Form VIII na organy, 1991,
• Solo IV na saksofon altowy, 1992,
• Form IX na fortepian, 1992,
• Lacrimosa na organy, 1992,
• Thrène VIII na wiolonczelę, 1992,
• Nocturne II na perkusję, 1993,
• Plainte na wiolonczelę, 1998,
• Slide na klarnet solo, 1999,
• Quatre improvisations na harfę solo, 2001,
• Sternlicht-Sonate na fortepian, 2002,
• Etude de concert na fortepian, 2003.

Chóralne a cappella

Wśród utworów chóralnych, które zrealizował Moss, wyróżniamy:

• Abecadło na 4-głosowy chór mieszany a cappella, sł. W. Broniewski, 1977,
• Scrabble na chór mieszany a cappella, 1982,
• Invocatio na chór mieszany a cappella, sł. M. Luter, 1985,
• Magnificat III na solistów i chór, 1985,
• Agnus Dei – I wersja na chór mieszany a cappella, 1986,
• Agnus Dei – II wersja na chór żeński a cappella, 1988,
• Es gibt keinen Weg na chór, sł. P. Lachmann, 1991,
• Zeitstille na oktet męski, 1993; Spandauer Messe na 3 chóry żeńskie, 1994.

Wokalno-instrumentalne

Wokalno-instrumentalne kompozycje Mossa obejmują:

• Antyerotyki na sopran i zespół kameralny, sł. M. Kalota-Szymańska, 1969,
• Białe charty czasu – Grażyna Bacewicz in memoriam na recytatora i 4 wiolonczele, sł. J.M. Rymkiewicz, 1969,
• Trzy treny Jana Kochanowskiego na tenor, 2 chóry i orkiestrę kameralną, 1969,
• Szkice o miłości na sopran i zespół instrumentalny, 1972,
• Garść liści wierzbowych na baryton i zespół instrumentalny, 1978,
• Salve Regina na chór dziecięcy i organy, 1981,
• Gloria na chór mieszany, 3 trąbki, 3 puzony i organy ad libitum, 1982,
• Magnificat I na chór dziecięcy i organy, 1983,
• Der du bist drei in Einigkeit na chór mieszany i kwintet smyczkowy, 1984,
• Le violon de Maria na aktorkę i 7 instrumentów, 1984,
• Missa Tempore Adventus na głosy solowe, chór, organy i perkusję, 1984,
• Défets, oratorium na 2 głosy solowe, 2 recytatorów, chór, taśmę i orkiestrę, 1987,
• Aus der Tiefe, kantata na bas, chór mieszany i zespół instrumentalny, 1987,
• Musik einer Sommernacht, oratorium na chór, carillon i orkiestrę, 1989,
• Sueños, oratorium na mezzosopran, chór i orkiestrę, 1990,
• Epilog, na chór żeński i organy, 1992,
• Évocations, na chór mieszany i zespół instrumentalny, 1992,
• Stèle, na chór mieszany i kwartet smyczkowy, 1992,
• Ugui na recytatora i orkiestrę, sł. J.-L. Bauer, 1993,
• Dédicace III na sopran i gitarę, 1995,
• Gédéon, oratorium na 2 recytatorów, chór dziecięcy, chór mieszany, zespół instrumentów ludowych i orkiestrę, sł. J.-L. Bauer, 1996,
• De l’amour na tenor i orkiestrę, sł. J.-L. Bauer, 1997,
• Dzień – Noc, kantata do tekstów futurystów polskich na alt i orkiestrę, 1997,
• Sonnet pour Astrée na baryton i fortepian, 1999,
• Le cirque de Giuseppe na recytatora i orkiestrę, sł. J.-L. Bauer, 1997,
• De la vie… na baryton i zespół instrumentalny, sł. A. Mickiewicz, przeł. J.-L. Bauer, 1998,
• Tango, na chór i orkiestrę, 2000,
• Le petit singe bleu, na recytatora i orkiestrę, sł. J.-L. Bauer, 2000,
• Weihnachtskantate na sopran, chór żeński, organy i smyczki, 2000,
• Meditation und Psalm na chór i orkiestrę, 2001,
• Stabat Mater na mezzosopran, chór i 8 wiolonczel, 2002,
• Intermède na 2 orkiestry dęte, 2003,
• Passage na chór, orkiestrę i orkiestrę dętą, sł. J.-L. Bauer, 2003,
• Wiersze Kawafisa (2013).

Sceniczne

W sferze scenicznej Piotr Moss stworzył:

• Prokris, balet, 1971,
• Les fragments de la montagne, opera, 1988,
• Karla, opera, libretto J.-L. Bauer, 1996,
• Les ailes de Jean-Pierre, opera w jednym akcie, libretto J.-L. Bauer, 1997,
• Le Monstre, opera kameralna, libretto J.-L. Bauer, 1998.

Inne

Wielką różnorodność w dziełach Mossa można dostrzec również w obszarze:

• muzyki teatralnej, filmowej, radiowej i telewizyjnej,
• muzyki rozrywkowej,
• aranżacji,
• opracowań muzyki poważnej i ludowej.

---

Oceń: Piotr Moss

---