Bohdan Butenko

---

Życiorys

Bohdan Butenko przyszedł na świat w Bydgoszczy, gdzie spędził swoje dzieciństwo w towarzystwie rodziny aż do momentu wybuchu II wojny światowej. W okresie okupacji przeniósł się do Warszawy, gdzie kontynuował swoje życie. Po zakończeniu wojny zamieszkał w Pruszkowie. Maturę uzyskał w Liceum Ogólnokształcącym im. Tomasza Zana.

Studiował na Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, która w 1950 roku zintegrowała się z Akademią Sztuk Pięknych. Szkoła ta nosiła nazwę Akademia Sztuk Plastycznych w Warszawie aż do 1957 roku, kiedy to przekształciła się w Akademię Sztuk Pięknych. W 1955 roku zakończył swoją edukację, zdobywając dyplom w pracowni Jana Marcina Szancera.

W świecie sztuki zadebiutował w 1955 roku jako redaktor artystyczny w Wydawnictwie Nasza Księgarnia. Jego twórczość obfitowała w współpracę z magazynami dziecięcymi takimi jak „Miś”, „Świerszczyk”, „Płomyczek” oraz „Płomyk”. Właśnie w tym czasie stworzył charakterystyczne postacie, takie jak Gapiszon, Kwapiszon, Gucio i Cezar, oraz stworzył wiele ilustracji do książek dla dzieci. W sumie opracował graficznie oraz zilustrował setki publikacji, zarówno własnych, jak i cudzych.

Butenko zajmował się także grafiką w publikacjach informacyjnych i edukacyjnych, w tym „Encyklopedii Warszawy” oraz „Pisarzy świata. Słownik encyklopedyczny”. Ponadto był odpowiedzialny za scenografię Kabaretu Starszych Panów i wielu przedstawień teatralnych. Swoją karierę telewizyjną realizował przez około dwadzieścia lat w Telewizji Polskiej. Ciekawostką jest, że większość jego prac opatrzona była podpisem Butenko pinxit, co oznacza „namalował” w języku łacińskim. Warto zaznaczyć, że postaci stworzone przez niego ukazały się na czterech znaczkach pocztowych wydanych w 2011 roku przez Pocztę Polską.

Był aktywnym członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków w latach 1955-1982 oraz Międzynarodowej Izby ds. Książek dla Młodych (IBBY). W okresie od 1990 do 2011 roku pełnił rolę prezesa Fundacji Świat Dziecka, której współzałożycielem był. W ramach tej fundacji opracował projekt statuetek Donga, które były przyznawane przez tę instytucję.

Butenko był laureatem licznych nagród, w tym trzykrotnie otrzymał wyróżnienie w Internationale Buchkunst-Ausstellung w Lipsku oraz wiele innych nagród w konkursie PTWK na „Najpiękniejszą Książkę Roku”. Jego ilustrowana książka „O Felku, Żbiku i Mamutku” została uznana za książkę roku przez polską sekcję IBBY w 1990 roku.

W 2022 roku Bohdan Butenko został patronem przedszkola i żłobka „Filip i Maja” w Dąbrowie Górniczej. W 2023 roku ukazała się publikacja dedykowana jego twórczości pod tytułem „Bohdan Butenko. Pinxit i cała reszta”, której autorem jest Dariusz Rekosz.

Wybrane wystawy

Artysta zrealizował wiele indywidualnych wystaw, które miały miejsce w rożnych miastach na świecie, prezentując swoją twórczość szerokiemu gronu odbiorców. Jego kariera rozpoczęła się w Paryżu, gdzie odbyły się trzy wystawy w latach 1964, 1966 i 1992. Kolejnym miejscem, które przyjęło jego dzieła, była Bratysława w 1966 roku, wracając tam na wystawę w 1994 roku. W Budapeszcie artysta zaprezentował swoje prace w latach 1967 i 1994.

Wizja Butenko zyskała również uznanie w Tokio w 1979 roku oraz w Sztokholmie w 1989. W 1989 roku jego wystawy miały miejsce także w Berlinie Zachodnim, a w 1990 roku w Kopenhadze. W 1991 roku artysta wziął udział w wystawie w Pradze. W Stanach Zjednoczonych prezentował swoje prace w Baltimore w 1993 roku, a w Warszawie jego wystawa odbyła się w 1999 roku.

W dalszej kolejności wystawiał w Oświęcimiu (2000), Suwałkach (2001) oraz Poznaniu, gdzie jego prace były eksponowane w latach 2001, 2004 i 2011. W Szczecinie jego indywidualna wystawa miała miejsce w 2003 roku, a także w Sopocie, również w 2003 roku.

Oprócz wystaw indywidualnych, artysta brał w udział w licznych wystawach zbiorowych, które w znacznym stopniu wpłynęły na jego karierę. W szczególności warto zauważyć jego obecność na Biennale Ilustracji w Bratysławie, IBA w Lipsku oraz Międzynarodowych Targach Książki Dziecięcej w Bolonii.

Odznaczenia i wyróżnienia

Bohdan Butenko, znany polski artysta, zdobył liczne zaszczyty i odznaczenia za swoje osiągnięcia w dziedzinie kultury oraz sztuki. Jego prace zostały docenione w Polsce oraz poza jej granicami, co potwierdzają liczne nagrody, które otrzymał w trakcie swojej kariery.

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 2011 roku,
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, uzyskany w 2006 roku,
• Medal Komisji Edukacji Narodowej, otrzymany w 1976 roku,
• Order Uśmiechu, przyznany w 2012 roku,
• Nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość artystyczną, przyznana w 1974 roku,
• Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, otrzymana w 2006 roku,
• „Pegazik”, nagroda Poznańskich Spotkań Targowych z 2006 roku,
• „Guliwer w krainie Liliputów”, nagroda kwartalnika „Guliwer”,
• Nagroda specjalna Fundacji „ABCXXI – Cała Polska czyta dzieciom”, przyznana w 2011 roku.

Wyróżnienia te świadczą o jego wkładzie w promowanie kultury oraz literatury w Polsce.

---

Oceń: Bohdan Butenko

---