Hieronim Konieczka

Kultura i sztuka

Hieronim Włodzimierz Konieczka, uznawany za jedną z bardziej wpływowych postaci w polskim świecie kultury, urodził się 29 marca 1920 roku w Bydgoszczy. Przez całe swoje życie był nie tylko aktorem teatralnym i filmowym, ale również aktywnym działaczem kultury oraz reżyserem teatralnym. Jego związki z miastem Bydgoszcz miały ogromne znaczenie, gdyż przez lata przyczynił się do rozwoju lokalnej sceny artystycznej.

Nieprzypadkowo więc, po jego śmierci 27 grudnia 1994 roku, jego osiągnięcia zostały przypomniane i docenione zarówno przez społeczność lokalną, jak i przez miłośników sztuki teatralnej. Hieronim Konieczka zapisał się w historii polskiego teatru jako twórca, który potrafił łączyć tradycję z nowoczesnością, a jego twórczość do dziś inspiruje wielu aktorów i reżyserów.

Życiorys

Hieronim Konieczka przyszedł na świat 29 marca 1920 roku w Bydgoszczy, w malowniczej dzielnicy Szwederowo. Jego rodzicami byli Bronisław, kupiec i restaurator, oraz Katarzyna z Klósków. Swoją edukację rozpoczął w Państwowym Gimnazjum Klasycznym, kontynuując naukę w Szkole Przysposobienia Kupieckiego. W 1936 roku zaczął pracować w Domu Towarowym Braci Małeckich w Bydgoszczy.

W okresie niemieckiej okupacji Hieronim był zatrudniony w Urzędzie Ziemskim jako pomocnik kreślarza. W 1944 roku władze okupacyjne skierowały go na przymusowe roboty do rejonu Elbląga i Grudziądza. Po zakończeniu II wojny światowej jego kariera zawodowa nabrała rozpędu; pracował w Komisji Mieszkaniowej w Bydgoszczy. Jednocześnie kształcił się w Szkole Dramatycznej, której założycielami byli Adam Grzymała-Siedlecki oraz Aleksandra Rodziewicza. Jego edukacja aktorska dobiegła końca w 1946 roku, kiedy to zdał egzamin państwowy w PWST w Łodzi, pod przewodnictwem Leona Schillera.

W 1946 roku zainaugurował swoją karierę artystyczną w Teatrze Miejskim w Bydgoszczy. W sezonie 1948/1949 podjął współpracę z Teatrem Ziemi Pomorskiej w Toruniu. W latach 1949–1961 był etatowym aktorem Teatrów Dramatycznych Bydgoszczy i Torunia. W 1956 roku, dzięki jego działaniom, powstała w Bydgoszczy Scena Studyjna, gdzie prezentowano dzieła Stanisława Ignacego Witkiewicza, którego był gorącym zwolennikiem, jak również utwory lokalnych autorów.

W latach 40. i 50. XX wieku aktywnie brał udział w audycjach Rozgłośni Bydgoskiej Polskiego Radia. W sezonie 1961/1962 był członkiem zespołu aktorskiego Teatru Polskiego w Poznaniu, a w kolejnym roku przeszedł do Bałtyckiego Teatru Dramatycznego im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie. Od 1963 do 1969 roku występował w Teatrach Dramatycznych w Szczecinie. Następnie, w latach 1969–1976, współpracował z Teatrem im. Wilama Horzycy w Toruniu, gdzie stworzył szereg niezapomnianych ról, w tym postaci: Radowana w „Domu na Wzgórzu” oraz Anzelma w „Pierwszym dniu wolności” L. Kruczkowskiego.

Konieczka nie ograniczał się jedynie do teatru, lecz także aktywnie uczestniczył w życiu kulturalnym Torunia oraz regionu. W 1976 roku powrócił do Teatru Polskiego w Bydgoszczy, gdzie pozostał do końca swojej kariery artystycznej. W tym czasie wcielił się w wiele istotnych ról, takich jak Dziennikarz w „Weselu”, Johann Ludwik Heiberg w „Z życia glist”, Szambelan w „Iwonie, księżniczce Burgunda”, Doktor Stockman w „Wrogu ludu”, Kniaź Bazyli w „Nienasyceniu” oraz Hieronimus w „Czerwonej magii”.

W latach 1977–1981 prowadził przy bydgoskim Klubie Międzynarodowej Prasy i Książki zreaktywowaną Scenę Klubową, która przyjęła nazwę: Scena Postaw Moralnych. W tym czasie wystawił szereg sztuk teatralnych, takich jak: „Kwadrofonię” Iredyńskiego, „Cocktail party” Eliota oraz „Diogenes i pies” Solomona. Był również wrażliwy na współczesną literaturę polską, prezentując utwory R.M. Grońskiego („Planeta Ko”), R. Kapuścińskiego („Cesarz”), Z. Herberta („Jaskinia filozofów”) oraz K. Wojtyły („Przed sklepem jubilera”). Każde przedstawienie kończyło się angażującymi dyskusjami z widzami.

Wielką pasją Konieczki była aktywna współpraca z Tygodniami Kultury Chrześcijańskiej, organizowanymi w Bydgoszczy od 1981 roku. Szczególną rolę odegrał w 1984 roku, kiedy to wystawił w kościele św. Wincentego a Paulo Pasję wg św. Mateusza oraz „Mszę na Ołtarzu świata” w ramach małych form teatralnych. W ramach IV Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej przygotował spektakl pt. „Jonasz”, współpracując z Romą Warmus i Wandą Rucińską. Hieronim przyjaźnił się z licznymi osobami ze świata literackiego, w tym z Adamem Grzymałą-Siedleckim, Jerzym Sulimą-Kamińskim oraz Krzysztofem Nowickim. Zafascynowany był filozofią Teilharda de Chardin oraz Antoniego de Mello.

Hieronim Konieczka zmarł 27 grudnia 1994 roku w Bydgoszczy. Jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na katolickim Cmentarzu Nowofarnym w Bydgoszczy przy ulicy Artyleryjskiej.

Filmografia

Hieronim Konieczka zyskał uznanie w polskim kinie, a jego filmografia prezentuje się imponująco. W ciągu swojej kariery wystąpił w wielu produkcjach filmowych, które na stałe zapisały się w historii polskiej kinematografii.

  • 1978 – … gdziekolwiek jesteś panie prezydencie… – obsada aktorska (nie występuje w czołówce),
  • 1972 – Tak bardzo zmęczeni… (odc. 3: Odejścia, powroty) – obsada aktorska (starosta),
  • 1964 – Koniec naszego świata – obsada aktorska (lagerführer),
  • 1962 – Czerwone berety – obsada aktorska (dyrektor Zakładu Poprawczego w Małkach).

Nagrody

Hieronim Konieczka, znany polski aktor, został uhonorowany wieloma prestiżowymi nagrodami, które doceniły jego ogromny wkład w sztukę teatralną. Poniżej przedstawiamy zestawienie jego najważniejszych osiągnięć w dziedzinie nagród:

  • Nagroda artystyczna miasta Bydgoszczy w 1959 roku,
  • Indywidualna nagroda na III Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu za tytułową rolę w sztuce Jeana Anouilha „Beckett czyli honor Boga” w 1961 roku,
  • Laureat dwóch Złotych Masek w plebiscytach Dziennika Wieczornego na najlepszego aktora w latach 1971 oraz 1972,
  • Honorowe wyróżnienie za całokształt pracy artystycznej, ze szczególnym uwzględnieniem reaktywowania „Sceny Klubowej” w 1978 roku,
  • Nagroda Pomorskiej Rozgłośni Polskiego Radia dla najbardziej twórczego aktora teatru w 1980 roku,
  • Nagroda Bydgoskiego Informatora Kulturalnego w 1980 roku,
  • Wyróżnienie za drugoplanową rolę Straussa w inscenizacji „Palacza zwłok” L. Fuksa na XXVIII Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu w 1986 roku,
  • W plebiscycie bydgoskiego oddziału Gazety Wyborczej w 2000 roku został uznany przez czytelników za jednego z najznakomitszych bydgoszczan XX wieku.

Odznaczenia

Hieronim Konieczka został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które dowodzą jego zasług dla kraju oraz kultury.

  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
  • Złoty Krzyż Zasługi,
  • Odznaka honorowa „Zasłużony Działacz Kultury”,
  • Odznaka honorowa „Bydgoszcz – Zasłużonemu Obywatelowi”,
  • Odznaka honorowa „Za szczególne zasługi dla województwa bydgoskiego”.

Oceń: Hieronim Konieczka

★★★★★
Średnia ocena:4.45 Liczba ocen:20