Joanna Rajkowska, urodzona w 1968 roku w Bydgoszczy, to wybitna polska artystka współczesna, która koncentruje swoje prace na tworzeniu unikalnych instalacji, zwłaszcza w przestrzeni publicznej. Jej twórczość jest znana z innowacyjnych projektów, które wzbogacają miejskie otoczenie i angażują społeczność.
Do najbardziej rozpoznawalnych dzieł Joanna Rajkowskiej należy projekt Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich, z charakterystyczną, sztuczną palmą, która jest głównym punktem w rondzie Charles’a de Gaulle’a w Warszawie. Innowacyjna koncepcja tej instalacji zyskuje ogromne uznanie oraz przyciąga uwagę turystów i mieszkańców stolicy.
Innym znaczącym dziełem artystki jest Dotleniacz, znajdujący się na placu Grzybowskim. Ta instalacja wyróżnia się złożonym ekosystemem – wzbogacony tlenem sztuczny staw jest zintegrowany z miejskim trawnikiem, a obok niego umiejscowiono futurystyczne ławki, które zapraszają do wypoczynku i kontemplacji.
Artystka stworzyła także Pasaż Róży w Łodzi, dedykowany swojej córce, Róży. W tym projekcie podwórze kamienicy przy ul. Piotrkowskiej 3 zostało wyłożone kawałkami luster, co stworzyło efekt lustrzanego podwórka, angażującym lokalną społeczność i zachęcającym do interakcji z przestrzenią.
W 2022 roku Joanna Rajkowska została laureatką artystycznej Nagrody Sztuki im. Marii Anto i Elsy von Freytag-Loringhoven, co podkreśla jej znaczącą rolę w polskiej sztuce współczesnej oraz jej wpływ na kulturę i sztukę publiczną.
Życiorys
Joanna Rajkowska przyszła na świat w 1968 roku w Bydgoszczy. Swoją edukację rozpoczęła w 1987 roku, kiedy to podjęła studia na kierunku historia sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Te intensywne studia trwały do 1992 roku. Dodatkowo, w latach 1988–1993 równolegle studiowała malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie kształciła się pod kierunkiem wybitnego prof. Jerzego Nowosielskiego.
W 1994 roku, w trakcie akademickiego roku 1994-1995, artystka miała szansę na zrealizowanie Semestralnego Programu Studyjnego na jednym z kampusów State University of New York, co wzbogaciło jej doświadczenie i umiejętności artystyczne.
W 2022 roku, uznany tygodnik „Polityka” wyróżnił jej dzieło Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich, uznając je za jedno z dziesięciu najważniejszych dzieł sztuki ostatniego trzydziestolecia.
Obecnie mieszka i tworzy w Warszawie, gdzie nadal angażuje się w różnorodne projekty artystyczne.
Wystawy indywidualne
Joanna Rajkowska, znana polska artystka, ma na swoim koncie wiele osobistych wystaw, które przyciągnęły uwagę zarówno krytyków, jak i publiczności. Poniżej przedstawiamy przegląd jej indywidualnych prezentacji w ostatnich latach.
- 2019 – The Failure of Mankind, l’étrangère, Londyn,
- 2018 – Samobójczynie, Trafostacja Sztuki, Szczecin,
- 2015 – Painkillers, l’étrangère, Londyn, UK,
- 2014 – Światło Loży, Galeria Charim, Wiedeń, Austria,
- 2012 – Urodzona w Berlinie. List do Róży, Galeria Żak-Branicka, Berlin, Niemcy,
- 2009 – Peryskop, Instytut Sztuki Wyspa, Gdańsk,
- 2008 – Linie lotnicze, Galeria Trafo, Budapeszt, Węgry,
- 2007 – Dotleniacz, [projekt publiczny], plac Grzybowski, Warszawa,
- – Dotleń się, Galeria Nizio, Warszawa,
- 2006 – Wulkan Umea, Galeria Verkligheten, Umeå, Szwecja,
- – Zostaw to, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa,
- 2005 – Dwadzieścia dwa zlecenia, Galeria Program, Warszawa,
- 2004 – Tylko miłość, [projekt publiczny], Warszawa,
- 2003 – Formalna obietnica. Artysta do wynajęcia, Müllerdechiara Gallery, Berlin,
- 2002 – Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich, [projekt publiczny], Warszawa,
- – Rosa Stern i skutki uboczne, Galeria Nowy Wiek, Zielona Góra,
- 2001 – Dziennik snów, Galeria XX1, Warszawa,
- 2000 – Satysfakcja gwarantowana, CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa,
- – Satysfakcja gwarantowana, Galeria Zewnętrzna AMS,
- 1999 – Rzeczy, które robię wieczorem w Alejach Jerozolimskich, Galeria Manhattan, Łódź,
- – W sobotę jem ciastka i onanizuję się, Galeria Otwarta, Kraków,
- 1998 – Menu of Desires, Galeria Bunkier Sztuki, Kraków,
- – Galeria Starmach, Kraków,
- – Miłość Człowieka Zwanego Psem, Galeria Zachęta, Warszawa,
- 1997 – Lobster Lovers, Hallwalls Contemporary Art Center, Buffalo, USA,
- 1996 – Tercet na Skórę, Głos i Szaleńca, Teatr Bückleina, Kraków,
- – Przypadłości. Nauka o chorobach wewnętrznych, Galeria Prowincjonalna, Słubice,
- – Wieża ciśnień, ból głowy, CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa,
- 1995 – No Sign of Dying Soon, SUNY (State University of New York), Nowy Jork, USA,
- – Podrażnienie, Galeria Zderzak, Kraków,
- 1994 – Płyny, Galeria Zderzak, Kraków.
Wystawy zbiorowe
Joanna Rajkowska uczestniczyła w wielu interesujących wystawach zbiorowych, które miały miejsce na przestrzeni ostatnich lat. W 2013 roku zaangażowała się w projekt zatytułowany Dzień jest za krótki, który odbył się w Muzeum Współczesnym Wrocław we Wrocławiu. W roku 2007 brała udział w kilku istotnych wydarzeniach artystycznych, w tym w Open House organizowanym przez Fundację IASPIS w Sztokholmie oraz w 11. praskim biennale w Pradze, Czechy.
Wystawa Pamięć tej chwili z odległości lat, które miną miała miejsce w Fabryce Schindlera w Krakowie. W 2006 roku jej prace można było podziwiać w wystawach takich jak Paris Is Burning w Galerii Laurin w Zurychu oraz Architektura intymna/architektura porzucona, która odbyła się w Galerii Kronika w Bytomiu. W tym samym roku zorganizowano również wystawę Ulica Próżna 2006 w Fundacji Shalom w Warszawie. Prace artystki były także prezentowane w Centrum Sztuki Współczesnej, Zamek Ujazdowski w Warszawie, a także na wystawie Pasaże południowo-wschodnie w Ferrarze we Włoszech, która wskrzeszała pamięć o przestrzeniach miejskich.
W 2005 roku Joanna Rajkowska uczestniczyła w licznych wystawach, a wśród nich wymienia się Spectator T podczas Art Sheffield 05 oraz wydarzenie Egocentryczne, niemoralne, przestarzałe. Współczesne wizerunki artystów w Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie. Jej działalność artystyczna rozwijała się również poprzez takie wystawy jak Czas Kultury w Galerii Miejskiej Arsenał w Poznaniu oraz na Jak rozmawiać o sztuce współczesnej? w Galerii Arsenale w Białymstoku. Artystka była zdolna nawiązywać do wielu kontekstów społecznych i kulturowych swoich prac.
W 2004 roku brała udział w Śniadaniu kontynentalnym organizowanym przez KCB w Belgradzie oraz w Łódź Biennale. W tym okresie miało miejsce także Busan Biennale w Pusan, Korea Południowa, a jej prace były oglądane na wystawie Wspomnienia z czasów niedojrzałości w Passage de Retz w Paryżu. Jej twórczość zyskiwała uznanie, co potwierdzały wyświetlane prace w Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie.
Generalnie, Joanna Rajkowska podejmowała różnorodne tematy i techniki artystyczne, zyskując zainteresowanie zarówno w Polsce, jak i za granicą. Jej dorobek artystyczny w obszarze wystaw zbiorowych potwierdza znaczenie jej pracy w kontekście współczesnej sztuki i kultury.
Nagrody i stypendia
Artystka Joanna Rajkowska zdobyła liczne nagrody oraz stypendia w swoim twórczym życiu. Oto godne uwagi wyróżnienia:
- 2024 – Nagroda Fundacji Sztuki Polskiej ING,
- 2022 – Nagroda Sztuki im. Marii Anto i Elsy von Freytag-Loringhoven,
- 2010 – Nagroda Wielka Fundacji Kultury,
- 2006 – Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
- 2006 – Stypendium Fundacji IASPIS, Umeå, Szwecja,
- 2001 – Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
- 1998 – The Civitella Ranieri Fellowship,
- 1997 – The Skowhegan School of Painting and Sculpture Fellowship,
- 1996 – The ArtsLink Partnership, Buffalo, USA,
- 1996 – Nagroda Prezydenta Miasta Krakowa, Kraków,
- 1992 – Kunsthaus Horn, Austria.
Przypisy
- Ewa Gorządek: Joanna Rajkowska, „Dotleniacz”. culture.pl. [dostęp 04.02.2024 r.]
- a b Nagroda Sztuki od kobiet i dla kobiet [Anto/Freytag] — RESTARTmag [online], restartmag.art [dostęp 19.03.2023 r.]
- m, Nagroda 2024 - Działalność - Nagroda Fundacji - Fundacja Sztuki Polskiej ING [online], ingart.pl [dostęp 02.11.2024 r.]
- PiotrP. Sarzyński PiotrP., Dzieła zebrane, [w:] Niezbędnik Inteligenta 30 lat Paszportów POLITYKI, 2022 r.
- Nagroda Wielka Fundacji Kultury dla Joanny Rajkowskiej. culture.pl, 26.05.2010 r. [dostęp 28.05.2010 r.]
- Joanna Rajkowska, artist statement na stronie internetowej artystki. rajkowska.com.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Jan Świdziński | Henryk Majcherek | Bogdan Ciesielski | Marek Żelkowski | Paulina Schulz | Liliana Urbańska | Piotr Moss | Andrzej Maziec | Wiktor Żwikiewicz | Yach Paszkiewicz | Leonard Pietraszak | Hilde Zadek | Romana Hałat | Andrzej Przybielski | Roma Gąsiorowska | Sławomir Sobczak | Eugeniusz Kamiński (aktor) | Aleksandra Mańczak | Robert Pożarski | Andrzej RauszOceń: Joanna Rajkowska